فهرست مطالب

نشریه تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی
پیاپی 56 (بهار 1388)

  • 192 صفحه، بهای روی جلد: 20,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1388/03/20
  • تعداد عناوین: 9
|
  • فاطمه محمدبیگی، محمدحسن زاده صفحه 7
    پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه های عمومی شهر قزوین با استفاده از ابزار لیب کوآل انجام گرفته است. در این پژوهش برای گردآوری داده ها از پرسشنامه لیب کوآل استفاده شده است. این پرسشنامه ابزاری استاندارد است که به ارزیابی کیفیت خدمات از دید کاربران می-پردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد که سطح خدمات دریافتی کاربران در برخی گویه ها از حداقل سطح مورد انتظار آنها بیشتر می باشد، اما حداکثر سطح انتظارات آنها را برآورده نکرده است. همچنین یافته های پژوهش نشان داد که این کتابخانه ها در بعد تاثیرگذاری خدمات نسبت به سایر ابعاد ضعیف تر می-باشند، بطوری که منابع آنها حداقل سطح انتظارات کاربران را نیز برآورده نساخته است. نتایج حاصل از تحلیل عاملی، پنج عامل را که در ارزیابی کیفیت خدمات توسط کاربران بیشترین تاثیر را داشته اند شناسایی کرده است که تمایل وعلاقه کارمندان به ارائه خدمت و وجود منابع و دسترس پذیر بودن آنها، از عواملی است که پاسخگویی کاربران را در ارزیابی این نوع کتابخانه ها تحت تاثیر قرار داده است. در نهایت با استفاده از یافته های بدست آمده و به منظور ارتقاء سطح کیفیت خدمات در این نوع از کتابخانه ها راهکارها و پیشنهادهایی ارائه شده است.
    کلیدواژگان: ارزیابی، کتابخانه های عمومی، کاربران، کیفیت خدمات، ابزاری لیب کوآل
  • علیرضا رستمی گومه، علی شکویی صفحه 31
    هدف اصلی این پژوهش بررسی میزان و عوامل مؤثر بر رضایت مندی استفاده کنندگان از خدمات پیوسته ی واحدهای اطلاع رسانی کتابخانه های مرکزی دانشگاه تربیت مدرس و دانشگاه تهران می باشد. برای تعیین میزان رضایت مندی و عوامل مؤثر بر آن از عواملی همچون سرعت دریافت اطلاعات، روزآمد بودن اطلاعات، تعداد پیشینه های بازیابی شده، تعداد دفعات استفاده از پایگاه های اطلاعاتی، مرتبط بودن اطلاعات دریافتی، آشنایی با نحوه ی جستجو در پایگاه های اطلاعاتی و راهنمایی و جستجو توسط کتابدار استفاده شده است. پژوهش حاضر با استفاده از روش پیمایشی توصیفی انجام گرفته شده است و اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه گردآوری شده است. براساس نتایج حاصله از تجزیه و تحلیل یافته ها، بیشتر پاسخگویان سرعت دریافت اطلاعات، روزآمد بودن اطلاعات، تعداد پیشینه های بازیابی شده، مرتبط بودن اطلاعات دریافتی، آشنایی با نحوه ی جستجو در پایگاه های اطلاعاتی و تعداد دفعات استفاده از پایگاه های اطلاعاتی را در رضایت مندی خود مؤثر دانسته اند. همچنین بیشتر پاسخگویان تمایل داشته اند که خود عمل جستجو را انجام دهند. در پایان پیشنهادهایی جهت بهتر شدن خدمات پیوسته این واحدهای اطلاع رسانی و نیز پیشنهادهایی برای پژوهش های آینده ارائه شده است.
