فصلنامه علمی دنا
سال سوم شماره 3 (پیاپی 12، پاییز و زمستان 1387)

امروزه در عرصه مراقبتهای بهداشتی و درمانی، پرستاران به طور روز افزون با شرایط گوناگون و پیچیده ای مواجه هستند که لازم است آنها تصمیم گیرندگان با صلاحیتی باشند. به علت پیچیده تر شدن فرآیند تصمیم گیری، استفاده از تفکر انتقادی ضروری است. این مطالعه با هدف تعیین مهارتهای تفکر انتقادی دانشجویان پرستاری انجام شد.
این پژوهش از نوع توصیفی-مقطعی بود. تمامی دانشجویان دانشکده پرستاری(70 نفر) به روش سرشماری مورد بررسی قرار گرفتند. ابزارگردآوری داده ها پرسشنامه ای شامل دو بخش اطلاعات دموگرافیک و آزمون مهارتهای تفکر انتقادی واتسون و گلیزر بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSSو شاخص های آمار توصیفی از قبیل فراوانی، میانگین و انحراف معیار صورت گرفت.
از مجموع 80 نمره، میانگین نمره تفکر انتقادی دانشجویان 4/ 44 با انحراف معیار 38/5 به دست آمد که در رده ضعیف قرار داشت. میانگین نمره تفکر انتقادی دانشجویان پیوسته کمتر از دانشجویان ناپیوسته بود.
استفاده از مهارتهای تفکر انتقادی در دانشجویان پرستاری ضعیف بوده و نیازمند بازنگری اساتید در نحوه تدریس و ارزشیابی می باشد.

مراقبتهای پیش بیمارستانی به موقع، صحیح و دقیق باعث کاهش فوت و کاهش معلولیت در بیماران بدحال می شود. مشکل دیر رسیدن اورژانس پیش بیمارستانی بر بالین بیماران در اکثر کلان شهرهای ایران وجود دارد که شناخت علت آن می تواند مدیران اورژانس را در برطرف کردن این مشکل یاری نماید. مطالعه حاضر با هدف تعیین علل دیر رسیدن اورژانس پیش بیمارستانی بر بالین بیماران، از دیدگاه پرسنل اورژانس 115 مشهد انجام شد.
این مطالعه به صورت توصیفی-مقطعی در سال 1385 و به روش سرشماری بر روی پرسنل اورژانس 115 شهر مشهد که 103 نفر بودند انجام شد. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه پژوهشگر ساخته استفاده شد که شامل اطلاعات دموگرافیک و 18 سؤال بود که بر اساس مقیاس لیکرت اهمیت هر کدام از موارد را در دیر رسیدن اورژانس پیش بیمارستانی از پیوستار بسیار کم تا بسیار زیاد مشخص می کرد. پرسشنامه ها توسط خود پرسنل تکمیل شد. روایی پرسشنامه توسط روایی محتوی و پایایی آن توسط آزمون آلفای کرانباخ تایید گردید. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS و با استفاده از آمار توصیفی شامل جداول، میانگین و درصد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
میانگین سابقه کاری افراد تحت مطالعه78/12±135ماه بود. 23نفر(3/22درصد) دارای مدرک تحصیلی دیپلم، 35نفر(9/33درصد) فوق دیپلم، 27نفر(2/26درصد) لیسانس و 18نفر(5/17درصد) دارای مدرک دکترای حرفه ای بودند.79نفر(7/76 درصد) پرسنل اتلاف وقت ناشی از اعزام شدن به ماموریتهای غیر اورژانسی را دارای اهمیت زیاد و بسیار زیاد در دیر رسیدن اورژانس پیش بیمارستانی مشهد بر بالین بیماران می دانستند و به ترتیب، 76نفر(8/73 درصد) بافت نامناسب شهری، 73نفر(9/70 درصد) عدم رعایت حق تقدم آمبولانسها توسط مردم، 72نفر(9/69 درصد) ترافیک کاری بالای برخی مناطق و خستگی ناشی از آن و اجرائی نشدن قوانین مربوط به رعایت حق تقدم وسایل نقلیه امدادی توسط راهنمایی و رانندگی 71نفر(9/68 درصد) پاسخهای با اهمیت زیاد و بسیار زیاد پرسنل را در دیر رسیدن به اورژانس پیش بیمارستانی مشهد بر بالین بیماران تشکیل می داد.
با توجه به یافته های پژوهش مهمترین علل طولانی شدن زمان پاسخ در اورژانس پیش بیمارستانی مربوط به مشکلات فرهنگی در مورد استفاده مناسب از امکانات اورژانس 115 بود که آموزش همگانی مردم در این زمینه را ضروری می سازد.

