فهرست مطالب
مجله علوم پزشکی پارس
سال هفتم شماره 4 (پیاپی 10، زمستان 1388)
- تاریخ انتشار: 1388/11/01
- تعداد عناوین: 8
-
-
صفحه 1مقدمهیافته های به دست آمده از ارتباط بین مادر ونوزاد درسال های اخیر اهمیت افسردگی پس از زایمان را به عنوان یک مورد کلیدی در سلامت روانی مادر ونوزاد مطرح نموده است. لذا این مسئله در اتخاذ تدابیر درمانی مطلوب درزمینه سلامت روانی مادران ونوزادان حائز اهمیت است، که لزوم برخورداری از یک تیم غربالگری مناسب جهت بررسی افسردگی های پس از زایمان را مشخص می نماید.روش کاراین تحقیق یک آزمون ارزشیابی تشخیصی است که بصورت تصادفی– خوشه ایبر روی 230 نفر از زنان که در 8 هفته اول دوران پس از زایمان قرار داشته و به درمانگاه های زنان و زایمان مراجعه کرده اند انجام گرفت. از آزمون ادینبرو جهت غربالگری بیماران و از تست افسردگی بک به عنوان آزمون استاندارد استفاده گردید.یافته هانتایج تحقیق جهت بررسی حساسیت، ویژگی وقدرت پیش بینی آزمون نشان داد که حساسیت آزمون 8/65 درصد، ویژگی آن 5/76 درصد، ارزش اخباری مثبت آزمون 2/62 درصد، ارزش اخباری منفی آزمون 2/79 درصد، دقت تشخیص درست 6/ 72 درصد و حدود اطمینان 95 درصد برای آزمون (062/0± 39/0) محاسبه گردید.بحث و نتیجه گیریباتوجه به نتایج بدست آمده از تحقیق حاضر و سهولت استفاده افراد از آزمون ادینبرو می توان نتیجه گرفت که آزمون مذکور به عنوان ابزاری مفید در کنار سایر روش ها جهت غربالگری افسردگی های پس از زایمان در زنان ایرانی مورد استفاده قرار گیرد.
کلیدواژگان: آزمون ادینبرو، ارزشیابی تشخیصی، افسردگی پس از زایمان -
صفحه 7مقدمهانفارکتوس میوکارد یکی از شایع ترین علت های مرگ و میر در تمام دنیا است. ترومبولتیک های وریدی یکی از درمان های مهم در مرحله حاد این بیماری می باشد. اگر چه منافع استفاده از ترومبولیتیک ها در بیماران با سن کم تر از 75 سال ثابت شده است، اما ارزش استفاده از آنها در درمان بیماران مسن تر مورد اختلاف محققین می باشد. هدف مطالعه حاضر بررسی عوارض استرپتوکیناز وریدی در بیماران سالمند می باشد.روش کارمطالعه حاضر به صورت تحلیلی- مقطعی آینده نگر بود که روی 100 نفر بیمار با تشخیص انفارکتوس حاد میوکارد تحت درمان با استرپتوکنیاز وریدی انجام شد. در این مطالعه عوارض خونی، قلبی- عروقی و آلرژیک استرپتوکیناز وریدی بیماران مذکور مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات جمع آوری شده با کمک نرم افزارSPSS تحلیل شد.یافته هابیماران شامل 82 نفر مرد و 18 نفر زن با میانگین سنی 75/11 ±7/61 سال بودند که بر اساس سن به دو گروه زیر و بالای 70 سال تقسیم شدند. اگرچه شایع ترین عوارض استرپتوکیناز وریدی در هردوگروه عوارض قلبی بود، اما به جز در مورد برادی کاردی سینوسی (04/. =p) و افت فشار خون (02/.= p) با شیوع بیشتر در افراد مس، برای بقیه عوارض اختلاف معنی داری مشاهده نشد.نتیجه گیریاگرچه در این مطالعه استفاده از استرپتوکیناز وریدی در بیماران مسن با خطرات و عوارض کمی همراه بود اما این درمان باید به ویژه در مراکزی که فاقد امکانات آنژیوپلاستی اورژانسی هستند در نظر گرفته شود.
