فهرست مطالب

دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی - سال هفتم شماره 2 (پیاپی 26، تابستان 1388)

مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی
سال هفتم شماره 2 (پیاپی 26، تابستان 1388)

  • تاریخ انتشار: 1388/05/11
  • تعداد عناوین: 6
|
  • رقیه خبیری، ابوالقاسم پوررضا، محمد عرب، علی اکبری ساری، عباس رحیمی، آذر طل صفحه 1
    زمینه و هدف
    عوامل موثر بر رفتار افراد در هنگام مواجهه با بیماری بسیار متفاوت است که شامل عوامل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و بویژه هزینه های درمانی می باشد. با توجه به هزینه های روزافزون درمانی، نقش اقدام بیماران در کنترل مالی هزینه های درمان، سیر بهبودی و نیز عدم اطلاع کافی از رفتار افراد در اولین نقطه مواجهه با بیماری و به منظور سنجش تقاضای مردم در یک بستر تحقیقاتی مناسب، این مطالعه با هدف تحلیل رفتار درجستجوی درمان افراد در موارد بروز کسالت یا بیماری در ساکنان شهرتهران متشکل از کلیه اقشار و گروه های اجتماعی، اقتصادی وفرهنگی انجام شده است.
    روش کار
    در این مطالعه که از نوع توصیفی - تحلیلی می باشد و به روش مقطعی انجام شده است 1882 نفر از افراد ساکن در خانوارهای شهر تهران به روش نمونه گیری خوشه ایدو مرحله ای انتخاب شدند و اطلاعات لازم با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه جمع آوری گردید. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمونهای آماری مجذور کای، تست دقیق فیشر و رگرسیون لجستیک چندمتغیره در نرم افزار SPSS.13 استفاده شده است.
    نتایج
    9/22% (431نفر) از افراد شرکت کننده در مطالعه ابتلا به یک یا دو مورد بیماری را در یک ماه گذشته گزارش کردند. آنالیزهای رگرسیون لجستیک چندمتغیره نشان داد که متغیرهای سن، جنس، وخامت بیماری، میزان تحصیلات و تاهل ارتباط آماری معنی داری با احتمال اقدام به درمان اعم از خوددرمانی یا جستجوی درمان از مرکز درمانی داشته اند. همچنین در زمینه احتمال مراجعه به یک مرکز درمانی مشخص شد که متغیرهای سن، جنس، وخامت بیماری، میزان درآمد، میزان تحصیلات، بعد خانوار و شیوه پرداخت از بقیه متغیرهاموثرتر بوده و معنی دار در مدل باقی ماندند.
    نتیجه گیری
    با توجه به یافته های پژوهش، بالا بردن سطح آگاهی جامعه در مورد اثرات سوء مصرف دارو و خوددرمانی، آموزش پزشکان و داروسازان، اصلاح نظام بیمه و ترویج بیمه همگانی به عنوان راهکارهایی مناسب جهت بهبود الگوی مصرف خدمات سلامتی توصیه می شود.
  • پوپک درخشنده پیکر، الهام شاهقلی، رضا ابراهیم زاده وصال صفحات 15-23
    زمینه و هدف
    تالاسمی به عنوان یکی شایعترین بیماری تک ژنی در ایران و جهان به حساب می آید. این بیماری در سطح مولکولی هتروژن بوده و تا کنون علاوه بر حذف های بزرگ، بیش از پنجاه جهش نقطه ای مختلف برای این بیماری در سراسر دنیا شناخته شده است. در این تحقیق ارتباط بین شاخص های خونی ناقلان آلفا تالاسمی ونوع جهش انان مورد بررسی قرار گرفت.
    روش کار
    با توجه به اینکه شاخص اصلی خونی ناقلان آلفا تالاسمی نسبت به افراد سالم، کاهش میزان MCV وMCH می باشد این تحقیق و برروی 208 کروموزم (به ترتیب 33 ناقل آلفا تالاسمی استان خوزستان و71 ناقل آلفا تالاسمی استان خراسان) انجام گرفت. ناقلان بین 20 تا 40 سال سن داشته اند و با هم وابستگی فامیلی نداشتند.