سن کم مادر در زمان بارداری به عنوان یکی از عوامل مهم پیامد نامطلوب بارداری مطرح است. این مطالعه به منظور مقایسه نتایج بارداری در زنان نوجوان و جوان مراجعه کننده به بیمارستان معتضدی کرمانشاه انجام شد.
این تحقیق گذشته نگر مورد-شاهدی برروی 157زن نوجوان 18سال و کمتر به عنوان گروه مورد و 191 زن جوان 25-20 سال به عنوان گروه شاهد در سال 1384-1383 انجام شد. اطلاعات شامل سن مادر، سن حاملگی، سابقه سقط، سابقه مول، برخورداری از مراقبتهای دوران بارداری، خونریزی قبل و حین زایمان، پره اکلامپسی، اکلامپسی، کم خونی، پارگی زودرس کیسه آب، نمایش جنین، دفع مکونیوم، آپگار دقیقه اول و پنجم نوزاد، وزن نوزاد، نحوه زایمان، ناهنجاری های جنینی، مرگ و میر پری ناتال، از پرونده های بیماران استخراج و در چک لیست مربوطه وارد شد. داده ها با استفاده از نرم افزارSPSS و شاخص های آمار توصیفی و آزمون های مجذورکای و تی مستقل مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.
دراین مطالعه میانگین سن مادران نوجوان89/0±22/17 سا ل بود. از عوامل مورد بررسی میزان زایمان زودرس، خونریزی قبل وحین زایمان، دفع مکونیوم، تولد نوزاد کم وزن و برخورداری از مراقبتهای پره ناتال بین دوگروه مورد و شاهد از نظر آماری تفاوت معنی داری داشت(05/0>p). در این بررسی هیچ نوع ناهنجاری جنینی در دو گروه مشاهده نگردید و سایر متغیرهای مورد بررسی در دو گروه مورد و شاهد تفاوت آماری معنی داری نداشت.
سن مادر به تنهایی نمی تواند تاثیر نامطلوبی بر روی نتایج بارداری داشته باشد بلکه عوامل مختلف از جمله رفتارهای بهداشتی و چگونگی دریافت مراقبت پره ناتال نیز میتواند در بروز عوارض مؤثر باشد.

بیماری هپاتیت ب یک مشکل بهداشتی عمده جهانی است که به عنوان یک خطر شغلی مهم در کارکنان خدمات بهداشتی درمانی مطرح است. این مطالعه به منظور بررسی میزان آگاهی کارکنان خدمات بهداشتی درمانی شهرستان تربت حیدریه از بیماری هپاتیت ب انجام شد.
این پژوهش یک مطالعه توصیفی است. جامعه پژوهش شامل کلیه کارکنان خدمات بهداشتی درمانی شهرستان تربت حیدریه و تعداد نمونه مورد مطالعه 132 نفر بود. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه خود ایفا شامل سؤالات مربوط به سوابق فردی و ایمن سازی و سنجش آگاهی بود. برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار آماریSPSS استفاده شد.
بطور کلی 28 نفر(2/21درصد) از افراد مورد مطالعه دارای سطح آگاهی ضعیف، 78 نفر(1/59 درصد) دارای سطح آگاهی متوسط و 26 نفر (7/19درصد) دارای سطح آگاهی خوب بودند. میانگین رتبه سطح آگاهی در بهیاران بیشتر از سایرگروه های مورد مطالعه بود. بیشترین میزان سطح آگاهی مربوط به کارکنان رسمی و کمترین آن مربوط به کارکنان قرار دادی بود. بیشترین میزان سطح آگاهی بر حسب جنس مربوط به کارکنان مذکر بود. بین تعداد دفعات تزریق واکسن هپاتیت ب و نمره آگاهی همبستگی معنی داری وجود داشت(038/0 = p، 18/0 r =).
میزان آگاهی بیشتر کارکنان خدمات بهداشتی درمانی در سطح متوسط بود، بنابراین برنامه ریزی به منظور افزایش سطح آگاهی کارکنان از طریق برنامه های بازآموزی و دوره ای ضروری است.