    کلیدواژگان: رضایت مندی استفاده کنندگان، خدمات پیوسته، واحدهای اطلاع رسانی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه تهران
  • مهدی شقاقی، نادر نقشینه صفحه 47
    فناوری اطلاعات به عنوان ابزار و بستر توسعه، در عرصه رقابت جهانی برای سازمانها و مؤسسات وابسته به آنها از جمله کتابخانه ها، دارای مزایای بی‎شماری است. امروزه تمامی صنایع به نوعی در معرض تحولات این فناوری واقع شده‎اند. مایکل پورتر اندیشمند حوزه ی کسب و کار در سال 1985 مدل زنجیره ارزش را ارائه داد. طبق این مدل فعالیت‎های دخیل در سازمان‎های تولیدی را می‎توان به دو بخش فعالیت‎های اصلی و فعالیت های پشتیبانی تقسیم نمود. فعالیت‎های اصلی، فعالیت هایی هستند که اصطلاحا ارزش افزا نامیده می‎شوند. مدیران کتابخانه های تخصصی نیز با توجه به اهمیت این بخش به عنوان یکی از ارکان پیشرفت اقتصادی سازمان‎های تولیدی به دنبال افزایش بهره‎وری در فعالیت‎های خود با استفاده از فناوری اطلاعات شده‎اند. در این مقاله به همراه تعمیم فعالیت‎های کتابخانه های تخصصی به پنج فعالیت اصلی مدل پورتر، اثرات فناوری اطلاعات بر هر یک از فعالیت‎های زنجیره ی اصلی را بررسی می‎نماییم.
    کلیدواژگان: کتابخانه های تخصصی، زنجیره ارزش، زنجیره ارزش گسترده، زنجیره تامین، فناوری اطلاعات
  • مهرداد یوسفی فرد، غلامرضا فدایی صفحه 65
    پژوهش حاضر به شناسایی عناصر و ویژگی های مناسب سیستم های مدیریت محتوا برای وب سایت های کتابخانه های دانشگاهی ایران می پردازد. با توجه به پرسشهای اساسی، این پژوهش در سال 1385 در سه مرحله انجام شد: در مرحله اول با استفاده از سیاهه محقق ساخته وضعیت وب سایت های کتابخانه های دانشگاهی برتر دنیا بررسی گردید در مرحله دوم با استفاده از سیاهه به دست آمده از نتایج مرحله اول تحقیق، میزان توانایی سیستم های مدیریت محتوای موجود در بازار بین المللی بررسی شد. در مرحله سوم، با استفاده از سیاهه مرحله اول وضعیت وب سایت های کتابخانه های دانشگاهی ایران مورد بررسی قرار گرفت.نتایج به دست آمده از مرحله اول پژوهش نشان داد به طور میانگین 40/44 درصد از عناصر مورد انتظار در وب سایت های کتابخانه های دانشگاهی در تمام وب سایت های مورد بررسی وجود داشت. نتایح مرحله دوم نشان داد سیستم های مدیریت محتوای مورد بررسی، 25 درصد از عناصر مورد نیاز در وب سایت های کتابخانه های دانشگاهی را بطور کلی تحت پوشش قرار نمی دهند. نتایج به دست آمده از مرحله سوم پژوهش نشان داد به طور میانگین تنها 20 درصد از عناصر مورد بررسی در سیاهه شماره 1 در وب سایت های کتابخانه های دانشگاهی ایران وجود داشت. مقایسه نتایج به دست آمده از مرحله سوم با نتایج به دست آمده از مرحله اول تحقیق نشان دهنده آن است که تفاوت چشمگیری بین وضعیت فعلی وب سایت های کتابخانه های دانشگاهی ایران با وب سایت های کتابخانه های دانشگاهی مورد بررسی در مرحله اول وجود دارد.
