فهرست مطالب
فصلنامه تحقیقات مرتع و بیابان ایران
سال شانزدهم شماره 3 (پیاپی 36، پاییز 1388)
- 140 صفحه، بهای روی جلد: 20,000ريال
- تاریخ انتشار: 1388/12/15
- تعداد عناوین: 12
-
-
صفحه 293تخریب مراتع از نظر کاهش سطوح و همچنین کاهش توان تولید از جمله مسائل مبتلابه منابع طبیعی کشور می باشد. گستره این پدیده به حدیست که در اغلب گزارشهای کارشناسی و مطالعات مختلف مرتبط با منابع طبیعی به آن اشاره شده است. آنچه تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته ارائه بیان کمی موضوع و شاخصی برای سنجش و پایش روند تخریب می باشد. در این تحقیق به منظور ارائه شاخصی برای این پدیده و نظارت برآن نسبت به اندازه گیری های کمی و کیفی اقدام شد. در 101 منطقه نمونه در سطح 9 استان کشور شامل استانهای اردبیل، گیلان (جنوب شرق استان)، همدان، کرمانشاه، تهران، مرکزی، خوزستان، اصفهان و یزد، با استفاده از نقشه های توپوگرافی مربوط به دو مقطع زمانی(1335-1334 و 1375-1374) پدیده های اراضی زراعی، اراضی جنگلی، باغها و بیشه های دست کاشت، اراضی صخرهای و پرشیب، سطوح آزاد آبها، اراضی مرطوب و شورهزار، تپه های شنی، نقاط شهری و روستاها و اراضی مرتعی مورد مقایسه قرار گرفت و سطوح از دست رفته مشخص گردید. تغییرات تولید علوفه مرتعی در مراتعی که تغییرکاربری نداشتند، از طریق اندازه گیری تولید علوفه در مناطق مرجع (قرقها یا مناطق محصور) و مناطق نمونه تعیین و میزان کاهش بازدهی علوفه مراتع به عنوان شاخص تخریب مشخص شد. این شاخص برای نواحی مختلف رویشی شامل نیمه بیابانی، استپی، نیمه استپی، جنگلهای خشک، کوه های مرتفع که براساس تقسیمات نواحی رویشی به روش هانری پابو به عنوان ناحیه آب و هوایی ایران- تورانی معرفی شده است، بدست آمد. نتایج بدست آمده نشان داد که کمترین تخریب در ناحیه نیمه بیابانی با شاخص تخریب 4/28% و بیشترین آن در ناحیه کوه های مرتفع با شاخص تخریب 5/60٪ به وقوع پیوسته است. میانگین اعداد بدست آمده برای مراتع کل ناحیه رویشی ایران- تورانی نشان دهنده شاخص تخریب 4/49٪ است. بدین معنی که مراتع این ناحیه رویشی در حدود نصف توان تولیدی خود را در مقایسه با توان بالقوه خود از دست داده اند. همچنین مشخص شد که طی مدت 40 سال از (1335 تا 1375) حدود 1/9٪ سطوح اراضی مرتعی به سایر کاربری ها تبدیل شده است.
کلیدواژگان: شاخص تخریب مراتع، تخریب کمی مراتع، تخریب کیفی مراتع و ناحیه ایران، تورانی -
صفحه 305اثر سطوح مختلف آمیختگی پلیمری آبدوست از نوع پلی اکریل آمید با نشان تجارتی «سوپر آبA 200» با ماسه بادی روی ویژگی های رویشی پانیکوم (Panicum antidotale) در مقایسه با ماسه بادی و خاک رس بدون پلیمر، به عنوان شاهد، در کشت گلدانی به مدت سه سال در فضای باز مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور مورد بررسی قرار گرفت. سطوح آمیختگی پلیمر با ماسه بادی به نسبت های 2/0، 6/0 و 0/1 درصد وزنی بوده و همه تیمارها به اندازه ظرفیت زراعی گلدان های تیمار ماسه بادی بدون پلیمر، هفت روز یکبار و فقط در سال های اول و سوم آبیاری شدند. زنده مانی بوته ها در کشت به تاخیر افتاده سال اول بدون اختلاف معنی دار بین تیمارها 80 تا 100 درصد بود. به دلیل کفایت بارندگی پاییز و زمستان سال اول و کفایت گنجایش گلدان ها برای ذخیره بارش، آبیاری در سال دوم انجام نشد؛ از این رو بوته های باقیمانده از سال اول تا اوایل بهار زنده ماندند. با تکرار کشت و آبیاری در سال سوم، زنده مانی بوته ها بدون اختلاف معنی دار بین تیمارها، 60 تا 100 درصد بود. بیشترین مقدار ماده خشک از کشت بموقع سال سوم، با میانگین 17/6 گرم برای هر بوته، از تیمار خاک رسی بدون پلیمر بدست آمد و پس از آن بدون اختلاف معنی دار بود، تیمارهای 6/0 و0/1 درصد پلیمرآمیخته با ماسه بادی بترتیب در ردیف های بعد قرار گرفتند و اختلاف آنها با سایر تیمارها معنی دار بود. کمترین مقدار تولید ماده خشک متعلق به تیمار ماسه بادی بدون پلیمر به مقدار 91/2 گرم از هر بوته بود.
