فهرست مطالب
فصلنامه راهبرد
پیاپی 50 (بهار 1388)
- تاریخ انتشار: 1388/04/20
- تعداد عناوین: 9
- گفتمان
-
صفحه 7موضوع بحث این نشست، «دین و روابط بین الملل» است. این موضوع به صورت کلی دارای ابعادی گسترده و گوناگون است. البته برای اولین میزگرد در این زمینه، مطرح شدن کلیت بحث مفید است، زیرا زمینه بحثهای تخصصی تر و طرح موضوعات مشخص تر را فراهم می کند.
در آغاز بحث لازم است موضوع میزگرد را تا حدی تنقیح کنیم. اگر بخواهیم نسبت به موضوع، بررسی واژه ای و مفهومی داشته باشیم و در ضمن آن را در جمله ای تبیین کنیم، می توان گفت منظور از بحث دین و روابط بین الملل، نقش باورها و اعتقادات دینی در شکل گیری افکار سیاسی و محرکه های عمل سیاسی از جانب شهروندان، سازمان ها، دولت ها و رهبران در سطح بین المللی است.
- پژوهشی
-
صفحه 31عدم تبیین دقیق نقش دولت در اقتصاد از نقایص جدی نظام حقوق عمومی در کشور است که سبب نابسامانی اقتصاد به ویژه در حوزه انحصارات دولتی شده است. در این مقاله ضمن بررسی خلاصه تجارب بشری در زمینه نقش دولت در اقتصاد، وظایف اصلی دولت در اقتصاد و ابزار های اجرای آن به خصوص موسسات دولتی و انحصارات دولتی تلاش شده است با تطبیق آن بر کشور ما، انحصارات دولتی ارزیابی و سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی برای بهبود این وضعیت نقد شود. نتیجه تحقیق این است که این سیاست ها گامی رو به جلو در جهت خصوصی سازی است، اما برای نیل به وضعیت مطلوب رقابت اقتصادی کافی نمی باشد.
کلیدواژگان: دولت، اقتصاد، انحصارات دولتی، خصوصی سازی -
صفحه 63منطق مشترک و عرفی بین دانشمندان حقوق اساسی این است که قانون اساسی- و در واقع به صورت کلی تر قوانین اساسی- نبایستی به اصطلاح نسل دوم حقوق رفاهی همانند حق بر سرپناه یا حق بر معاش حداقلی را به رسمیت بشناسد یا به گونه ای تفسیر گردد که در مقام شناسایی آن برآید. استدلال علیه شناسایی حقوق رفاه اجتماعی با این پیشنهاد شروع می شود که حق های مبتنی بر قانون اساسی بایستی در دادگاه ها اجرا شوند. در نوشتار حاضر، ابتدا به کالبد شکافی مفهومی حقوق رفاهی(توجی هات، مصادیق، ماهیت و مسئولان اجرایی) پرداخته می شود. سپس این مطلب عنوان می شود که مسئله اصلی به نحوه شناسایی و نوع کنترل قضایی برمی گردد که دو محور اصلی نوشتار حاضر است. هرکدام از این اشکال در ارتباط با حقوق رفاه اجتماعی محاسن و معایبی دارند. اما – به دلایلی که در آغاز در تنظیم اجتماعی قوانین اساسی مدرن مطرح می شود- شکل ضعیف کنترل قضایی می تواند به صورت خاص جالب باشد. توشنت علی رغم توصیه شکل ضعیف کنترل قضایی به این نتیجه می رسد که با وجود جذابیت های آن، ممکن است بی ثبات بوده و منجر به پذیرش شکل قوی کنترل قضایی و پیچیده تر کردن مشکلاتی گردد که شکل ضعیف کنترل قضایی در صدد اجتناب از آن بود.