    نتایج
    تنها یک نوع جهش a°بدست آمد (MED). این جهش در 9/2% جمعیت مورد مطالعه دیده شد. ناقلان این جهش از متوسط MCV معادلfL 90/63 برخورداربودند. این در حالی بود که ناقلان آلفا تالاسمی با سایر هشت جهش یافت شده + a (درمجموع ده ژنوتیپ)، دارای MCV بالاتری نسبت به گروه قبلی بودند (4/68>MCV>2/77).
    نتیجه گیری
    نتایج تعیین کننده ارتباط مستقیم بینMCV و MCH با شدت جهش (+a و a°) میباشد علاوه برآن میزان MCV و MCH در ناقلان آلفا تالاسمی می تواند بعنوان یک الگوی با ارزش، جهت تشخیص سریع نوع جهش در جمعیت ایران به کار برده شود.
    کلیدواژگان: جهش ژنی
  • سید یوسف مجتهدی، مهدی موسایی فرد، کورش امینی صفحه 25
    زمینه و هدف
    نوجوانی، دوره انتقال از کودکی به بزرگسالی و زمان شکل گیری بلوغ است، این دوره یکی از سریعترین دوره های رشد محسوب می گردد. در نوجوانی تغییرات جسمی ایجاد شده نیازهای تغذیه ای را تحت تاثیر قرار می دهد، و این در حالی است که تغییر در سبک زندگی فرد در نوجوانی می تواند عادات و انتخاب های تغذیه ای او را تحت تاثیر قرار دهد. بنابر این تغذیه سالم در این دوران برای حمایت از رشد و تکامل و پیشگیری از مشکلات احتمالی آتی، دارای اهمیت بسیار است. از طرف دیگر در ایران نیز متاسفانه هم اکنون نوعی روند رو به تزاید در شیوع چاقی، کم خونی و بیماری های مزمن مرتبط با تغذیه و عادات غذایی بوجود آمده است. لذا با توجه به اینکه در استان زنجان مطالعه ای در این خصوص صورت نگرفته بود، مطالعه حاضر به منظور توصیف مصرف چهار گروه اصلی غذایی (سبزیجات، میوه، فرآورده های لبنی وگوشت) توسط دانش آموزان دبیرستانی استان زنجان صورت گرفت.
    روش کار
    مطالعه توصیفی- مقطعی حاضر روی 1500 دانش آموز دبیرستانی استان زنجان که به شکل تصادفی خوشه ایانتخاب شده بودند در سال1384 انجام و در آن الگوهای مصرف مواد غذایی در طول یک هفته منتهی به پژوهش مورد بررسی قرار گرفت.
    نتایج
    براساس یافته های پژوهش بیش از 16 درصد دانش آموزان در طول یک هفته منتهی به بررسی میوه و 8/6 درصد آنها از سبزیجات مصرف نکرده وبیش از10 درصدآنان گزارش کرده بودند که از گوشت و فرآورده های گوشتی استفاده ننموده اند. حدود 95 درصد نمونه ها بیان داشتند که حداقل روزی یکبار از شیر و فرآورده های آن استفاده نموده اند و تنها 7/8 درصد آنها از میوه جات و 27 درصد آنها از سبزیجات حداقل 3 بار در روز مصرف داشته اند. در ضمن در این مطالعه، عوامل تعیین کننده و مرتبط با الگوی مصرف مواد غذایی مذکور نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
    نتیجه گیری
    تعداد قابل توجهی از نوجوانان استان زنجان از گروه های مختلف مواد غذایی کمتر از حد توصیه شده و کافی استفاده می کنند. لذا ارایه آموزه های بهداشتی روش ارزشمندی است که می تواند مصرف مواد غذایی مناسب و کافی را افزایش داده و ممکن است بعنوان یکی از راهکارهای اصلی در اصلاح و بهبود الگوهای تغذیه ای ناکارآمد، مفید و کمک کننده باشد.
