نشریه پژوهش و سازندگی
سال بیست و یکم شماره 3 (پیاپی 81، زمستان 1387)

نوشین طغرایی، عضو هیات علمی، بخش تحقیقات گیاه شناسی، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع ابراهیم عزیزی هریس، کارشناس صنایع چوب، وزارت بازرگانی داوود پارساپژوه، استاد دانشکده منابع طبیعی، گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ، دانشگاه تهرانچکیدهبا ادامه طرح های پرورش جنگل و هرس جنگل کاری های تاغ با مقاد یر معتنابهی چوب تاغ (Haloxylon) در کشور مواجه می باشیم. در این رابطه، از استان سیستان و بلوچستان از سه منطقه شاخص اکولوژیک خاش، تاسوکی و میرجاوه تعد اد 16 درختچه 10 تا 22 ساله تاغ، (از هرگونه، 5 یا 6 پایه) به شرح ذیل، انتخاب و قطع شد ند و سپس خواص مهم آناتومیکی چوب توسط میکروسکوپ نوری بررسی شد: از منطقه خاش تعد اد 5 پایه سفید تاغ(Haloxylon ammodendron)، از منطقه تاسوکی تعد اد 6 پایه سیاه تاغ(Haloxylon aphyllum) واز منطقه میر جاوه تعد اد 5 پایه زرد تاغ(Haloxylon persicum). نتایج این تحقیق نشان می دهد که چوب تاغ در این منطقه هم دارای الیاف کوتاه و ضخیم می باشد. متوسط طول، قطر، قطر حفره سلولی و ضخامت د یواره سلولی الیاف برای سفید تاغ به ترتیب 289-32/ 8-31/ 3 و 02/ 5 میکرون، برای سیاه تاغ به ترتیب 381-38/ 13-48/ 3 و 94/ 4 میکرون و بالاخره برای زرد تاغ به ترتیب 364- 87/ 12-28/ 3 و 79/ 4 میکرون به دست آمد که مؤید کوتاهی و ضخامت الیاف آن است. ساختمان آناتومیک چوب به وسیله تصاویر میکروسکوپی نشان داده شده است و به د لیل آنکه در فاز های پیشین مطالعاتی در سایر مناطق کشور انجام شده است، بنابراین مقایسات جالبی با آمار مربوط به تاغ ها در سایر مناطق ایران نیز در خاتمه انجام شد. لیکن به طور کلی نتایج این تحقیق گویای آن است که ساختمان چوب تاغ از نوع غیرمعمول بود ه و شامل آبکش تو ماند هاست و الیاف کوتاه و شکنند ه و نامناسب برای مصرف خمیر کاغذ خالص د ارد. غالب خواص مورد بررسی تاغ در این بررسی، در نهایت سازگاری این درخت چه را با شرایط د شوار کویر نشان می د هد.

محمدحسن عصاره، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع ایران کشورمنصور امید ی، عضو هیات علمی پرد یس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، گروه زراعت و اصلاح نباتات، مرتضی شبان نژاد ممقانی، د انشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، محمد متینی زاد ه، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع ایران کشورعباس قمری زارع، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع ایران کشورشکوفه شهرزاد، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع ایران کشورچکید هEucalyptus microtheca F. Muell گونه ای بومی استرالیا است که در مناطق گرمسیری جنوب ایران نتایج امید وار کنند های از نظر سازگاری داشته است. ریزنمونه های سرشاخه های سبز نهال یک ساله E. microtheca در محیط MS (با نیمی از مقاد یر NH4NO3 و KNO3) که با تیمار 1 میلی گرم در لیتر Kin و 1 میلی گرم در لیتر NAA همراه با مقاد یر متفاوتی از TDZ تکمیل شده بود کشت گردید ند. تمایززد ایی به صورت باززایی مستقیم، باززایی غیرمستقیم و جنین زایی سوماتیکی انجام گرفت. همه گیاهچه ها به منظور افزایش طول شاخه و ریشه به تیمار حاوی 5/0 میلی گرم در لیتر NAa و 5/0 میلی گرم در لیتر Kin منتقل شد ند. فعالیت پراکسید از در گیاهچه های حاصل از تیپ های متفاوت باززایی بررسی شد تا رابطه میان هورمون های تنظیم کننده رشد و تغییرات این آنزیم در گیاهچه ها مشخص شود. فعالیت پراکسید از در باززایی مستقیم تغییرات کم ولی معنی د اری داشت. با افزایش TDZ در باززایی غیرمستقیم فعالیت این آنزیم به شدت افزایش یافت. در جنین زایی سوماتیکی با وجود افزایش TDZ فعالیت پراکسید از فوق العاد ه کاهش یافته بود. نتایج حاصل از تجزیه های آماری بیانگر وجود اختلاف معنی دار برای فعالیت پراکسید از در انواع باززایی بود.

علی بیات کشکولی، استاد یار گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ دانشگاه زابلمهد ی فائزی پور، د انشیار گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ دانشگاه تهرانمجید عزیزی، استاد یار گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ دانشگاه تهرانحید ر قلی زاد ه، د انشجوی د کتری گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهرانچکید ه شاخص قیمت چوب و محصولات چوبی نماد وضعیت بازار این محصولات می باشد. افزایش جهانی شاخص قیمت محصولات چوبی آزاد ی وارد ات آن ها ومتعاقبا نوسان شدید قیمت وتقویت نیروی ضعیف کننده تولید کنند گان داخلی همراه با عدم اطمینان به سرمایه گذاری، کاهش کیفیت محصولات داخلی، ذهنیت منفی مصرف کنند گان به محصولات داخلی، صد ور محصولات نا مرغوب ود ر مقابل قیمت پایین محصولات چوبی ایران و نزد یکی کشور به بازار مصرف، پیشینه تحقیق می باشد. حال سؤال اساسی این است که روند آیند ه شاخص ونرخ افزایش سالانه قیمت فرآورد ه های چوبی چگونه است؟ با عنایت به این سؤال روش شناسی تحقیق تحلیلی و تخمینی بود ه وبا استفاده از تکنیک های پیش بینی باروش روند و معاد له های رگرسیونی و براساس فرمول های درصد خطا و فرمول پرد اخت یک بار به آزمون سؤال پرد اخته شد. یافته های تحقیق با درصد خطای کم (میانگین برای کل تولید ات با روش روند: 7/6 درصد)نشان می دهد که شاخص قیمت در سال های آیند هافزایش خواهد داشت(میانگین روش روند برای کل تولید ات در سال 1388: 6/328 درصد و در سال 1387: 308 درصد) ولی نرخ افزایش سالانه قیمت ها (نرخ تورم) کم خواهد شد (میانگین روش روند برای کل تولید ات از 1386تا1395: 75/4 و برای داده های واقعی از سال 1376تا1385: 31/10) و وضعیت بازار این محصولات شرایط بهتری نسبت به قبل خواهد داشت. آزاد ی وارد ات چوب ومحصولات چوبی بر روی قیمت آن ها اثر کنترلی د ارد. از این رو نیروی ضعیف کننده رقیبان خارجی در برابر تولید ات داخلی وجود خواهد داشت. ولی اگر شرایط فن آوری باعث عرضه این محصولات با قیمت پایین شود و به زراعت چوب و کیفیت محصول توجه شود، شرایط موجود بهبود می یابد و محصولات با قیمت خوب به بازار کشورهای همسایه عرضه خواهند شد.

غلامرضا زارعی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد مصطفی اسد ی، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشورعلی اصغر معصومی، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشورچکید هبررسی فلور هر منطقه به د لیل اینکه حضور گیاهان و وضعیت آن ها را در آن منطقه نشان می دهد از اهمیت خاصی برخورد ار است. در این بررسی کویر ابرکوه با مساحت 1590 کیلومتر مربع و ارتفاع 1441 متر از سطح د ریا در شرق شهرستان ابرکوه در استان یزد مورد مطالعه قرار گرفته است. به منظور معرفی فلور این منطقه در فصول بهار، تابستان و پائیز گیاهان منطقه جمع آوری و با استفاده از فلور ها شناسائی شد ند. شکل زیستی و زیستگاه گونه های گیاهی موجود نیز از طریق منابع تعیین گردید. بررسی به عمل آمده نشان د اد که در منطقه 158 گونه گیاهی وجود د ارد که به 30 تیره و 113 جنس تعلق د ارند. پر گونه ترین تیره های گیاهی منطقه عبارتند از: Asteraceae با 27 گونه، Chenopodiaceae با 24 گونه، Brassicaceae با21 گونه، Fabaceae با 14 گونه، Poaceae با10 گونه و Boraginaceae با 10 گونه. بزرگترین جنس منطقه Astragalus با 10 گونه و سپس Salsola با 7 گونه می باشد. از نظر شکل زیستی 1/48 درصد گونه ها تروفیت، 7/29 درصد همی کریپتوفیت، 8/3 درصد کامفیت، 7/12 درصد فانروفیت و 7/5 درصد کریپتوفیت هستند. از نظر پراکنش جغرافیائی 72 درصد عنصر ایرانی- تورانی، 12 درصد مشترک بین ناحیه ایرانی-تورانی و صحرائی-سند ی، 5 درصد مشترک بین نواحی ایرانی-تورانی، صحرائی-سند ی و مد یترانه ای، 5 درصد مشترک بین ناحیه ایرانی-تورانی و مد یترانه ای 6/0 درصد مشترک بین نواحی ایرانی-تورانی، صحرائی-سند ی، مد یترانه ای و اروپائی-سیبریائی، 6/0 درصد مشترک بین نواحی ایرانی-تورانی، مد یترانه ای و اروپائی-سیبریائی، 6/0 درصد مشترک بین ناحیه ایرانی-تورانی، صحرائی-سند ی و صحرائی-عربی، 6/0 درصد مشترک بین ناحیه ایرانی-تورانی، مد یترانه ای و صحرائی-عربی، 6/0 درصد مشترک بین ناحیه ایرانی-تورانی و صحرائی-عربی و 5/2 درصد دارای انتشار جهانی هستند.