کلیدواژگان: حقوق رفاهی، کنترل قضایی، قانون اساسی، نظام حقوقی داخلی -
صفحه 101وجود نظم اسلامی به موازات نظم حقوقی و لزوم تحلیل روابط بین این دو، دشواری تعیین مرز دقیق بین سطوح هرم نظم حقوقی و ضرورت تعریف دقیق اجزای این سطوح از ویژگی های سلسله مراتب هنجارها به شمار می روند. افزون بر آن، سلسله مراتب مذکور با چالش هایی نیز روبه رو است که به حل آنها از طریق راهکارهای مناسب باید توجه نمود. از این روی، شناخت مبانی نظری سلسله مراتب هنجارها در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران برای ارزیابی صحیح آن لازم می نماید.
کلیدواژگان: سلسله مراتب هنجارها، هنجار حقوقی، قانون اساسی، نظم حقوقی، نظم اسلامی، قاعده شرعی -
صفحه 131تاریخ معاصر نشان می دهد که اصولا در عرصه روابط بین الملل، دولت ها به هیچ وجه تمایلی به پذیرش تعهدات حقوقی بین المللی جز بر اساس توافق و اراده شان نداشته اند و آثار این رویکرد هنوز هم با باقی ماندن اهمیت معاهدات در حقوق بین الملل مشهود است. اما در جهان رویدادهایی فارغ از خواست دولت ها مانند تغییرات اقلیمی و زوال لایه اوزون روی می دهد و هویت هایی فارغ از وجود دولت ها مانند سازمان های بین المللی مدافع حقوق بشر فعالیت می کنند که اراده دولت ها را در دایره تاثیرگذاری خود قرار داده اند.
دولت ها علاوه بر پذیرش الزام های معاهداتی ناگزیر شده اند تا ابزاری انعطافی نیز برای واکنش سریع حقوقی در برابر امور نامعین یا اضطراری ایجاد کنند. حقوق نرم قالب حقوقی مناسبی برای پرورش دادن مفاهیم در حال بلوغ حقوق بین الملل است و دولت ها در آن به برآورد نفع و ضرر الزام آور کردن تعهدات محتمل می پردازند.
اعلامیه جهانی حقوق بشر یکی از مهم ترین اسناد غیرالزامی و حقوق نرم است، اما خود الهام بخش تصویب ده ها سند الزام آور حقوق بین المللی و داخلی کشورها درباره حراست از کرامت بشری شده است.
اسناد کنفرانس های 1972 و 1992 استکهلم و ریو، اصول فلسفی دفاع از محیط زیست در برابر بوالهوسی بشر مصرف گرا را تبیین کرده و دکترین توسعه پایدار را بنا نهاده اند. این سندها نیز هر چند جزو حقوق نرم محسوب می شوند، اما زمینه ساز تصویب ده ها کنوانسیون و قرارداد جهانی درباره صیانت طبیعت شده اند.
به نظر می رسد با توجه به روند جهانی شدن، توجه به همکاری و مشارکت بیشتر در عرصه روابط بین الملل بیش از توسعه ابزار سنتی قدرت، اعتبار جهانی دولت ها را به همراه می آورد و در این راستا توسعه حقوق بین الملل نیز نه بر اساس تلاش برای مکلف سازی دولت ها برای پذیرش اسناد جدیدتر الزام آور، بلکه چارچوب سازی برای توسعه همکاری صورت خواهد گرفت. لذا حقوق نرم برنامه مدارست تا دستور مدار و به جای اعمال الزام های سخت به ارائه دستورالعملی راهگشا برای خروج از مشکلات جهانی گرایش دارد.