کلیدواژگان: پلیمر آبدوست، ماسه بادی، پانیکوم، زنده مانی، ماده خشک -
صفحه 317گونه های گیاهی در چرخه زندگی موجودات دیگر نقش اساسی داشته و همواره مورد بهره برداری آنها بوده اند. تنوع این گونه ها باعث پایداری و تعادل این چرخه می شود، بنابراین مراقبت و حفاظت از گونه ها ضامن حفظ و بقای اکوسیستم می باشد. در این مطالعه فلور و تنوع گونه های گیاهی در قسمتی از حوزه آبخیز طالقان شامل زیرحوزه های آرموت، کش، زیدشت و کلانک به مساحت 16230 هکتار مطالعه شده است. در منطقه مورد مطالعه، 13 تیپ گیاهی شناسایی شد که در هر تیپ بر حسب وسعت و یکنواختی پوشش گیاهی 1 یا 2 منطقه معرف انتخاب شد و در هر منطقه معرف دو ترانسکت افقی و عمودی برای دخالت دادن تاثیر جهت و ارتفاع بر حضور گونه ها استقرار یافت و روی هر ترانسکت از 10 پلات 1 مترمربعی استفاده شد. در هر پلات لیست گونه ها و تعداد آنها یادداشت گردید، سپس شاخصهای تنوع گونه ای، غنای گونه ای و یکنواختی گونه ای از داده ها محاسبه شد. شاخص تنوع گونه ای سیمپسون برای منطقه مطالعه 114/0 برآورد شد که نشان دهنده تنوع نسبتا زیاد است، همچنین شاخص تنوع گونه ای شانون- واینر 2/81 بدست آمد که تنوع بیشتر از حد متوسط را نشان می دهد. یکنواختی گونه ای نیز براساس شاخصهای استفاده شده در این مطالعه، در حد متوسط بوده است. از نظر غنای گونه ای در منطقه 116 گونه جمع آوری شد که به 63 جنس و 18 تیره تعلق دارند.
کلیدواژگان: تنوع گونه ای، غنای گونه ای، یکنواختی گونه ای، فلور، ترانسکت، پلات -
صفحه 329وقوع خشکسالی در منطقه سیستان از سال 1378 شرایط مساعدی را جهت شکل گیری طوفانهای گردوخاک مهیا نموده است. از آنجا که طوفانهای گردوخاک خسارتهای زیادی را به منابع زیستی وارد می نماید بررسی این رخداد امری ضروری بنظر می رسید. به منظور بررسی طوفانهای گرد و خاک، داده های بادسنجی از ایستگاه سینوپتیک زابل دریافت گردید. برای رسم گلباد از نرم افزار WRPLOT و نرم افزار کمکی باد صبا استفاده شد. همچنین جهت تعیین تغییرات طوفانهای گردوخاک علاوه بر داده های سرعت باد و دید افقی از کدهای هواشناسی شماره 30 تا 35 استفاده گردید. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل این داده ها نشان داد که جهت باد غالب منطقه شمال تا شمال غربی است. همچنین فراوانی طوفانهای گردوخاک پس از وقوع خشکسالی ها افزایش چشمگیری داشته؛ بطوری که تعداد روزهای همراه با طوفان گردوخاک از میانگین 10 روز در سال در طی سالهای 1377 – 1369 به میانگین 54 روز در سال در طی سالهای1383-1378 رسیده است. در طی سالهای 1383-1378، نزدیک به 324 روز طوفان گردوخاک شدید تا متوسط در منطقه مورد مطالعه رخ داده است. فراوانی روزهای با دیدهای افقی کمتر از 1 کیلومتر در سال 1380 نسبت به دیگر سالهای مورد بررسی حداکثر می باشد. این پدیده در ماه های خرداد، تیر، مرداد و شهریور نسبت به ماه های دیگر سال بیشتر است. دامنه تغییرات مدت زمان وقوع طوفانهای گردوخاک بین 3 تا 110 ساعت در سال بوده و فراوانی طوفانهای با مدت زمان بیشتر از 3 ساعت حدود 50 درصد می باشد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که پس از وقوع خشکسالی اخیر شاخص غبارناکی در منطقه مورد مطالعه 5 برابر افرایش داشته است.