اصغر طارمیان، استاد یارگروه صنایع چوب و کاغذ، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهرانمهد ی فائزی پور، گروه صنایع چوب و کاغذ، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران علی نقی کریمی، گروه صنایع چوب و کاغذ، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهراند اوود پارساپژوه، گروه صنایع چوب و کاغذ، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهرانآید ا معزی پور، گروه صنایع چوب و کاغذ، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهرانچکید هبا توجه به اهمیت خواص فیزیکی و بیومتری الیاف چوب در صنایع مختلف به ویژه صنایع کاغذسازی و تخته فیبر، در این تحقیق مهم ترین خواص فیزیکی و بیومتری الیاف چوب نرمال و چوب کششی گونه راش ایران (Fagus orientails)، مورد بررسی و اندازه گیری قرار گرفت. خواص فیزیکی شامل جرم ویژه پایه، رطوبت سبز، جذب آب پس از 24 ساعت غوطه وری و هم کشید گی و واکشیدگی حد اکثر هر دو نوع چوب اندازه گیری شد. ابعاد الیاف چوب کششی و چوب نرمال شامل قطرکلی، قطر حفره سلولی، ضخامت د یواره و راند مان الیاف و ضرایب بیومتری آن ها مورد بررسی قرار گرفت. همچنین، مقطع عرضی هر دو نوع چوب با استفاده از میکروسکوپ الکترونی (ESEM) مطالعه شد. نتایج نشان د اد ند که چوب کششی در مقایسه با چوب نرمال از جرم ویژه پایه و رطوبت سبز بیشتری برخورد ار بود و به ویژه در جهت طولی بیشتر د چار هم کشید گی و واکشیدگی شد. نتایج مطالعات میکروسکوپ الکترونی1 (ESEM)نشان د اد که چوب کششی در مقایسه با چوب نرمال حاوی عناصر فیبری بیشتر با لایه ژلاتینی2 است. الیاف چوب کششی در مقایسه با الیاف چوب نرمال، طول و ضخامت د یواره سلولی بالاتری د اشتند؛ ولی از قطر کلی و قطر حفره سلولی کمتری برخورد ار بودند. محاسبه ضرایب بیومتری الیاف نیز نشان د اد که ضریب لاغری و ضریب رانکل الیاف چوب کششی بیشتر و ضریب انعطاف پذیری آن کمتر از الیاف چوب نرمال بود. به طور کلی با توجه به تفاوت های به دست آمده در خواص فیزیکی و بیومتری الیاف چوب کششی و چوب نرمال راش، می بایستی برای استفاده بهینه از این گونه چوبی باارزش، خواص چوب کششی آن نیز در هنگام مصرف د رنظر گرفته شود.

محمد ابراهیم فراشیانی، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، تهران محمد فتی مراد علی، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، تهران سیده معصومه زمانی، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، تهران حسن عسکری، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، تهران مریم عجم حسنی، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، تهران حسین حسینخانی، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، تهران محمود زاهدی، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، تهران رفعت ا.. قاسمی، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، تهران مژگان احتشام حسینی و ستار زینالی، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، تهران چکید هسوسک شاخک بلند سارتا، (Aeolesthes sarta Solsky (Col.: Cerambycidae آفت چوبخوار مهمی در ایران و برخی دیگر از کشورهای آسیا بود ه و اگرچه مطالعاتی در خصوص بیواکولوژی آن صورت گرفته ولی د شمنان طبیعی آن کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است(1). در این خصوص تنها مطالعات معد ود ی در پاکستان(3) و روسیه(6) انجام شده است و د شمنان طبیعی گزارش شده از روی این حشره اند ک بود ه و مطالعات کمی درباره جد اسازی عوامل بیمارگر و یا تاثیر آن ها روی این حشره انجام شده است. (1). در میان این عوامل، گونه(Schlecht) وFusarium oxysporumیکی از عواملی است که از روی حشرات چوب خوار و غیر و گزارش شده است. این قارچ شامل زیرگونه ها و جد ایه های ناهمگون بود ه و از این گونه به عنوان بیمارگر حشرات چوب خوار نام برده شده است(2).به عنوان مثال آلود گی لارو ها و د الان های لاروی سوسک چوب خوار صنوبر، Saperda calcarata Say.، سوسک چوبخوار بید، (Cryptorhynchus lapathi (L. سوسک چوب خوار قهوه(Hypothenemus hampei (Ferrari) (Col.: Scolytidae به این قارچ گزارش شده است(4). در اسپانیا بیماری لاروهای چوب خوار انگور سوسک شاخک بلند (Xylotrechus arvicola (Olivier در اثر آلود گی آن ها به قارچ F. oxysporum مشاهده شده است (5). در طی مطالعات بیواکولوژیک و شناسایی د شمنان طبیعی A. Sarta که توسط نگارند گان انجام گرفت، موارد ی از مرگ و میر آفت در طبیعت در اثر قارچ بیمارگر مشاهده شد. این موضوع انگیزه ای شد که ضمن شناسایی عامل، بیمارگری و میزان تاثیر آن روی آفت بررسی گردد. در مبارزه با A. sarta ادامه پیدا کند.

کیومرث سفید ی، د انشجوی د کتری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهرانمحمدرضا مروی مهاجر، استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهرانمحمود زبیری، استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهرانوحید اعتماد، استاد یار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران چکید هاین پژوهش با هدف بررسی کمی پراکنش و توزیع خشکه د ارهای سرپا در یک جنگل تحت مدیریت با شیوه ی همگام با طبیعت در پارسل های 112 و 214 از جنگل آموزشی وپژوهشی دانشگاه تهران واقع د رخیرود کنار نوشهرانجام گرفت. در این بررسی د رمجموع حدود 100 هکتار مورد پایش قرارگرفته و از54 خشکه د ارسرپا اندازه گیری صد درصد به عمل آمد پارسل های 214 و 112به ترتیب 36 و 32% از حجم کل خشکه دار ها شامل خشکه د ارهای سرپا می باشد. بالا بود ن درصد حجم خشکه د ارهای افتاد ه نسبت به سرپا نشانه ی پوسیدگی فعال در اکوسیستم است.حجم کل خشکه د ارسر پا 72/ 125 مترمکعب برآورد گردید. مطالعات نشان د اد که 55 % از خشکه د ارهای سرپا درد امنه هایی با شیب جنوبی واقع شده اند و نیز 70 % از آن ها در طبقات قطری بالای40سانتی متری هستند. د رپارسل 112، خشکه د ارهای سرپا در 63/ 2% از مشاهد ات دارای 50% از شاخه های فرعی، در 14/ 6%، خشکه دار هایی با از دست د اد ن بیش از 50% شاخه های فرعی، در 14/ 6% خشکه دار هایی بد ون شاخه فرعی و در 01/ 7% به شکل خشکه دار هایی فاقد تنه ی اصلی می باشند. د رختان راش نیز شکستگی را در ارتفاع بالاتری از تنه ی اصلی را نشان می د هند، د رحالی که ممرز در اکثر مواقع تنه ی اصلی را به همراه د ارد و در مراحل پیشرفته تر از پوسیدگی تنه ی آن شکسته می شود. در پارسل 214، 1/ 4% از خشکه دار ها 50% از شاخه های فرعی را هنوز د ارند و 1/ 5% آن ها بیش از 50% شاخه های فرعی را از دست داده اند و 1/ 6% بد ون شاخه فرعی و فقط دارای تنه ی اصلی می باشند و 2/ 8% از آن ها شکستگی را در تنه ی اصلی نشان می د هند. راش به شکل شکستگی در تنه ی اصلی و ممرز به شکل خشکه دار دارای تنه ی اصلی مشاهده می شود. ممرز در طبیعت سریع تر می پوسد و اشکال متنوع تری نیز د ارد در حالی که راش در حالت بینه ی بلند بیشتر از ممرز مشاهده می شود. همچنین راش با پیشرفت پوسیدگی در ارتفاع پائین تری می شکند و در اکثر حالات فاقد تنه ی اصلی است، همچنین اکثر خشکه دار ها دارای حفرات ریز بودند که نشان از حضور د ارکوب و شانه بسر د ارد و نیز بیش از نصف حفره های مشاهده شده در ارتفاع زیر 2 متر مشاهده شد که علت آن کم ارتفاع بود ن خشکه دار ها در این منطقه می تواند تلقی شود. در بین حفره ها 37% از آنها ، جزء حفره ها دارای اندازه متوسط تشخیص داده شد، که برای آشیانه سازی و تغذیه پرند گان و خفاش ها مناسب تلقی می شود.

اکبر نجفی آشتیانی، د انشجوی کارشناسی ارشد مدیریت علف های هرز واحد علوم و تحقیقات محمدحسن عصاره، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتعمحمد علی باغستانی، عضو هیات علمی بخش تحقیقات علف های هرزسید جواد انگجی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقاتچکید هبه منظور بررسی اثرات عصاره برگ اکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis Dehnh) در دو زمان برد اشت (زمستان و بهار) بر کنترل رشد گیاهچه علف هرز تاج خروس (Amaranthus blitoids S.Watson) آزمایشی با استفاده از طراحی کاملا تصادفی با 4 تکرار و 5 سطح عصاره الکلی اکالیپتوس (0، 5/ 1، 3، 6 و 9) گرم بر لیتر اجراء گردید. نتایج نشان د اد که اثر سطوح مختلف عصاره برگ بهاره و زمستانه اکالیپتوس بر طول ساقه چه، طول ریشه چه، طول گیاهچه، تعد اد گیاهچه درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، بنیه بذر، نسبت ریشه به ساقه، تعد اد ریشه فرعی و زمان زند ه مانی این علف هرز در سطح یک درصد معنی دار بود. مقایسه میانگین تیمار ها نشان د اد که تیمار های 6 و 9 گرم بر لیتر عصاره برگ بهاره و زمستانه حد اکثر اثر باز د ارند گی را بر صفات مورد بررسی د اشتند. مقایسه اثر عصاره های بهاره و زمستانه برگ اکالیپتوس بر صفات مورفولوژیک این علف هرز نشان د اد که عصاره برگ بهاره تاثیر بیشتری نسبت به عصاره برگ زمستانه د ارد. نتایج آزمایشگاهی حاصل از این تحقیق نشان د اد که امکان استفاده از عصاره برگ اکالیپتوس برای کنترل رشد علف هرز تاج خروس وجود د ارد.