درمان با داروهای ترومبولیتیک یکی از اقدامات موثر در درمان سکته قلبی حاد است. برای اثر بخشی بیشتر دارو زمان تزریق حائز اهمیت است. هر چه زمان تزریق دارو با زمان شروع سکته نزدیکترباشد، اثر آن بیشتر است. هدف این پژوهش تعیین تغییرات قطعه STو آنزیم CPK بر حسب زمان تزریق داروی استرپتوکیناز در بیماران دچار سکته قلبی حاد مراجعه کننده به بیمارستان امام سجاد(ع) رامسر بود.
این پژوهش توصیفی-تحلیلی برروی 50 بیمار بستری با تشخیص سکته قلبی حاد در بیمارستان امام سجاد(ع) که به روش نمونه گیری آسان انتخاب شده است، انجام گردید. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه و چک لیست بود که به وسیله مصاحبه با بیماران و تغییرات قطعه STو آنزیم کراتینین فسفوکیناز قبل،3 و 12 ساعت پس از تزریق استرپتوکیناز از طریق پرونده آنها تکمیل گردید. داده ها توسط نرم افزارSPSS و شاخص های آمار توصیفی و آزمون مجذورکای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
میانگین فاصله زمانی از شروع درد تا تزریق استرپتوکیناز 34/6± 03/6 ساعت و تاخیر در مراجعه به بیمارستان 28/71 ± 94/65 دقیقه بود. تغییرات نسبت به زمان تزریق استریتوکیناز پس از 3 ساعت در 14 نفر(79/29 درصد) مطلوب و در 33 نفر(21/70 درصد) نامطلوب بود. بین متغیر مراجعه فوری پس از شروع درد باجنس، شغل و وضعیت تحصیلات اختلاف معنی داری مشاهده گردید(05/0>p).
با توجه به یافته های پژوهش، لازم است با ارائه آموزشهای لازمه به تمامی افراد جامعه آنان را به فرایند بیماری آشنا کرد تا در صورت وقوع علائم بالینی این بیماری، هر چه سریعتر به مراکز درمانی مراجعه کنند.

با توجه به اهمیت انتخاب رشته تحصیلی در آینده شغلی و برای اطمینان از کسب مهارت دانشجویان و انگیزه و علاقه آنان برای ورود به رشته خود، بایستی ارزشیابی هایی صورت پذیرد تا بتوان رفتارهای مورد نظر را که قرار است در آنها به وجود آید، مورد سنجش قرار داد. بدین منظور این مطالعه با هدف تعیین آگاهی و علاقه دانشجویان هوشبری از رشته تحصیلی خود انجام شد.
این مطالعه توصیفی مقطعی با تعداد نمونه42 نفر از دانشجویان هوشبری دانشگاه علوم پزشکی یاسوج در سال 1385 به صورت تمام شماری انجام گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای شامل دو بخش بود. بخش اول سؤالات مربوط به اطلاعات دموگرافیک و بخش دوم سؤالات منعکس کننده آگاهی و علاقه پذیرفته شدگان از رشته کاردانی هوشبری قبل از انتخاب رشته در کنکور بود. برای تجزیه تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و شاخص های آمار توصیفی استفاده شد.
از نظر میزان آگاهی،6 نفر(3/14درصد) دانشجویان قبل از انتخاب رشته آگاهی زیاد،27 نفر(2/64درصد) تا حدودی، 3نفر(8/4درصد) کم و7 نفر(7/16درصد) خیلی کم داشتند. 33نفر(6/78درصد) افراد که از رشته تحصیلی خود آگاهی داشتند قبل از انتخاب رشته اقدام به مشورت نموده بودند و9نفر(4/21درصد) مشورت نکرده بودند. در حال حاضر 32 نفر (76 درصد) از دانشجویان به رشته تحصیلی خود علاقه مند بودند. از میان افرادی که علاقه مند بودند، 27 نفر(85درصد) بیان داشتند که در صورت شرکت مجدد در کنکور این رشته را انتخاب می کنند.
با توجه به نتایج به دست آمده اکثر دانشجویان قبل از انتخاب رشته نسبت به رشته تحصیلی خود آگاهی خوبی نداشتند. پیشنهاد می شود جهت شناخت رشته تحصیلی آینده توسط دانشجویان در دوران تحصیل قبل از دانشگاه، امکانات بیشتری فراهم گردد.