کلیدواژگان: انفارکتوس حاد میوکارد، استرپتوکیناز، بیماران سالمند، عوارض -
صفحه 15زمینه و هدفچاقی یکی از عوامل خطر قابل تغییر در بیماری های قلبی- عروقی است. 25-35 درصد افراد مبتلا به بیماری های قلبی-عروقی از چاقی و به خصوص چاقی شکمی رنج می برند، طبق آمار موجود بیماری های قلبی- عروقی سومین عامل مرگ و میر در جهان به حساب می آیند.هدف از مطالعه حاضر بررسی اندازه گیری های آنتروپومتری و تعیین رابطه آنها با بیماری های قلبی–عروقی در این گروه ازبیماران است.روش کارمطالعه مقطعی حاضر در سال 1386 روی 180 بیمار قلبی- عروقی که به صورت دسترسی آسان مبتنی بر هدف انتخاب شده بودند انجام گرفت. مطالعه با استفاده ازپرسشنامه ای که حاوی اطلاعات دموگرافیک و اندازه گیری های آنتروپومتری شامل ضخامت چربی زیرپوستی، نسبت دور کمر به دور باسن (WHR) و شا خص توده بدنی (BMI) و فشار خون بود صورت گرفت و نتایج به وسیله آمار توصیفی و آزمون مجذور کای به کمک نرم افزارآماری SPSS نسخه 11 تجزیه وتحلیل شد.یافته هاچهل و پنج درصد افراد مورد مطالعه، مبتلا به اضافه وزن (25-9/29(BMI= و 1/20 درصد چاق (BMI £30) بودند. نسبت دورکمر به دور باسن 2/97درصد زنان و 3/26 درصد مردان بالاتر از نرمال)بترتیب 8/0و1(بود. همچنین از نظر ضخامت چربی زیرپوستی 3/46 درصد زنان بین صدک پانزدهم تا صدک بیست و پنجم و6/27 درصد مردان مورد مطالعه بین صدک پنجاهم تا صدک هفتاد و پنجم قرار داشتند، اما با وجود این که افراد چاق مورد مطالعه مبتلا به پرفشاری خون بودند ولی رابطه معنی داری و همبستگی آماری بین اندازه گیری های آنتروپومتری وابتلا به پرفشاری خون مشاهده نشد.بحث و نتیجه گیریطبق نتایج موجود شیوع چاقی در بیماران قلبی-عروقی به طورقابل توجهی بالاست به عبارت دیگر بیش تر زنان بیمار، مبتلا به چاقی شکمی ومردان بیمار، دارای تجمع چربی زیر پوستی بالایی هستند.
کلیدواژگان: اندازه گیری های آنتروپومتری، بیماری قلبی، عروقی، پرفشاری خون، ضخامت چربی زیر پوستی -
صفحه 23مقدمهپاسخ های متابولیکی و فیزیولوژیکی بدن به فعالیت بدنی در شرایط تغذیه مطلوب به خوبی شناخته شده است. اما مطالعات بسیار اندکی در زمینه تاثیر فعالیت بدنی در شرایط روزه داری صورت گرفته است. درپژوهش حاضر، اثر تمرینات هوازی برتغییرات برخی هورمون های خون روزه داران بررسی شد.روش کارچهل نفر از مردان سالم و غیر ورزشکار به روش تصادفی به دو گروه تجربی و کنترل تقسیم شدند.گروه تجربی علاوه بر روزه داری در یک برنامه تمرین هوازی در طول ماه رمضان با شدت 70 درصد ضربان قلب ذخیره و سه روز در هفته شرکت کردند. مقادیر هورمون های تیروئیدی (TSH،T4،T3) و هورمون انسولین همه آزمودنی ها در چهار نوبت قبل، پانزدهم، بیست ونهم و یک ماه بعد از رمضان اندازه گیری شد.نمونه های خون قبل و بعد از رمضان پس از 12 ساعت گرسنگی شبانه و نمونه های 15 و 29 رمضان یک ساعت قبل از اذان مغرب از ورید بازویی چپ اخذ شد.یافته هامقایسه دو گروه تجربی و کنترل نشان داد که تغییرات انسولین و T3 در هیچ یک از دفعات اندازه گیری معنی دار نیست (05/0P>). در حالی که افزایش TSH در 29 رمضان و کاهش T4 در 29 رمضان در گروه تجربی در مقایسه با گروه کنترل معنی دار بود (به ترتیب 036/0= p و 012/0= p).