    کلیدواژگان: مدیریت محتوا، سیستم های مدیریت محتوا، کتابخانه دانشگاهی
  • سیدمهرداد سیدین، فهیمه باب الحوائجی صفحه 95
    هدف پژوهش بررسی وضعیت محتوای پایان نامه های تحصیلات تکمیلی رشته ی کتابداری و اطلاع رسانی موجود در دانشگاه آزاد اسلامی واحدهای تهران شمال، علوم و تحقیقات تهران، علوم و تحقیقات اهواز و همدان به منظور تعیین سیر موضوعی در هر مقوله در طی سال های 1372– 1386 و تعیین تعداد پایان نامه ها به تفکیک دانشگاه ها، سال نگارش، جنسیت، صفحه، روش شناسی پژوهش و وضعیت استنادها می باشد. روش پژوهش تحلیل محتوا است که با استفاده از سیاهه ی وارسی، گردآوری اطلاعات صورت گرفت. جامعه ی آماری پایان نامه های مورد بررسی شامل 524 پایان نامه می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد که بیشترین تعداد پایان نامه هامربوط به دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال و کمترین آنها در دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان بوده و میانگین صفحات پایان نامه ها در سال های مورد بررسی بیشتر بین 107 – 137 صفحه است. بر اساس جنسیت، تعداد پایان نامه های نگارش شده توسط زنان دو برابر مردان است و روش پیمایشی بیشتر از سایر روش ها استفاده شده است. پراستفاده ترین ابزار گردآوری اطلاعات در پایان نامه ها، پرسشنامه و آمار توصیفی پرکاربرد ترین روش آماری در پایان نامه های مورد بررسی است. نرم افزار اس پی اس اس بیشترین روش تجزیه و تحلیل اطلاعات بوده و میانگین استنادها در پایان نامه ها 70/39 درصد و نسبت استفاده از منابع فارسی به کل منابع 06/70 درصد و نسبت استفاده از منابع لاتین به کل منابع 94/29 درصد است. در پایان نامه ها مقوله ی «کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی» بیش از سایر مقوله ها و مقوله ی «حفاظت و نگهداری» از همه کمتر بکار گرفته شده است.
    کلیدواژگان: تحلیل محتوا، پایان نامه ها، کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی
  • لاله صمدی، صدیقه محمداسماعیل صفحه 129
    هدف این پژوهش ارزیابی معیارهای گزینش مجله در پایگاه گزارش های استنادی نشریات فارسی (جی.جی.سی.آر.) مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری است، که این ارزیابی با معیارهای موجود در موسسه علمی تامسون موسوم به (آی.اس.آی) سنجیده خواهد شد. در این پژوهش، از روش پیماشی و ارزیابانه استفاده شده است که ابزار گردآوری اطلاعات در آن، یک سیاهه وارسی مشتمل بر یک معیار کلی با 4 مؤلفه است، همچنین به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار اکسل استفاده شده است. یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که در بخش ارزیابی مجله ها، پایگاه پی.جی.سی.آر، 75/117 امتیاز کسب کرده است. بدین معنی که این پایگاه، 20/89 درصد از این شاخص ها را رعایت می کند.
    کلیدواژگان: ارزیابی مجله، خود استنادی، گزارش های استنادی، گزارش استنادی نشریات فارسی، معیارهای آی، اس، آی
  • محمد خندان صفحه 149
    اطلاع شناسی، ناظر به پرسش از ماهیت اطلاعات است. لوچیانو فلوریدی و رافائل کاپورو از جمله فلاسفه ای اند که به این پرسش اهتمام داشته اند. فلوریدی پاسخ به این پرسش را در قالب فلسفه ی اطلاعات پی می گیرد. فلوریدی اطلاعات را داده های دارای نظم معنی دار صادق می داند. در نظر او، ما داده ی ناب فی نفسه نداریم و لذا اطلاعات همواره وابسته به یک سطح انتزاع خاص است. در مقابل، کاپورو می کوشد در چارچوب هرمنوتیک اگزیستانسیال هایدگر به پرسش از چیستی اطلاعات پاسخ دهد. در نظر او، اطلاع وجهی از اگزیستانس دازاین است که به وجود- در- عالم- با- دیگران راجع است. لذاست که کاپورو بر جنبه ی هرمنوتیکی- بلاغی دانش اطلاع رسانی یا انجلتیک تاکید می کند. ایده ی اساسی مشترک در آراء فلوریدی و کاپورو این است که اطلاعات همواره دارای تعهدات و جهت گیری های انتولوژیک و مشروط به یک افق معانی خاص است. بر این اساس دلالت های آراء فلوریدی و کاپورو در کتابداری و اطلاع رسانی مورد بحث قرار می گیرد.
    کلیدواژگان: اطلاع شناسی، فلسفه ی اطلاعات، انجلتیک، هرمنوتیک، سطح انتزاع، پیش فهم، اطلاعات معنایی، اکولوژی اطلاعات، تبارشناسی اطلاعات، گشتل اطلاعاتی
|
  • Page 7
    This study uses LibQUAL questionnaire in order to evaluate the overall service quality in the public libraries of Qazvin. A random sample of 381 users was drawn from the users of the public libraries of Qazvin and the questionnaires were distributed among them. Omitting incomplete questionnaires, a total of 355 questionnaires were analyzed. Results showed that the services provided by the public libraries were above the minimum level that users expected but did not reach a level of high quality. A factor analysis revealed five factors that have the most impact on users’ evaluation of service quality. Two of them were staff’s willingness to offer services, and information resources and their availability.
