فهرست مطالب

فصلنامه فقه
پیاپی 57 (پاییز 1387)

  • تاریخ انتشار: 1387/08/15
  • تعداد عناوین: 6
|
  • تاملی در مبانی استنباط احکام زنان
    حسنعلی علی اکبریان صفحه 0
    این مقاله به مبانی اختصاصی یا چالشی استنباط احکام زنان می پردازد. در موارد شک در اشتراک و عدم اشتراک حکم زن و مرد اصل اولی وجود ندارد. جنسیت دخالتی در استنباط احکام از ادله عقلی و نقلی ندارد. عدالت با شرایطی در استنباط حکم دخالت دارد ولی این شرایط بستری را که فمینستهای اسلامی از آن توقع دارند فراهم نمی کند. عرضیات دین جزء شریعت نیست ولی مشکل در شناخت عرضی از ذاتی است. آنچه از اهداف فرعی دین است مانند آنچه از اهداف اصلی دین است جزء دین محسوب می شود. رویکرد تاریخی به خود رسالت و دین روشی باطل.
    کلید واژه ها: مبانی استنباط، احکام زنان، عدالت، اشتراک، دخالت جنسیت، ذاتی و عرضی، اصلی و فرعی.
    در فرایند استنباط حکم شرعی، عناصری وجود دارند که تاثیرشان منحصر در یک حکم نیست و بر همه یا بخش قابل توجهی از احکام سایه می افکنند; گرچه فقیه در طول استنباط به این عناصر تصریح نکند یا توجه تفصیلی به آنها نداشته باشد. در این میان، استنباط احکام زنان در رویارویی با اندیشه های معاصر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. این نوشتار به بررسی مهم ترین این عناصر که به آنها مبنا گفته می شود در حیطه احکام زنان می پردازد.
  • ضرورت بازنگری درمبانی و روایات قیاس
    محمدصادق یوسفی مقدم صفحه 0
    تعبد به قیاس از نظر عقل منعی ندارد و نسبت دادن عدم امکان تعبد به شیعه، صحیح نیست.
    تحصیل مناط در قیاس از سه راه تحقیق، تنقیح و تخریج مناط میسور است. در فقه اهل سنت مناط ظنی معتبر است، ولی در فقه شیعه مناطی معتبر است که قطعی باشد. از این رو، قیاس مورد قبول شیعه به برهان بازمی گردد و از میان قیاس های منصوص العله، اولویت، تنقیح مناط و مستنبط العله، قیاس مستنبط العله که مناط آن ظنی است، اعتباری ندارد. ادعای کسانی که با سیاسی دانستن مواضع امامان معصوم(ع) در برابر قیاس و یا با تفاوت گذاشتن میان تمثیل منطقی و قیاس اصولی و نیز حمل روایات منع از قیاس به تنزیل نصوص بر مناط عقلی درصدد توجیه و تثبیت قیاس ظنی هستند، خلاف واقع و روایات نهی از قیاس است. و حتی بخش اندکی از روایات که به قیاس به معنای تنزیل نصوص بر مناط عقلی ناظر است، از حیث ملاک شامل قیاس فقهی نیز می شود.
    کلیدواژگان: قیاس، تمثیل منطقی، مناط عقلی، مناط ظنی، مناط قطعی
  • آثار فقه الحدیثی و سندی نقل به معنا
    محمدتقی اکبرنژاد صفحه 0
    یکی از مسائل بنیادین در حدیث شناسی و علوم مرتبط با آن، آثار حدیثی، عملی و استنباطی نقل به معناست. این مقاله به دنبال آن است که به آثار نقل به معنا بپردازد و تاثیر آن را در تقویت نظریه عرف گرایی در تفسیر روایت در مقابل تفسیر ادیبانه و عقلانی از آن، تاثیر نقل به معنا در کیفیت جمع روایات، یافتن مقصود اصلی امام از کنار هم قرار دادن چند روایت نقل به معنا شده، به دست آوردن میزان دقت در تفسیر روایت براساس اختلافات موجود در روایات نقل به معنا شده و مسائلی از این قبیل، تبیین نماید.
    کلیدواژگان: آثار نقل به معنا، دقت عرفی، دقت عقلی، آیت الله برجرودی، جمع روایات
  • گزارشی از رویکرد فقه به حضور زن در سینما
    سیده فاطمه مریدی صفحه 0
  • گزارشی از یک همایش هرمنوتیک و اجتهاد درفقه سیاسی شیعه
    سید باقری صفحه 0
  • اهداف علم فقه، دنیوی و اخروی بودن علم فقه
    صفحه 0