دو ماهنامه توسعه مهندسی بازار
پیاپی 12 (زمستان 1388)

"بازاریابی فروش یخچال به اسکیمو است"این دیدگاه به تازگی در یک کنفرانس بین المللی در تهران ارائه شد. در آن کنفرانس، صاحبنظران برجسته ی ایرانی و خارجی بازاریابی حضور داشتند، اما مجال نقد و تحلیل آن دیدگاه پدید نیامد.
سالها است دنیا از چنین دیدگاهی فاصله گرفته. فروش یخچال به اسکیمو، نه تنها بازاریابی نیست بلکه، رفتاری غیر اخلاقی نیز هست. چگونه می توان ریشه های رفتار اخلاقی توام با رفتار حرفه ای بازاریابی را جستجو کرد تا در دام رفتارهای فریبکارانه قرار نگیریم؟
پاسخ این پرسش را برخی در بازاریابی سبز جستجو کرده اند.
بازاریابی سبز در تلاش و کوشش برای نجات سازمانها و شرکتها از انحلال است. یک محدودیت نیست بلکه، راهنمای مؤثری است برای ارتقا و پیشبرد کارها.
شرکتها می توانند برای تعیین میزان پیشروی خود در بازاریابی سبز، اقدامات خود را منصفانه ارزیابی کنند و نمره دهند. باوجود این، مشتریان، شهروندان خوب، و مصرف کنندگانند که می توانند بیش و پیش از ما، کارنامه ای برای ما صادر کنند.

اخبار شرکتهای بزرگ جهانی را در این بخش می خوانید که چگونه بازاریابی و مدیریت خود را در وطل ماه های اخیر به اجرا درآورده اند.
مسابقه یک میلیون دلاری نوکیا/ هواپیمایی قطر در صدد تولید سوخت سبز/ رشد کسب و کار پراکتر اند گمبل در زمینه ی رشد مو/ کاهش اندک خرید آلمانی ها/ چه کسانی کالاهای تجملی می خرند؟ / سبقت دوباره فورد از جنرال موتورز و کرایسلر/ اندازه ی جهانی به نوآوری کمک می کند/ آموزش اجباری مدیریت پول و پس انداز برای کودکان دبستانی/ تلاش کداک برای حفاظت از تکنولوژی دیجیتال ثبت شده/ تحقیقات جدید کاهش هزینه ی خواربار را نشان می دهد/ ارتباط انلاین هوندا با مشتریان/ شرکتهای بزرگ آسیایی خوشبین هستند/ تلویزیون نمی میرد/ عطش خرید برای کالاهای تجملی و رضایت خرده فروشان/ رازداری صنایع غذایی در مورد استفاده از تکنولوژی نانو/ اتکای برندهای سیگار به تبلیغات درون فروشگاهی/ تاتا چشم به بازار امریکا دارد/ آموزش سواد رسانه ای در مدارس انگلستان/ بازاریابی موبایل با نیاز مشتریان سازگار نیست/ فراتر از پیکاسو؛ رکورد فروش 104 میلیون دلاری اثر هنری/ تمرکز صنعت زیبایی چین بر مردان/ صبحانه ی یک میلیون دلاری مک دونالد/ نوکیا: پیش بینی فروش 500 میلیون گوشی موبایل در سال 2010/ با چاپ هشدارهای مرگ، مصرف سیگار افزایش می یابد/ اقدام چین در تبلیغات تازه برای تصویرسازی مطلوب کالاهای چینی/ قیمتها در استارباکس بالا می روند/ رستوران برگرکینگ طرفداران پروپاقرصش را از دست می دهد/

اما این گفتگو را مؤسس و مدیر شرکت تحقیقات بازار اندرسون آنالیتیک (تام اچ سی آندرسون) با جک تروت برگزار می کند. شرکتی که بر تحقیقات بازار بویژه از نوع کمی آن اصرار می ورزد. جک تروت نیز با صراحت زیر بار سخنان مؤسس این شرکت نمی رود و بر دیدگاه های بنیادین خود تاکید می کند که در تحقیقات، باید ذهن مردم را فهمید.
کل تجارت در ذهن مشتری شکل می گیرد. ذهن مشتری همان میدان نبرد است. و از نظر من، هر تحقیقی که صورت می گیرد، به من درک این حس را می دهد که یک محصول یا مقوله ی خاص در ذهن مشتری است.