حسین جلالی ترشیزی، د انشجوی د کتری تخصصی علوم و صنایع چوب و کاغذ، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهراناحمد جهان لتیباری، استاد یار دانشگاه آزاد اسلامی- واحد کرجسید احمد میرشکرایی، استاد دانشگاه پیام نورمحمد مهد ی فائزی پور، استاد دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهرانچکید ه رشد تولید و مصرف انواع کاغذ، خصوصا کاغذهای بسته بند ی، صنعت را با محد ود یت و کمبود ماده اولیه مواجه کرد هاست. یکی از روش های تامین ماده اولیه، بازیافت کاغذهای مصرف شده است. بازیافت کاغذ با وجود مزیت ها و پتانسیل ها، با نقصان در ویژگی های کیفی همراه است و در نتیجه، استفاده از انواع مواد افزود نی مقاومت خشک به عنوان جبران کنند هاین نقیصه اجتناب ناپذیر است (5). در این بررسی، به منظور یافتن اثر ترکیبی مواد افزود نی مقاومت خشک بر ویژگی های کاغذهای تولید شده از صد درصد کارتن های کنگره ای کهنه بازیافتی (OCc)، از نشاسته کاتیونی در چهار سطح0، 1، 2 و 3 درصد و CMC در چهار سطح0، 5/0، 1 و 5/1 درصد (بر اساس جرم خشک خمیرکاغذ) استفاده گردیده است. از هر ترکیب شرایط، کاغذ دست ساز با جرم پایه (2وg/m) و120 در شش تکرار و تماما با آب فرایند ی تهیه شد. نتایج نشان می د هند که در اغلب موارد، مصرف 5/1 درصد CMCمنجر به کاهش ویژگی های مقاومتی کاغذهای بازیافتی شده و از توانائی نشاسته کاتیونی در افزایش این ویژگی ها کاسته است. لیکن در تمامی سطوح کاربرد CMC، در اثر افزایش مصرف نشاسته کاتیونی، ویژگی های مقاومتی کاغذ دست ساز به طور بارزی افزایش می یابند. حد اکثر مقاد یر ویژگی های موثر در کاغذهای فلوتینگ، در ترکیب حاوی یک درصد CMC و سه درصد نشاسته کاتیونی بدست آمده است. لیکن حد اکثر مقاومت در برابر تاخورد ن در ترکیب حاوی سه درصد نشاسته کاتیونی و 5/1 درصد CMC به دست آمده که نسبت به نمونه شاهد تا 200 درصد افزایش را نشان می د هد. بیشترین تاثیر ترکیب دو ماده افزود نی نیز بر روی دوام در برابر تاخورد ن کاغذ بود هاست.

مهری د یناروند، کارشناس ارشد پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستانمظفر شریفی، د انشیار دانشکده علوم، دانشگاه رازی کرمانشاهتاریخ دریافت: بهمن ماه 1385 تاریخ پذیرش: تیرماه 1386چکید هاستان خوزستان با مساحتی معاد ل 5/6 میلیون هکتار در جنوب غرب ایران و در دو ناحیه ایران- تورانی و صحارا- سند ی واقع است. این استان به واسطه موقعیت جغرافیایی، اقلیمی، توپوگرافی و هید رولوژی از غنا و تنوع گونه ای نسبتا مناسبی برخورد ار است. بر اساس نتایج بد ست آمده تعد اد 15 نوع زیستگاه آبی، طبق طبقه بندی کنوانسیون رامسر برای تالاب ها و 10 زیستگاه خشکی با توجه به موقعیت جغرافیایی، توپوگرافی و پوشش گیاهی غالب برای منطقه شناسایی شد ه. پوشش گیاهی این زیستگاه ها شامل 102 تیره گیاهی است که 15 تیره آن تک لپه ای می باشد. گونه های 80 تیره گیاهی در زیستگاه های خشکی، 13 تیره فقط در زیستگاه های آبی و 9 تیره در هر دو زیستگاه د ید ه می شوند در این میان تیره های کاسنی (Asteraceae)با 139 گونه گند میان (Poaceae) با 106 گونه، بقولات((Fabaceaeبا 99 گونه، چتریان (Apiaceae) با 62 گونه، تیره میخک(Caryophyllaceae) با 50 گونه و نعناییان(Lamiaceae) با 49 گونه در مقایسه با سایر تیره های گیاهی موجود در منطقه سهم بیشتری از رستنی ها را به خود اختصاص داده اند.

علی بیات کشکولی، عضو هیات علمی دانشگاه زابل،گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ سعید امیری، عضو هیات علمی دانشگاه تهران، گروه علوم و صنایع چوب و کاغذمهد ی فائزی پور، عضو هیات علمی دانشگاه تهران، گروه علوم و صنایع چوب و کاغذکاظم دوست حسینی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران، گروه علوم و صنایع چوب و کاغذچکید هچوب های گرد کم قطر به خاطر کمبود چوب های قطور در صنایع چوب مصرف می شوند. گرد ه های صنوبر کم قطر (کمتر از 30 سانتی متر) استفاده می کنند. شرایط کارخانه های استان آذربایجان شرقی کاربرد بهینه این نوع چوب ها را مشکل کرد هاست. از این رو این تحقیق بر روی گونه تبریزی و در صنایع تخته خرد ه چوب و تخته لایه استان آذربایجان شرقی انجام شد. حال سوال اساسی این است که آیا کاربرد این نوع چوب ها در صنایع تخته خرد ه چوب و تخته لایه از نظر معیارهای حسابد اری، درجه بندی اقتصادی می شوند؟ با عنایت به این سوال، روش شناسی تحقیق تحلیلی و تخمینی بود ه و با استفاده از تکنیک های - برآورد مهند سی، تجزیه و تحلیل حسابد اری، تجزیه تحلیل رگرسیونی هزینه ها، به آزمون سوال پرد اخته شد. تمام معیارهای حسابد اری اهمیت گروه های قطورتر را نشان می د هند، چون با افزایش قطر، سرعت تولید و حریم اطمینان و شانس ادامه حیات در دوره های رکود بیشتر می شود. اگر هدف کارخانه تخته لایه تولید مغزی و کسب سود حد اکثر با گروه های کم قطرتر باشد، باید از گروه تا 15 سانتی متر به جای گروه 01/ 15 تا 20 سانتی متر استفاده کند. به طور کلی گروه بندی یا درجه بندی اقتصادی به ترتیب مطلوبیت به شرح زیر می باشد گروه یا درجه یک؛ 01/ 25 تا 30 سانتی مترگروه یا درجه دو؛ 01/ 20 تا 25 سانتی مترگروه یا درجه سه؛ 01/ 15 تا 20 سانتی مترگروه یا درجه چهار؛ تا 15 سانتی مترترویج سیستم های فنآوری شده بومی مانند سیستم تولید ی سیار کوچک با توانایی و بازد ه و سرعت تولید مناسب، باعث اقتصادی ترشد ن گروه های کم قطرتر صنوبر مانند گروه های قطورتر می شود.

جواد ترکمن، استاد یار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان چکید هد راین بررسی از ترکیب خاک اره چوب وارداتی کاج(Pinus sp) و استات سلولز ضایعاتی جهت ساخت کامپوزیت استفاده شده است. تاثیر خارج سازی مواد استخراجی و استری کردن خاک اره و میزان استات سلولز بر روی ویژگی های فیزیکی و مکانیکی کامپوزیت مورد بررسی قرار گرفته است. استری کردن ذرات از طریق واکنش با انید رید استیک در شرایط بد ون حضور حلال انجام گرفت که د راین بررسی میزان استری شدن 14 درصد به دست آمده است. نتایج مربوط به شکل پذیری واستری شدن ذرات ازطریق میکروسکوپ الکترونی(SEM) بررسی شده است. از استات سلولز ضایعاتی به مقدار 0، 10 و20 درصد استفاده شده است. ویژگی های کامپوزیت از نظر مقاومت خمشی، جذب آب و واکشیدگی ضخامت د رمقایسه با نمونه های شاهد مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد استخراج مواد استخراجی و عمل استری کردن ذرات بر روی ویژگی های مذکورتاثیر مثبت د ارند. افزایش استفاده از استات سلولز باعث کاهش جذب آب و واکشیدگی ضخامت شده است. د رحالی که حد اکثر مقاومت خمشی در شرایط استفاده از 10 درصد استات سلولز حاصل شده است.

محمد مهد ی چرخچیان، محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزویناحمد اکبری نیا، استاد یار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوینزیبا جم زاد، د انشیار موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتعچکید هشناخت گیاهان موجود در هر منطقه به عنوان مطالعه زیر بنایی برای سایر طرح های تحقیقاتی محسوب می گردد. برای اولین بار فلور خانوده نعناع(Lamiaceae) در استان قزوین با توجه به موقعیت جغرافیایی آن که از تنوع آب و هوا و پوشش گیاهی برخورد ار است، در قالب طرح ملی جمع آوری فلور کشور در سال های 1373 تا 1385 جمع آوری، شناسایی و از لحاظ فلورستیکی و ویژگی های رویشی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان د اد که خانوده نعناعیان در استان قزوین شامل 30 جنس و 84 گونه می باشد. جنس های Salvia، Stachys، Nepeta به ترتیب با 17، 10 و 8 گونه از مهم ترین جنس های این خانواد هاز نظر تعد اد گونه شناسایی شده بودند. از لحاظ شکل زیستی 5/ 63 درصد گونه ها همی کریپتوفیت، 4/ 22 درصد تروفیت و 4/ 9 درصد کامفیت و بقیه ژئوفیت بودند. از نظر عناصر رویشی88/ 45 درصد عنصر ایران – تورانی، 40 درصد عنصر ایران-تورانی واروپا – سیبری، 41/ 9 درصد عنصر ایران-تورانی واروپا- سیبری ومد یترانه ای، 52/ 3 درصد عنصر ایران-تورانی ومد یترانه ای و17/ 1 درصد عنصر جهانی می باشند. حدود 40 درصد گونه های این خانوده در استان به عنوان گیاهان د ارویی معطر می باشند که جنس های Thymus، Ziziphora، Melissa و Dracocephalum از مهم ترین آن ها هستند. گونه Molucella laevis به عنوان گیاه ناد ر استان می باشد که فقط در یک محل آن هم به صورت محدود پراکنش د ارد.