  • Page 31
    This article studies the factors influencing user satisfaction with online services of information units in the central libraries of Tarbiat Modarres University and University of Tehran questionnaires were distributed among MSc and PhD students of the twouniversities. About 40 percent of respondents were from Engineering Faculty and about 30 percent were studying in Humanities Faculty respondents included 76.7 Master students andThe majority of respondents were male (86.5% were female. The results revealed that six factors including network data transfer speed, information updatedness, number of retrieved documents, familiarity with search strategy, number of searching databases, andrelevancy of retrieved documents had positive impact on user satisfaction. But no connection was found between user satisfaction and librarian’s assistance in searching. In the end, a few suggestions are improvement of services.
  • Page 47
    Information Technology has uncountable advantages for organizations and their dependent institutions. Michael Porter, a University Professor at Harvard Business School, developed the Value Chain Model in 1985. According to this model, proper activities in productive organizations could be divided to primary activities and support activities. Primary activities are those that have value added character. Managers of special libraries -with regard to the importance of libraries as part of the infrastructures of any generative organizations- are concerned with using IT to increase productivity. In this paper, generalization of the value chain model to the activities of special libraries, as well as the effects that IT could have on each of the main activities of the chain are discussed.
  • Page 65
    This article aims to find a set of appropriate features that a Web Content Management Systems (WCMS) should have for managing Iranian library website. Firs, using a checklist prepared by the researcher, features of some of the best university library websi US, UK, Canada, and Australia) were studied. The results of this stage then were used to modify the checklist. In the next stage, the modified checklist was used to evaluate some of the existing WCMSs. Finally, Iranian university library websites were evaluated using the checklist. Theresults of the first phase showed that 44.40% existed in the best world university library websites. Results of the second phase showed WCMSs in the market do not have elements of university library websites. And the results of the third phase showed that only 20% of elements and features existed on the Iranian library websites.
  • Page 95
    This article reports the results of a content analysis of Masters dissertations of four branches of the Islamic Azad University in the field of Library and Information Science (LIS). The four branches were: North Tehran branch, Tehran's Science and Research branch, Ahvaz's Science and Research branch, and Hamadan branch. The aim of the study was to find out about the subject trends of the dissertations during 1993-2007 period, as well as to show the distribution of the dissertations with regard to the year of writing, gender, number of pages, research methodology, and references. In total, 524 dissertations wereexamined. The results showed that the average number of pages was 107- 137, about two third of the dissertations were written by female students, and survey was the most used research method. Questionnaire was the most used tool for data collection. Persian language resources accounted for about 70.06 percent of the references of the dissertations. The most popular subject for the dissertations was ‘libraries and information centers’ and the least popular subject was ‘preservation of library material’.
  • Laleh Samadi, Sedighe Mohammad Esmail Page 129
    This article evaluates the criteria used for journal selection in Persian Journal Citation Reports (PJCR)- Regional Information Centre for Science and Technology. Using achecklist, PJCR criteria were evaluated against the criteria The results of the study showed that PJCR complies with criteria.
  • Mohammad Khandan Page 149
    The focal question in informatology is that of the nature of information. Luciano Floridi and Rafael Capurro are two philosophers that try to answer to the question “What is Information?”. Floridi traces the question in the framework of philosophy of information. Floridi suggests that information is “true well-formed meaningfull data”. According toFloridi, we haven’t such thing as pure data in itself. Information is always restricted to a certain level of abstraction. On the other hand, Capurro tries to answer to the question with regard to Heidegger’s existential hermeneutics. According to Capurro, information is a dimension of human existence that roots in Dasein’s “being-in-the-world-with-others”. Capurro says that information is dependent to the horizons of meanings in which Dasein is embedded. With regard to this existential analysis, Capurro emphasizes on hermeneutic-rhetoric character of information science; Angeletics in his own terms. A very important idea that Floridi and Capurro agree on it, is that information is always ontologically committed,i.e. it is always restricted to a certain horizon of meanings. Finally the implications of Floridi and Capurro's thoughts are discussed with regard to LIS.