مجله جراحی استخوان و مفاصل ایران
سال ششم شماره 4 (پیاپی 24، تابستان1387)

پیش یکی از عوارض عمده بعد از آرتروپلاستی کامل زانو، تغییر در موقعیت پاتلا نسبت به مفصل تیبیوفمورال است که تحت عنوان پاتلا باجا و پسودوپاتلا باجا نامیده می شود و هر کدام علل مختلفی دارند. این عوارض باعث درد و محدودیت حرکت زانو بعد از جراحی می شوند. هدف این مطالعه بررسی بروز پاتلا باجا و پسودوپاتلا باجا به دنبال تعویض مفصل زانو است.
یک مطالعه گذشته نگر برروی 60 بیمار (49 زن، 11 مرد) که در فاصله سال های 1371 تا 1381 در بیمارستان اختر شهر تهران تحت آرتروپلاستی کامل زانو قرار گرفته بودند، انجام شد. در هنگام مطالعه، حداقل یک سال و حداکثر یازده سال از زمان عمل جراحی بیماران می گذشت. همه اندازه گیری ها توسط یک فرد انجام شد. بیماران به روش حفظ رباط متقاطع پشتی و با پروتز روتا گلاید شرکت کورین و رویکرد مدیال پارا پاتلار و بدون کمپوننت پاتلار جراحی شدند. میانگین سن بیماران زمان مطالعه 5/62 سال و میانگین زمان پیگیری 5/27 ماه بود. در این مطالعه از سیستم درجه بندی انجمن زانو استفاده گردید. پرتونگاری زانوی بیماران ازنظر وجود پاتلا باجا و پسودوپاتلا باجا بررسی شد.
پسودوپاتلا باجا در 15 بیمار و پاتلا باجا و پسودوپاتلا باجا در 2 بیمار وجود داشت. از نظر آماری بین این عوارض و درجه بندی زانو ارتباط معنی داری وجود نداشت، اما بین درد و محدودیت دامنه حرکتی و این عوارض رابطه معنی دار بود..
توجه به محل کات فمورال حین آرتروپلاستی کامل مفصل زانو یکی از روش های کاهش عوارض پاتلوفمورال مثل پاتلا باجا و پسودوپاتلا باجا می باشد.

پیش با توجه به شیوع کمردرد در جامعه و تعداد بالای بیماران کلینیک های ارتوپدی که با مشکل کمردرد حاد مواجه هستند و عدم پاسخ درمانی بسیاری از کمردردها به درمان های رایج غیرجراحی و به منظور برگشت فعالیت کاری و بدنی بیماران نتایج تزریق استرویید اپیدورال به عنوان یک روش کمتر تهاجمی در بیماران با درد حاد رادیکولار کمری مورد ارزیابی قرار گرفت.
چهل بیمار به صورت آینده نگر طی یک سال (1385) که به کلینیک های ارتوپدی بیمارستان امام رضا و امدادی دانشگاه مشهد با درد کمری حاد رادیکولار مراجعه نموده بودند وارد مطالعه گردید. بیماران با تشخیص کمردرد حاد که بیش از 6 هفته از بیماری آنها نگذشته و به درمان طبی پاسخ نداده بودند انتخاب گردیدند. پرتونگاری ساده و ام آرآی ستون فقرات در تمامی بیماران انجام شد. بیماران طبق سیستم طبقه بندی «پرولو» درجه بندی شدند. 40 میلی گرم تریامسینولون همراه با لیدوکایین 2% سه نوبت در فضای اپیدورال کمری بیماران تزریق گردید. پیگیری بیماران قبل، پس از تزریق، سه ماه و شش ماه بعد با ثبت در پرسشنامه انجام پذیرفت.
25 بیمار مرد و 15 زن بودند کاهش درجه مثبت بودن تست SLR قبل و بعد از تزریق سوم معنی دار بود(05/0p<). کاهش درد و به دنبال آن کاهش مصرف دارو بعد از تزریق اپیدورال به طور درماتیکی رخ داد و از نظر آماری در پیگیری دوم و سوم معنی دار بود (05/0p<). اما از نظر عملکرد و تاثیر معنی دار نبود به طور کلی بعد از تزریق 5/27% بیماران کاملا راضی و 5/62% از بیماران نسبتا راضی بودند.
بهبود وضعیت فیزیکی و تاثیرات عملکردی بعد از تزریق استرویید در دردهای سیاتیک مختصر بود. اما با توجه به کاهش قابل ملاحظه درد در کوتاه مدت در کسانی که در چند هفته اول جواب خوبی به درمان های ساده تر نداده اند توصیه می شود.