کلیدواژگان: خشکسالی، طوفان گردوخاک، سیستان، فرسایش بادی -
صفحه 343مطالعه تغییرات پوشش گیاهی تحت شرایط چرا و عدم چرای دام در رویشگاه های مرتعی، با توجه به نقش آن در برنامه ریزی های احیای مراتع از اهمیت ویژه ای برخوردار است. برای امکان تفکیک اثر مدیریت از اثرهای فاکتورهای اقلیمی، تاثیر قرق در اصلاح مراتع گیان در استان همدان طی چهار سال مورد بررسی قرار گرفت. یادداشت برداری در پلاتهای ثابت از سال 1375 تا سال 1379 به مدت 4 سال در داخل و خارج قرق انجام شد. بررسی تغییرات پوشش تاجی در محدوده قرق و بیرون آن در سالهای بررسی نشان داد که در سال 1378 نسبت به سال 1375 در داخل قرق، جمع پوشش تاجی گونه های دائمی حدود 80 درصد افزایش یافته است و همچنین در طول این مدت در بیرون قرق نیز جمع پوشش تاجی گونه های چند ساله زیاد شد که از نظر آماری معنی دار بودند. بدین ترتیب مقایسه پوشش تاجی گونه های چندساله داخل و بیرون قرق در سال آخر بررسی نیز نشان داد که پوشش تاجی این گونه ها در بیرون قرق زیادتر از داخل قرق بودند و این بدلیل افزایش زیاد گونه های بوته ای خاردار و کاهش گندمیان در بیرون قرق بود. بنابراین در طول بررسی گونه های کلاسI و II در داخل قرق افزایش و گونه های کلاس III کاهش یافتند، در حالی که در بیرون قرق عکس آن اتفاق افتاد و همچنین تولید در داخل قرق افزایش و در بیرون آن کاهش یافت.
کلیدواژگان: قرق، پوشش تاجی، تولید، اصلاح و احیاء مرتع، همدان -
صفحه 353عدم رعایت تعادل دام و مرتع و بهره برداری بیش از حد در بسیاری از مراتع ایران، موجب تخریب این منابع شده و خسارت جبران ناپذیری به پوشش گیاهی و خاک وارد نموده است. به همین انگیزه روند تغییرات تولید، پوشش تاجی و ترکیب کلاس خوشخوراکی تیپ های مرتعی در ایستگاه مدیریت دام و مرتع مارگون طی 4 سال (از سال 1379 تا 1382) مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی شاخصهای پوشش تاجی و ترکیب گونه ها از نظر خوشخوراکی در تیپ های مختلف مرتعی با شیوه اندازه گیری سطح پلات و برآورد تولید با روش قطع و توزین انجام شد. نتایج مطالعه نشان داد که تمامی شاخصها در طی سالهای بررسی تحت تاثیر مدیریت دام و مرتع روند صعودی داشتند، بطوری که تنوع گونه ای در مراتع منطقه در پایان اجرای طرح به 31 گونه رسید و سهم کلاسهای خوشخوراکی I، II و III در پایان اجرای طرح در ترکیب، به ترتیب 6/12، 5/27 و 5/9 درصد به دست آمد؛ در حالی که تحت تاثیر مدیریت دام و مرتع، گونه خوشخوراک Bromus tomentellus در عرصه توسعه بیشتری یافته است. همچنین در پایان اجرای طرح پوشش تاجی از 4/33 درصد به 5/55 درصد و تولید علوفه از 309 کیلوگرم در هکتار به 8/569 کیلوگرم در هکتار افزایش یافت.
کلیدواژگان: پوشش گیاهی، تیپ های مرتعی، تغییرات، مارگون کهگیلویه و بویراحمد، مدیریت دام -
صفحه 362پوشش گیاهی بهترین شاخص برای تشخیص و تشریح تغییرات محیطی است. این تحقیق با هدف بررسی تاثیر خصوصیات فیزیکی- شیمیایی خاک های بیابانی بر روی پوشش درختی انجام شده است. آبیاری با استفاده از سیلاب در جهت مدیریت پایدار، باعث تامین آب و افزایش رشد گیاهان می گردد. به منظور رفتارسنجی تاثیر پخش سیلاب بر خصوصیات فیزیکی- شیمیایی خاک و به تبع آن تاثیر روی پوشش درختی سه گونه بیابانی کنار، کهور پاکستانی و کرت، در سه قطعه با میزان ورودی سیلاب مختلف بعد از 11 سال اجرای طرح پخش سیلاب «ایستگاه تحقیقاتی پخش سیلاب تنگستان در استان بوشهر»، انتخاب گردید و هر قطعه به دو قسمت بالادست و پایین دست تقسیم شد. بعد در هر قطعه 6 پروفیل حفر و برخی از خصوصیات فیزیکی-شیمیایی خاک اندازه گیری شد. پوشش درختی (قطریقه، ارتفاع درخت و قطر تاج در دو جهت) به روش خوشه ایبا پلات های 1600 مترمربعی (40×40 متر)، در چهار جهت اصلی در اطراف هر پروفیل بررسی شد و اطلاعات حاصل از برداشت های صحرایی و آزمایشگاهی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که پخش سیلاب (با توجه به عدم یکنواختی پخش) اثر متفاوتی در صفات مورد ارزیابی هر سه گونه داشته است و در مقایسه سطوح پخش سیلاب بیشترین اثر را روی ویژگی های رویشی قطر یقه و قطر تاج داشته است و قطعه (1) بهترین وضعیت رویشی را داشت و نیز سطوح پایین دست از وضعیت بهتری برخوردار بودند. همچنین اثرهای متقابل قطعات و سطوح پخش سیلاب در قطر یقه، ارتفاع کهور و کرت و قطر تاج معنی دار بود. در نهایت،مقایسه خصوصیات خاک نشان داد که درصد شن، رس، سیلت، اسیدیته، هدایت الکتریکی، ازت، فسفر و پتاسیم در بین قطعات اختلاف معنی داری دارند که قطعه (1) از وضعیت بهتری نسبت به دیگر قطعات برخوردار است.