محمد مهد ی چرخچیان، محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزویناحمد اکبری نیا، استاد یار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوینسید فرهاد ابطحی، محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوینچکید ه منطقه الموت به وسعت 170461 هکتار در شمال شرقی استان قزوین واقع است. تمام منطقه کوهستانی است. بلند ترین نقطه آن قله سیالان با ارتفاع 4175 متر و پست ترین نقطه آن روستای بازرگا در حاشیه رود خانه شاهرود با ارتفاع 658 متر از سطح د ریاست. برای اولین بار گونه های گیاهی منطقه الموت بین سال های 1385تا 1375 جمع آوری و شناسایی گردید و شکل زیستی، پراکنش جغرافیایی و طیف زیستی آن ها با تعیین درصد گونه،گونه های متعلق به هر یک از آن ها ارائه گردید. نتایج نشان د اد از 782 گونه، یک گونه از نهان زاد ان آوند ی، 108 گونه تک لپه ای و 673 گونه دولپه ای هستند که به 86 تیره و 452 جنس تعلق د ارند. مهم ترین تیره های گیاهی منطقه از نظر غنای گونه به ترتیبAsteraceae با 110 گونه، Papilionaceae با 83 گونه، Poaceae با 73 گونه Lamiaceae با 68 گونه، Apiaceae با53 گونه و 27 تیره فقط شامل یک جنس و یک گونه هستند. از لحاظ شکل زیستی به طور عمد ه 418 گونه(45/ 53 درصد) همی کریپتوفیت، 215 گونه تروفیت (49/ 27 درصد)، 46 گونه(89/ 5 درصد) ژئوفیت، 37 گونه (73/ 4 درصد) کامفیت و 53 گونه (77/ 6 درصد) فانروفیت هستند. 04/ 46 درصد گونه های فلور منطقه انحصاری ناحیه ایرانی – تورانی، 39/ 6 درصد جهانی، 51/ 0 درصد اروپا -سیبری و بقیه عنصر چند منطقه ای هستند. حدود 29 درصد گونه ها به عنوان گیاهان د ارویی ومعطر می باشند. گونه Moluccella laevis به عنوان گیاه ناد ر استان می باشد که فقط در یک محل آن هم به صورت محدود پراکنش د ارد. گونه خلرLathyrus alamutensis به عنوان گونه ای جدید استان قزوین شناسایی شده که بعد ا معرفی می شود.

محمدحسن عصاره، عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشورخد یجه کیارستمی، عضو هیات علمی دانشگاه الزهراعباس قمری زارع، عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشورمیترا امام، عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشورمنصوره صد اقتی، د انشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه الزهراچکید هاکالیپتوس جزو د رختان سریع الرشد و سازگار به شرایط آب و هوایی ایران است. در این میان گونه د رختی Eucalyptus maculata از نظر تولید اسانس، ترکیبات شیمیایی و مصارف د ارویی نسبت به سایر اکالیپتوس ها از اهمیت خاصی برخورد ار است. تولید غیرجنسی این گیاه با استفاده از روش های معمول مشکلات بسیاری د ارد و هم چنین تکثیر از طریق بذر نیز به د لیل اختلافات وسیع ژنتیکی با گیاهان ماد ری مناسب نیست. از طرفی، تولید گیاهان چوبی در روش نوین کشت بافت (شرایط فتواتوتروفیک) در مقایسه با روش کشت بافت معمول دارای مزایای بسیاری است. در این مطالعه، تکثیر گونه E. maculata به روش فتواتوتروفیک (تغذیه مصنوعی CO2) و شبه فتواتوتروفیک (استفاده از CO2 تجمع یافته در فضای اطراف ظروف در اتاقک رشد) انجام و کارایی این دو روش مقایسه شد. به این منظور، شاخه های انتهایی گیاهک های جوان گونه E. maculata حاصل از ریزازد یاد ی د انه رست، به عنوان ریزنمونه استفاده شد. ریزنمونه ها به مد ت 6 هفته، در ظروف G7)Magenta) حاوی 70 میلی لیتر محیط کشت MS نیم قدرت بد ون قند و آگار با ورمیکولایت قرار گرفتند. میزان تباد ل گازی ظروف کشت با فضای بیرون و د رون در دو شرایط فتواتروفیک و شبه فتواتوتروفیک با تعد اد فیلترهای متفاوت بررسی شد. نتایج حاصل از بررسی طول شاخه، وزن تر، وزن خشک، تعد اد برگ، سطح برگ، میزان کلروفیل و تعد اد ریشه نشان د اد که شرایط فتواتوتروفیک نسبت به شرایط شبه فتواتوتروفیک برای ریزاد یاد ی این گونه اکالیپتوس بهتر است و تفاوت رشد بین دو محیط از نظر آماری معنی دار است.

علی اکبر عامری، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالیمهد ی نصیری محلاتی، دانشکده کشاورزی دانشگاه فرد وسی مشهد چکید هبه منظور بررسی اثرات سطوح مختلف نیتروژن و تراکم بر میزان تولید گل، مواد موثره و کارایی مصرف نور در گیاه د ارویی همیشه بهار آزمایشی طی دو سال (1384 و 1385) به صورت طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مشهد اجرا گردید. سطوح تیمار کود نیتروژن (فاکتور اصلی) شامل صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و سطوح تیمار تراکم (فاکتور فرعی) شامل20، 40، 60 و 80 بوته در متر مربع و صفات مورد بررسی شامل عمل کرد وزن خشک گل، میزان عصاره و اسانس موجود در گل، و در نهایت میزان کارایی استفاده از نور بود. نتایج حاصل از تجزیه مرکب داده های دو سال آزمایش نشان د اد که تیمارهای نیتروژن و تراکم، بر صفات مورد بررسی تاثیر آماری معنی د اری د اشتند. بیشترین میزان تولید گل خشک در تیمار 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به میزان 102 گرم در متر مربع بد ست آمد. کاهش میزان نیتروژن به100 کیلوگرم در هکتار، باعث 93/ 16 درصد کاهش عملکرد گل خشک شده و مقدار آن به 85 گرم در متر مربع رسید. با توجه به تاثیر تیمارهای تراکم و نیتروژن، روی عمل کرد گل خشک، میزان نهایی تولید عصاره و اسانس در واحد سطح نیزد ر سطوح مختلف تراکم و نیتروژن متفاوت بود. بیشترین مقدار تولید عصاره و اسانس در واحد سطح مربوط به تیمارهای150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و تراکم 80 بوته در هکتار بود. اثر تیمارهای نیتروژن و تراکم نیز روی کارایی مصرف نور معنی دار بود. در تیمار عدم مصرف کود نیتروژن، هر چه میزان تراکم افزایش پیدا نمود، کارایی مصرف نور نیز زیاد شد و از 10/ 1 گرم بر مگاژول در تراکم 20 بوته در متر مربع به 26/ 1 گرم بر مگاژول در تراکم 80 بوته در متر مربع رسید. . در این سطح از تیمار نیتروژن نیز با افزایش تراکم، میزان کارایی استفاده از نور نیز افزایش پیدا نمود و از 41/ 1 گرم بر مگاژول در تراکم 20 بوته در متر مربع به 44/ 1 گرم بر مگاژول در تراکم 80 بوته در متر مربع رسید.

سمیه دهد اری، د انشجوی کارشناسی ارشد مرتع د اری دانشگاه تهران(مسئول مکاتبات)محمد جعفری، استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهرانفریناز همد انیان، د انشجوی کارشناسی ارشد مرتع د اری دانشگاه تهرانعلی طویلی، استاد یار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهرانچکید هاستفاده از گونه های بومی و غیر بومی یکی از روش های اصلی جهت اصلاح مراتع می باشد. در همین راستا طی د هه های اخیر گونه غیر بومی Atriplex canescens در بسیاری از مراتع ایران به وفور مورد کشت قرار گرفته و این روند هم چنان ادامه د ارد. نکته ضروری در این پروژه ها چگونگی تاثیرات حاصل از گونه های مورد کشت بر گونه های بومی منطقه است. در مطالعه حاضر اثر رقابت شیمیایی (آللوپاتی) گونه Atriplex canescens برخصوصیات جوانه زنی (درصد جوانه زنی نهایی، دوره متوسط جوانه زنی نهایی سرعت جوانه زنی، درصد تحریک یا بازدارندگی) گونه Salsola rigida به عنوان گونه بومی و مرغوب مراتع خشک و نیمه خشک در ژرمیناتور بررسی شد. بد ین منظور عصاره غلیظ 10 درصد وزنی- حجمی از برگ و میوه آتریپلکس تهیه و با افزود ن آب مقطر غلظت های 25، 50، 75 و 100 درصد به دست آمده و به همراه شاهد (آب مقطر) به عنوان تیمار اعمال شد ند. 5 تیمار مذکور با 4 تکرار در قالب طرح کاملا" تصادفی در ژرمیناتور به مد ت 8 روز بررسی شد و د سته بندی میانگین تیمارها نیز با آزمون د انکن انجام گرفت.نتایج به دست آمده نشان د هند ه معنی دار بود ن تاثیر مواد موجود د رعصاره برگ و میوه آتریپلکس کانسنس بر روی خصوصیات جوانه زنی بذرSalsola rigida شامل درصد جوانه زنی نهایی، سرعت جوانه زنی، دوره متوسط جوانه زنی نهایی و درصد تحریک یا بازدارندگی در سطح 1 درصد (p<0/01) است.