استعاره و دنیای پرظرفیت و ظرافت آن در بازاریابی و تبلیغات جلوه های ویژه ای دارد. این اثر افزون بر استعاره، به روایت نیز می پردازد و در پرتو آن تیزرهای تبلیغاتی را به بررسی می نگرد.
نگاه تیزبین نویسنده ی این اثر در آن است که یکی از تیزرهای برجسته ی تبلیغات جهانی را با همین دیدگاه استعاره و روایت مورد توجه قرار می دهد؛ این تبلیغ، تا کنون 7 جایزه از سه جشنواره ی تبلیغاتی دریافت کرده. آخرین جایزه ای که این کمپین خلاقانه تصاحب کرده، مربوط به جشنواره ی تبلیغاتی ایپکا (Epica) است که در سال 2008 برگزار شد.راز آن در کجاست؟

بازار لوازم آرایشی در ایران یکی از بزرگترین، بکرترین، پر شتابترین، جذاب ترین و ناشناخته ترین بازارهای کالاهای مصرفی است. به رغم ابعاد بزرگ و رشد شتابناک آن، این بازار از نظر تجاری، به دلایل مختلف، گاه کمتر مورد توجه دولتمردان، تولید کنندگان و سرمایه گذاران ایرانی قرار گرفته است. در این مقاله برآنیم تا این بازار را در مقایسه با ویژگی ها و ابعاد جهانی بازار لوازم آرایشی مورد بررسی قرار دهیم و از این مقایسه، راهکارهای مناسبی برای توسعه ی این صنعت در ایران برای سیاستگذاران، کارگزاران و فعالان آن ارائه دهیم.

جفری هیزلت، رئیس بخش بازاریابی و نایب رئیس کمپانی ایستمن کداک، شمار دفعاتی را از دست داده است که مردم به او گفته اند: «شرکت شما دیگر زمان زیادی در بازار دوام نخواهد آورد.» با این همه، بدون تردید در عصر جدید رسانه های دیجیتال، جایی برای یک مارک متعلق به دنیای قدیم وجود نخواهد داشت. اما هیزلت با بی اعتنائی به این حرفها اظهار می دارد: «بیشتر افرادی که به ما می گویند ما دوران طلایی مان را پشت سر گذارده ایم، مشاورین تبلیغاتی و رسانه ای هستند. آنها این خبر بد را به ما می دهند و توقع هم دارند که آنها را استخدام کنیم!»بسیاری از شرکتهای تولید کننده ی دوربین عکاسی، مانند پولاروید معروف، در عصر دیجیتال ورشکست شدند. به نظر می رسید که همین سرنوشت نیز در انتظار کداک باشد.

اصول، فنون و هنر مذاکره این روزها بیش از گذشته اهمیت دارد. آگاهی از آن، موقعیتهای سودزایی را برای کشورها، بنگاه ها، شرکتها و مؤسسات پدید می آورد.
هر روز که می گذرد، کسانی که پشت میز مذاکره می نشینند، پرقدرت تر می شوند. مهارت آنها، تسلط آنها به مذاکره بیشتر می شود. اگر بخواهیم در مذاکره بازنده نشویم، باید ما هم پرقدرت شویم.
در شماره پیشین درباره ی زبان تن و قدرت آن در پیشبرد مذاکرات به تفصیل تشریح شد؛ اینکه چگونه علائم را بخوانیم نظیر بی حوصلگی، ناتوانی و ناامیدی، عصبانیت و مقاومت و...
در این شماره درباره ی علائم تردید و دو دلی، غرور و افتخار، دروغ گفتن این موضوع در بخش علائم پایان می یابد.

طبق برآورد 000/130 شغل در زمان برگزاری المپیک آتن ایجاد شده است که قسمت عمده ای از آنها مشاغل فصلی و مربوط به همین مسابقه ها بوده که با اتمام آن از بین خواهند رفت. این رقم در بازی های سال 2000 سیدنی 000/90، و در سال 1992 بارسلونا 640/296 بوده است.
گردشگران المپیک زمانی که به خانه های خود بر می گردند، داستانهایی را از مسابقه ها برای نزدیکان خود تعریف می کنند و آنها را تشویق به دیدن از شهر میزبان می کنند.
طبق آمار منتشر شده از المپیک آتن، در طی این مسابقه ها 6000000 (شش میلیون) بلیت در سطح داخلی و بین المللی جهت تماشای مسابقه ها به فروش رفته است که همین یک مورد می تواند آثار اقتصادی زیادی برای میزبان داشته باشد.