بحث و نتیجه گیریبا توجه به نتایج تحقیق، فعالیت ورزشی در هنگام روزه داری رمضان موجب افزایش TSH وT4 می شود. این تمرینات فعالیت غدد تیروئید و هیپوفیز را تحت تاثیر قرار می دهد که این اثرات احتمالا به دلیل افزایش متابولیسم بافت های فعال و نقش هورمون های تیروئیدی در تجهیزمکانیسم های سازگاری بدن در جهت برآوردن نیاز بافت های فعال است.
کلیدواژگان: روزه داری رمضان، تمرینات هوازی، انسولین، هورمون های تیروئیدی -
صفحه 34مقدمهپدیده خود درمانی یکی از معضلات حاد بهداشتی است که به ویژه در قشر زنان به دلیل مواجهه با دوران حساسی هم چون دوران بارداری از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. مطالعه حاضر به منظور تعیین فراوانی این پدیده و برخی از موارد مرتبط با آن در بین مادران باردار شهر اراک صورت پذیرفته است.روش کاردر این مطالعه توصیفی-مقطعی 400 نفر از مادران باردار مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر اراک به طور تصادفی انتخاب و از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفتند.یافته هایافته های این پژوهش نشان داد که 12درصد از کل زنان مورد بررسی اقدام به خود درمانی کرده بودند. شایع ترین بیماری هایی که خود درمانی می شدند به ترتیب بیماری های تنفسی، کم خونی و بیماری های گوارشی بودند. شایع ترین علل خود درمانی نیز به ترتیب شامل مهم تلقی نکردن بیماری ها، نداشتن دفترچه بیمه خدمات درمانی و گرانی حق ویزیت پزشکان بود. بیشترین شیوع خود درمانی در گروه سنی 20 تا 25 سال و کم ترین آن در گروه سنی زیر 20 سال بود. از نظر شغلی خود درمانی در میان زنان کارمند بیشتر شیوع داشت و بین سن و سطح تحصیلات و شغل با خود درمانی ارتباط وجود داشت (05/0P<).بحث و نتیجه گیریبا توجه به هزینه بالای تولید و تهیه دارو و همچنین عوارض ناخواسته مصرف خودسرانه آن به خصوص در دوران بارداری که می تواند منجر به تولد نوزاد ناهنجار شود، لازم است جهت بالا بردن سطح فرهنگ و عدم مصرف خودسرانه داروها به خصوص در زنان اقدام گردد.
کلیدواژگان: خود درمانی، مادران، بارداری -
صفحه 42مقدمهیکی از شایع ترین و مهم ترین مخاطرات شغلی پرستاران، آسیب های ناشی از سوزن های آلوده است که آنها را در معرض انواع بیماری های قابل انتقال از طریق خون مانند بیماری های ایدز، هپاتیت B و C قرار می دهد.روش کارمطالعه مقطعی و توصیفی بر روی 388 نفر کادر پرستاری بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سال 1386-1385 با استفاده از پرسشنامه انجام و نتایج به دست آمده با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه 12 تجزیه و تحلیل شد.یافته هامیزان بروز آسیب های ناشی از سوزن در یک سال در کادر پرستاری بررسی شده 33 درصد (در 128 نفر از 388 نفر مورد بررسی) می باشد و میزان بروز تجمعی آن 68 آسیب در 100 شخص-سال می باشد. توزیع آسیب ها به ترتیب در بخش های جراحی (6/29 درصد) مراقبت ویژه (6/23 درصد)، داخلی (3/21 درصد) و اورژانس (9/20 درصد) و بقیه در سایر بخش ها بود. بیش تر آسیب ها در هنگام رگ گیری (3/28 درصد) و سرپوش گذاری مجدد (4/25 درصد) رخ داده بود. 9/63 درصد از پرستاران واکسیناسیون هپاتیت B را بطور کامل انجام داده و در 9/66 درصد آنها تیتر آنتی بادی اندازه گیری شده بود. 3/28 درصد از کادر پرستاری که دچار آسیب ناشی از سوزن شده بودند اقدامات لازم بلافاصله بعد از آسیب (شستشو با آب و صابون و ضد عفونی نمودن محل آسیب) را انجام داده بودند و 5/69 درصد از پرستاران آسیب ها را به مسوولین بیمارستان گزارش نکرده بودند.
