فهرست مطالب

فصلنامه خانواده پژوهی
پیاپی 17 (بهار 1388)

  • تاریخ انتشار: 1388/04/20
  • تعداد عناوین: 7
|
  • سمیرا کرملو، علی مظاهری، یاسمن متقی پور صفحه 5
    این پژوهش به منظور بررسی اثربخشی مداخله آموزش روان شناختی خانواده بر کاهش ابراز هیجان در خانواده های بیماران مبتلا به اختلالات شدید روان پزشکی انجام شد. گروه نمونه، شامل خانواده های 30 نفر از بیماران مبتلا به اختلالات شدید روان پزشکی بودند که به صورت نمونه گیری در دسترس از دو بیمارستان در شهر تهران انتخاب، و با روش غیرتصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند.آزمودنی ها پرسشنامه سؤالات خانواده (FQ) را تکمیل نمودند و سپس مداخله آموزش روان شناختی خانواده در مورد گروه آزمایش به اجرا درآمد، در حالی که گروه کنترل درمان خاصی را دریافت نکرد. نتایج بدست آمده نشان داد در حالی که آموزش روان شناختی خانواده کاهش معناداری را در مؤلفه نظرات انتقادی ایجاد کرده است، اما مؤلفه درگیری عاطفی شدید تغییر معناداری را نشان نداده است. در تبیین نتایج فوق این نکته مورد توجه قرار گرفته است که با توجه به نتایج پژوهش ها و محتوای مؤلفه ها، نظرات انتقادی حساسیت کمتری برای پیش بینی عود دارد. از سوی دیگر با توجه به این که برنامه های آموزشی مداخلات خانواده عموما با هدف کاهش عود بیماری تدوین شده اند، به طور طبیعی در این گونه مداخلات صرفا مؤلفه های موثر در این زمینه مورد توجه قرار می گیرند. بنابراین مؤلفه درگیری عاطفی شدید شاید نقش پررنگی در این مداخله های آموزشی به خود اختصاص ندهد. علاوه بر این با توجه به ماهیت فرهنگی این مؤلفه، به نظر می رسد تغییر آن مستلزم صرف زمان بیشتر و مداخله های عمیق تری باشد.
    کلیدواژگان: آموزش روان شناختی خانواده، ابراز هیجان، اختلالات شدید روان پزشکی
  • الهام شکرانه، سیداحمد احمدی صفحه 17
    هدف از این پژوهش مشخص نمودن میزان پیشرفت درمان افراد مبتلا به اسکیزوفرنی از طریق آموزش به خانواده ها در راستای اصلاح افکار، باورها و نگرش های نادرست نسبت به این دسته از بیماران و افزایش اطلاعات آنان در برخورد صحیح و توقع درست از آنان است. روش تحقیق نیمه تجربی و متغیر مستقل 6 جلسه آموزش شناختی به خانواده افراد اسکیزوفرنیک و متغیر وابسته میزان پیشرفت درمان این بیماران بوده است.جامعه آماری این پژوهش افراد مبتلا به اسکیزوفرنی و خانواده آنان در شهرستان نجفآباد در سال 1384 بودند.
    نمونه تحقیق 30 فرد اسکیزوفرنیک (به تشخیص پزشک متخصص) و خانواده های آنان بودند که به شیوه تصادفی ساده انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. ابزار تحقیق، مقیاس سنجش علائم مثبت و منفی اسکیزوفرنیا (تست پنس) بود. آلفای کرونباخ این تست 8/0 برآورد شد. نتایج این تحقیق نشان داد که آموزش شناختی به خانواده ها در پیشرفت درمان مبتلایان به اسکیزوفرنی مؤثر بوده است (01/0>P). هم چنین ابعاد شناختی یعنی افزایش اطلاعات و ارتقاء سطح آگاهی خانواده ها، اصلاح افکار، باورها و نگرش نادرست نسبت به این دسته از افراد در پیشرفت درمان آنان مؤثر بوده است (01/0>P).