مشتری را زجر دهید تا فروشتان افزایش یابد. این تئوری را استیفن براون، استاد برجسته ی بازاریابی، با صراحت در عصر مشتری نوازی ارائه کرد؛ دیدگاهی که امروزه با عنوان بازاریابی پست مدرن از آن یاد می شود. حال آنکه این دیدگاه، همان بازگشت به بازاریابی رجعت است؛ یعنی شیوه های قدیمی خرید و فروش.
افشره ی این تئوری برای سازمان های مشتری نواز یک پیام دارد و آن اینکه: مشتریان، خسته شدند از اینکه مؤسسات برای آنها فرش قرمز پهن می کنند، آنها را تحویل می گیرند، به سرعت سفارش آنها را اجرا می کنند، با بروز شکایت از سوی مشتری، نامه ی معذرت خواهی ارسال می کنند، جریمه می پردازند، هدیه می دهند، و بسیاری کارهای دیگر.
تعجب نکنید. این تئوری سالها است از محک تجربه در برخی کشورها، کالاها و محصولات و مؤسسات سربلند بیرون آمده است. نمونه ی بارز آن را در بازاریابی و فروش کتاب هری پاتر جستجو کنید که در شماره ی 4 این فصلنامه (توسعه مهندسی بازار، سال اول، زمستان 1386) چاپ شد.
به هر رو، متنی که پیش رو دارید به ارزیابی اصول پنجگانه ی استیفن براون در ایران می پردازد. کوشیده است به این پرسش نیز به اجمال همراه با شواهد و قرائن پاسخ دهد که آیا می توان با زجر دادن مشتری به افزایش فروش و بازاریابی دست یافت؟

تحقیق حاضر به منظور سنجش کیفیت خدمات براساس ادراک و انتظار مشتریان از خدمات ارائه شده ازسوی سازمان فروش شرکت ایران خودرو انجام گرفت. در این تحقیق با استفاده از ابزار سروکوال، میزان انتظار و ادراک مشتریان از خدمات سازمان فروش ارزیابی شده استبراساس نتایج حاصل از تحقیق، در تمام ابعاد کیفی بین انتظار و ادراک مشتریان، فاصله ی معناداری وجود دارد. بیشترین شکاف عملکرد مربوط به ابعاد همدلی و قابلیت اطمینان، و کمترین شکاف مربوط به بعد عوامل محسوس است.

آیا واقعا در جستجوی راهی برای شگفت زده کردن مشتری خود هستید! آیا به دنبال راهی برای متحول کردن فروش می باشید! پس چرا از شیوه ی سنتی برای تبلیغات و فروش استفاده می کنید؟ می دانید با این کار چقدر زمان و هزینه از دست می دهید تا محصولات خود را به مشتری واقعی خود برسانید؟ در شرایط کنونی اقتصاد و بازار، چگونگی جذب مشتری و تحت تاثیر قرار دادن او با حداقل هزینه، رنگ و بویی دیگر به خود گرفته است. امروزه بیشترین درآمد اقتصادی کشورها تابع شیوه های نوین تبلیغاتی و فروش آنها است؛ به طوری که سالانه بیش از 400 میلیارد دلار هزینه ی تبلغیات در سطح دنیا می شود. بنا به اهمیت موضوع، سعی بر آن داریم تا در این نوشتار با ارائه ی مفهومی جدید به نام بازاریابی موبایل، فرایندهای تجاری و کسب درآمد اقتصادی را بهبود بخشیم.

