فهرست مطالب

مطالعات اوراسیای مرکزی - پیاپی 4 (تابستان و پاییز 1388)

نشریه مطالعات اوراسیای مرکزی
پیاپی 4 (تابستان و پاییز 1388)

  • 140 صفحه، بهای روی جلد: 10,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1388/09/20
  • تعداد عناوین: 8
|
  • قدرت الله احمدیان، طهمورث غلامی صفحه 1
    به دنبال فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، کشور روسیه به دلیل مشکلات داخلی برای مدت کوتاهی از توجه جدی به مسایل آسیای مرکزی و قفقاز بازماند. این امر که سبب خلاء ژئوپولتیکی در این منطقه شد، فعالیت گسترده بازیگران منطقه ای مانند ایران، ترکیه، پاکستان و اسرائیل و نیز بازیگران جهانی مانند ناتو را به دنبال داشت. اما تعریف رهبران روسیه از آسیای مرکزی و قفقاز به عنوان «خارج نزدیک» و نیز پیوندهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی فدراسیون روسیه با جمهوری های جدید التاسیس این مناطق باعث حساسیت و توجه جدی دوباره روسیه به این مناطق شد. این مقاله بیان می دارد که تلاش روسیه برای حفظ حوزه نفوذ سنتی خود و جلوگیری از حضور و نفوذ کشو رهای غربی و ناتو از یک سو و تلاش غرب برای گسترش نفوذ خود، مشخصا در قالب ناتو، از سوی دیگر برخورد و تعارض منافع را میان روسیه و غرب اجتناب ناپذیر می کند.
    کلیدواژگان: آسیای مرکزی، خزر، قفقاز، روسیه، غرب
  • بهرام امیراحمدیان، حسن عسگری صفحه 21
    بحران اوستیای جنوبی که منجر به درگیری نظامی بین روسیه و گرجستان شد، از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تا کنون به یکی از بحران های پیچیده در منطقه قفقاز و در سطح جهانی تبدیل شده است. این بحران را باید آغاز مرحله جدیدی در عرصه مناسبات آینده بین المللی و در مرحله گذار پس از جنگ سرد تلقی کرد. می توان گفت که قفقاز از جمله مناطق بحران خیز جهان است که ظرفیت شعله ور شدن اختلاف ها و تبدیل شدن به جنگ میان قدرت های بزرگ را دارد. در این مقاله علاوه بر ذکر علل و عوامل بروز بحران اوستیای جنوبی بر رویکردهای علمی موجود در این خصوص، ریشه ها، سوابق تاریخی و حقوقی آن، پیامدها و تاثیرات آن در سطوح داخلی، منطقه ای و بین المللی و همچنینی چشم انداز آینده آن پرداخته خواهد شد.
    کلیدواژگان: قفقاز، گرجستان، اوستیای جنوبی، روسیه، آمریکا
  • ماندانا تیشه یار صفحه 43
    یکی از مهمترین مسائل پیش روی سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در دوران پس از فروپاشی اتحاد شوروی، تداوم حیات این سازمان و تطبیق اهداف و برنامه های آن بر اساس شرایط نوین جهانی بوده است. در این زمینه، ناتو طی دو دهه گذشته تلاش های فراوانی انجام داده و با ایجاد نوعی تحول هویتی در کارکردها و ماموریت های خود، نه تنها همچنون رقیب دیرین خود، پیمان ورشو، از هم نگسیخت، بلکه موفق به جذب اعضای جدیدی در مناطق مختلف جهان شده و کارویژه های خود را به موضوعات نوینی تسری داده است. در مقاله حاضر تلاش خواهد شد تا با بررسی ساختار نوین نظام بین الملل براساس تئوری های هویت ساختی، به بررسی شیوه تحول در کارکرد ناتو، نحوه گسترش حضور این کشور در منطقه اوراسیا و اهداف و برنامه های آتی این سازمان در میان کشورهای این منطقه که از اهمیت ژئوپلیتیکی بالایی برخوردار است، پرداخته شود.