  • آرش رشیدیان، محمد قاسمی، علی اکبری ساری، محمد عرب، احسان تیمورزاده صفحه 41
    زمینه و هدف
    پرستاران با ارایه بیشترین خدمات مستقیم به بیماران نقش انکارناپذیری در ارتقای کیفیت مراقبت و درمان دارند.در این میان خشونت شغلی به عنوان یکی از عوامل مهم در کاهش کیفیت زندگی کاری و میزان رضایتمندی پرستاران بر کیفیت مراقبت از بیماران، رضایتمندی پرستاران و بیماران، بهره وری و کارایی پرستاران و بیمارستان ها تاثیر می گذارد. از این رو با توجه به اهمیت موضوع و اثرات آن، در این مطالعه پس از ترجمه و معتبرسازی ابزار اندازه گیری خشونت در بخش سلامت میزان مواجهات خشونت بار روانی پرستاران در یک بیمارستان آموزشی بزرگ اندازه گیری گردید.
    روش کار
    این مطالعه به روش مقطعی در تابستان سال 1387 انجام پذیرفت. جامعه پژوهش این مطالعه شامل کلیه پرستاران شاغل در یک بیمارستان بزرگ آموزشی در تهران بودند. ابزار گردآوری داده ها در این مطالعه پرسشنامه، برگرفته از پرسشنامه استانداردی است که توسط سازمان جهانی کار، سازمان جهانی بهداشت، انجمن بین المللی پرستاران و انجمن بین المللی خدمات عمومی طراحی شده است. یافته ها با استفاده از روش های آماری توصیفی و آزمون مجذور کای و t مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
    نتایج
    در مجموع 413 پرستار مورد مطالعه قرار گرفتند. شیوع خشونت شغلی در میان پرستاران مورد مطالعه 69 درصد بدست آمد.بیشترین شیوع خشونت در این مطالعه به ترتیب بدرفتاری کلامی (64 درصد) و زورگویی و اوباش گری (29درصد) گزارش شدند. 26درصد از پرستاران در طی یکسال گذشته تجربه بدرفتاری کلامی و زورگویی و اوباش گری را توام داشته و 33 درصد هیچ گونه مواجهه ای با خشونت روانی در محیط کار را گزارش نکردند.لازم به ذکر است که به علت وجود حساسیت های فرهنگی موجود در کشور بخش های مربوط به خشونت های جنسی و نژادی از ابزار مطالعه حذف شدند. پرستاران شاغل در درمانگاه یا بخش سرپایی و همچنین زنان پرستار خشونت بیشتری را گزارش کردند.به طور کلی بیشتر مهاجمان را همراهان بیماران و بیماران تشکیل می دادند.
    نتیجه گیری
    میزان مواجهه با خشونت روانی در پرستاران قابل ملاحظه و در سطح سایر مطالعات انجام گرفته در برخی از کشورهای مورد بررسی بوده است. از این رو تقویت رویکرد های مدیریتی به خصوص در بحث آموزش،پیشگیری وگزارش دهی موارد خشونت و همچنین ایجاد رویه های مشخص به منظور گزارش موارد خشونت، ترغیب پرسنل به گزارش موارد خشونت آمیز و پیگیری رخدادهای خشونت بار با برنامه ریزی بهتر و سازماندهی مناسب تر کاملا احساس می گردد.
  • سید ابوالحسن نقیبی، فهیمه نوشنایی، جمشید یزدانی، کوروش وحید شاهی صفحه 61
    زمینه و هدف
    سرطان پستان شایعترین علت سرطان زنان در سراسر جهان است و علت حدود 18 درصد همه بدخیمی های زنان محسوب می شود. با کمک(BSE) Breast Self Examination می توان تومور را در مراحل اولیه و قابل درمان تشخیص داد و نیز با ایجاد تغییر اساسی در آگاهی نگرش و عملکرد زنان برای انجام منظم و مداوم خود آزمایی پستان و پی گیری مداوم، موفقیت عظیمی در مبارزه با سرطان پستان بدست می آید لذا با توجه به اهمیت نقش بهورزان بعنوان محیطی ترین سطح ارائه خدمات بهداشتی اولیه این مطالعه با هدف تعیین آگاهی، نگرش وعملکرد بهورزان زن درمورد خود آزمایی پستان در سال 85 انجام شده است.
