فهرست مطالب
فصلنامه تحقیقات اقتصادی
پیاپی 89 (زمستان 1388)
- تاریخ انتشار: 1388/12/15
- تعداد عناوین: 10
-
-
صفحات 1-32الگوی قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای، یک الگوی تعادلی برای نشان دادن رابطهی بین ریسک و بازده دارایی های منفرد است. به عبارت دیگر، CAPM نشان می دهد که دارایی ها چگونه با توجه به ریسکشان قیمت گذاری می شوند. اساس CAPM بر این فرض استوار است که سرمایه گذاران برای یافتن پرتفوی کارا، نظریه ی پرتفوی و کاهش ریسک نظام مند از طریق تنوع بخشی را می دانند و به آن عمل می کنند و هر یک بنا به درجه ی ریسک گریزی خود یکی از پرتفوهای کارا را انتخاب می کنند.
تاکنون مطالعات مبتنی بر الگوی قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای که در داخل و خارج از کشور انجام شده اند، تنها در سطح سهام شرکتهای منفرد یا حداکثر یک ترکیبی از سهام شرکتها (و یا دارایی های منفرد) و یا شاخصهای زیرمجموعه ی شاخص کل بازار بوده اند و مطالعات معدودی وجود دارند که این الگو را برای دارایی های کلان یک اقتصاد به کار برده باشند. در این مقاله تلاش شده است تا ریسک نظام مند در سطح چهار دارایی عمده ی اقتصاد ایران محاسبه شده و رابطه آن با بازده انتظاری شان بررسی شود. ریسک نظام مند و بازده موردانتظار چهار طبقه دارایی عمده ی اقتصاد ایران، مسکن و مستغلات، طلا، سهام و ارز در دورهی زمانی سالهای 1374 تا نیمه ی اول سال 1386 محاسبه شده است.
کلیدواژگان: ریسک نظام مند، داراییهای مالی، بازده مورد انتظار -
صفحات 33-55انسان، در طول حیات طولانی خود، همواره رویای خلق موجودی با توانایی های مشابه و یا برتر از خود را در سر میپرورانده است. در انتهای قرن بیستم با دستیابی به مدل ریاضی و منطقی شبکهی عصبی مصنوعی برای یادگیری (شبیه مغز انسان)، او را به این مسیر کشاند که خود خالق هوشی مجازی باشد، هوشی که با کمک آن یک ماشین میتواند مانند انسان بیندیشد و همچون او محیط پیرامونش را درک کند، آنچه را که نیاز دارد، بیاموزد و بتواند از تجربه های گذشته استفاده کند و فراتر از آن، نگاهی به آینده داشته باشد.
در این مقاله با استفاده از روش شبکهی عصبی مصنوعی، برخی از شاخصهای جهانی شدن مربوط به بخشهای عمدهی کشور (کشاورزی – صنعت و معدن – خدمات و ساختمان) طی سالهای 80-1338، مورد محاسبه و بررسی و برای سالهای 81 تا 88، مورد پیشبینی قرار گرفته است.
پیشبینی های انجام شده نشان میدهد که هر چند میزان شاخص ادغام تجارت بینالملل(LIT) در بخش صنعت نسبت به بقیهی بخشها بالاتر است، ولی روند کاهش آن نشان از تضعیف این بخش در طول زمان، در عرصهی تجارت جهانی دارد. از سوی دیگر، سایر بخشها نیز افزایش شاخص جهانی شدن در طول برنامهی چهارم توسعه را نشان میدهند.
کلیدواژگان: جهانی شدن، شاخصهای جهانی شدن، شبکهی عصبی مصنوعی و برنامهی چهارم توسعهی اقتصادی اجتماعی -
صفحات 57-86عملکرد ضعیف اقتصادی در کشورهای دارای منابع غنی طبیعی که بعد از جنگ جهانی دوم در این کشورها مشاهده و به آن توجه شد، «نفرین منابع» نام گرفت. این پارادوکس و بررسی و توجیه آن، موضوع بسیاری از تحقیقات انجام گرفته در دو دههی اخیر بوده است. این تحقیقات به بررسی اثر مستقیم و غیرمستقیم وفور منابع طبیعی بر روی متغیرهای اقتصادی پرداختهاند، تا با شناسایی مسیرهای مختلف تاثیرگذاری، راهحلی برای دستیابی به رشد بالاتر اقتصادی استخراج کنند.