    کلیدواژگان: ناتو، اوراسیا، امنیت، هویت، آمریکا، افغانستان
  • ام البنین چابکی صفحه 63
    روابط ایران و جمهوری آذربایجان از ابتدای ده? 1990 /1370که این کشور به استقلال دست یافت تا به امروز، با وجود زمینه های متعدد همکاری، با چالش هایی مواجه بوده است. این مقاله در صدد یافتن پاسخی برای این پرسش است که عامل اصلی به چالش کشیده شدن روابط تهران – باکو چیست؟ در این راستا با تبیین ادراکات تهران – باکو نسبت به یکدیگر در چارچوب رهیافت سازه انگاری، عوامل سیاسی – اقتصادی تاثیرگذار بر روابط دو کشور مورد بررسی قرار می گیرد. فرضیه این نوشتار، چالشگر اصلی روابط تهران – باکو را، نگرش امنیتی دو کشور نسبت به یکدیگر عنوان می کند.
    کلیدواژگان: ایران، جمهوری آذربایجان، امنیت، روابط سیاسی، روابط اقتصادی، سازه انگاری، دریای خزر
  • مهدی سنایی صفحه 85
    اگرچه روس شناسی در قرون پیشین به شکل های مختلف در آکادمی های جهان وجود داشت اما تنها در نیمه دوم قرن بیستم بود که محافل دانشگاهی عمده در اروپا و آمریکا با جذب برخی دانشمندان و نویسندگان مهاجر از شوروی توجه جدی نسبت به شناخت شوروی و تحولات جاری در آن نشان دادند. برای این محافل و مراکز علمی شناخت شوروی به عنوان بزرگترین دشمن لیبرالیسم، کاپیتالیسم و دموکراسی که پایه های اصلی جوامع نوین و همچنین حکومت ها در اروپا و آمریکا بودند بسیار حائز اهمیت بود. فروپاشی شوروی به همان اندازه که اقلیم سیاست وحتی مفاهیم سیاسی را در جهان دستخوش تحول نمود و روابط بین الملل را با دگرگونی اساسی مواجه کرد شوروی شناسی را نیز زیر سئوال برد و مراکز روسیه شناسی را نیز دچار بحران کرد.
    کلیدواژگان: روسیه شناسی، شوروی، شوروی شناسی، پساشوروی، آمریکا، اروپا
  • نوذر شفیعی صفحه 107
    پس از حادثه یازده سپتامبر 2001، یعنی هنگامی که ایالات متحده آمریکا در چارچوب عملیات آزادی پایدار، ائتلافی بین المللی را بر ضد تروریسم تشکیل داد و به افغانستان حمله نمود تصور غالب این بود که بزودی ایالات متحده قادر خواهد بود در یک عملیات پرشدت و کوتاه مدت شیرازه حکومت طالبان را از هم بپاشد، حکومت جدیدی را در افغانستان مستقر نماید و سایه جنگ و ناامنی را از سر مردم افغانستان برچیند. ولی آنچه اتفاق افتاد فروپاشی حکومت طالبان در افغانستان بود ونه فروپاشی طالبان. سوالی که این مقاله در پی پاسخ به آن می باشد این است که چرا طالبان روز به روز قدرتمندتر می شوند؟ بعبارت دیگر چه علل و عواملی در قدرت یابی طالبان موثرند؟
    کلیدواژگان: بازتولید قدرت، افغانستان، طالبان، ایالات متحده آمریکا، تروریسم
  • الهه کولایی، احمد رشیدی صفحه 119
    در این مقاله استدلال می شود که اسلاوگرایی به مثاب? طرحی برای ایجاد تغییرات اجتماعی در روسیه بوده است. برای تبیین این موضوع تلاش شده تا جهت گیری این تغییر و همچنین ابعاد سیاسی و اجتماعی جریان فکری اسلاوگرایی در چارچوب جریان انتقادی روشنفکری روسی مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد.دراین نوشتار رویگردانی روشنفکران روسی از دولت و قوانین رسمی و تمرکز آنها بر جامعه و مردم روسیه بررسی می شود. سوال اصلی این است که ماهیت این تغییر کانونی از دولت به ملت چه بوده است. فرضیه هم این است که این تغییر دارای ماهیتی مبتنی بر ایجاد تغییرات اجتماعی در متن جامع? روسیه بوده است. بر این اساس بیشتر بر نظریات خومیاکف و کریفسکی تمرکزشده است، تا روند این تحولات روشن شود.