پیش شکستگی های بی ثبات لگن شکستگی هایی هستند که به صورت عمودی و یا چرخشی امکان جابه جایی دارند. محل بی ثباتی خلفی می تواند ساکروم، ایلیوم و یا مفصل ایلیوساکرال و محل شکستگی قدامی می تواند سمفیز پوبیس یا راموس ها باشند. اتصال دوبال استخوان ایلی یوم روشی است که می تواند جای پیچ ایلیوساک مورد استفاده قرار گیرد.
11 بیمار با شکستگی بی ثبات لگن با کارگزاری 2 راد و مهره در پوزیشن پرون به دنبال جااندازی شکستگی با تراکشن اسکلتال تحت درمان قرار گرفتند. سپس بسته به نوع شکستگی، برای ثبات قدام لگن از پلاک روی سمفیز پوبیس یا اکسترنال فیکساتور برای فیکساسیون قدامی استفاده می گشت.
در پیگیری 6 ماهه، هیچ موردی از عفونت، عدم جوش خوردن یا از دست رفتن فیکساسیون مشاهده نشد ولی اندکی اختلاف طول اندام وجود داشت که از زمان جراحی به خاطر جااندازی ناکامل باقی مانده بود.
پایدار کردن قسمت پشتی لگن به وسیله اتصال بال های ایلی یوم در موارد ضایعه حاد و بی ثبات لگن می تواند در شرایط خاصی نجات دهنده باشد.

پیش آرتریت روماتویید شایع ترین بیماری التهابی مزمن مفصلی است. در سیر این بیماری ممکن است کیست پوپلیتئال ایجاد و با افزایش فشار داخل مفصلی به پشت ساق پا کشیده شده و کیست بیکر حجیمی ایجاد نماید. علایم فشار، دیسکسیون یا پارگی کیست گاهی منجر به تابلوی بالینی مشابه ترومبوفلبیت می گردد. هدف از این مطالعه، بررسی علایم بالینی عارضه کیست بیکر حجیم، عوامل تشدید کننده، روش های تشخیص، سیر و درمان کیست بیکر حجیم در مبتلایان به آرتریت روماتویید بود.
در یک مطالعه گذشته نگر، از 993 بیمار مبتلا به آرتریت روماتویید که در طی 20 سال در بخش روماتولوژی بستری بودند، 23 بیمار (12 زن و 11 مرد) با عارضه کیست بیکر حجیم مورد بررسی قرار گرفتند. کیست بیکر حجیم براساس علایم بالینی و تایید روش های تصویربرداری در مواردی که کیست از حفره پوپلیتئال به پایین تر و به پشت ساق پا کشیده شده بود، تشخیص داده شد. شدت بیماری زمینه ای، عوامل مستعد کننده، سیر، درمان و پیگیری بیماران با توجه به پرونده آنان مورد توجه و ارزیابی قرار گرفت. میانگین سن بیماران 48 سال (71-24) بود.
میانگین سابقه بیماری روماتویید در هنگام تشخیص کیست بیکر حجیم 8/6 سال (20-1 سال) بود. در 13 مورد زانوی راست و 10 مورد زانوی چپ مبتلا بود. علاوه بر علایم بیماری زمینه ای شامل درد و حساسیت پشت ساق پای مبتلا، تظاهرات بالینی در 8 بیمار (8/34%) و علایم مشابه ترومبوفلبیت در 15 بیمار (2/65%) مشاهده شد. یک بیمار انسداد وریدی عمقی ساق پای مبتلا نیز داشت. علایم پارگی کیست بیکر در 5 بیمار (7/21%) وجود داشت. درمان عموما طبی و نگهدارنده و سیر رضایت بخش بود. دو بیمار با عود کیست بیکر حجیم و علایم پارگی کیست تحت عمل جراحی حذف کیست و سینووکتومی زانوی مبتلا قرارگرفتند.
کیست پوپلیتئال در آرتریت روماتویید لازم است مورد توجه خاص قرار گیرد و قبل از توسعه و تبدیل آن به کیست بیکر حجیم و ایجاد عوارض موضعی، پارگی کیست، و سندرم پسودوترومبوفلبیت، اقدامات پیشگیری و درمانی انجام گیرد.