توزیع نابرابر درآمد، از مشخصه هایی است که در بیشتر کشورهای دارای منابع طبیعی و منابع نفتی مشاهده میشود. تمرکز این تحقیق بر روی کشورهای دارای منابع غنی نفتی است و 16 کشور از میان کشورهای توسعهیافته و در حال توسعه ی نفتخیز انتخاب شدهاند. هدف، بررسی اثر درآمدهای بالای نفتی در کشورهای منتخب بر روی نابرابری توزیع درآمد است. نتایج رگرسیون نشان میدهد که در دههی اخیر درآمدهای نفتی در کشورهای توسعه یافته ای که دولت کارآ دارند، سبب کاهش نابرابری توزیع درآمد و در بیشترکشورهای دارای دولتهای با کارایی کمتر سبب افزایش نابرابری شده است، علت این تفاوت را میتوان در زیرساخت نهادی و قانونی کشورها و ایجاد فرصتهای رانتجویی جستجو کرد، چنان که در رگرسیون تخمین زده شده، متغیر جانشین رانتجویی بیشترین تاثیر را بر نابرابری توزیع درآمد داراست.
کلیدواژگان: نفرین منابع، رانت جویی، توزیع درآمد -
صفحات 87-107با ظهور وگسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات در سطح جامعه، متغیرهای خرد وکلان اقتصادی دستخوش تغییر قرار می گیرند. یکی از متغیرهای کلان اقتصادی اشتغال است. فناروی اطلاعات و ارتباطات، به دلیل ویژگی های منحصر به فرد خود، می تواند نظام وچارچوب شغلی یک جامعه را دگرگون کند. این مسئله در مورد کشور ایران نیز صادق است. از آنجایی که مسئله اشتغال در کشور موضوعی مهم به شمار می رود، بررسی تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات براین متغیر اهمیت به سزایی دارد.
این مقاله، با استفاده از یک الگوی اقتصاد خرد، به دنبال بررسی اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات براشتغال کشور ایران است. ازاین رو، مدل مورد بررسی با رهیافت تصحیح خطای برداری VECM برای کشور ایران، طی سال های 1385- 1338، برآورد شده است. نتایج این مقاله نشان می دهد که فناوری اطلاعات و ارتباطات درکوتاه مدت، اثر منفی بر اشتغال دارد اما در بلندمدت این اثر مثبت خواهد بود. همچنین تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر نیروی کار ماهر درایران در بلندمدت، مثبت و بر نیروی کار غیرماهر منفی است.
کلیدواژگان: فناوری اطلاعات و ارتباطات، اشتغال، VECM، ایران -
صفحات 109-128رابطهی بین بازده سهام و تورم مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته، اما تاکنون در مورد آن یک نتیجه قطعی حاصل نشده است به همین دلیل از آن به عنوان معما یاد می شود. این رابطه به علت وجود نرخ های تورم از کشوری به کشور دیگر متفاوت است و ساختار اقتصادی مختلف نتایج متفاوتی ایجاد می کند. در این پژوهش روابط دو شاخص CPI (شاخص قیمت مصرف کننده) و PPI (شاخص قیمت تولید کننده) و بازده سهام در بازه ی زمانی تیر1371تا خرداد 1387 بررسی شده است. نتایج رگرسیون فرضیهی اول نشان داد که دو متغیر CPI و PPI برای توضیح بازده سهام مناسب به نظر نمیرسند. تحلیل فرضیهی دوم به کمک الگوهای گارچ، گارچ نمایی و اثر اهرمی انجام شده است. نتایج برآورد مدل گارچ حاکی از آن است که این مدل برای توضیح نوسانات بازده سهام مناسب است. با استفاده از نتایج فرضیهی اثر اهرمی که در آن از الگوی گارچ نمایی استفاده میشود، ناتقارنی نوسانات و وجود اثر اهرمی در بازار سهام تهران تایید شد و درنهایت آزمون فرضیهی دوم نشان داد که این دو متغیر اثری روی میانگین و نوسانات بازده سهام ندارند، اما به علت نامتقارن بودن نوسانات در بازار سهام تهران، باید از مدل گارچ نمایی برای آزمون این فرضیه استفاده کرد.
کلیدواژگان: شاخص قیمت مصرف کننده، شاخص قیمت تولید کننده، شاخص قیمت سهام، بازده ی سهام، تورم -
صفحات 129-155یکی از مسائل مهم در رابطه با ساختار تولید و میزان استفاده از نهاده ها در صنعت، بررسی امکان جانشینی بین نهاده ها است. جانشینی انرژی با سایر نهاده ها، به دلیل ویژگی های خاص آن مانند پایان پذیری، وفور منابع انرژی و تعلق گرفتن یارانه به انواع حاملهای انرژی در ایران، از اهمیت خاصی برخوردار است. با توجه به اینکه صنایع تولید فلزات اساسی یکی از زیر بخشهای انرژیبر بخش صنعت میباشد که سهم نسبتا زیادی در ارزش افزوده صنعت دارد؛ هدف اصلی این تحقیق، تخمین تابع تقاضای انرژی طی دوره1373 تا 1382 در صنایع تولید فلزات اساسی بوده و در کنار آن مکمل یا جانشین بودن برق و سایر نهاده ها در صنعت مزبور نیز بررسی می شود.