کلیدواژگان: پخش سیلاب، خاک های بیابانی، مناطق خشک و ایستگاه تحقیقاتی تنگستان -
صفحه 375
تغییر اقلیم و افزایش گرمای جهانی یکی از مهمترین چالش ها در توسعه پایدار محسوب می گردد که ناشی از افزایش غلظت گازهای گلخانه ای در اتمسفر می باشد. دی اکسیدکربن عمده ترین جزء گازهای گلخانه ای محسوب می گردد. به منظور کاهش دی اکسید کربن اتمسفری و ایجاد تعادل در محتوای گازهای گلخانه ای، کربن اتمسفر می بایست جذب و در فرم های آلی ترسیب گردد. مراتع، حدود نیمی از خشکی های جهان را تشکیل می دهند و حاوی بیش از یک سوم ذخایر کربن زیست کره خاکی می باشند. در نتیجه، این اراضی قابلیت زیادی جهت ترسیب کربن دارا می باشند. در این مطالعه اثر شدت چرا بر مقدار و توزیع ترسیب کربن خاک و زیتوده گیاهی در مراتع نیمه خشک سیساب بجنورد واقع در استان خراسان شمالی مورد ارزیابی قرار گرفت. بعد از بازدید صحرایی، سه منطقه نمادین شدت چرایی (مرجع، کلید و بحرانی) مشخص گردید. مقادیر کربن در زیتوده هوایی، زیرزمینی، لاشبرگ و خاک (عمق 15-0 و30-15 سانتی متری) این سه منطقه محاسبه شد. نتایج نشان داد که میانگین کل ترسیب کربن در منطقه مرجع، کلید و بحرانی به ترتیب 71/38، 17/28 و 43/24 تن در هکتار بود. نتایج توزیع کربن نیز نشان داد که بیش از 97 درصد از کل ترسیب کربن را کربن آلی خاک تشکیل می داد و همچنین ذخیره کربن در زیتوده زیرزمینی، بیش از زیتوده هوایی بود. به طور کلی می توان چنین نتیجه گیری کرد که افزایش شدت چرا منجر به کاهش درصد پوشش گیاهی، میزان زیتوده گیاهی و در نهایت کاهش میزان ترسیب کربن در خاک و زیتوده گیاهی شده است و خاک مهمترین مخزن کربن آلی در مراتع می باشد.
کلیدواژگان: ترسیب کربن، خاک، زیتوده گیاهی، شدت چرا، مراتع سیساب بجنورد -
صفحه 386استفاده از روش های نوین پایش اکوسیستم های مرتعی از ضروریات مطالعات اکولوژیک است. یکی از روش های نوین پایش اکوسیستم مرتعی، روش LFA می باشد که پایه ریزی اصول و عوامل ارزیابی سطح خاک این روش منطبق با شرایط اکولوژیک کشور استرالیا صورت گرفته است. هدف از این مطالعه ارائه LFA تطبیق داده شده در یک اکوسیستم مرتعی خشک واقع در ناحیه مرکزی ایران با متوسط بارندگی سالیانه 188 میلی متر می باشد. در روش LFA، به منظور دستیابی به عوامل سطح خاک (شاخص نفوذپذیری، پایداری و چرخه عناصر غذایی) از امتیازات داده شده به 11 عامل سطح خاک استفاده می شود. به منظور تطبیق روش LFA ارزیابی سطح خاک اکوسیستم مرتعی با استفاده از روش LFA با 10 تکرار صورت گرفت. سپس تجزیه و تحلیل حساسیت امتیازات 11 عامل انجام گرفت و عوامل بافت خاک و نوع و شدت فرسایش با کمترین حساسیت از روش LFA حذف شده و عامل سنگریزه موجود در سطح خاک به آن اضافه گردید (LFA تطبیق داده شده). صحت شاخصهای سطح خاک ارائه شده توسط روش LFA و روش LFA تطبیق داده شده از طریق اندازه گیری های صحرایی وآزمایشگاهی تعیین گردیده و مقایسه شدند. نتایج نشان داد که صحت شاخصهای سطح خاک روش LFA در طبقه صحت متوسط (6/0-4/0R:) و صحت شاخصهای سطح خاک روش LFAتطبیق داده شده در طبقه صحت کامل (6/0کلیدواژگان: LFA، صحت، اکوسیستم های مرتعی، CLFA
-
صفحه 401گیاه مرتعی Salsola orientalis گونه ای پایا از خانواده Chenopodiaceae می باشد که بدلیل خوشخوراکی و مطلوبیت و نیز خشکسالی های اخیر، شدیدا«مورد چرای دام واقع شده، بطوری که در برخی از مناطق حذف گردیده و یا در حد تک بوته هایی بر جای مانده است. برای مطالعه آت اکولوژی این گونه در منطقه خراسان (شامل سه استان خراسان فعلی)، ابتدا کلیه رویشگاه های آن مشخص گردید و با تعیین چندین سایت مطالعاتی خصوصیات رویشگاهی (اقلیم، توپوگرافی و خاک) آن بررسی شد. سپس، مطالعه بر روی مواردی از قبیل فنولوژی، نحوه تولید مثل، پوشش تاجی، تراکم و نیز سیستم ریشه این گیاه متمرکز گردید. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که دامنه ارتفاعی رویشگاه های این گونه مرتعی از حداقل 500 متر تا حداکثر 1500 متر ارتفاع از سطح دریا متغیر است. این گونه مرتعی در تمام جهات شیب دیده شد و در عرصه های با شیب 5 تا 40 درصد رویش دارد. میانگین بارندگی در این رویشگاه ها 150 تا 400 میلیمتر برآورد شد. متوسط درجه حرارت سالانه از حداقل 10 تا 5/17 درجه سانتیگراد متفاوت است. در منطقه خراسان، این گیاه در بیشتر رویشگاه هایش بصورت همراه با گونه های غالب Artemisia diffusa، Poa bulbosa، Artemisia sieberi و نیز سایر گونه های جنس Salsola مشاهده می شود. مطالعات خاک شناسی نشان داد که این گونه مرتعی خاک های با عمق متوسط تا عمیق و بافت لومی شنی تا لومی سیلتی را می پسندد. همچنین ملاحظه شد که رویشگاه های این گونه مرتعی عمدتا» دارای خاک های با اسیدیته خنثی تا کمی قلیایی (8/7-4/7) می باشند و میزان هدایت الکتریکی در آنها از 8/0 تا 2/7 دسی زیمنس بر متر در نوسان است. بررسی سیستم ریشه آن نشان داد که گونه مورد نظر دارای ریشه های مستقیم با انشعابهای فرعی فراوان است. عمق نفوذ ریشه ها در خاک حداکثر تا 5/1 متر دیده شد. رشد رویشی این گیاه از اواسط اسفند ماه با ظهور برگهای متقابل رشته ای آغاز می گردد و تا اواسط خرداد به طول می انجامد. گلدهی از اوایل خرداد آغاز می شود و در اواسط مهرماه بذرها حالت شیری و خمیری دارند. مرحله رسیدگی بذر این گیاه از اوایل تا اواخر آبان است. بذرهای آن به تدریج از اوائل تا اواسط آذرماه ریزش می کنند. نتایج همچنین نشان داد که قوه نامیه بذرهای این گیاه با گذشت زمان و در شرایط نگهداری طبیعی به شدت کاهش می یابد. زادآوری این گونه مرتعی در طبیعت عمدتا«توسط بذر صورت می گیرد. نتایج حاصل از تجزیه ترکیبات شیمیایی قسمت علوفه این گیاه در مرحله بذردهی نشان داد که علوفه خشک آن دربرگیرنده 8/13 درصد پروتئین، 28/18 درصد خاکستر، 62/2 درصد کلسیم و 19/26 درصد فیبر می باشد.
کلیدواژگان: آت اکولوژی، Salsola orientalis، منطقه خراسان -
صفحه 409در تحقیقات مختلف به ویژگی آللوپات بودن گونه های مختلف جنس درمنه اشاره شده است. در این تحقیق اثر بازدارندگی Artemisia sieberi بر ویژگی های جوانه زنی گونه Salsola rigida مورد بررسی قرار گرفت تا با توجه به اهمیت گیاهان یاد شده در مناطق خشک و نیمه خشک، در صورت استفاده همزمان از آنها در برنامه های توسعه پوشش گیاهی، تاثیرپذیری و حساسیت سالسولا از نظر ویژگی های جوانه زنی بذر در قبال تاثیر درمنه مورد ارزیابی قرار گیرد. بدین منظور، بذر سالسولا ریجیدا از شرکت پاکان بذر اصفهان تهیه شد. اندام های هوایی درمنه دشتی از مراتع منطقه جعفریه استان قم جمع آوری و به آزمایشگاه انتقال داده شد. پس از خشک شدن اندام هوایی و آسیاب آن، عصاره 30 درصد حجمی- وزنی و با به حجم رساندن، غلظتهای 25 و 50 درصد بدست آمد. آزمایش با 4 تیمار شامل غلظت های 25، 50 و100 درصد عصاره اندام هوایی درمنه دشتی و تیمار شاهد (آب مقطر) انجام شد. بذرهای سالسولا ریجیدا روی کاغذ درون پتری دیش هایی با 4 تکرار قرار گرفت. آزمایش به مدت 13 روز در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. شمارش بذرهای جوانه زده به صورت روزانه انجام شد و ویژگی هایی چون درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، دوره متوسط جوانه زنی و درصد بازدارندگی در طول دوره آزمایش مورد بررسی قرار گرفت. در پایان آزمایش، پس از انجام تجزیه واریانس بر روی داده ها، میانگین تیمارها با آزمون دانکن دسته بندی و مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد بین تیمارهای مورد مطالعه از نظر درصد جوانه زنی، متوسط دوره جوانه زنی و درصد بازدارندگی در سطح احتمال 1 درصد و از نظر سرعت جوانه زنی در سطح 5 درصد تفاوت معنی دار وجود دارد. به طور کلی نتیجه گیری می شود که جوانه زنی سالسولا ریجیدا تحت تاثیر بازدارندگی درمنه دشتی قرار می گیرد.