مجتبی رجب بیگی، استاد یار موسسه آموزش عالی – کاربردی جهاد کشاورزی حسن د رویش، استاد یار دانشگاه پیام نور میترا سعید عصر، کارشناس بهبود کیفیت سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزد اری فرهاد فتحی، کارشناس فناوری اطلاعات موسسه آموزش عالی – کاربردی جهاد کشاورزی چکید هبررسی و ارزیابی فرهنگ سازمانی به عنوان ابزاری برای جمع آوری اطلاعات عمل می کند و مد یران را قاد ر می سازد تا فرهنگ سازمان را شناسائی نمایند، بخش های مختلف کاری را با هم مقایسه کرد ه و اد راکات و باورهای کارکنان را شناسایی کنند تا بتوانند وضع موجود را شناسائی نمایند و سرانجام شکاف بین وضع موجود و مطلوب را بهبود بخشند. در این پژوهش برای بررسی و شناخت فرهنگ سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزد اری کشور، ازمدل د نیسون استفاده شده است. این مدل را که آقای د انیل د نیسون طراحی کرد ه در بیش از هزاران شرکت وسازمان د رسراسر جهان اجرا گردیده است. این الگو فرهنگ سازمانی را بر اساس چهار مؤلفه مشارکت، انطباق پذیری، سازگاری و ماموریت مورد ارزیابی قرار می دهد که هر کد ام از این ابعاد شامل سه شاخص نیز می باشد. جامعه آماری این پژوهش را کارکنان سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزد اری کشور تشکیل می د اد که بالغ بر840 نفر بود. 128 نفرنمونه آماری بر اساس فرمول کوکران تعیین شد و به منظور صحت تحقیق، 165 پرسش نامه در پنج بخش کاری معاونت توسعه مدیریت و منابع انسانی، معاونت مناطق خشک و نیمه خشک، معاونت مناطق مرطوب و نیمه مرطوب، معاونت حفاظت و امور اراضی و بخش د فاتر مستقل توزیع شد. پس از جمع آوری پرسش نامه ها و تحلیل اطلاعات به دست آمده، تصویر فرهنگ سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزد اری بر اساس مدل د نیسون ترسیم گردید، که گویای وضعیت فرهنگ این سازمان است. بر این اساس سازمان جنگل ها در تمام ابعاد چهارگانه در حد متوسط ارزیابی می شود. بیشترین امتیاز را تقریبا در توافق و ارزش های بنیاد ین و کم ترین را در هماهنگی، ایجاد تغییر و مشتری گرایی کسب نمود که نیازمند بهبود است.

غلامرضا زهتابیان، استاد دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهرانحسن احمد ی، استاد دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهرانفرزاد آزاد نیا، د انش آموخته کارشناسی ارشد بیابان زد ایی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران چکید هد ر حال حاضر بیابان زایی به عنوان یک معضل، گریبان گیر بسیاری از کشورهای جهان از جمله کشورهای در حال توسعه می باشد و مشتمل بر فرآیند های است که هم زائید ه عوامل طبیعی بود ه و هم به عملکرد ناد رست انسان بر می گردد. هدف از این تحقیق بررسی معیارهای آب و خاک بر اساس متد ولوژی مد الوس 1(MEDALUS) در وضعیت بیابان زایی منطقه عین خوش و در نهایت ارائه نقشه بیابان زایی در منطقه می‎باشد. برای د سترسی به شاخص های مورد نیاز در این تحقیق از شاخص های ارائه شده توسط احمد ی و همکاران (1384) و همچنین تعد اد ی از شاخص های تعد یل شده مد ل2(ICD) استفاده شد که در نهایت هشت شاخص برای معیار آب و هشت شاخص برای معیار خاک منظور گردید. نتایج نشان می دهد که بیابان زایی در منطقه شدید بود ه و در حال گسترش است، معیار آب با میانگین ارزش عد د ی517/ 1 در کلاس شدید و معیار خاک با متوسط وزنی 381/ 1 در کلاس متوسط طبقه‎بند ی ‎می گردد. در این رابطه شاخص های درصد مواد آلی، بافت خاک و جنس سازند از معیار خاک به ترتیب با ارزش عد د ی 87/ 1، 83/ 1 و 80/ 1 و سه شاخص خشکی، هد ایت الکتریکی آب های زیر زمینی و افت آب های زیر زمینی از معیار تخریب منابع آب به ترتیب با ارزش عد د ی 0/ 2، 78/ 1 و 670/ 1 بیشترین تاثیر را د ارند. بر اساس متوسط وزنی ارزش کمی شدت بیابان‎زایی (وضعیت فعلی بیابان‎زایی) برای کل منطقه بر اساس هر دو معیار مورد بررسی 385/ 1 = DS تعیین گردیده است که کلاس شدت بیابان‎زایی برای کل منطقه بحرانی نوع (الف) برآورد می گردد.

قاسم اسد یان، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همد ان نسرین کلاهچی، کارشناس ارشد منابع طبیعی مد رس دانشگاه آزاد اسلامی واحد همد انمحمدرضا صاد قی منش، کارشناس ارشد منابع طبیعی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همد ان چکید هکتیرا صمغی است که به صورت طبیعی و یا در اثر شکاف د اد ن یقه، ساقه و ریشه گونه هایی از گون بد ست می آید. کتیرا یکی از مهم ترین محصولات فرعی مراتع کشور محسوب می شود و مصارف صنعتی و د ارویی فراوانی د ارد. به منظور بررسی اثر د فعات و نحوه تیغ زنی در زمان های مختلف بر میزان استحصال کتیرا از یک طرح استریپ اسپلیپ پلات در زمان با 4 تکرار در دو سال و با فاکتورهای الف: د فعات تیغ زنی در دو سطح در کرت اصلی(یک بار، دوبار) ب: زمان تیغ زنی در نوار ها در 4 سطح (15 تیر، 31 تیر.15 مرد اد. 31مرد اد) و ج: نحوه تیغ زنی در کرت های فرعی در سه سطح (عمود ی.افقی.مورب) استفاده شد. نتایج تجزیه واریانس سالانه و مرکب نشان د هند ه عدم اختلاف معنی دار بین یک بار و دوبار تیغ زنی بود. بیش ترین میزان استحصال کتیرا در زمان دوم و با روش تیغ زد ن عمود ی حاصل شد و کم ترین مقدار در اواخر مرد اد و با روش تیغ زد ن مورب حاصل شد. شرایط محیطی نیز بر میزان استحصال تاثیر معنی دار داشت و با کاهش رطوبت هوا و خاک و افزایش درجه حرارت محیط استحصال کتیراکاهش یافت.

عاد ل جلیلی، ضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور الهه خسروی، ضو معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرد اری منطقه یک تهرانچکید هطرح جامع تهران مبتنی بر پذیرش رویکرد پهنه بندی در برنامه ریزی شهری تد وین شده است. در قالب یک پهنه سبز با تخصیص عمد ه زمینه های خالی و توسعه نیافته به فضای سبز، بهبود سرانه فضای سبز تهران پیگیری می شود. مبتنی بر تفاوت های مناطق 22 گانه شهر تهران از نقطه نظر د سترسی به زمین و همچنین تراکم جمعیت، راهبرد های متفاوت و مناسب تد وین و معرفی شده اند. در این مطالعه، کارکرد این راهبرد ها به صورت کمی تحلیل و بررسی می شوند. نتیجه این مطالعه نشان می دهد با عملی کردن طرح جامع تهران، سرانه فضای سبز شهر نسبتا بهبود می یابد ولی تفاوت و شکاف موجود بین مناطق مختلف شهر حل نشده باقی می ماند. کلمات کلید ی: طرح جامع تهران، فضای سبز، راهبرد های برنامه ریزی شهری

سیف الله خورنکه، رکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازند رانکامبیز اسپهبد ی، رکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازند رانرمضانعلی خرمی، رکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازند رانچکید هاین تحقیق به منظور تعیین مناسب ترین تراکم و بهترین زمان کاشت بذر افرا در خزانه، در قالب اسپلیت پلات با دوفاکتور تراکم بذر در 4 سطح (21گرم، 29 گرم، 36 گرم و 43 گرم بذر در واحد سطح) و تاریخ کاشت در 10 سطح (30 آبان، 15 آذر، 30 آذر 15 د ی، 30 د ی، 15 بهمن، 30 بهمن، 15 اسفند، 30 اسفند و 25 فرورد ین) د ر4 تکرار در سال 1381 در نهالستان ونمک شرکت سهامی نکا چوب اجرا گردید. پس از خزان کامل و قبل از انتقال نهال ها به عرصه، قطر یقه و ارتفاع نهال اندازه گیری و تعد اد کل نهال و تعد اد نهال قابل انتقال به عرصه شمارش شد. نتایج نشان د اد که اختلاف بین تیمارهای مختلف تراکم بذر از نظر ارتفاع نهال ها، تعد اد کل نهال و تعد اد نهال قابل انتقال، در سطح (p<0/01) معنی دار شد. اختلاف آن ها از نظر قطر یقه معنی دار نشد. اختلاف بین تیمارهای تاریخ کاشت در خصوص ارتفاع، قطر یقه نهال ها، تعد اد کل نهال و تعد اد نهال های قابل انتقال معنی دار (p<0.01) گردید. بر اساس نتایج حاصله تراکم بذر 29 گرم در واحد سطح و کاشت در ماه آذر بهترین نتیجه را به دنبال داشت.

