دو ماهنامه بررسی های بازرگانی
سال ششم شماره 32 (آذر و دی 1387)

برنامه ریزی مؤثر و موفق در توسعه تجارت الکترونیکی مستلزم برنامه ریزی آموزشی برای این منظور است. علاوه بر برنامه ریزی آموزشی هرگونه فعالیت مرتبط با توسعه این پدیده مستلزم شناسایی بازیگران و مخاطبین اصلی تجارت الکترونیکی در کشور است. در این مقاله تلاش بر آن بوده است تا ضمن طراحی الگوی بازیگران تجارت الکترونیکی با استفاده از روش نظرسنجی خبرگان، وضعیت این مدل در ایران بررسی و مخاطبین تجارت الکترونیکی که باید آموزش ببینند معرفی شوند. نهایتا نتیجه تحقیق آن است که بازیگران و مخاطبین تجارت الکترونیکی در ایران عبارتند از: مدیران سازمان های دولتی، مدیران شرکت های کوچک و متوسط، مدیران اصناف، مدیران شرکت های تخصصی خدمات تجارت الکترونیکی، کارشناسان شرکت های تخصصی خدمات تجارت الکترونیکی، رسانه ها و حقوق دانان

با وجود آن که پلاستیک ها نقش عمده ای در صنعت بسته بندی جهانی به ویژه بسته بندی مواد غذایی ایفا می کنند، در سال های اخیر کاربرد آنها به دلیل عدم امکان بازگشت به چرخه محیط زیست با مقاومت های بین المللی روبرو شده است. به طوری که از سال2010 در اتحادیه اروپا ورود انواع کالاهایی که از بسته بندی پلاستیکی استفاده می کنند، ممنوع اعلام شده است. در حالی که این مسئله خطری جدی برای صادرات کالاهای ایرانی به ویژه محصولات غذایی محسوب می شود، استفاده از بیوپلاستیک ها که قابلیت زیست تخریب پذیری فوق العاده ای دارند می تواند راه حلی مطلوب برای حل این چالش باشد. در این مقاله که از نوع گردآوری و مروری است، پلیمر پت به عنوان یکی از پرمصرف ترین انواع پلاستیک در صنعت بسته بندی مواد غذایی کشور بررسی و جایگزین مناسب آن معرفی می شود.

همان گونه که موفقیت بنگاه های کسب و کار در درون مرزهای ملی در گرو بازاریابی صحیح و اثربخش می باشد، هنگامی که دایره فعالیت یک بنگاه به خارج از مرزها توسعه می یابد نیز دستیابی به موفقیت، رهین درک صحیح مختصات بازار خارجی و اتخاذ راهکار های مناسب برای مدیریت آن است. چالش های عمده در بازاریابی صادراتی شامل انتخاب بازارها و یا کشورهای مناسب از طریق تحقیقات بازاریابی و تصمیم گیری در خصوص چگونگی تدوین راهکار آمیخته بازاریابی می باشد. این تصمیم، بیش از هر چیز متاثر از زیربنای فلسفی مورد قبول بنگاه، در خصوص نحوه فعالیت در بازار خارجی می باشد. معمولا فعالان عرصه صادرات از یکی از چند نگرش فلسفی خاص در این زمینه متاثرند و فرایند تدوین آمیخته بازاریابی خود را مستقیما بر پایه راهکار اصلی منشعب از این نگرش بنا می نهند. بازتاب این راهکار، در سطح انطباق پذیری آمیخته بازاریابی ارائه شده از سوی سازمان با ویژگی های بازار هدف آشکار می شود.
مقاله حاضر با بررسی نگرش ها و راهکار های اصلی موجود در رابطه با مدیریت بازارهای خارجی، سعی در تحلیل نگرش و راهکار غالب در نحوه عرضه آمیخته محصول در حیطه صادرات کشور، پیامدهای آن و در نهایت پیشنهاداتی جهت افزایش اثربخشی این راهبرد از طریق ارائه صحیح آمیخته محصول، نموده است. این مهم به مدد بررسی روند کالایی بازاری صادرات ایران در 25 سال اخیر دنبال شده است.

با توجه به اهمیت روزافزون و بسیار بالای وظیفه خرید در سازمان های مختلف، این مقاله با پرداختن به موضوع خریدهای سازمانی و ارائه مفاهیمی از قبیل خرید سازمانی، اهداف خریداران سازمانی، فرایند خرید سازمانی، تصمیم گیرندگان در فرایند خرید سازمانی، عوامل تاثیرگذار در فرایند خرید سازمانی و همچنین با پرداختن به موضوع خریدهای دولتی و ارائه انواع مدل های موجود در زمینه خریدهای سازمانی و دولتی بر آن است تا اهمیت این موضوع را بار دیگر در سازمان ها به خصوص سازمان های دولتی متذکر شده تا مدیران خرید و تدارکات در این سازمان ها با مباحث جدید در این زمینه آشنا شده و بتوانند از این تئوری ها در فرایندهای خرید خود استفاده نمایند. در پایان نیز توصیه های سیاستی برای مدیران خرید ارائه شده است.