کلیدواژگان: حقوق نرم، معاهدات، بیانیه ها، حقوق بین الملل -
صفحه 149نقش موثر آژانس بین المللی انرژی اتمی در توسعه و اجرای حقوق بین الملل مربوط به علوم و فناوری هسته ای غیر قابل انکار می باشد. با این وجود این نقش به حوزه های خاصی هدایت داده شده و در نتیجه عدم توازن و تعادل در تحقق اهداف آژانس را موجب گردیده است. این سازمان بین المللی در راستای تحقق دو هدف توسعه کاربردهای صلح آمیز اتم در سراسر جهان و جلوگیری از انحراف این کاربردها به اهداف نظامی ایجاد شده است. اما در عمل فعالیت های آن درتدوین و اجرای مقررات بین المللی مربوط اساسا به هدف دوم آن محدود گردیده است. نوشته حاضر بر این نظر است که رعایت تعادل و توازن در محقق ساختن اهداف آژانس از طریق توسعه و اجرای قواعد و مقررات مربوط کارایی آتی این نهاد مهم بین المللی را تضمین خواهد کردکلیدواژگان: آژانس بین المللی انرژی اتمی، حقوق بین الملل، علوم و فناوری هسته ای
-
صفحه 165
تصمیماتی که در سطح بین المللی توسط دولت ها، سازمان های بین المللی دولتی و حتی شرکت های چندملیتی گرفته می شود و بر جامعه بین المللی و نهایتا شهروندان تاثیر می گذارد، در فضایی غیردموکراتیک اتخاذ می شود، زیرا آنها نمایندگان مردم به حساب نمی آیند. یکی از راه های موثر جبران این کاستی دموکراتیک مشارکت شهروندان و نهادهای جامعه مدنی، به ویژه سازمان های غیردولتی در فرایند تصمیم گیری های بین المللی است که طبعا بدون عناصری همچون آگاهی، اطلاع و دانش میسر نمی شود. مشارکت و آگاهی اثر متقابل بر هم دارند و با هم مفهوم اصلی دموکراسی زیست محیطی را می سازند. همچنین مشارکت تمامی گروه های ذینفع در تصمیمات بین المللی کارآمدی این تصمیمات را نیز ارتقا می دهد و با توجه به ساختار غیرمتمرکز حقوق بین الملل، مشروعیت قواعد بین المللی نزد گروه های گوناگونی که تحت تاثیر این تصمیمات قرار می گیرند، برای اجرای کارآمد آنها حیاتی است. از جمله راه های مشارکت سازمان های غیردولتی در عرصه تصمیم گیری بین المللی می تواند شامل: برگزاری نشست های عمومی در شهرهای بزرگ دنیا برای کسب نظر شهروندان، استفاده از ظرفیت های اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی (IUCN) و ایجاد مجموعه ای از فرایندهای مشورتی منطقه ای یا میزگردهایی باشد که نمایندگان سازمان های غیردولتی، شهروندان و دیگر بازیگران شرکت کننده در مباحثات و اولویت دادن به امکان های متنوع در آن ها شرکت دارند.
کلیدواژگان: مشارکت، سازمان های غیردولتی، تصمیم گیری، جامعه مدنی، دموکراسی زیست محیطی، دسترسی به اطلاعات، کاستی دموکراتیک، مشروعیت، حفاظت از محیط زیست -
صفحه 201دادرسی اساسی اندیشه ای است که در سودای صیانت از برتری قانون اساسی است. برتر نشاندن قانون اساسی، اما، غایت مشترکی است که جلوه های گونه گون یافته و سازوکارهای دستیابی به آن نیز در کشورهای مختلف متنوع است.
امروزه، کمتر کشوری را می توان یافت که دارای قانون اساسی نباشد، اما تجهیز نظام سیاسی-حقوقی به قانون اساسی همیشه با تضمین واقعی آن(1) همراه نیست. بنابراین، سامانه ای را می توان از لحاظ حقوقی توسعه یافته قلمداد کرد که تجهیز نظری نظام سیاسی به قانون اساسی با تضمین عملی آن همراه گردد.
در نظام پادشاهی بلژیک نیز نهاد خاصی با عنوان دیوان قانون اساسی برای تضمین برتری قانون اساسی پیش بینی شده است. تامل پیرامون این نهاد و احیانا هم سنجی آن با نهاد ناظر در ایران به عنوان یک کشور شرقی-اسلامی و دارای جغرافیای حقوقی و سیاسی منحصر به فرد با بلژیک به عنوان یک کشور پیشرفته غربی و دارای نظام پادشاهی مشروطه می تواند نکته های تامل پذیری را در ادبیات حقوق عمومی ایران مطرح نماید.
در این راستا، نگارنده کوشیده است تا در گفتارهای ششگانه ای به طور مختصر مباحثی مانند تاریخ پیدایش و تحول، ساختار نهادی، بافتار عضوی، چگونگی کارکرد، ایین دادرسی و رویه های دیوان قانون اساسی بلژیک را مورد تحلیل تطبیقی قرار دهد.