میرمعصوم عراقی، انش آموخته کارشناسی ارشد رشته بیماری شناسی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان کامران رهنماو میثم تقی نسب، اعضای هیات علمی گروه گیاه پزشکی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگانچکید هرای انجام این طرح از 5 جد ایه Ophiostoma novo-ulmi و تعد اد ی جد ایه مربوط به گونه Bacillus subtilis که با استفاده از آزمایشات بیوشیمیایی و منابع معتبرشناسایی شد ند (7) استفاده شد. به منظور بررسی اثر آنتاگونیستی جد ایه ها بر علیه عامل بیماری باکتری ها به صورت خطی یا نقطه ای روی محیط کشت مالت آگار به فاصله 1-5/0 سانتی متر از لبه تشتک کشت داده شد. 24 ساعت بعد قطعه ای از محیط کشت حاوی قارچ عامل بیماری در وسط تشتک پتری قرار داده شد. پتری ها به مد ت 7 روز در دمای 24 درجه سانتی گراد نگهد اری شد ند. وجود هاله بازدارندگی به عنوان واکنش مثبت بازدارندگی محسوب شد (جد ول 1). به منظور بررسی اثر مواد بازد ارند ه رشد ی بر رشد میسلیوم و جوانه زنی اسپورهای عامل بیماری مطابق روشLoper و Kvausو(3) عمل شد. مقد ار100 میکرولیتر از سوسپانسیون جد ایه های باکتریایی و آب مقطر سترون به عنوان شاهد به محیط PDA اضافه و توسط میله شیشه ای در سطح محیط پخش شد. سپس برای مد ت 3 روز در دمای 25 درجه سانتی گراد نگهد اری گردید ند. پس از سه روز، با استفاده از میله شیشه ای و آب مقطر سترون، باکتری ها از سطح محیط کشت شسته شد ند و پتری های مزبور به همراه پتری های شاهد به مد ت 30 د قیقه در معرض بخار کلروفرم قرار گرفتند. آنگاه یک قرص به قطر 5 میلی متری از حاشیه کشت چهار روزه قارچ O. novo-ulmi و یا 1 میلی لیتر از سوسپانسیون اسپور قارچ به داخل پتری ها انتقال داده شد. پس از 5 روز درصد بازد ارد گی از رشد میسلیوم و یا جوانه زنی اسپور در ظروف تیمار در مقایسه با ظروف شاهد محاسبه گردید. بررسی تاثیر ترکیبات فرار ضد قارچی مطابق روش Rossall وFiddaman و(2) انجام گرفت. ابتدا جد ایه های باکتری جد اگانه در محیط کشت PDA و حلقه ای از جد ایه های قارچ O. novo-ulmi نیز جد اگانه در مرکز پتری PDA کشت گردید ند. درصد بازدارندگی جد ایه های باکتری پس از 4 روز محاسبه گردید. نتایج بررسی های میکروسکوپی اثرات جد ایه های باکتری باسیلوس علیه جد ایه های قارچ عامل بیماری نشان د اد که جد ایه های مختلف باسیلوس از طریق ترشح مواد بازد ارند ه رشد ی، با ایجاد تغییر شکل (د فورمه کرد ن)، تورم و خمید گی انتهای هیف و واکوله کردن باعث کنترل قارچ بیمارگر می شوند (شکل 1). هر 3 جد ایه با ترشح ترکیبات فرار و غیرفرار از رشد میسلیوم و جوانه زنی اسپورهای عامل بیماری جلوگیری کرد ند (جد ول 1). رشد سریع در محیط مایع، توان سازگاری بالا، تولید آنتی بیوتیک های فراوان، طیف وسیع میزبانی و از همه مهم تر توان اسپورزایی بالاد ر مقایسه با سایرباکتری های آنتاگونیست، از وبژگی هایی است که این باکتری را به عنوان یک عامل بیوکنترلی مناسب، مطرح کرد هاست (1، 6).

میرمعصوم عراقی و کامران رهنما، به ترتیب د انش آموخته کارشناسی ارشد و د انشیار رشته بیماری شناسی گیاهی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگاننسرین سلیمانی پور، د انش آموخته گروه گیاهپزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

فریده طالب پور، استادیار دانشگاه الزهرا(س)چکید هشور صادراتی قالی برای افزایش درخشندگی و ملایم کردن رنگ ها صورت می گیرد. برای آزمایش غلظت های مختلف سود سوزآور 2، 5 و10درصد، سدیم هیدرو سولفیت 25/0 و 1 درصد و کلسیم هیپو کلریت 1 درصد برای آزمایش نخ پشمی قالی که با روناس رنگ شده بود، انتخاب شد. خواص نوری، نمره، استحکام و ازدیاد طول تا حد پارگی نخ ها اندازه گیری شد. نتایج نشان می دهد که افزایش غلظت قلیا، باعث افزایش روشنایی و نیز تغییر نمره نخ ها می شود. همین طور اثر سدیم هیدروسولفیت روی این نمونه ها به طور معنی داری (05/0> p) باعث افزایش روشنایی شده و این اثر با استفاده از کلسیم هیپوکلریت بیشتر می شود. اگرچه قلیا به تنهایی تاثیر معنی داری بر استحکام و ازدیاد طول نخ نداشت اما از استحکام نخ ها بعد از واکنش با سدیم هیدروسولفیت و کلسیم هیپوکلریت بطور معنی داری (05/0> p) کاسته شد. نتایج حاصله مشخص می کند که عملیات شور قالی برای کاهش رنگ و افزایش درخشندگی باید بطور دقیق صورت گیرد، زیرا نوع و غلظت مواد شیمیایی شوینده های قالی تاثیر زیادی بر تخریب پشم و کیفیت فرش می گذارند

شارمین تکه، دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، دانشکده شیلاتمحمدرضا ایمانپور، عضو هیئت علمی گروه شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، دانشکده شیلاتچکید ه مطالعه حاضر به منظور بررسی اثرات برخی صفات ثانویه جنسی(توبرکول های روی سر و بدن) روی خصوصیات زیستی مایع منی صورت گرفت. در این مطالعه ماهیان برحسب تعداد توبرکول روی سر به 3 تیمار(تیمار1: کمتر از110، تیمار2: 135-110 و تیمار3: بیشتر از 135عدد) تقسیم گردید. طول دوره تحرک و درصد اسپرم های متحرک و پتاسیم پلاسمای سمینال در3 تیمار اختلاف معنی داری(01/0> p) داشت. اما سایر پارامترهای اسپرم شناختی و بیوشیمیایی مایع منی در3 تیمار اختلاف معنی داری(05/0< p) نداشت. بین توبرکول های روی سر با پتاسیم پلاسمای سمینال و پارامترهای حرکتی اسپرم ارتباط مثبت و معنی دار(01/0> p) و با اسپرماتوکریت، حجم اسپرم دهی و pH ارتباط مثبت و معنی داری وجود داشت(05/0> p). همچنین بین توبرکول های روی بدن با پتاسیم پلاسمای سمینال ارتباط مثبت و معنی داری وجود داشت(05/0> p). اما بین توبرکول های روی بدن با سایر پارامترهای اسپرم شناختی و بیوشیمیایی مایع منی و بین توبرکول های روی سر با سدیم، کلسیم، منیزیم، گلوکز، پروتئین کل و کلسترول پلاسمای سمینال ارتباط معنی داری مشاهده نشد(05/0< p).

زهرا غیاثوند، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آزادشهرعباس متین فر، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات شیلات ایرانشهلا جمیلی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی تهران چکید ه در این تحقیق با توجه به روش های نوین در تولید مثل گونه ماهی مولی بادبانی Pecilia latipinna راهکارها و پیشنهادهای منطقی و جالب توجه برای دست اندرکاران تکثیر آن بدست آمد. با توجه به اینکه عوامل مختلفی در نحوه تولید مثل مولدین و میزان بقا و کیفیت نوزادان تولید شده دخیل می باشند، لذا در این تحقیق تاثیر هشت تیمار نسبت جنسی نر و ماده و فتوپریود بر روی زادآوری ماهی مولی مورد مطالعه قرار گرفت. در آکواریوم های شیشه ای، تیمارهای با نسبت جنسی شامل 1:1(F:M) 1:2(F:M)، 1:3(F:M)، 2:1(F:M) و 3:1(F:M) و در آزمایش دوم فتوپریود با سه دوره نوردهی شامل 12:12 (L:D)، 14:10(L:D) و 10:14(L:D) هریک در سه تکرار انجام شد تا نتیجه تولید مثل که شامل دفعات زادآوری، طول دوره زادآوری، تعداد نوزادان تولید شده، کیفیت بازماندگی و رشد آنها طی مدت 40 روز می باشد مورد بررسی قرار گرفت. طی این مدت سایر فاکتورها شامل درجه حرارت، pH، میزان اکسیژن محلول، تغذیه و غیره برای همه تیمارها یکسان و مشابه بود. نتایج بدست آمده از این آزمایشات نشان داد که با افزایش تعداد ماهیان ماده در هریک از نمونه ها بطور چشم گیری از تعداد نوزادان بدنیا آمده کم شده است. از طرفی در آکواریوم هایی که تعداد ماهیان ماده در برابر ماهیان نر کمتر است مدت زمان لازم برای تولد نوزادان کاهش یافته است. همچنین درصد نوزادان مولی باقیمانده پس از 40 روز در 3 تکرار با نسبت های مختلف جنسی بیانگر بیشترین درصد بازماندگی در تیمار 1 نر و 1 ماده و کمترین درصد بازماندگی در تیمار 1 نر و 3 ماده بود. نتایج حاصل شده از آزمایش فتوپریود بیان گر این مطلب است که با افزایش دوره نوری در یک محیط محدود که در این مورد آکواریوم های 20 لیتری می باشند رشد بیش از حد و بلوم فیتوپلانکتونی را شاهد هستیم. از طرفی با افزایش بار جلبکی بر میزان فتوسنتز ناخواسته و بیش از حد افزوده شده و این جلبک ها به علت بلوم خود علاوه بر ترشح مواد مضر و سمی پس از مرگ نیز با تجزیه خود محیط نامناسب و پر استرسی را برای ماهیان فراهم آورد که در نتیجه سبب کاهش بازده غذایی و تلفات شد.