    کلیدواژگان: بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی، خانواده بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی، آموزش شناختی
  • سیدکاظم ملکوتی، نرگس چیمه، لیلی پناغی، زهره احمدآبادی، مرضیه نجومی صفحه 29
    سیستم «مدیر مورد» یکی از اثربخش ترین روش های مداخله بیماران اسکیزوفرنی و خانواده های آنان است. مطالعه حاضر با هدف استفاده از خدمات مدیریت مورد توسط مصرف کنندگان خدمات روان پزشکی و اعضاء خانواده بیماران اسکیزوفرنی و مقایسه اثربخشی آن با گروه کارشناسان بهداشت انجام شده است.
    روش این مطالعه از نوع مداخله ای و دو سر کور بود. اعضاء خانواده 117 بیمار اسکیزوفرنی پرسشنامه های «سلامت روانی GHQ-28»، «پرسشنامه آگاهی سنجی خانواده های مبتلایان به اسکیزوفرنیا»، فرم کوتاه آزمون برنامه مصاحبه تجارب خانواده های بیماران روانی را قبل و بعد از ارائه خدمات در منزل توسط دو گروه مدیر مورد کارشناسان بهداشت روان و اعضاء خانواده بیماران تکمیل کردند. نتایج نشان داد که اثربخشی مداخله توسط گروه اعضاء خانواده با اثربخشی مداخله توسط کارشناسان گروه بهداشت، یکسان بوده است و آگاهی و فرسودگی خانواده های بیماران تنها در اثر مداخله، بدون در نظر گرفتن گروه مداخله گر افزایش معنا داری یافته است. استفاده از افراد غیر متخصص در مدیریت مورد امکان استفاده بیشتر و گسترده تر خانواده های بیماران را از خدمات بهداشت روانی فراهم می کند.
    کلیدواژگان: اسکیزوفرنی، سلامت روانی، فرسودگی، مدیریت، مورد
  • ام هانی علیزاده صحرایی، زهره خسروی، محمدعلی بشارت صفحه 43
    از آن جایی که محیط خانواده در شکل گیری کمال گرایی مثبت و منفی تاثیر به سزایی دارد، هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه کارآیی خانواده با کمال گرایی مثبت و منفی در دانش آموزان بود.280 دانش آموز دختر دبیرستانی از پایه دوم و سوم به روش تصادفی خوشه ایانتخاب شده و با تکمیل مقیاس سنجش خانواده و کمال گرایی مثبت و منفی در این پژوهش شرکت کردند. روش پژوهش از نوع توصیفی و همبستگی بود. نتایج نشان داد بین نمره کلی کارآیی خانواده و سه مؤلفه آن (نقش ها، حل مشکل و ابراز عواطف) با کمال گرایی مثبت، همبستگی مثبت معنا دار وجود دارد. هم چنین بین نمره کلی کارآیی خانواده و مؤلفه های آن (نقش ها و ابراز عواطف) با کمال گرایی منفی، رابطه منفی معنادار بدست آمد، به جز سازه حل مشکل که رابطه معناداری نشان نداد. نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام که به تفکیک برای کمال گرایی مثبت و منفی انجام شد، نشان داد دوسازه حل مشکل و ابراز عواطف برای کمال گرایی مثبت و نقش های خانوادگی برای کمال گرایی منفی، بهترین پیش بینی کننده می باشند. نتایج این پژوهش ضمن تایید تمایز کمال گرایی مثبت و منفی نشان می دهد در حالی که کمال گرایی مثبت در محیطی کارا پرورش می یابد وجود ویژگی های منفی در خانواده می تواند زمینه ای برای بروز کمال گرایی منفی باشد.
    کلیدواژگان: کارآیی خانواده، کمال گرایی مثبت، کمال گرایی منفی، دانش آموزان
  • مرضیه اکبرزاده، فرخنده شریف، نجف زارع، فاطمه قدرتی صفحه 57
    بارداری، زایمان و تولد نوزاد رویدادهای بسیار مهمی در زندگی زنان می باشند و اکثر مادران بعد از تولد، سیر طبیعی را از نظر جسمی و روانی طی می کنند، ولی رویدادهای قبلی زندگی هر زنی در افزایش تجربه آسیب زای تولد بسیار مؤثر است. به طوری که 50 تا 80 درصد مادران، طی هفته اول پس از زایمان، غم پس از زایمان را تجربه می نمایند. هدف پژوهش حاضر بررسی فراوانی غم پس از زایمان و اضطراب در حاملگی پرخطر و عوامل مؤثر بر آن می باشد. این مطالعه موردی شاهد تعداد 400 نفر از خانم های 45-15 ساله مراجعه کننده به بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شیراز می باشد که 200 نفر از آنان دارای حاملگی پرخطر و 200 نفر از مادران به عنوان کنترل دارای حاملگی نرمال و فاقد ریسک بوده اند. نمونه گیری به مدت 6-4 ماه و به شیوه آسان مبتنی بر هدف انجام شد.