بحث و نتیجه گیریآسیب های ناشی از سوزن در کادر پرستاری به میزان زیادی رخ می دهند. با آموزش و رعایت همه جانبه موارد احتیاطی، برقراری نظام مراقبت و گزارش دهی این آسیب ها، اجباری نمودن واکسیناسیون علیه هپاتیت B در کادر پرستاری به عنوان افراد در معرض خطر، برقراری یک نظام حمایتی فعال جهت پیگیری اقدامات لازم بعد از ایجاد آسیب می توان آسیب های مذکور و یا پیامدهای آنها را کاهش داد.
کلیدواژگان: آسیب ناشی از سوزن، کادر پرستاری، مخاطرات شغلی، بیماری های قابل انتقال از طریق خون، هپاتیت B -
صفحه 50مقدمهچگونگی ارائه خدمت در مراکز فوریت ها و اورژانس بیمارستان ها، می تواند نشان دهنده وضعیت کلی ارائه خدمات در هر بیمارستان باشد. مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان رضایت بیماران در بخش های اورژانس بیمارستان های شیراز انجام گرفته تا با آگاهی از وضعیت موجود در راستای افزایش سطح رضایت مندی بیماران مداخلاتی انجام شده و گامی در جهت بهبود کیفیت ارائه خدمات و تحقق اهداف سازمان برداشته شود.روش کارتحقیق حاضر یک مطالعه مداخله ای است که در بیمارستان های دولتی دارای بخش اورژانس شهرستان شیراز انجام پذیرفت. به منظور جمع آوری اطلاعات از روش مصاحبه و تکمیل پرسشنامه استفاده شد. بر اساس تحلیل نتایج مرحله اول مداخلات لازم نظیر توجه ویژه به تنظیف محیط اورژانس، تکریم ارباب رجوع، نظارت بر راند اساتید و افزایش فضای اورژانس برخی بیمارستان ها انجام و پس از شش ماه مرحله دوم طرح اجرا شد. داده ها در نرم افزار SPSS با آزمون های آماری مناسب تحلیل شدند.یافته ها508 بیمار مراجعه کننده اورژانس بیمارستان های آموزشی شیراز در مرحله قبل از مداخله و 585 بیمار در مرحله پس از مداخله بررسی شدند. میزان رضایت مندی در کل بیمارستان ها، در مرحله پس از مداخله بیش تر شده بود (P<0.05). در مرحله قبل از مداخله بیش ترین میزان رضایت از نحوه ارائه خدمات تخصصی و کم ترین میزان رضایت از امکانات رفاهی و هزینه ها بود (P<0.05). در مرحله پس از انجام مداخله نیز میزان رضایت از نحوه ارائه خدمات تخصصی بالاتر از سایر خدمت ها بود (P<0.05).نتیجه گیرینتایج حاضر حاکی از آن است که مداخلات انجام شده در افزایش رضایت مندی بیماران موثر بوده است. باید با به کارگیری برنامه های مدون در راستای ارتقای کیفیت ارائه خدمات در این مراکز و همچنین با پایش مداوم خدمات ارائه شده به افزایش سطح رضایت مندی بیماران پرداخت.