با استفاده از روش داده های تابلویی مدلهای تقاضای نهاده برای نهاده های کار، سرمایه، برق، و سایرحاملهای انرژی به عنوان داده های انعطاف پذیردر قالب فرم تابعی ترانسلوگ برآورد میشود. در برآورد مدل از روش اثرات ثابت و رگرسیون های به ظاهر نامرتبط استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که با توجه به داده های مورد بررسی، سرمایه و برق مکمل هم هستند در حالی که سرمایه با سایر حامل های انرژی رابطه جانشینی دارد. جانشینی بین برق و سایر حامل های انرژی تایید نمی شود و کشش قیمتی خودی برای نیروی کار، سرمایه، برق، و برای سایر حامل های انرژی به ترتیب برابر با 49/0 –، 10/0–، 39/0-، و 31/0- برآورد گردیده است.
کلیدواژگان: تابع تقاضای نهاده، کشش های قیمتی و متقاطع، کشش جانشینی آلن، داده های تابلویی، صنایع فلزات اساسی، ایران -
صفحات 157-184میزان تاثیر تغییرات سطح قیمتهای جهانی بر متغیرهای اقتصادی یک کشور، با توجه به درجهی باز بودن اقتصاد و میزان تعاملات آن با دیگر کشورها قابل بررسی است. افزایش سطح قیمتهای جهانی در سالهای اخیر، از یک سو و افزایش مستمر قیمتهای داخلی از سوی دیگر، اهمیت بررسی میزان تاثیرپذیری اقتصاد داخلی از قیمتهای جهانی را مطرح میکند.
در این مقاله، ضمن ارائه ی یک مدل تعادل عمومی برای ایران، اثر تغییر قیمت جهانی کالاهای بخش کشاورزی، صنعت و خدمات بهطور مجزا و همچنین بهطور همزمان بر سطح قیمتهای داخلی، تراز تجاری و نرخ ارز، مطالعه می شود. نتایج نشان می دهد که افزایش قیمت کالاهای صنعتی بیشترین تاثیر را بر سطح قیمتهای داخلی به همراه دارد و افزایش قیمت خدمات، کمترین تاثیر بر قیمتهای داخلی را نشان میدهد. همچنین درصورت افزایش قیمتهای جهانی، تولید ناخالص داخلی کاهش خواهد یافت.
کلیدواژگان: قیمتهای جهانی، مدلهای تعادل عمومی، تورم، تراز تجاری، نرخ ارز -
صفحات 185-214در این مقاله تلاش شده است تا یک مدل ادوار تجاری واقعی (RBC) براساس رهیافت حداکثر راستنمایی و روش فیلتر کالمن، برای اقتصاد ایران برآورد شود. در این راستا، به علت ویژگی خاص کشورهای در حال توسعه نظیر ایران، از بین مدلهای متنوع و موجود در این چارچوب، مدل مورد استفاده توسط آیرلند (2004) انتخاب شده است. با استفاده از داده های فصلی (1384-1367) و داده های سالانه، مقادیر اولیه برای به کارگیری رهیافت فیلتر کالمن جهت برآورد حداکثر راستنمایی، پارامترهای مدل تهیه و معرفی شدند. برآورد متغیر غیرقابل مشاهدهی انحرافات تکنولوژی از وضعیت متوازن آن حاکی از کاهش قابل ملاحظهی انحراف معیار آن در طول دورهی نیمهی دوم دههی 1370 تا سال 1384 میباشد. بنابراین، یکی از مهمترین نتایج به دست آمده از بررسی داده ها، حاکی از آن است که ثبات اقتصادی در دورهی مذکور بهبود یافته است. همچنین بر اساس نتایج، شوکهای تکنولوژیکی در اقتصاد ایران نسبتا پایدارند و اثرات شوکهای وارده بر اقتصاد این مدت زمان زیادی اقتصاد این کشور را تحت تاثیر قرار میدهند، که این امر به نوبهی خود می تواند حاوی پیام بسیار مهمی برای سیاست گذاران و برنامهریزان اقتصادی در شناخت و استفاده از شوکهای مثبت تکنولوژیکی و کنترل شوکهای منفی باشد.