در پانزده سال گذشته، تعداد موافقت نامه های منطقه ای و تجارت آزاد به سرعت افزایش یافته است. در دوران گات تنها 124 موافقت نامه منطقه ای اعلام شد، در حالی که از زمان تاسیس سازمان جهانی تجارت بیش از 160 موافقت نامه دیگر شامل تجارت کالا و خدمات به این سازمان اعلام شده است. تا اول مارس 2007 تعداد 194 موافقت نامه اجرایی شده که 129 مورد بر اساس ماده 24 گات، 21 مورد بر اساس شرط توانمند سازی و 44 مورد بر اساس ماده 5 موافقت نامه عمومی تجارت خدمات (گاتس)[3] اعلام شده است. به استثنای مغولستان که عضو هیچ موافقت نامه منطقه ای نیست، کلیه اعضای سازمان جهانی تجارت حداقل عضو یک موافقت نامه منطقه ای محسوب می شوند. کشورهای آسیایی که در گذشته از عضویت در ترتیبات منطقه ای اجتناب می کردند، در حال حاضر جزو فعال ترین کشورهای درگیر در مذاکرات موافقت نامه های منطقه ای جدید هستند.
عضویت در یک ترتیب تجاری منطقه ای افزایش رفاه اعضای آن را تضمین نمی کند. به علاوه، تشکیل آن ممکن است به طور زیانباری رفاه کشورهای غیر عضو را به دلیل انحراف تجارت و آثار آن در مورد رابطه مبادله تحت تاثیر قرار دهد. حتی اگر اعضای سازمان جهانی تجارت به طور همزمان از منطقه گرایی و چندجانبه گرایی استقبال کنند، ضروری است بدانند که سازمان جهانی تجارت چگونه با چالش های ناشی از افزایش سریع موافقت نامه های منطقه ای برخورد کرده است و دیگر چالش های موجود چه چیزهایی می توانند باشند.
در این مقاله ادبیات نظری ترتیبات تجارت منطقه ای به عنوان بلوک های بازدارنده یا بلوک های سازنده نظام تجاری چندجانبه مرور خواهد شد. همچنین، شواهد کلی در زمینه تعامل بین افزایش سریع ترتیبات منطقه ای و تحولات نظام تجاری چندجانبه ارائه می شود تا نشان داده شود که آیا این ترتیبات، بلوک های بازدارنده و محدودکننده هستند یا بلوک های سازنده و تسهیل کننده.

یکی از ابزارهای مناسب برای جذب سرمایه گذاری خارجی، ایجاد مناطق آزاد تجاری صنعتی می باشد. در ایران بر اساس قانون برنامه اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، به دولت اجازه داده شد که با استفاده از ایجاد مناطق آزاد تجاری صنعتی، به ایجاد صنایع و انتقال فناوری کمک نموده و صادرات کشور را افزایش دهد. این مقاله درصدد بیان توجیه اقتصادی ایجاد منطقه آزاد تجاری صنعتی به عنوان مکانیزم تجارت نوین در استان کردستان است. از لحاظ روش شناختی، تحقیقی توصیفی است که مباحث تئوریک آن با روش اسنادی و کتابخانه ای و یافته های آن با روش مشاهده (مشاهده مستقیم) و مصاحبه (مصاحبه باز یا آزاد) باافراد مطلع و کارشناسان مسایل اقتصادی گردآوری شده است. نتایج به دست آمده در این مقاله بیانگر این است که استان کردستان با توجه به پتانسیل ها و مزیت های نسبی خود، می تواند به عنوان یکی از گزینه های مناسب ایجاد مناطق آزاد تجاری، نقش قابل ملاحظه و مؤثری را به منظور حضور موفقیت آمیز کشور در عرصه تجارت جهانی و کمک به توسعه کشور ایفا نماید.

فرایندهای ارتباطی و اطلاعاتی در داخل و خارج کسب و کارها به طور فزاینده ای در اکثر بخش های صنعتی، تحت پوشش فناوری های اطلاعات الکترونیکی قرار گرفته است. مزایای عمده این گونه فناوری ها، ادامه این روند را در آینده تضمین می نماید. توسعه سریع و پیوسته فناوری به همراه اقتصاد شبکه ای به طور قطع تاثیر قابل ملاحظه ای در انواع امکانات برای گسترش مفاهیم کسب و کار خلاقانه ای که بر پایه شبکه های اطلاعات و ارتباطات الکترونیکی ایجاد گردیده، دارند و به واسطه تاسیس یک شرکت جدید (فعالیت های مخاطره آمیز الکترونیکی[2]) قابل درک می باشند. به رغم این چشم انداز، اصطلاح «کارافرینی الکترونیکی» بالطبع، عمل تاسیس شرکت های جدید خصوصا در اقتصاد شبکه ای را توصیف می نماید. در نتیجه، مقاله حاضر در پی پاسخ به سوالات ذیل می باشد؛ چه نوع محیط و امکاناتی برای فعالیت های کارافرینی ابداعی و جدید، توسط اقتصاد شبکه ای ایجاد می گردد؟