کلیدواژگان: آللوپاتی، درمنه دشتی، سالسولا ریجیدا، جوانه زنی -
صفحه 419هدف از این مطالعه پهنه بندی اقلیمی استان اصفهان براساس روش دومارتن و با استفاده از روش های زمین آماری است. برای این منظور از آمار 35 ایستگاه هواشناسی در یک دوره 30 ساله استفاده شد. در ابتدا با استفاده از میانگین بارندگی و دمای سالیانه مقادیر ضریب خشکی دومارتن در هر ایستگاه بدست آمد. به منظور پهنه بندی این مقادیر از روش های کریجینگ، کوکریجینگ و تابع معکوس فاصله با توان های 1 تا 5 استفاده شد. پس از نرمال سازی داده ها واریوگرام مربوطه ترسیم شد. برای برازش مناسبترین مدل بر روی واریوگرام تجربی از مقادیر کمتر RSS استفاده شد. در روش کوکریجینگ از مقادیر بارش که همبستگی بیشتری با مقادیر دومارتن داشتند استفاده شد. برای انتخاب مناسبترین روش میان یابی با استفاده از روش ارزشیابی متقابل(Cross validation) و شاخص آماری RMSE مقادیر خطای هر روش بدست آمد. نتایج نشان داد که روش کوکریجینگ دارای کمترین میزان خطاست. در نهایت با استفاده از آن و به کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی نقشه پهنه بندی اقلیمی استان اصفهان تهیه شد. نقشه نهایی نشان داد که 80% منطقه مورد مطالعه در اقلیم خشک و نیمه خشک واقع شده است.
کلیدواژگان: پهنه بندی اقلیمی، دومارتن، زمین آمار، ارزشیابی متقابل
-
Page 293Rangelands degradation is the most important problem of Iran natural resources, especially in these decade. In this research for determination of the quality and quantity of rangelands degradation,9 provinces distributed within 3 main zones of Henry Pabbot’s climatic zones map of Iran territory, were selected. In these provinces, sample areas in each climatic zone were bounded on topographic maps. In the sample areas, converted rangelands to other usages, from 1955 to 1995(40 years) and then, lost and converted rangelands clarified. Considerable decline in forage production of the rangelands were also well described by comparing dry matter yield in an enclosure and the fenced area. Results showed that 9.1% of the rangelands areas, during 40 years between 1955-1995 periods, had been disappeared. Rangelands degradation in semi-desert zone with degradation index of 28.4% is lowest and in high-mountain zone with degradation index of 60.5% is the highest one. Degradation intensity in high-mountain zone is as twice as semi-desert zones. Average of degradation index for all the country zones, is 49.4% that revealed, about half of the production potential of the rangelands has been lost.
-
Page 305The effect of different level of polymer water absorbent (supper A200) mixed with desert sand were studied in comparing to pure sand and clay soil on survival and growth of Panicum antidotale in pot condition in Research Institute of Forests and Rangeland, Tehran, Iran for three years. The polymer treatments were 0.2%, 0.6% and 1.0% W/W. The irrigation period was determined based on field capacity of pure sand for all treatments. The results showed no significant differences among treatments for plant growth in the first year. However, the treatment of sand with 0.6% polymer had the most survival plants with average values of 100%. The pots were not irrigated in the 2nd year because there were enough precipitations. All survived plants from 1st year were dead at the end of 2nd year. So, the experiment was repeated at the 3rd year. The results showed significant differences among treatments. The survived plant for clay treatment with average values of 6.17 g dry matter per plant had higher production and followed by 0.6% and 1.0% W/W polymer treatments mixed with desert sand. Those treatments had significant differences with pure sand controls. The lower amount of dry matter was obtained by control pure desert sand with average values of 2.91 g dry matter per plant.
-
Page 317Plant species have important role in other organisms life circle. High diversity of plant species cause equilibrium and stability of this circle, so conservation of plant species is essential for continuity and survival of ecosystems. In this study vegetation species diversity and flora in four sub watersheds of Armoot, Kash, Zidasht and kalanak in Taleghan region with 16320 hectares area were studied. Thirteen vegetation types were recognized in the study area. One key area was selected in each vegetation types (in some of the vegetation types because of vast area and non –homogeneity vegetation, two key areas were selected). Two 100 meter transects were located in each key area, along each transect, 10, one meter square quadrates were located. List of species and number of species were recorded for each quadrates. Then diversity indices, species richness and evenness indices were calculated. Simpson diversity index and Shanon– Wiener diversity index were obtained 0.114 and 2.81 respectively which indicate relatively high species diversity in the study area. Species evenness based on studied indices was estimated. Richness of species was 116 with 18 families and 63 genus in rangelands of the study area.