مژده چله مال دزفول نژاد، دانشجوی دکتری تخصصی شیلات واحدعلوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران شهلا جمیلی، استادیار پژوهشی، موسسه تحقیقات شیلات ایران، تهران،ایرانعیسی شریف پور، استادیار پژوهشی، موسسه تحقیقات شیلات ایران، تهران، ایرانفاطمه عباسی، استادیار گروه زیست شناسی دانشگاه الزهرا، تهران، ایرانچکید هدر پژوهش حاضرروند رشد و تکامل تخمدان150 قطعه ماهی بیاه(Liza abu) در طول 6 ماه نمونه برداری از بهمن ماه 85 لغایت تیرماه 86 در استان خوزستان مورد بررسی قرار گرفت. نمونه ها پس از صید و بررسی،تکامل و رشد تخمدان آنها بر اساس پارامترهای ظاهری و بافتی مرحله بندی شدند.از تخمدان ماهی ها، نمونه بافتی با روش معمول بافت شناسی تهیه و با میکروسکوپ نوری مطالعه گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد که شکل تخمدان از نوع کیسه ای بوده و اختلاف معنی دار بین طول تخمدان راست و چپ وجودندارد.در این مطالعه 6 مرحله اووژنز مشاهده شد.در مرحله اول اووگونی ها کوچک می باشند. در مرحله دوم رشد محسوسی در اووسیت ها مشاهده می شود.در مرحله سوم به علت زرده سازی، بیشترین رشد اووسیت ها در این مرحله دیده می شود و سه لایه تکا، گرانولوزا و سلول های فولیکولی قابل مشاهده است. تخمدان ها بزرگ و ز رد رنگ بودند. در مرحله چهارم، مهاجرت وزیکول زایگر مشاهده می شود. تخمک ها شروع به آبگیری نموده و قطر آنها افزایش می یابد.تخمدان ها بزرگ و زرد رنگ بوده و ظاهری دانه دار دارند و تخمک ها با چشم غیر مسلح قابل مشاهده هستند.در مرحله پنجم تخمک ها حالت سیال داشته و از تخمدان به راحتی خارج می شوند. در مرحله ششم تخمدان دارای تخمک های نابالغ، تخمک های آتروفی شده و همچنین فولیکول های خالی می باشد. بر اساس نتایج این مطالعه مرحله سوم در بهمن ماه، مرحله چهارم در اسفند و فروردین ماه، مرحله پنجم در اردیبهشت ماه و در ماه های خرداد و تیرماه تخمک های نابالغ در مراحل اول و دوم اووژنز مشاهده شدند. در اسفند ماه تخمدان به بیشترین حجم خود رسیده و در فروردین ماه در بعضی از نمونه ها پارگی در کیسه تخمدان مشاهده شد که مبین شروع تخم ریزی می باشد.

عین اله عبدی قزلجه، دانشجوی دکترای دانشگاه فردوسی مشهدکامران رضا یزدی، عضو هیات علمی دانشگاه تهرانبهزاد حافظی، مجتمع آموزش جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقیعلی حسین خانی، عضو هیات علمی دانشگاه تبریزمحسن دانش مسگران، استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد چکید هبرای تعیین ترکیبت شیمیایی و انرژی قابل سوخت و ساز ضایعات کارخانجات ماکارونی، رشته، بیسکویت، پفک، لپه پاک کنی و بوجاری لپه، ابتدا از 10% کارخانجات بر اساس روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده، نمونه برداری به عمل آمد. سپس مقادیر ماده خشک، پروتئین خام، الیاف خام، چربی خام، دیواره سلولی، دیواره سلولی بدون همی سلولز و انرژی خام آنها طبق روش های AAC (1990) اندازه گیری شد. مقدار پروتئین خام ضایعات بیسکویت، پفک، رشته سوپ، ماکارونی، رشته پلویی، لپه پاک کنی و بوجاری لپه به ترتیب، 9، 2/9، 1/14، 7/12، 5/14، 2/30 و 30 درصد بود. ضایعات ماکارونی، رشته سوپ، رشته پلویی، پفک، بیسکویت، لپه پاک کنی و بوجاری لپه به نسبت 15 درصد با جیره پایه مخلوط شدند، جهت تعیین میزان انرژی قابل سوخت و ساز (TMEN، ME، AMEN، AME) هریک از ضایعات، 30 گرم از جیره مخلوط شده به روش تغذیه اجباری به چهار قطعه خروس بالغ لگهورن خورانده شد. مقدار AMEN بیسکویت، پفک، رشته سوپ، ماکارونی، رشته پلویی، ضایعات لپه پاک کنی و بوجاری لپه به ترتیب 4008، 3882، 3878، 3535، 3334، 2678 و 2469 کیلو کالری بر کیلوگرم و مقدارTMEN ضایعات بیسکویت، پفک، رشته سوپ، ماکارونی، رشته پلویی، ضایعات لپه پاک کنی و بوجاری لپه به ترتیب 4112، 3987، 3982، 3639، 3438، 2781 و 2573 کیلو کالری بر کیلوگرم بدست آمد.

عبدالحسین دلیمی، استاد گروه انگل شناسی پزشکی دانشگاه تربیت مدرسمهدی ارشد، کارشناس ارشد انگل شناسی پزشکی دانشگاه تربیت مدرسفاطمه غفاری فر، استادیار گروه انگل شناسی پزشکی دانشگاه تربیت مدرس چکید هسارکوسیستیس یکی از شایع ترین آلودگی های تک یاخته ای حیوانات اهلی در جهان محسوب می شود. در مطالعه حاضر میزان آلودگی گوشت بزهای ذبح شده در کشتارگاه تبریز به سارکوسیستیس با روش های ماکروسکوپی، هضمی و تهیه گسترش بافتی مورد بررسی و مقایسه قرارگرفته است. بدین منظوردر مرحله اول 400 راس بز را به تصادف انتخاب و اندام های مری، ران، بازو، دیافراگم و قلب با روش بازرسی لاشه (ماکروسکوپی) از نظر وجود کیست سارکوسیستیس بررسی گردید. در مرحله دوم تعداد 150راس بز به ظاهر غیر آلوده را به طور تصادفی انتخاب و از اندام های مری، ران، بازو، دیافراگم وقلب نمونه برداری و با روش های هضمی و تهیه گسترش بافتی با و یا بدون رنگ آمیزی به کمک میکروسکوپ نوری از نظر وجود سارکوسیستیس بررسی شد. طبق نتایج به دست آمده آلودگی مری، ران، بازو، دیافراگم و قلب بزها به کیست های ماکروسکوپی با روش بازرسی لاشه بترتیب 25/، 25/0، 75/0، 75/1، و 0% ولی با روش هضمی 100% اندام های مذکور به کیست آلوده بوده اند. به طور کلی روش هضمی حساس ترین روش در آشکارسازی واقعی و تعیین میزان آلودگی نشخوار کنندگان به سارکوسیستیس می باشد. گرچه در بازرسی لاشه ها فقط 75/1% آنها به کیست سارکوسیستیس آلوده تشخیص داده شدند ولی روش هضمی نشان داد که 100% آنها آلوده هستند.

رضا طرقی، بخش تحقیقات دامپزشکی و بیوتکنولوژی مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی مشهدچکید هبه سویه های بسیار حاد ویروس بورس عفونی در سال 1991 به کشور ما وارد شدند. این ویروس ها آسیب بسیار شدیدی به صنعت طیور کشور وارد نمودند. در مطالعه حاضر تعیین هویت مولکولی این ویروس ها که هنوز هم در فیلد وجود دارند انجام شده است. مجموع 13 ویروس بورس عفونی که در طی سالهای 82-1381 از نقاط مختلف کشور جمع آوری شده بودند مورد استفاده قرارگرفتند. در اکثر این نمونه ها تاریخچه تلفات نسبتا بالا وجود داشته است. تکنیک بسیار حساس RT-PCR توانست ویروس در نمونه های کلینیکی را ردیابی کند. محصولات PCR به اندازه 643 جفت باز حاوی ناحیه بسیار متغیر ژن VP2 ویروس بودند. این محصولات با استفاده از کنترل طول قطعه و روش Nested-PCR مورد تائید قرار گرفتند. آنالیز توالی اسید های آمینه ترجمه شده در ناحیه بسیار متغیر ژن VP2 این ویروس ها که حاوی اپی توپ های خنثی کننده ویروس هستند نشان داد که ویروس های فیلد ایران کاملا شبیه یکدیگر و کاملا شبیه ویروس های بسیار حاد بورس عفونی گزارش شده از اروپا و ژاپن می باشند. اگرچه بسیاری از این ویروس ها را میتوان در سطح نوکلئوتیدی از یکدیگر تفریق نمود. از تمامی نوکلئوتیدهائی که در ویروس های ایران تغییر کرده بود چهارتای آنها منجر به تغییر اسید های آمینه در موقعیت222 (P به A)، 256 (V به I)، 294 (L به I) و 299 (N به S) شده بودند. هپتاپپتید غنی از سرین SWASASGS که در ویروس های بیماریزای ویروس بورس عفونی بصورت محافظت وجود دارد در نمونه های بررسی شده نیز وجود داشت. هیچیک از ویروس های بررسی شده جزو ویروس های واریانت یا ویروس های غیر تیپیک بسیار حاد قرار نگرفتند. همچنین آنالیز فیلوژنی نشان داد که خاستگاه ویروس های موردمطالعه با خاستگاه ویروس های بسیار حاد بورس عفونی اروپا و ژاپن یکسان می باشد.