کاتاراکت شایعترین عامل کاهش بینایی در جهان است که با بالا رفتن سن میزان آن افزایش می یابد. امروزه روش های متفاوت برای عمل جراحی کاتاراکت انجام می شود که در بیمارستانهای با امکانات وتجهیزات پیشرفته، بیشتر از روش جراحی فیکو برای درمان کاتاراکت استفاده می کنند. این مطالعه به منظو تعیین فراوانی عمل جراحی کاتاراکت و روش های جراحی آن در بیمارستان امام سجاد(ع) شهر یاسوج یاسوج انجام شد.
این مطالعه توصیفی مقطعی بر روی 361 بیمار که در سال 1387 با تشخیص قطعی کاتاراکت تحت عمل جراحی قرار گرفته بودند، انجام شد. در این بررسی متغیرهای از قبیل؛ سن، جنس علت مراجعه به پزشک، چشم درگیر، سابقه بیماری زمینه ای، حدت بینایی در زمان عمل، نوع عمل جراحی و نوع لنز مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات با استفاده از نرم افزار SPSS و شاخص های آمار توصیفی تجزیه و تحلیل شد.
نتایج نشان داد که از 361 نفر بیمار عمل شده 255 نفر(63/70 درصد) در رده سنی 80-60 سال، 189 نفر(35/52 درصد) مرد وبقیه زن بودند، در 225 نفر(23/62 درصد) چشم چپ مورد عمل قرار گرفته بود و 88 نفر(3/24 درصد) دارای فشار خون بالا و32 نفر (86/8 درصد) به دیابت مبتلا بودند، 230 نفر(7/63 درصد) با تاری دید نسبی و283نفر(4/78 درصد) از روش عمل جراحی فیکو و 340نفر(2/94 درصد) از لنز نوع کپسول خلفی استفاده نموده بودند.
با توجه به نتایج این تحقیق آموزش در زمینه مراجعه کردن به موقع، اقدامات پیشگیری از تابش نور خورشید و مزایای استفاده ازروش پیشرفته عمل جراحی فیکوامولسیفیکاسیون به افراد دارای اهمیت می باشد.

هزاره جدید با پیشرفت های فزاینده در اطلاعات و تکنولوژی بیومدیکال، می تواند زمانی پراسترس برای زنان، خانواده و ارائه دهندگان خدمات بهداشتی و مراقبتی آنان باشد. ماماها در حرفه خود با موضوع های اخلاقی کم و بیش مهمی مواجه می شوند که در موقعیت ها و فرهنگ های گسترده مختلف، نیاز به تصمیم گیری های بحرانی به وسیله خود ماما یا کمک به تصمیم گیری دیگران وجود دارد که این موارد زندگی افراد را تحت تاثیر قرار می دهد. دامنه وسیعی از موضوعات از جمله؛ مراقبت های قبل از لقاح، مشاوره و مهندسی ژنتیک، طب جنینی، ناباروری، دگرگونی تولید مثلی و... وجود دارد که اعضای حرفه مامایی با آن سر و کار دارند.
ارائه دهندگان خدمات بهداشتی زنان نیاز به درک اساس اخلاق شامل نظریه های اخلاقی و کاربرد آنها در فعالیت های روزمره دارند. در مراقبتهای بهداشتی دو نظریه اخلاقی مهم وجود دارد یکی نظریه اصالت سودمندی و دیگری اصالت وظیفه که هر دو تاثیر زیادی در مراقبت های مامایی دارند و اغلب در عملکرد، سیاست ها و خط مشی ها قابل تمیز و تشخیص هستند. چهار اصل مهم اخلاقی در وظایف حرفه ای وجود دارد: احترام به خودمختاری یعنی احترام به حقوق افراد و حق تعیین سرنوشت خود، سود رسانی یا نیکوکاری، عدم زیان آوری یا صدمه نزدن به افراد، انصاف و عدالت. ماماها در فعالیت های روزمره بایستی این اصول را به کار گیرند و در این زمینه نیاز به ابزاری دارند که به طور سازنده و مداوم بتوانند پاسخگو باشند.