کلیدواژگان: اورژانس، رضایت مندی، بیمار، بیمارستان -
صفحه 59در بعضی از بیماران مبتلا به آسم، آسپرین و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی(NSAID) که سیکلواکسیژناز 2، 1 (cox1،2) را مهار می کنند باعث تشدید حملات آسم و بروز یک سری عکس العمل های مختلف در بینی، چشم و راه های هوایی می شوند، که به نام سندرم آسم ناشی از آسپرین (Aspirin Induced Asthma - AIA) معروف است. این سندرم بالینی از موارد بسیار نادر و کمیاب می باشد. در گزارش حاضر به وضعیت خانمی 40 ساله مبتلاء به آسم که به دنبال مراجعه به پزشک و تجویز ناپروکسن و مصرف یک عدد از آن دچار تنگی نفس شده بود پرداخته شده است. بیمار مذکور در اورژانس بیمارستان فاطمه الزهرا شهرستان میاندواب دچار ایست قلبی _ ریوی می شود که بلافاصله بیمار اینتوبه شده و پس از احیای قلبی و ریوی موفقیت آمیز برای او و برگشت بیمار، جهت ادامه درمان با 3 GCS= به بخش مراقبت های ویژه منتقل می شود. بیمار یادشده بعد از پنج روز با هوشیاری کامل ترخیص می شود. بروز این سندرم با ارائه آموزش های لازم به راحتی قابل پیشگیری می باشد، در حالی که در بعضی شرایط می تواند به شدت تهدیدی برای زندگی باشد. به ویژه در شرایطی که شخص از مراکز درمانی دور باشد بایستی بیمار شناسایی شده و در مورد نحوه مصرف داروها و آشنایی با علایم بروز سندرم و راه های پیشگیری آموزش های لازم به بیمار و خانواده اش داده شود.
کلیدواژگان: گزارش موردی، آسم ناشی از آسپرین، ناپروکسن
-
Page 1Postnatal depression is a key concept for mother-infant mental health. Evidence of its impact on the mother and infant relationship has been increasingly reported in recent years. Therefore an optimal intervention is important for women and their babie's mental health. Identifying risk factors of postnatal depression and development of screening systems are required.MethodValidation of EDPS was conducted on a sample of 230 women who were within their 8th week of postpartum. The structured diagnostic test was Beck Depression Inventory that was used as the gold standard test.ResultThe study of sensitivity specificity and predictive values yielded the followingResultsbest sensitivity in this test = 64.58 specificity =76.5 positive predictive value = 62 negative predictive value =79/2 false positive rate = 34.1 true positive rate = 23.4 accuracy of test = 72.6.ConclusionsIt was concluded that values for the validity were favorable but not excellent. The EPDS is useful as a screening tool among other clinical methods for assessing postnatal depression in Iranian women.
-
Page 7Postnatal depression is a key concept for mother-infant mental health. Evidence of its impact on the mother and infant relationship has been increasingly reported in recent years. Therefore an optimal intervention is important for women and their babie's mental health. Identifying risk factors of postnatal depression and development of screening systems are required.MethodValidation of EDPS was conducted on a sample of 230 women who were within their 8th week of postpartum. The structured diagnostic test
-
Page 15Obesity is one of the modifiable risk factors in cardiovascular disease (CVD). The prevalence of obesity in patients with cardiovascular disease is 25-35% especially android obesity. This study was designed to determine the anthropometric measurement and its relation to hypertension in CVD patients.MethodsThis cross-sectional study aimed to determine the anthropometric measurements of 180 CVD patients referred to Motahhari clinic in Shiraz. The subjects were selected using simple sampling and anthropometric data were analyzed through qualitative statistics and chi-square test in SPSS# 11.Results45% of the patients in the study had BMI of 25-29.9 and 20.1 % had BMI of ≥30. In addition 46.3% of the women had skin fold thickness between15 th to 25th percentile and 27.8% of the men had skin fold thickness of 50 th to 75th percentile. The WHR of 97.2% of the women and 26.3% of the men was abnormal (>0.8 and 1 respectively). No statistically significant relationship was seen between anthropometric measurements and hypertension.ConclusionThe prevalence of obesity is significantly high in CVD patients and it appears that most of the women with CVD have central obesity and excess subcutaneous truncal-abdominal fat. Also men had higher skin fold thickness than the women.