-
Page 329Occurrence of prolonged drought was commenced in Sistan region from 1999 caused by wetland dryness in Hamoun Lake and wind erosion. Severe wind erosion and dust storm cause huge damages to various aspects of the people's life in the study region and thus understanding of the impacts of soil erosion and dust storms on human's life for making better decision is vital. The meteorological data of Sistan region and WRPLOT software were used to study wind erosion and draw wind rose in the study area. In addition, meteorological code numbers of 30 and 35 and the data of wind speed and direction as well as visibility were used to analyze dust storms datasets. The results show that prevailing wind has north to north west directions. It is found that droughts have increased the frequency of dust storms with mean dusty days, from 10 to 54 days in 1980 and 1999, respectively after drought occurrence. As above- mentioned, over period (1980-1999), there have been 324 dust storm days. The furthest horizontal visibility, between 1-5 km, took place in 2001, particularly in July, August, and September. It is found out that number of dust storm days which are recorded in summer season (June, July, August and September) is more than others. The length of dust storms in the region was between 3 to 110 hours. The frequency of dust storms occurred in more than 3 hours was fairly high. It can be concluded that wind erosion in the Sistan region has significantly increased after drought.
-
Page 343Study of vegetation changes of grazed and ungrazed rangelands is most important in range management programs. Vegetation changes were studied for four years (1996-99) inside and outside of the exclosure in Gian rangelands of Hamadan province. Measurements were made in permanent plots that have been established in study areas since 1996. Forage production was measured in randomized plots each year. Data were compared whit T test analysis. Results showed that there were significant differences in total cover of perennials during study period inside exclosure and the cover increased about 80 percent. The cover of all plant forms, such as shrubs, grasses and forbs increased significantly inside the exclosure in this period. The cover of perennials increased about 16 percent outside of exclosure during this period too, but there were significant differences in shrubs and grasses and no difference in forbs. Decreasers and increasers increased and invaders decreased inside, but outside of exclosure there was an opposite trend. Frequency of good quality plants increased inside and decreased outside. Range condition increased from poor to fair inside and decreased to very poor outside of exclosure. A positive and negative trend was observed inside and outside the exclosure area. In second year of study, rainfall was greater and In final year annual precipitation was more than first year but seasonal rainfall that is effective in growth, was less than the first year. Relationship between species canopy cover and annual and seasonal rainfall evaluated, however the correlation coefficient between rainfall and some species was significant. Overall, in comparison inside and outside, exclosure improved vegetation condition, forage production and range condition, under this climatic condition. Because of good precipitation condition of these years, it is necessary to continue the study to cover a series of drier years.
-
Page 353The pressure of livestock grazing and overall utilization of rangelands have caused vegetation and siol degradation in many natural rangelands of Iran. Changes of canopy cover, species composition, forage production, in Margoon station were studied. In this study cover estimated by quadrates and forage yield were measured by clipping and weighting method. Results showed that species diversity in this region was relatively good (about 31 species). Palatability class I, II and III were 12.6, 27.5 and 9.5 percent respectively. Cover, density and yield of Bromus tomentellus and Hordeum bulbosum increased inside the station (enclosure). Also, canopy cover changed from 33.4 to 55.5 percent. Forage production increased from 309 to 569.8 Kg/ha due to management practices.
-
Page 362Plant cover is one of the best index for recognizing and describing the environmental changes in the forest. This paper attempts to determine the effects of different desert soil classes on some distinctive plant vegetative characteristics. For the purpose of sustainable management, application of floodwater spreading for irrigation of desert plants will meet increase the essential water supplies for desert plants, which in turn create the optimum conditions for desert plant growth. In order to examine the effects of flood water distribution on physico-chemical properties of soil and finally on vegetative characteristics of desert plants an area of approximately 300 hectares located at Tangestan flood water experimental station, in Bushehr, has been divided into three sections of each 100 hectares. Each section received different amount of flood water as entry (treatments).The process of irrigation have been conducted since 1997(11 years). Each section has been divided into two subdivision of upland and down-land subdivisions. Each subdivision has been divided into three secondary subdivisions (18 secondary subdivisions).In each secondary subdivisions soil samples were collected to study the physico-chemical properties of the soil, meanwhile in each secondary sub sample a Cluster sample of 4 plots were studied for the proposed vegetative characteristic of deserts plants: Prosopis juliflora, Ziziphus spina-christi and Acacia nilotica. The experiment has been conducted in the form of split plot design. The results indicate that the mean stem diameter, height and crown diameter differ significantly in sections; section number one has the best growth conditions. Comparison of subsections indicate that the upland and down-land mean stem diameter and crown diameter differs significantly in that the down-land has a better condition of growth. The comparison of soil physico-chemical properties indicate that there is a significant differences between sections and section one is dominated over the others.
-
Page 375
Climate change and increase of global warming is one of the most important challenges in sustainable development, which is due to increase of concentration of greenhouse gasses in atmosphere. CO2 is the main part of greenhouse gasses. In order to mitigate atmospheric CO2 and create balance in greenhouse gasses, atmospheric carbon must be absorbed and sequestrated in different forms. Rangelands ecosystems have approximately half of the worlds land area and they store over third of trrestrial biospher carbon. In order to evaluate the effect of grazing intensity on content and distribution of soil carbon sequestration and plant biomass, a study was carried out at Sisab semiarid rangelands of North Khorasn province. After survey, three sampling area has been specified (reference, key and critical). The content of above ground and under ground biomass carbon, litter carbon and soil organic carbon (in two depths 0-15, 15-30 cm) was determined in three area. The result showed that the total carbon sequestration in reference area was 39. 79 ton/ha, in key area was 28. 97 ton/ha and in critical area was 24. 43 ton/ha. The results of carbon distribution showed that the soil organic carbon content was >97% of total carbon sequestration, In addition the carbon content in underground biomass was higher than above ground biomass. It was concluded that the grazing intensity cause to decrease of vegetation cover, content of plant biomass and decrease of carbon sequestration in soil and vegetation biomass, and soil is the most impotant sink for organic carbon storage in this rangelands.