کلیدواژگان: ادوار تجاری واقعی، فیلتر کالمن، بوت استرپ، شوک تکنولوژیکی -
صفحات 215-241هدف مطالعهی حاضر تعیین ارزش اقتصادی آلودگی هوا و اثرات زیست محیطی آلودگی هوای شهر مشهد است. اطلاعات مورد نیاز این مطالعه از طریق تکمیل پرسش نامه به صورت پیمایش میدانی و با روش نمونهگیری تصادفی طبقهبندی شده، از 286 خانوار شهری مشهد در سال 1384 جمع آوری شده است. به منظور ارزشگذاری اثرات زیست محیطی آلودگی هوا، از رهیافت الگوسازی انتخاب، که جامعترین میزان ارزش اقتصادی کل زیست محیطی را ارائه میدهد و هم چنین الگوهای اقتصاد سنجی لاجیت شرطی و لاجیت متداخل استفاده شده است. بر اساس نتایج این مطالعه، افراد منطقه ی با آلودگی زیاد، به طور متوسط تمایل دارند برای 30 درصد بهبود در بوی نامطبوع ناشی از آلودگی هوا، ریزش گرد و غبار سیاه، دید ضعیف و اثرات سلامتی ناشی از آلودگی هوا، به ترتیب 751، 912، 1526 و 1607 ریال در ماه پرداخت کنند، در حالی که افراد منطقه ی با آلودگی متوسط، تمایل دارند برای بهبود 30 درصدی هر یک از ویژگی های فوق، ماهانه 1453، 1263، 802 و 595 ریال در ماه بپردازند. بر اساس نتایج این پژوهش، در مجموع 30 درصد بهبود وضعیت آلودگی هوای مشهد، از ارزشی معادل 11303472650 ریال در ماه برخوردار است.
کلیدواژگان: آلودگی هوا، اثرات زیست محیطی، رهیافت الگوسازی انتخاب، لاجیت متداخل، لاجیت شرطی، مشهد -
صفحات 243-262تشکیل پرتفوی به عنوان یک تصمیمگیری حساس و حیاتی برای شرکتها شناخته شده است. به همین دلیل انتخاب یک پرتفوی با نرخ بازدهی بالا و ریسک کنترل شده یکی از موضوعاتی است که مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته است. در تعریف جدید ریسک، به جای یک عدد ویژه، از یک منحنی به عنوان ریسک استفاده میشود. در این مقاله روشی بر مبنای الگوریتم ژنتیک برای تشکیل پرتفوی ارائه میشود، که در آن ریسک با تعریف جدید در نظر گرفته شده است. در نهایت به عنوان یک مطالعه ی موردی، این الگوریتم برای تشکیل پورتفوی در بورس اوراق بهادار تهران مورد استفاده قرار گرفته است.
کلیدواژگان: ریسک، بهینه سازی پرتفوی، الگوریتم ژنتیک
-
Pages 1-32The capital asset pricing model (CAPM) is an equilibrium model for explaining the relationship between risk and returns of individual assets. In other words, the CAPM shows that how assets are priced according to their risk. CAPM is based on the assumption that investors is finding the efficient portfolio act in such a way that the efficient portfolio theory explains and their choices of the portfolio are based on their degree of risk aversion. Up to now, most studies based on CAPM theory in Iran and other countries are in individual asset levels, or at most, in a basket of several company stocks that are a subset of the market indices. There are not enough researches based on CAPM in aggregate level assets. In this paper, we have tried to asses the systematic risk of four aggregate assets in Iranian economy and its relationship with their expected returns. The assets are housing and real estate, gold, stock, and foreign exchange.
-
Pages 33-55Throughout his long life, man has always imagined creating a creature with the same capabilities of his own or much higher than that; a creature in his service. At the end of the 20th century, gaining the logical and mathematical model for man’s actions and reactions has caused man to be the creator of a virtual intelligence himself; the intelligence by which a machine can think like a man, have a conceptions of the world around, learn what he needs, use the past experiences, & above all can look ahead to future. In this article through using the neural artificial network, some of the indices of globalization of the main parts of the country (agriculture, industry & mining, services & construction) during 1959-2001 have been studied and predicted (2002 -2009). The predictions show that although the rate of level of international trade index in industry is much higher than the rest of the indices, the process is decreasing and shows its weakening during the years in the international trade area. On the other hand, the other parts indicates the increase of globalization index during the 4th development program.