    نمونه گیری به شیوه مصاحبه با استفاده از پرسشنامه، تست استاندارد بک و اسپیل برگر جهت علائم اضطراب و غم پس از زایمان، صورت گرفت. شیوع علائم غم پس از زایمان با سطح شدید در جامعه پژوهش 1/21 درصد و علائم اضطراب بالا 5/85 درصد برآورد گردید که در هر دو مورد تفاوت بین گروه ها معنادار بوده است (001/0 P<). تحلیل رگرسیونی چندگانه لجستیک به روش استپ وایز به ترتیب بین ویژگی های مادر، ابعاد عاطفی مادر باردار، عوارض دوران بارداری، ارتباط نشان داد.
    کلیدواژگان: اضطراب، افسردگی، حاملگی پرخطر
  • منیره خدادادپور، احمد دیلمی صفحه 73
    به موجب قانون مدنی، طلاق از اختیارات مرد است. تنها محدودیتی که در قانون ما نسبت به اعمال این حق وجود دارد لزوم مراجعه به دادگاه و رعایت شرایط اغلب شکلی می باشد. وجود حقی با چنین گستردگی خودبه خود ممکن است مورد سوءاستفاده قرار گیرد و اعمال یا عدم اعمال نابه جای آن موجب اضرار زوجه و تحمیل فشارهای ناموجهی بر او گردد. در این پژوهش کوشیده شده به سوءاستفاده از حق طلاق و راه های جلوگیری از آن پرداخته شود و طرق جبران خسارت از زنان مطلقه مورد بررسی قرار گیرد. آن چه از منابع فقهی استنباط می گردد آنست که اگرچه طلاق در دست مرد است اما طلاق های ناموجه و بی جهت امری مذموم و ناپسند دانسته شده اند. در قوانین نیز به طور پراکنده حمایت هایی از زنان در این خصوص صورت گرفته اما هیچ وقت کافی نبوده است. روش هایی که قانون گذار به منظور جلوگیری از سوءاستفاده از حق طلاق مقرر کرده: طلاق خلع، مبارات و طلاق قضایی می باشد. این روش ها در مواردی اعمال می گردند که مرد با عدم اعمال نابه جای حق طلاق، زن را وادار به ادامه زندگی مشترکی کند که برای او دشوار و غیرقابل تحمل است. به نظر می رسد بتوان جهت جلوگیری از سوءاستفاده از حق طلاق خصوصا در مواردی که با اعمال نابه جا و ظالمانه آن مواجه هستیم راهکارهای دیگری نیز ارائه داد. از جمله می توان به سلب اثر مورد نظر سوءاستفاده کننده از طلاق و الزام به جبران خسارت از زنی که در اثر وقوع طلاق متحمل صدماتی شده است، اشاره نمود.
    کلیدواژگان: طلاق، سوءاستفاده، جبران خسارت
  • جمیله علم الهدی صفحه 93
    هدف از این تحقیق بررسی روابط خانواده و دولت در حوزه تعلیم و تربیت و ارائه مدلی متناسب با دیدگاه اسلامی برای سازمان دهی نظام آموزش رسمی است. برای رسیدن به این هدف ابتدا از میان اسناد کتابخانه ای برحسب ملاک «ارتباط با موضوع» چهار دسته اسناد انتخاب شد که عبارتند از: اسناد حقوق بین المللی و حقوق اسلامی، نظریه های اندیشمندان حوزه جامعه شناسی، دانش سیاسی و فلسفه تعلیم و تربیت، گزارش های مربوط به حوزه آموزش و پرورش تطبیقی، متون مقدس و آثار مربوط به اندیشه اسلامی.