-
Page 386Application of new rangeland ecosystems monitoring methods is essential for ecological studies. LFA principles and soil surface assessment parameters are based on ecological conditions of Australia. The aim of this study was calibration of LFA method for an arid rangeland ecosystem located in central part of Iran with 188 mm annual mean precipitation. In LFA 11 soil surface parameters are ranked to determine soil surface indices (infiltration, stability and nutrient cycling of soil). To calibrate LFA, soil surface assessment had been done with 10 replications. Then sensitivity analysis of 11 parameters had been done. Soil texture and kind of erosion and its severity parameters with lowest sensitivity had been deleted from LFA and available pebble in soil surface added to LFA as a new parameter (Calibrated LFA). Verification of LFA and calibrated LFA soil surface indices had been done by regressing them against field and experimental measurements and the results compared together. Results indicate that LFA and calibrated LFA soil surface indices are in moderately verified class (R: 0.4-0.6) and strongly verified class (R>0.6) respectively. This represents more efficiency of CLFA revised method in comparison with LFA method for using in the study area and similar areas.
-
Page 401Salsola orientalis S. G.Gmelin is a perennial plant species of chenopodiaceae family. Because of its palatability, as a range plant, and recent drought it has been overgrazed in a way that it was eliminated in some areas, or only the individual plants of this species could be found. This research was conducted to map the habitats of the plant in Khorasan region and investigate on its habitat characteristics (topographic, climatic, edaphic), phenology, regeneration, root system, density, and canopy cover. Results showed that elevation range for the habitats of this plant is 500-1500 meters above sea level. It could be found on different aspects and slopes of 5-40 percent. Annual precipitation and temperature are 150-400 mm and 10-17.5 degree centigrade, respectively. In most of its habitats, in Khorasan region, this plant is accompanied with dominant species of Artemisia diffusa, Artemisia sieberi, Poa bulbosa and some other species of genus Salsola. This range plant grows on moderately deep to deep soils with sandy loam to silty loam texture, acidities of about 7.4-7.8, and EC of 0.8-7.2 ds/m. It has a tap root system. So many small branch roots are connected to the main root. The root system can infiltrate into the soil to a depth of 1.5 meters. Phenology stages for Salsola orientalis showed that vegetative growth is from early March until early June. Flowering starts in late May. Seed ripening is in late October until mid November. Seed dissemination happens in late November until early December. Plant regeneration is via seeds. At phenological stage of seed formation, chemical analysis of forge portion resulted in 13.4% protein, 18.28% ashes, 2.62% calcium, and 26.19% fiber.
-
Page 409According to importance of Salsola rigida in arid and semi arid regions, also due to Artemisia sieberi allelopathic property, this research was carried out to find whether or not Sa. rigida is sensitive against Ar. sieberi allelochemicals in germination stage when they are planting with together. For this purpose, Sa. rigida seeds were taken from Pakan Bazr Cooperation in Isfahan. Aerial parts of Ar. sieberi were gathered from Jafarieh region in Qom province, dried and powdered. They were mixed with distilled water in a ratio of 1:3 (one part Sa. rigida powder, 3 parts distilled water). Based on standard methods, extracts with different concentrations were prepared. Sa. rigida seeds were put in Petri dishes and watered with different concentrations of the prepared extracts. Experiment was done in a completely randomized design with 4 treatments (0, 25, 50 and 100 percent extractions) and 4 replications. Understudy germination properties were Final Germination percentage (FG), Rate of Germination (RG), Mean period of Final Germination (MPFG) and Percentage of Inhibition (PI). Duration of experiment was 13 days. Results based on statistical analysis revealed that there was significant difference between FG, MPFG, and PI under different extract concentrations effects (P<1%) while for RG difference was significant at 5% probability. Totally, it is concluded that Sa. rigida could be affected by Ar. sieberi allelopathic property in germination stage.
-
Page 419The goal of this research was climatic zoning of Esfahan province using Domarten and geostatistic methods. We used 30 years data of 35 climatologically stations. At first we calculated Domartan aridity index of climatological stations using mean annual precipitation and temperature. In order to climatic zoning, Kriging, Cokriging and IDW with powers of 1 to 5 were used. After normalization, the variogram were drawn. To fit the best model on empirical variogram, the lowest values of RSS were applied. Highly correlated values of precipitation with Domarten index were used in Cokriging method. For selection of the best interpolation method, cross validation and RMSE were considered and errors were calculated. Cokriging has the lowest error. Using cokriging and GIS, climatic zoning map of Esfahan province were prepared. Climatic zoning map showed that 80 % of studied area has arid and semi-arid climate.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.