    روش کار
    این تحقیق یک مطالعه توصیفی مقطعی(Cross Sectional) است که بر روی 89 نفر از بهورزان زن شاغل درخانه های بهداشت شهرستان ماکو با روش سرشماری انجام گرفت. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود که قسمت اول آن حاوی 10 سوال دموگرافیک و قسمت دوم تا چهارم 33 سوال آگاهی، نگرش و عملکرد بود که روایی آن به روش تایید روایی محتوا توسط صاحبنظران و پایایی آن با استفاده از روش آزمون مجدد با 85% = r تایید گردید. پرسشنامه ها از طریق مصاحبه حضوری تکمیل و اطلاعات حاصله با استفاده از نرم افزار11 Spssآنالیز گردید.
    نتایج
    یافته های پژوهش نشان دادبه ترتیب 6/50 درصد و 4/49 درصداز آگاهی خوب و متوسط در مورد خودآزمایی پستان برخورداربودند. 4/76 درصد آنان نسبت به خود آزمایی پستان دارای نگرش مثبت بودند علل عدم انجام خود آزمایی پستانها از نظر نمونه های پژوهش در 4/12درصد: عدم توانایی انجام آن به تنهایی، 1/1 درصد: ترس از تشخیص، 2/2 درصد: مشغله زیاد، 6/5 درصد: بیشتر شدن نگرانی، 2/11 در صد: عدم اعتقاد به آن، حتی در صورت احتمال ابتلا به سرطان پستان بود. از جهت عملکرد 9 درصد عملکرد خوب، 8/61 درصد عملکرد متوسط و2/29 درصد عملکرد ضعیف داشتند. در این مطالعه، ارتباط معنی داری بین آگاهی با داشتن نگرش مثبت، (038/0= p) نگرش مجردین به انجام خودآزمایی نسبت به افراد متاهل (004/0≥ p) و همچنین نوع نگرش با نحوه عملکرد وجود داشت (045/0≥p)
    نتیجه گیری
    این مطالعه آگاهی خوب تا متوسط، نگرش نسبتا مطلوب و عملکرد متوسط را در بهورزان زن شهرستان ماکو نسبت به خودآزمایی پستام نشان داد و با توجه به نقش آموزش بهورزان، لزوم تقویت آگاهی نگرش بویژه عملکرد را نسبت به خود آزمایی پستان را در انان بیان نمود.
  • روح الله رستمی، حسین نجفی صالح، اکبر اسلامی، روح الله رستمی صفحه 69
    زمینه و هدف
    پیش از تغذیه کرم ها با موادآلی زباله، به جهت اینکه مرحله گرماخواهی تجزیه مواد آلی سپری شده و آسیبی به کرم ها که به درجه حرارت بالا حساس هستند وارد نشود و روند تولید کود نیز سریعتر پیش رود، همچنین برخی آلودگی های زیست شناختی نیز از بین برود، مواد آلی را برای مدتی بدون حضور کرم ها کمپوست می کنند. طول مدت این آماده سازی به لحاظ کیفیت کمپوست حاصله، چگونگی انجام فرآیند ورمی کمپوست و نیز فضا و امکانات مورد نیاز برای آماده سازی، حائز اهمیت می باشد. هدف از این مطالعه بررسی تاثیر مدت زمان آماده سازی پسماندهای غذایی بدون اصلاح اولیه و بدون هوادهی پیوسته بر روی فرآیند ورمی کمپوست بود.
    روش کار
    در این مطالعه چهار مدت زمان شامل 0، 6، 12و 18 روز آماده سازی پسماندها مورد بررسی قرار گرفت و پارامترهای pH، درصد C (C%)، درصد N(N%)، نسبت C/N و سرعت فرآیند در طول انجام فرآیند مورد پایش قرار گرفتند. در این مطالعه از کرم های گونه Eisenia Foetida برای انجام فرآیند استفاده شد.
    نتایج
    کمترین مقدار نهایی نسبت C/N در 6روز آماده سازی مشاهده می شود و بیشترین مقدار آن نیز مربوط به 18 روز آماده سازی است. همچنین بیشترین مقدار کاهش در نسبت C/N نیز در 6 روز آماده سازی و به میزان 93/64 و کمترین مقدار کاهش این نسبت نیز در 18روز آماده سازی و به میزان 56/36 به دست آمد.