در شماره پیشین این فصلنامه، (توسعه مهندسی بازار، شماره ی 11، پائیز 1388، سال سوم)، تبلیغات پنهان در شبکه های خبری از سوی این نویسنده درج شد؛ اینکه شبکه ی خبری فاکس نیوز چگونه به طور زیرکانه ای لوگوی ب ام و (BMW) را به وضوح برای بینندگان تلویزیونی نشان داد که باراک اوباما در آن نشسته بود. و شبکه ی سی ان ان، لوگوی اتومبیل فورد را نشان داد که حامل رقیب انتخاباتی او یعنی مک کین بود. به استفاده ی ممتدتونی بلر، نخست وزیر اسبق انگلستان اشاره کرد که با کت و شلوارهای محصول شرکت پائول اسمت (Paul Smith) در دوران نخست وزیری ظاهر می شد، از قرار داد 200 میلیون دلاری شرکت آلمانی فولکس واگن خبر داد که در سال 2008 با شبکه ی ان بی سی به منظور تبلیغات پنهان قرارداد بسته بود. و...
در شماره ی 10 این فصلنامه (سال سوم، تابستان 1388) از تبلیغات درون فیلمی در سینما و تلویزیون سخن رفت. پیتزا هات، پپسی، لباس و کفش ریبوک، و اتومبیلهای فورد، پونتیاک، و... در چه فیلمهایی چگونه ظاهر شدند تا بیننده را برای برندسازی و خرید بیشتر متقاعد کنند. حتی شرکتهایی نظیر اپل با حضور تام کروز که از نوت بوک اپل استفاده می کرد، توانست درآمدزایی مناسبی داشته باشد.
متن پیش رو، به اجمال به تبلیغات پنهان درون شعر و موسیقی پرداخته است.
به گزارش مؤسسه ی تحقیقاتی نیلسن، شعر و موسیقی پس از سینما و شبکه های خبری در جایگاه سوم ابزارهای تبلیغات پنهان در امریکا در فاصله ی سالهای 2007- 1998 قرار گرفته اند.
با وجود آنکه در بسیاری از کشورها، رسانه هایی نظیر تلویزیون، رادیو، روزنامه و مجلات تحت کنترل قوانین نسبتا سخت گیرانه ای در ارتباط با تبلیغات پنهان قرار دارند، شرکتهای آهنگسازی و موسیقایی تا حدودی از این قوانین در امان بوده اند. این روند موجب علاقه مندی و اشتیاق برخی از شرکتها شده است تا بتوانند با استفاده ابزاری از این خلاء قانونی در جهت فعالیت های تبلیغاتی مورد نظر خود بهره مند شوند.

روزی یکی از بزرگان کسب و کار در تعریف تبلیغات گفت: تبلیغات همان چیزی است که وقتی نمی توانی کسی را ببینی، بدان اقدام می نمائی. این کل داستان تبلیغات است. اما در زمانی که می توانید بروید و کسی را ببینید چی؟ اینجاست که موضوع فرق می کند، از این رو چندین نکته طلایی برای این اوقات را برایتان فهرست کرده ام:1. در سلام کردن پیشی بگیریدابتکار صحبت را دست بگیرید و در مورد نپذیرفتن تان ازسوی مشتری، هیچ فکری نکنید.

20 قانون برای نوشتن متون تبلیغاتی که منجر به فروش می شوند وجود دارد که عبارتند از: از به کارگیری اصطلاحات کوچه بازاری، فنی، لغات خارجی، عبارات محلی، قدیمی، اختصارات و لغات جدید بپرهیزید یا محتاطانه از آنها استفاده کنید.
عباراتی از قبیل: این برند را بخواهید، برند مرا بخرید، پیروی نکنید و از تقلبی ها آگاه باشید را استفاده نکنید. مشتریان در صورتی پذیرای چنین نصایحی هستند که در تایید آنها باشد.
جیمزدی.ولف در ستونی در مجله ی عصر تبلیغات در دهه های 1950 و 1960 نوشته است: افرادی که گرم، صمیمی و مهربانند، در نوشتن آگهی ها موفقترند.

فیلم آموزشی پیوست فصلنامه ی توسعه مهندسی بازار حاوی گفتگویی است با صاحبنظران برجسته ی بازاریابی جهان.
موضوع این فیلم درباره ی برند رهبری است که در دفتر این فصلنامه، تهیه و تولید شده است. علاقه مندان می توانند این فیلم آموزشی را از دفتر نشریه خریداری کنند.

ابزارهای مدیریتی/ برنامه ریزی رسانه های تبلیغاتی/ بازاریابی چریکی/ درنگ نکن، انجامش بده/ رفتار مصرف کننده/ مدیریت استراتژیک بازاریابی/ مدیریت تبلیغات اینترنتی/ مجموعه قوانین مالکیتهای فکری مالکیت صنعتی، مالکیت ادبی و هنری