پیش آسیب رباط متقاطع جلویی یکی از شایع ترین صدمات مفصل زانو می باشد. گرچه روش های متعددی برای ثابت کردن رباط بازسازی شده در تی بیا معرفی شده ولی ثابت کردن هیبرید گرافت همسترینگ یک روش مقبول و مناسب در بازسازی رباط متقاطع جلویی می باشد. این مطالعه به منظور مقایسه خصوصیات بیومکانیک تثبیت جزء تی بیال گرافت همسترینگ با استفاده از دو روش مختلف ثابت کردن انجام شد.
در یک مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی، 22 بیمار با پارگی ایزوله رباط متقاطع جلویی که به روش ثابت کردن دوبل بخش تی بیا تحت بازسازی اولیه قرار گرفته بودند، با 24 بیمار که به روش ثابت کردن منفرد در قسمت تی بیا با پیچ اینترفرانس قابل جذب ثابت شده بودند، قرار گرفتند، مقایسه شدند. برای گرافت جزء فمورال، از اندوباتون استفاده شد. در این روش جدید ما، باقی مانده گرافت همسترینگ بعد از ثابت کردن در کانال تی بیا با پیچ انترفرانس قابل جذب از تونل استخوانی در تی بیا عبور داده شد و ادامه گرافت با نخ اتی باند بخیه شد. در گروه شاهد برای ثابت کردن گرافت در کانال تی بیال فقط از پیچ انترفرانس قابل جذب استفاده شد. سپس بیماران دو گروه در یک پیگیری یک ساله با استفاده از مقیاس درجه بندی «سین سیناتی» (Cincinnati knee scale) و دستگاه «KT-2000» ارزیابی و مقایسه شدند.
میانه امتیاز نشانه ها (symptoms) در گروه مورد 8 و در گروه شاهد 9 بود. با استفاده از ابزار «KT-2000» در گروه مورد، 11 بیمار نتیجه عالی و 11 بیمار نتیجه خوب؛ و گروه شاهد 4 بیمار نتیجه عالی و 20 بیمار نتیجه خوب داشتند (01/0=p).
در بازسازی رباط متقاطع جلویی با استفاده از گرافت هامسترینگ، ثابت کردن قسمت تی بیای گرافت به صورت دوبل در مقایسه با ثابت کردن جزء تی بیا با پیچ، از نظر علایم ناراحت کننده و همچنین براساس ارزیابی با سیستم «KT-2000» نتایج بهتری نشان می دهد.

پیش در اسکولیوز مادرزادی شیوع بالایی از ضایعات پنهان ستون فقرات و سایر اندام ها گزارش شده است. هدف از این مطالعه بررسی شیوع ناهنجاری های همراه در این گروه از بیماران در یک مرکز درمانی در تهران بود.
در 381 بیمار مبتلا به اسکولیوز مادرزادی، ضایعات نخاعی با استفاده از ام آرآی و میلوگرافی، ضایعات کلیوی با سونوگرافی وIVP و مشکلات قلبی با به کار گیری اکوکاردیوگرافی ارزیابی و بررسی گردید.
در 198 بیمار بررسی نخاع انجام شد و در 83 مورد (21%) ضایعه و ناهنجاری در نخاع مشهود بود که از این تعداد فقط 26 بیمار در معاینه مشکلات عصبی داشتند. شایع ترین ناهنجاری در کورد «تترد» در 38 بیمار (8/45%) و diastematomyelia در 37 بیمار بود. در 155 بیمار ناهنجاری در سایر اندام های بدن مشاهده شد که در 121 مورد با معاینه بالینی و 34 مورد با بررسی های پاراکلنیک مشخص گردید. شیوع ناهنجاری در دستگاه ادراری 4/8% و شیوع مشکلات قلبی 6/2 % بوده و شایع ترین مکان آنومالی در بدن قسمت تنه (5/22%) بوده است.
ناهنجاری های همراه با اسکولیوز مادرزادی، غیر از نخاع و ستون فقرات، در سایر قسمت های بدن نیز شایع می باشند. ضایعات نخاعی اکثرا فاقد علامت بالینی می باشند. ناهنجاری های کلیوی و قلبی شیوع ناچیزی دارند و در موارد وجود علایم بالینی و نیاز عمل جراحی ارزیابی دقیق الزامی است.

تظاهر بیماری های روان تنی در دست نادر می باشد و تشخیص و درمان آن بسیار مشکل است. ما در این گزارش یک بیمار را ارائه و موارد گزارش شده قبلی را مرور کردیم