    نتیجه گیری
    نتایج حاصله نشان داد که تفاوت در نسبت C/N در بین زمانهای مختلف آماده سازی معنی دار است(01/0 p<) و مدت زمان آماده سازی بر نسبت C/N موثر است. مدت 6-12 روز نیز مناسب ترین زمان برای آماده سازی پسماند ها بدون اصلاح اولیه به دست آمد.
|
  • A. Pourreza, Khabiri R. Khabiri, M. Arab, A. Akbari Sari, A. Rahimi, A. Toll Page 1
    Background And Aim
    Factors determining the health care-seeking behaviors of an individual are social, cultural, and economic (treatment costs). Utilization of a health care system by a person will, on the whole, depend mainly on the socio-economic and demographic factors, cultural beliefs and practices, gender discrimination and women's status, the economic and political systems, environment, patterns of illness, and the health care system itself. The main objective of the present study was to examine current patterns of health care-seeking behavior in residents of Tehran, Iran in 2007. Methods and Materials: In a cross-sectional study a two-stage cluster sampling method was used to select neighborhoods at the first stage and households at the second. The sample included a total of 1882 individuals over 18 years old in the households. The data were collected using a questionnaire. For analysis of the data the exact fisher test, X2, and multivariate logistic regression were used; the software used was SPAA.3
    Results
    About 22/9% (431 persons) of the participants reported 1-2 illnesses during the previous month. Multivariate logistic regression indicated that age, sex, perceived severity of the illness, educational level, and marital status were all statistically associated with an attempt to seeking care, whether self-treatment or consulting a health center. The effects of different variables on decisions related to seeking care from a health care center versus self-care were also examined. The data showed that age, sex, perceived severity of the illness, income, educational level, household size, and method of payment were statistically the most significant variables affecting seeking care from a health center.
    Conclusion
    Based on these findings, it may be concluded that increasing social awareness about side effects of medicines, potential dangers of self-treatment, continuous education and training of physicians and pharmacists, improving health insurance systems and universal insurance coverage will be appropriate strategies for better utilization of health care services by the people.
  • R. Ebrahimzadeh Vesal, E. Shahgholi, P. Derakhshandeh-Peykar Pages 15-23
    Background And Aim
    Thalassemia is one of the most common worldwide single-gene diseases. On the molecular level, it is a heterogeneous disease. So far, beside large deletions, more than fifty point mutations have been identified for this disease around the world. Four to ten percent of Iranians are carriers of thalassemia-affected genes. In this study we determined the relationship between the value of MCV/MCH and the type and severity of mutations in alpha thalassemia carriers.Methods and Materials: The major abnormality in alpha thalassemia carriers is decreased values of MCV and MCH. A total of 104 adult alpha thalassemia heterozygotes, 20-40 years old, including 33 persons from Khoozestan Province and 71 from Khorasan Province, were included in the study. Two hundred and eight chromosomes were isolated from peripheral blood leukocytes using standard procedures. DNA samples were amplified by Gap-PCR.
    Results
    Only one mutation (MED) was found in 2.9% of the population. The carriers of this mutation had virtually identical ranges of MCV and MCH. In contrast, + mutations were associated with significant differences in mean MCV and MCH values. The various mean MCV/MCH ratios of carriers were statistically significantly lower than those of + heterozygote. The results indicated that the degree of reduction in MCV and MCH is directly related to the severity of the mutations. Deviations, in cases, were associated with lower numbers of the carriers.
    Conclusion
    Only one mutation (MED) was found in 2.9% of the population. The carriers of this mutation had virtually identical ranges of MCV and MCH. In contrast, + mutations were associated with significant differences in mean MCV and MCH values. The various mean MCV/MCH ratios of carriers were statistically significantly lower than those of + heterozygote. The results indicated that the degree of reduction in MCV and MCH is directly related to the severity of the mutations. Deviations, in cases, were associated with lower numbers of the carriers.