    کلیدواژگان: اسلاوگرایی، روشنفکران روسی، تغییر اجتماعی، اجتماع گرایی، اصالت گرایی فرهنگی، اندام وارگی اجتماعی
|
  • Page 1
    Due to its domestic problems, Russia failed to pay significant attention to Central Asia and the Caucasus after the collapse of the Soviet Union. This resulted in a geopolitical vacuum in the region followed by extensive activities done by regional actors including Iran, Turkey, Pakistan and Israel as well as world players such as NATO. Defining Central Asia and the Caucasus as 'near abroad' by Russian leaders and political, economic and social ties between the Russian Federation and the newly independent republics in those regions resulted in Russia's sensitivity and serious attention to the regions once again. The author argues that Russian efforts at maintaining its traditional sphere of influence and preventing Western presence on the one hand and Western attempt at extending its influence notably within the NATO framework on the other will make conflict of interests between Russia and the West inevitable.
  • Page 21
    The South Ossetia crisis leading to military hostilities between Russia and Georgia has turned into one of the complicated crises in the Caucasus and at the world level since the disintegration of the Soviet Union. This crisis should be considered as the harbinger of a new stage in the international relations arena in the transition from the Cold War era. Hence, it can be suggested that the Caucasus is one of the crisis-ridden regions of the world that is prone to the culmination of disputes and transformation into war among the great powers. In addition to mentioning the causes of the South Ossetia crisis and academic approaches found in this respect, this paper addresses its origins, historical and legal background and repercussions on the domestic, regional and international scales, as well as its future prospects.
  • Page 43
    One of the main issues faced by the North Atlantic Treaty Organization (NATO) in the post-Cold War period has been the continued existence of the organization and accommodating its goals and agenda with the new world conditions. NATO in this relation has made utmost efforts within the past two decades and by making a kind of identity transformation in its functions and missions, not only did not collapse as its old rival did, but also managed to attract new member states in various parts of the world, expanding its functions to new subjects. This paper tries to study the new structure of the international system according to the constructivist identity theories and explore the method of change in NATO's function, the expansion of the organization's presence in Eurasia and its future objectives among the regional countries which enjoy high geopolitical importance.
  • Page 63
    This article examines the role of security approach in challenging Tehran-Baku relations by analyzing political and economic factors in their bilateral relations. The article centers on finding an answer to the question that what constitutes the main cause of unfriendly approach in relations between the two states between 1991 and 2009. The main hypothesis of this article is that emphasizing security in bilateral relations by Tehran and Baku is the main factor in shaping this situation after the disintegration of the Soviet Union. Theoretical framework of the article is constructivism. Keywords: Security, Economic Interests, Political Relations, Constructivism, Iran, Azerbaijan, Caspian Sea
  • Page 85
    Although Russian studies existed in world academies in preceding centuries in different styles, it was only in the second half of the 20th century that major academic centers in Europe and the United States paid serious attention to understanding the Soviet Union and its current developments by attracting some emigrant Soviet authors and scientists. For these academic centers, recognizing the Soviet Union as the biggest enemy of liberalism, capitalism and democracy, which formed the main pillars of the modern societies and governments in Europe and the United States was highly important. The collapse of the Soviet Union, among other things, questioned Kremlinology and created a crisis for Russian studies institutes, because the occurrence of the collapse was not included in the known theories.
  • Page 107
    Following the September 11th events when the United States managed to forge an international coalition against terror within the framework of Operation Enduring Freedom, attacking Afghanistan, the general perception was that the United States would be able soon to destroy the Taliban in Afghanistan and remove the shades of war and insecurity from Afghanistan. However what occurred was the collapse of the Taliban's government in Afghanistan rather than the destruction of the Taliban itself. This paper seeks to answer the question why the Taliban becomes more powerful day by day. In other words, it studies the causes of Taliban's rising power.