-
Pages 57-86Weak economic performance that has been observed in countries with rich natural resources is called resource curse. There have been many studies on resource curse, especially the adverse effects of this phenomenon on economic growth. Income inequality or unfair distribution of income is one of the main characteristics of resource rich countries. But, there has not been much research on the effect of resource curse on income inequality. The focus of this study is on the countries that are rich in oil and empirical study has been done for 16 countries. The purpose of this research is an analysis of the effect of oil incomes on income inequality for these countries. We find that oil incomes have reduced income inequality in countries with better governance. Rent-seeking could explain the adverse effect of oil incomes on income inequality. Our empirical results are consistent with this contention, because the index of rent-seeking has an adverse and significant effect on income distribution as measured by Gini coefficient.
-
Pages 87-107By the advent and development of Information and Communication Technology (ICT), the Micro and Macro Economic variables are changed. In other words, the exclusive characteristics of ICT can alter the job framework in a society. This fact will be done in our country, too. Because of the importance of the employment issue in Iran, a research in about of effect of ICT on this variable in Iran is so necessary. The aim of this paper is to investigate the effect of ICT on Employment of Iran with a microeconomics’ model. So, the Model with a VECM approach has been estimated for 1338-1385. The result of this paper are shown that the ICT has negative effect on employment of Iran in short run, but it has positive effect in long run. Anymore, the ICT has positive effect on the skillful employers and negative effect on no-skillful employers.
-
Pages 129-155One of the most important issues about production structure and measurement of factors utilization in industry is the study of substitutability among the production factors. While, energy, for its particular features like finite and the direct relationship between energy usage and air pollution; and specifically abundance of energy resources and allocation of subsidies to different energy carriers in Iran, has led to the fact that energy factor and its substitutability with other factors become of high importance. In this way, basic metals manufacturing are one of the fundamental industries parts which consume a lot of energy and are regarded as one of the high value added parts. The main concern of this study is the estimation of energy factor demand, and the factors affecting basic metals manufacturing during 1373-1382. In addition, the complementary and substitutability of electricity and other factors in basic metals manufacturing are studied. Using panel data models of Translog, factor demand is estimated for labour, capital, electricity and other energy carriers. In estimating the models fixed effect and ISUR have been used. The results of the study show that, capital and electricity are complementary while capital has the substitutional relationship with other energy carriers. Substitution between electricity and the other careers are not confirmed. The corresponding own-price elasticities are -0.49 for labour, -0.10 for capital, -0.39 for electricity and -0.31 for other energy careers.
-
Pages 157-184The amount of impacts of changes in world prices on economic indices of a country can be studied focusing economy's openness level and volume of the country's interaction with other countries. The increase in world prices in recent years, in one hand and the consistent increase of domestic inflation in the other hand put special importance upon surveying the impacts level of the world prices on domestic economy. Furthermore, the impacts of imported goods price increase on export-import and in other words the trade balance in countries with open economies is undeniable in the economics literature. In this article, while presenting a general equilibrium model for Iran, the impact of the world price fluctuations of agricultural, industrial and service sector on the level of domestic prices, trade balance and exchange rate has been separately and simultaneously studied. The results show that, agricultural goods price increase, decreases the net exports in goods and services sectors. The increase in industrial goods price has the most powerful effect on domestic price level and the increase in service sector prices. Also, the gross domestic product will be decreased if the global prices are decreased.
-
Pages 215-241The aim of present article is determining economic value of air pollution and environmental effects of Mashhad city air pollution. Data of 286 households of Mashhad was gathered through questionnaire in a survey reaserch using stratified random sampling method in year 2006. In order to detemine environmental effects of air pollution choice experiment approach - which gives the most perfect environmental total economic value - conditional logit (CL) and nested logit (NL) models, have been applied. On this base, for a thirty percent improvement in bad odour, black fallout, poor visibility and health effects of air pollution, high-polluted region settlers are willing to pay, in average, 751, 912, 1526 and 1607 Rials per month, respectively. Whilst, middle-polluted region settlers, are willing to pay 595, 802, 1263 and 1453 Rials per month for 30 percent improvement in bad odour, poor visibility, black fallout and health effects of air pollution, respectively. Therefore, value of a thirty percent improvement in Mashhad air pollution is equal to 11303472650 Rials per month.
-
Pages 243-262Portfolio selection is considered a critically significant decision, firms have to make. As such, much research has been focused on the selection of a portfolio with a controlled level of risk and high expected return. This paper uses a new definition of risk for portfolio selection whereby risk taking is taken as a curve instead of a specific value. In this paper, a genetic algorithm is presented for portfolio selection. Stochastic simulation is used to calculate the expected values and the values of the risk curve function. Finally, as a case study, the algorithm has been used for portfolio selection in Tehran Stock Exchange. The results of the algorithm and the experiment show that the designed algorithm is very effective for solving the portfolio selection problem.