کلیدواژگان: نظارت بر مبنای شکایت مستقیم (درخواست ابطال)، نظارت بر مبنای شکایت غیر مستقیم (پرسش اساسی بودن)، ترافعات حق های بنیادین، ترافعات توزیع صلاحیت، سامانه تصفیه -
صفحه 217تاثیر اینترنت در تمام سطوح، تحولات زیادی ایجاد نمود از جمله اینترنت در تجارت بین الملل بسیار موثر واقع شد. ابعاد اقتصادی و جنبه های حقوقی این تحول رشته های نوینی را در حوزه ی علوم اقتصاد، کامپیوتر و حقوق ایجاد نمود و حقوق تجارت الکترونیکی از جمله عرصه های نوین این رشته است.
این مقاله تلاش کوچکی است تا ضمن آشنایی با ماهیت و قلمروی تجارت الکترونیکی، نگاهی نیز به برخی ابعاد حقوقی تجارت الکترونیکی داشته باشیم.
در این مقاله با تاریخچه تجارت الکترونیکی، تعریف و اهمیت حقوق تجارت الکترونیک، آشنا می شویم. مهم ترین حوزه ی حقوق تجارت الکترونیکی یعنی قراردادها و مسائل حقوقی مرتبط با آن است که آشنایی با زوایای مختلف آن اعم از پرداخت الکترونیک، اسناد الکترونیکی و امضای دیجیتالی است که به طور تطبیقی مورد بررسی قرار می گیرد و در نهایت با توجه به ظرفیت های حقوقی گشورمان، راهکارهای عملی ارائه می گردد.
کلیدواژگان: حقوق، تجارت، الکترونیکی، بین المللی، اسناد، امضا
-
Page 7This article is based on a speech delivered by Dr. Rohani in the opening ceremony of a conference entitled "Religion and International Relations" held in the Center for Strategic Research on January 2009. Generally, what is discussed in studying the relationship between religion and international relations is the role of religious beliefs in forming political opinions and in creating incentives for political action by citizens, organizations, states, and leaders at the international level.In his speech, Dr. Rohani addressed various topics including religion and international relations after Renaissance, philosophical explanation of secularism, religion and theories of international relations, political and social consequences of modernization, Iranian example, effects of religion on international relations, imperatives of a religious state in the international system and religion in the process of globalization.He concludes that at the present time, religions have challenged the mainstream paradigms of international relations and have become a factor contributing to resistance against domination.Keywords: Religion, International Relations, Islam, Secularism
-
Page 31The unspecified government's role in economy is a serious shortage in our Public Law system leading to economic disturbance, especially in terms of monopolies. The author tries to present a summary of human's experiences on the role of government in economy, its main obligations and its implementation tools especially public enterprises and monopolies. Then based on this model, he evaluates economic monopolies and privatization policies adopted for economic reorganization according to general policies stipulated in Article 44 of Islamic Republic of Iran's Constitution. He concludes that these policies are considered a positive step but are not sufficient to create ideal situation needed for economic competition.Keywords: Government, Economy, Economic Monopolies, Privatization
-
Page 63The common and normative logic among scholars of constitutional law is that the constitution should not recognize or be interpreted as recognizing the so-called the second generation of welfare rights such as right to have a shelter or to have minimum earnings. Their main argument is that rights based on the constitution should be justiciable. This article analyzes the concept of welfare rights. Then, it is argued that the main issue is related to the methods of judicial control. Each of them has their own advantages and disadvantages. Although, the weak form of judicial control seems more interesting, Tushnet believes that it may lead to instability and ensues inverse outcomes.