    سپس از میان اسناد مذکور براساس ملاک های اصالت، اعتبار، شهرت، امکان دسترسی، تحقیق انتخاب شدند و مورد مطالعه مروری، بررسی انتقادی و هم چنین مطالعه تفسیری قرار گرفتند. اطلاعات بدست آمده به کمک روش های تحلیل مفهومی، تحلیل گزاره ای و پرسش از متن، بررسی و در سه دسته نقد وضع موجود، علت شناسی و پیش بینی وضع مطلوب (ممکن) دسته بندی شدند. در مجموع نتایج تحقیق نشان می دهند، وضع موجود نظام های آموزشی از جهت تعامل دولت و خانواده بر رویکرد دولت محور استوار است. ولی درباره مناسبات تربیتی خانواده و دولت سه نظریه مطرح است که عبارتند از: نظریه دولت محور، نظریه خانواده محور و نظریه وظیفه مشترک. هر یک از این سه نظریه محدودیت هایی دارند و از مبانی خاصی متاثرند. نگاه اسلام به رسالت تربیتی خانواده و دولت نوعی تعامل ویژه میان آن ها را اقتضا می کند که با سه نظریه مذکور متفاوت است و در مدل یک سه ضلعی قابل تحقق می باشد. این مدل دارای چهار ویژگی مهم است که عبارتند از: در تمام سطوح مدیریتی نظام آموزشی جریان دارد و به مدرسه محدود نمی شود؛ شامل دو نقش مشارکتی و نظارتی است؛ سه جانبه است و علاوه بر دولت و خانواده، جامعه مدنی را نیز درگیر می کند؛ گستره وسیعی از تعامل را در برمی گیرد که علاوه بر اجرا، شامل هدف گذاری، برنامه ریزی، مدیریت و راهبری، ارزشیابی و اصلاحات می شود.
    کلیدواژگان: خانواده، دولت، جامعه مدنی، حقوق و وظایف تربیتی
|
  • S. Karamlou, M. A., A. Mazaheri , Y. Mottaghipour Page 5
    The purpose of this study was to in-vestigate the effectiveness of psycho-educational intervention in reducing expressed emotions in families of pat-ients with sever mental disorders. Using an experimental design, with p-retest and posttest and control group, Families of 30 patients with bipolar disorder (BPD), schizophrenia and sc-hizo-affective disorder were divided in tow conditions: 6 sessions of in-tervention as a experimental group and one session as a control group.Expressed emotions were assessed by using Family Questionnaire.Results showed while that family psycho-education program had no significant effect on emotional over involvement, but it had significant influence on reduction of critical comments (CC) in family members. These results were interpreted in terms of the fact that according to the literature emotional over involvement is less sensitive in predicting relapse. However, family psycho-educational programs are basically designed to reduce relapse and as a result emotional over involvement has not important role in these programs. On the other hand, considering the cultural aspects of this factor, one may expect more time as well as deeper interventions for changing this factor.
  • E. Shokraneh, S. A. Ahmadi Page 17
    The purpose of this study was to improve the investigate to what exent may treatment of schizophrenic patie-nts through training families to modify their incorrect thoughts, believes, and attitudes toward schizophrenics and increase their information to behave appropriateley and adjust their expe-ctation.With a semi- experimental design, and Through 6 sessions of cognitive trai-ning for families with schizophrenics patients, examined treatment enhanc-ement of schizophrenics. In this res-earch statistical population was all schizophrenics in Najaf Abad City registered by 2005. The samples of this research were 30 schizophrenic patients (who were selected by psychiatrists) and their families were randomly replaced into the exper-imental and control groups. The instr-ument was a questionnaire consisted of the positive and negative syndrome scale (PANSS TEST) with alpha croubach 0.8 validity. The results of this research showed that family cognitive training was effective in the treatment of schizophrenic patients. (P<0/01) Dimensions of cognition which means increasing family infor-mation about schizophrenic patients, modify their incorrect thoughts, believes and attitudes toward Schiz-ophrenic patients which was also effective in improving the treatment of these patients (P<0/01).