-
Page 23IntroductionThe metabolic and physiological responses of the body to physical activities under optimal nutrition have been recognized. However the effect of physical activities under fasting situations has rarely been studied. In the present study the effect of aerobic exercises on the fluctuation of some blood hormones of the fasting people was examined.MethodForty healthy non-athletic males were randomly selected and divided into two experimental and control groups. The experimental group underwent an aerobic program in Ramadan fasting with 70% heart rate reserve for three days in a week for the whole month. Thyroid hormones (TSHT4T3) and Insulin were measured in four stages: before after and in 15th and 29th days of Ramadan. The samples before and after Ramadan month were collected after 12 hours of fasting over night and the 15th and 29th Ramadan samples were collected before breaking the fast from the left brachial vein.ResultsThe comparison between experimental and control groups showed that insulin and T3 level had not difference (p>0/05). Increase of TSH and decrease of T4 in the experimental group in the 29th of Ramadan month were significant compared to the control group. (p=0.036 & p=0.015 respectively).ConclusionAerobic exercises during fasting cause increasing TSH & T4. It seems that the thyroid and hypophysis gland secretions are influenced by exercise that can be due to the increase in active tissue metabolism and thyroid hormone role in the body adaptation mechanism to provide active tissue demands
-
Page 34Self-medication is one of the most prevalent issues especially among women in sensitive periods such as pregnancy. The purpose of this study was to assess the prevalence of self-medication and some factors affecting it among pregnant women in Arak city. Materials: In this deh1ive cross-sectional study 400 pregnant women referring to health centers in Arak city were randomly selected and then interviewed through a questionnaire.ResultsThe results indicated that 12% of the women under the study had previously committed self- medication. The most common disease for which they did so were respiratory diseases anemia and alimentary disorders respectively. The most common reasons for self-medication were lack of knowledge about the disease lack of access to insurance and high expenses of health care. Self-medication was the most prevalent among the 35 year old women and less prevalent among those below 20 years of age. It was also more prevalent among government employees. There was a significant relationship، among self-medication Job age and education level (P
-
Page 42IntroductionNursing personnel are exposed to various occupational hazards while caring for patients. Needle stick injuries constitute major occupational risks that cause transmission of blood borne diseases such as HIV hepatitis B and C.MethodsA cross-sectional study was conducted among nursing personnel of Kerman University Hospitals. The data was analyzed by SSPS 12.ResultsThe incidence rate of needle stick injuries among nursing personnel was 33 percentages (128 cases) in a year and incidence density was 68 injuries per 100 person–years (265). 29.6% of injuries were occurred in surgery wards. 23.6% in intensive cares wards 23.6% in internal wards and 20.9% in emergency wards. Venopuncture and recapping were the most important procedures of needle stick among nursing personnel (28.3% and 25.4% respectively). 63.9% of nursing personnel had received full dose hepatitis B vaccine and 66.9% of them tested for anti-hepatitis B surface antigen after full vaccination.38.3% of injured nursing personnel had appropriate post-exposed care and 69.5% of them were not reported.ConclusionThe incidence of needle stick injuries among nursing personnel is high. The effective methods for reducing this problem can be: education of nursing personnel increased observation of universal precaution improved administrative support and enhanced reporting of cases.
-
Page 50The status of providing medical services to patients in the emergency wards can be indicator of medical service delivery in every part of hospital. We determined the level of patient's satisfaction in emergency departments of the hospitals affiliated to Shiraz University of Medical Sciences and planned appropriate interventions for promotion of this level.MethodsThis research was an interventional study in the hospitals affiliated to Shiraz University of Medical Sciences. We used a questionnaire with 18 items for data collection. In the first phase of our study some interventions were implemented such as special attention to cleaning of emergency departments more respect to patients attending round supervision and increased space of some emergency wards. After 6 months the second phase of the study was done. The data were analyzed using SPSS 11.5 software and appropriate tests.Results508 patients in the first stage of this study and 585 patients in the second stage filled out the questionnaire. The level of patient's satisfaction improved in the post-intervention stage (P
-
Page 59In some patients with asthma aspirin (ASA) and all non-steroidal anti-inflammatory drugs that inhibit cyclooxygenase enzymes (cyclooxygenase-1 and -2) precipitate asthmatic attacks and naso-ocular reactions. This distinct clinical syndrome is called aspirin-induced asthma (AIA). In this paper a 40 year old woman suffering from asthma was afflicted with dyspnea after visiting a doctor and administration of naproxen.. She was transferred to the emergency department of Miandoab al-zahra hospital and there she was afflicted with pulmonary–heart arrest. Immediately the patient was entubated and CPR began which was successful. She was transferred to ICU with Gcs=3 to continue her treatment. After 5 days the patient was discharged with complete consciousness.This syndrom is preventable but in some situations it can be severely life-threatening especially when the case is living in an area far from health centers.In this case the patients and their families should attend educational programs on the disease specificities drug administration manifestations of the disease and preventional methods.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.