-
Page 101In an organized legal system, the relations between the legal norms are regulated based on a hierarchical pyramid structure. Recognition of the structure of this hierarchy and the relation between the existing legal norms are necessary for survival and quantitative and qualitative improvement of any legal system. Similar to the other legal systems, such a hierarchy of norms exists in the legal system of Islamic Republic of Iran. However, it has some differences with the general hierarchical system that makes these legal norms distinguishable. It is obvious that to clarify the legal system of our country identifying these differences is unavoidable.Coexistence of the Islamic order as well as the legal order and the need to analysis of the relation between these two, the problem of determining the exact boundary of different levels of the legal order pyramid, and the importance of accurate definition of elements of these levels are among the specifications of this hierarchy. Furthermore, the hierarchy of legal norms has some problems whose appropriate solutions should be considered. Thus, it could be stated that evaluation of the legal norm of Islamic Republic of Iran requires recognition of the theoretical bases of its hierarchy norms.Keywords: Hierarchy of Norms, Legal Norm, Constitution, Legal Order, Islamic Order, Islamic Norm
-
Page 131Contemporary histories shows that states are not willing at all to accept commitments in the framework of international law which are contrary to their agreement. However, some events such as climate change and depletion of ozone layer occur outside the control of states. International organizations are usually active in this field. They influence state's will in this regard.States have been forced to create some mechanisms for rapid legal responses to unspecified or emergency actions. Soft law is an appropriate framework for fostering evolving concepts in international law.The international declaration of human rights is one of the most important documents constituting soft law inspiring many other binding domestic and international laws regarding the protection of human virtues.It seems that given the process of globalization, more participation in the scene of international relations creates more prestige for states than the development of traditional power instruments.Keywords: Soft Law, Treaties, Declarations, International Law
-
Page 149The effective role of International Atomic Energy Agency (IAEA) in the development and implementation of international law related to nuclear science and technology is undeniable. However, this role has been channeled to certain fields, as a result, there is a kind of imbalance and disequilibrium in realizing the agency's goals. This International organization was established to develop the peaceful uses of atom throughout the world and to prevent their diversion towards military purposes. But, in practice, its activities have been limited to the second goal. This article argues that observing the balance in realizing agency's goals will ensure its effectiveness in the future.Keywords: International Atomic Energy Agency, International Law, Nuclear Science, Technology
-
Page 165
Decisions made at the international level by states, international organizations or even multinational companies, influencing international community and eventually citizens, are of an undemocratic nature. Because, these institutions are not representative of people. One of the solutions for redressing this democratic deficit, is the participation of citizens and civil society institutions, especially NGOs in the process of international decision-making which is not surely possible without factors such as awareness, information and knowledge. Participation and awareness are mutually influential, constituting the key concept of environmental democracy. Also, the participation of all interested groups on international decision-making enhances the efficiency of the decisions. Given the unconcentrated structure of international law, the legitimacy of international regulations is vital for their effective implementation. Among the ways of the participation of NGOs in international decision-making, we can mention: holding conferences for having access to public views, using the potentials of International Union for Conservation of Nature (IUCN), establishing a set of regional consultative processes or roundtables and etc.
Keywords: Participation, Non, governmental Organizations, Decision, making, Civil Society, Environmental Democracy, Access to Information, Democratic Deficit, Legitimacy, Protection of Environment -
Page 201Constitutional Justice is an idea for the protection of the privacy of the constitution. There are different mechanisms for keeping the privacy of the constitution. Almost all countries have the constitution, but equipping the legal and political system with the constitution is not synonymous with its full implementation.Therefore, a developed legal system requires some mechanism for sanctioning the constitutional laws.In the monarchial system of Belgium, an institution called constitutional court has been predicted for guaranteeing the privacy of the constitution. A comparative study involving the examination of similar institution in Iran and Belgium could be useful for better understanding the involved mechanism.Keywords: Appeal to Cancelation, prejudiciary Questions, Filtering System, Distribution of Jurisdictions
-
Page 217One of the important developments during the recent decades has been the emergence of Internet. Its impact has been very vast covering numerous fields including international commerce. The economic dimensions and legal aspects of this innovation created new disciplines in the field of economic sciences, computer and law. Electronic commerce law is among them. The volume of electronic commerce in the world is growing in an unprecedented way.This article tries to make the reader familiar with the nature and domain of electronic commerce law.Keywords: Law, Commerce, Electronic Commerce, International Commerce, Documents, Signature
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.