  • S. K. Malakoti , N. Chimeh , L. Panaghi , Z. Ahmad Abadi, M. A., M. Nojomi, Ph Page 29
    Case management is one of the mo-st effective services for schizophrenic patients and their families. This study conducted by a non-randomized and double blind interventional method to compare two models of case manag-ement. One hundred and seventeen schizophrenic patients received home-visit services by two trained groups of case managers: mental health workers as case manager and consumers’ family members as case manager.The instruments were “General Health Questionnaire-28” (GHQ-28), “Family Experience Interview Schedule” (FEIS), and “Caregivers Knowledge Questionnaire” to assess caregiver mental health, burden and knowledge before and after intervention.There was no significant difference between the two groups and they were both effective so we can use nonp-rofessional and trained case manager to develop mental health services for schizophrenic patients.
  • O. Alizadeh Sahraei, Z. Khosravi , M. A. Besharet Page 43
    Since family environment have significant role in formation of Posi-tive and Negative Perfectionism, the purpose of the present study was to examine the relation between family efficiency and Positive and Negative Perfectionism in students. Two-hun-dred and eighty female senior high school students have been, were sele-cted through multiple cluster samp-ling method. They participated in the study and completed family assessment device and positive and negative perfe-ctionism scale. The method of study was descriptive and correlateonal. Results showed positive signi-ficant correlation between total score of family efficiency and it’s three subs-cales (roles, problem solving, and affection express) with positive perfectionism. Results also indicated negative significant correlation betw-een total score of family efficiency and two subscales (roles and affection express) with negative perfectionism. No significant corre-lation was found between roles and Negative Perfect-ionism.The result of separate regression analyses for Positive and Negative Perfectionism, revealed that problem solving, and affection express for positive perfectionism and roles for negative perfectionism were the best predictors. Results of this study confirmed distinction between posit-ive and negative Perfectionism and shows while positive Perfectionism develops in efficient environment, negative characteristics in family can be a context for Developing negative Perfectionism.
  • M. Akbarzadeh , F. Sharif , N. Zare , Ghodrati F. Page 57
    Pregnancy, labor and child birth are crucial events in women lives, within days following birth, women show signs of mood changes, commonly named baby bluesThe purpose of this study is to examin of the prevalence and risk factors of anxiety and depression in high risk pregnancies.400 subjects from 15-45 years old women referring to hospitals affil-iated to the university. Collected and the study was on a case-control basis. Sampling was made through inter-views using questionnaires including Beck & Spielberger standard test for depression and an-xiety.Prevalence of severe depression in the population under study was estimated to be 21.1% and that of high anxiety was 85.5%. In both of them, the difference between the group was significant (P<0.001).Multiple logistic regression analysis by the stepwise method showed a relation between the mother demog-raphic characteristics, emotional sup-port of the mother by her spouse and the family, pregnancy complications and newborn characteristics.
  • Khodadadpour, Deilamy Page 73
    Under the civil code, divorce is one of husband's authority. He can divorce his wife any time. The only restriction to this right is bringing an action in court. As such this right maybe abused. This paper discusses divorce right abuse and preventive ways of it and looks at compensation strategies for divorcee.Some methods for prevention of abuse of divorce, when the husband doesn’t apply it, are "Khol", "Mobarat" and divorce by court. Another method used in situation that the man unjustifiably applys it, is divesting the intended effect by abuserThe legislatoroblige the husband to pay money or do other methods of compensation for compensation of di-vorced woman. Moreover spiritual damages are repairable.
  • J. Alamolhoda Page 93
    The aim of this study was to develop a model for system family-state relationship to organize a formal education compatible to Islamic par-adign. For this historical method we have chosen four references: docu-ments, reports, theories, and texts.The documents are from international law and Islamic law, the theories are social and philosophical ones, reports are comparative studies, and texts are sacred.Based on results of conceptual and theorem analysis, the formal education systems is based on one of the three theories:theory of governmental duty, theory of familial duty, and theory of common duty.However, based on Islamic approach, education is public and a general duty. Not only the most important role of the family is educational, but also government has educational duty. Family has the most educational responsibility while government has the right to organize and manage formal education. Also highy educated citizens, rich ones, academic and religious experts have to participate in educational activities. The model of interaction between family and government in education is a triangle that involves participation and super visional role for family, government and civil organization.