  • K. Amini, Sy Mojtahedi, M. Mousaiefard Page 25
    Background And Aim
    Adolescence is the transition period between childhood and adulthood, a period in life that begins at puberty. It is one of the fastest growth periods in a person's life. During this time, physical changes affect the body's nutritional needs, while changes in one's lifestyle may affect eating habits and food choices. Nutritional health during adolescence is important for supporting the growing body and for preventing future health problems. In Iran, the prevalence of anemia, obesity, and other chronic nutritional diseases has increased in recent years due to undesirable eating habits. This survey was conducted to determine consumption of the four major food groups (vegetables, fruits, milk products, and meat) among a group of high school students in Zanjan Province, Iran.Methods and Materials: A descriptive, cross-sectional study was carried out on 1500 students, selected by random cluster sampling, in Zanjan high schools, Iran in 2005. The daily intakes of the 4 food groups during the previous week were determined using a food frequency questionnaire. The potential determinants of the pattern of food consumption were also determined.
    Results
    The proportions of the students not having consumed fruits, vegetables, and meat during the weak were 16%, 6.8%, and 10%, respectively. More than 95% of the students said that they had consumed milk/milk products at least once a day. Only 8.7% consumed fruits and 27% consumed vegetables 3 times or more daily.
    Conclusion
    The consumption of the 4 food groups of large proportions of Zanjan Province adolescents is below the current recommendations. Health and nutrition educational programs would be a valuable tool to correct erroneous food habits of the adolescents leading to improvements in their nutritional status.
  • E. Teymoorzadeh, A. Rashidian, M. Arab, A. Akbari Sari, M. Ghasemi Page 41
    Background And Aim
    By providing the greatest amount of direct service to patients, nurses play an extremely valuable and unmatched role in the quality and efficiency of care and curative services. Workplace violence is regarded as one of the factors which can reduce job satisfaction and the quality of working life of nurses and their interaction with patients, as well as the work efficiency of nurses and hospitals. In this study, after translating and validating tools of violence measurement in the health sector, the exposure of nurses to psychological violence was measured in a large teaching hospital in TehranMethods and Materials: A descriptive-cross sectional design was used in this study in summer of 2009 (1387). The study population included all the nurses (n=413) working in a large teaching hospital in Tehran. The questionnaire used for collecting data was adopted from a standardized questionnaire designed jointly in 2003 by the International Labor Office, the World Health Organization, the International Council of Nurses, and the Public Services International. Analysis of the data was made using the descriptive statistical methods and the Chi square- and t-tests.
    Results
    Sixty-nine percent of the nurses had experienced workplace violence. The most common forms of violence were verbal abuse (%64) and bullying-mobbing (%29). On the whole, 26% of the nurses had experienced both forms of violence in the previous year, while 335 had not faced any form of violence in their workplace. Nurses working in outpatient clinics and emergency wards experienced the highest number of encounters with verbal abuse. Encounters with bullying and mobbing were more common among female nurses than the male ones. Overall most of the violent behaviors were committed by patients and their relatives.
    Conclusion
    Exposure of nurses to psychological violence is considerable and comparable to that reported by previous investigators in other countries. Thus it is highly crucial to adopt appropriate management policies aiming, particularly, at educating the medical personnel in ways of preventing and reporting violent behaviors.
  • R. Rostami, A. Nabaey, H. Najafi Saleh Page 69
    Background And Aim
    In the initial preparation stage, before feeding worms with organic wastes, the wastes are pre-composted for some time. This was done so that the thermophilic phase of organic wastes degradation is passed, no harm is done to the worms which are sensitive to high temperatures, production of fertilizer faster is quicker, and biological contamination is reduced. The length of this preparation time is important with regard to the quality of the compost obtained, the vermicomposting process, and space and facilities needed. The purpose of this study was to determine the effect of preparation time of food wastes on the vermicomposting process without any preliminary action or continuous aeration.
    Materials And Methods
    The Eisenia Foetida species was used for vermicomposting. Food waste preparation times of 0,6,12 and 18 days were attempted, and factors such as pH, C%, N%, C/N ratio, and the process rate were monitored during the process.
    Results
    The lowest and highest final C/N ratios were seen on days 6 and 18 of preparation, respectively. The data also showed that the highest reduction (64.93) in this ratio was observed on 6 day and the lowest (36.56) on day18.
    Conclusion
    On the basis of these findings it can be concluded that there is a significant difference among various food waste preparation times with regard to C/N ratio (p-value<0.05), the preparation time is effective on the C/N ratio, and the most appropriate length of time for preparation is 6-12 days.