نصراله احمدی فرد، کارشناسی ارشد رشته شیلات دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس عبدالمحمد عابدیان کناری، استادیار دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس مریم فلاحی کپورچالی، عضو هیئت علمی پژوهشکده آبزی پروری(آبهای داخلی) انزلیچکید هدر سال های اخیر استفاده از روتیفرها به عنوان غذای زنده برای پرورش لارو ماهیان و سخت پوستان از اهمیت بالائی برخوردار بوده است. کیفیت غذایی و تراکم روتیفرها به عنوان فاکتورهای مهم در تغذیه لاروی ماهیان محسوب می گردد. در این پژوهش اثر 3 غلظت مختلف جلبک سبز (107، 106، 105 Chlrella sp. cell/ml) بر رشد و ترکیب اسیدهای چرب روتیفرهای تولید شده در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت. کشت روتیفرها در محیط غذایی EPAداخل بالن های 1 لیتری براساس شرایط استاندارد صورت گرفت. تراکم اولیه روتیفرها در تیمارهای مختلف 30 عدد در میلی لیتر بود. غلظت های غذایی آزمایش شده اثر معنی داری بر رشد روتیفرها در مدت زمان آزمایش(10 روز) داشت(05/0> P). حداکثر تراکم روتیفر Brachinus calyciflrus در غلظت های غذایی cell/ml 105، 106 و 107 به ترتیب 8± 108، 47± 489 و51 ±493 روتیفر در هر میلی لیتر بعد از 5 روز پرورش رسید. در غلظت های غذایی cell/ml 105 و 106 از روز ششم به بعد تا روز آخر تراکم رو به کاهش بود در حالی که در غلظت غذایی cell/ml107 در پایان دوره حداکثر تراکم 47± 1820 عدد در میلی لیتر حاصل شد. میانگین نرخ رشد در غلظت های فوق به ترتیب 22/0، 52/0 و57/0 به ازای هر روز بدست آمد. روتیفرهای تغذیه شده با غلظت های مختلف (7 10، 6 10،cell/ml105) حاوی مقادیر بالایی از اسیدهای چرب لینولئیک (به ترتیب 74/16، 248/16 و 392 /17 درصد) و لینولنیک (به ترتیب 923/11، 145/15 و 662/19 درصد) بودند. هم چنین با افزایش غلظت غذا از اسیدهای چرب تک غیر اشباعی کاسته شده و بر میزان اسیدهای چرب چند غیر اشباعی و مجموع اسیدهای چرب 3-n افزوده شد. با توجه به نتایج حاصله مشخص گردید که گونه فوق درمقایسه با سایر گونه های جنس براکیونوس از سرعت رشد خوبی برخوردار بوده و در زمان مورد نیاز می توان با فراهم نمودن غلظت غذای مورد نظر به روتیفرهای با تراکم بالا و هم چنین با ارزش غذایی بهتر دست یافت.

تقی تقی پور بازرگانی، استاد بخش بیماری های درونی دام های بزرگ- دانشگاه تهرانسید حسن مودب و احسان ترکی، دستیاران تخصصی بخش بیماری های درونی دام های بزرگ- دانشگاه تهرانمحجوب آقامحمدی، دانش آموخته دکتری دامپزشکی- دانشگاه تهرانسید حسین مرجانمهر، استادیار بخش پاتولوژی- دانشگاه تهرانچکید هخرزهره دارای گلیکوزیدهای قلبی بوده و به دلیل تلخ مزه بودن به راحتی مورد مصرف دام ها قرار نمی گیرد. مصرف بسیار اندک از این گیاه خصوصا در مورد تک سمی ها که از حساسیت بیشتری در مقایسه با نشخوارکنندگان برخوردار هستند، باعث مرگ می شود. در این گزارش یک راس اسب بومی دو ساله با سابقه ضعف و بی اشتهایی به بیمارستان آموزشی و پژوهشی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران ارجاع داده شد. نشانه بالینی برجسته این دام افزایش شدت ضربان قلب بود که تا فاصله تهیگاه سمت چپ هم شنیده می شد. الکتروکاردیوگرافی در روز اول نشان دهنده تاکی کاردی بطنی و در روز دوم بیان گر برادی کاردی و ریتم گریز بطنی بود. یافته های هیستوپاتولوژیک بعد از مرگ بیمار، وقوع نکروز و دژنراسیون بافت میوکارد را مشخص کرد. با مراجعه به محل نگهداری دام، حضور خرزهره در محیط زندگی بیمار و خبر دسترسی ناگهانی و مصرف این گیاه توسط دام حاصل آمد.

مهناز ربانی ها، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات شیلات و دانشجوی مقطع دکتری در رشته بیولوژی دریا غلامحسین وثوقی و محمدرضا فاطمی، اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامیشهلا جمیلی، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات شیلاتچکید هاز آنجایی که مطالعه و بررسی مرحله لاروی ماهیان در دو زمینه شناسایی و تعیین فراوانی آنها به مدت یک دهه در ایران انجام شده است تصمیم گرفته شد علاوه بر انجام مطالعات و بررسی های سیستماتیک به نوآوری در علم و مطالعات لاروی پرداخته و اقدام به استخراج اتولیت شد. از این رو طی انجام پروژه شناسایی، تنوع و الگوی پراکنش لارو ماهیان در اکوسیستم جزایر مرجانی خارک و خارکو– خلیج فارس با به کارگیری روش سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS) که از ابتدای سال 1385 در حال اجرا می باشد، علاوه بر انجام مراحل اصلی پروژه، برای اولین بار در ایران اقدام به خارج نمودن اتولیت تعدادی از لارو ماهی و تعیین سن لارو در خانواده های ماهی پهلونقره ای(Atherinidae، phididae)، کفشک ماهی(Slidae) و شگ ماهی (Clupeidae) گردید.

منیژه یقینی، کارشناس ارشد، موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازیروزبه فلاحی، استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازیروحانی کارگر موخر، استاد پژوهش، موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازیعباس شفیعی، استاد پژوهش، موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازیعلی ساسانی، مربی، موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازیچکید هاوریون عفونت حاد سیستمیک و واگیرداری است که در اکثر مواقع باعث تورم غده پاروتید شده و در مواردی با ایجاد مننژیت و آنسفالیت موجب مرگ و میر می گردد. تشخیص سریع بیماری اهمیت زیادی داشته و از درمان های نادرست جلوگیری می نماید. در این تحقیق پادگن هماگلوتینین اوریون با کیفیت مطلوب تهیه که می توان از آن در تشخیص بیماری به روش HI که روشی دقیق، سریع و کم هزینه می باشد استفاده کرد. برای تهیه پادگن هماگلوتینین از سویه بومی 12# S استفاده گردید. پس از مشاهده ضایعات سلولی و انجام چندین مرتبه ذوب و انجماد، تیتر ویروس تعیین که با افزودن تواین– اتر به حد مطلوب رسید و محصول نهایی برای نگه داری طولانی مدت لیوفیلیزه گردید. برای فرآورده تهیه شده حساسیت100%، ویژگی 7/93% و تکرار پذیری 100% به دست آمد که در مقایسه با نمونه های وارداتی که اکثرا بر روی تخم مرغ جنین دار تهیه می شوند و دارای پروتئین های غیر اختصاصی می باشند، بسیار مناسب می باشد.

علی اصغر جانباز، پژوهشکده اکولوژی دریای خزر، ساری شهرام عبدالملکی، عضو هیات علمی پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی، بندر انزلیچکید هطی یک دوره یک ساله از فروردین ماه لغایت اسفند سال 1384 شاخص های زیستی شامل طول، وزن و سن کیلکای معمولی در سواحل استان مازندران مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 4817 عدد کیلکای معمولی، مورد بررسی زیست سنجی قرار گرفت. نتایج نشان داد کیلکای معمولی با فراوانی 86 درصد، جمعیت غالب صید را تشکیل داده است. میانگین طول، وزن و سن این ماهی به ترتیب 8/11± 8/93 میلیمتر، 1/2±1/7 گرم و 1± 9/3سال برآورد شد. دامنه سنی ماهیان صید شده از +1 تا +6 سال بود و ماهیان +4 ساله با فراوانی 3/35 درصد جمعیت غالب صید را تشکیل دادند. پارامترهای رشد برتالانفی برای این ماهی شامل: میلیمتر 9/114 = ∞L، 34/. =k، 878/1 -=t0 و معادله رشد تعیین شد. ضریب مرگ و میر کل (Z)،طبیعی(M) و صیادی (F) به ترتیب برابر 85/0، 41/0 و 44/0 در سال محاسبه شده است. نرخ بهره برداری (Explitatin rate) در مورد این گونه 51/0تعیین شد.

غلامرضا امینی رنجبر، عضو هیات علمی دانشگاه و موسسه تحقیقات شیلات ایراناسیه هادیان، دانشکده علوم و فنون دریایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، دربندچکید هتحقیق حاضر در تابستان سال 1385، به منظور بررسی میزان ددت در رسوبات رودخانه سفید رود (حد فاصل سد تاریک تا بندر کیاشهر) در استان گیلان انجام گرفت. هدف از این تحقیق مقایسه مقادیر حاصله با حد مجاز استانداردهای جهانی جهت حصول اطمینان از سلامت منطقه به سبب موقعیت خاص منطقه ای و نقش آن در شیلات و تغذیه در کشور انجام شد و هم چنین عواملی مانند شیب رودخانه و یا فاصله از مصب دریا بر میزان تجمع این سم در رسوبات بستر در مسیر رودخانه نیز مورد بررسی قرار گرفت. 66 نمونه رسوب از 22 ایستگاه تهیه گردیده و پس از انتقال به ازمایشگاه میزان د.د.ت بر اساس روش استاندارد استخراج مایع از مایع و با استفاده از دستگاه GC با آشکار ساز (ECD (Electrn Capture Detectr مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد که در 11 ایستگاه از 22 ایستگاه مورد آزمایش ددت آشکار شد. حداقل و حداکثر میزان ددت شامل 001/0میلی گرم در لیتر و 89% میلی گرم در لیتر بود. در مجموع د.د.ت موجود در ایستگاه های مختلف در مقایسه با استاندارد اعلام شده توسط سازمان (1994) (FDEP (Flrida Department f Envirnmental Prtectin بیان گر بالا بودن این سم در 9 ایستگاه از 22 ایستگاه مورد نظر می با شد. به منظور بررسی میزان ددت موجود و مقایسه آن با استاندارد ارائه شده از آزمون T-Test استفاده شد. (53% P-Value) ارزش p به دست آمده نشان می دهد که این امکان وجود دارد که در آینده نزدیک میزان سم ددت موجود در بستر رودخانه حد خطر برسد. برای تعیین رابطه بین شیب و غلظت ددت از آزمون آنالیز واریانس یک طرفه استفاده شد که رابطه معنی داری به دست نیامد. (469/0 P-Value) هم چنین برای بررسی رابطه بین فاصله از مصب دریا با مقدار سم ددت روش پیرسون مورد استفاده قرار گرفت که در این مورد نیز رابطه معنی دار مشاهده نگردید. (16/0 P-Value)

مهرناز راد، گروه پاتوبیولوژی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه فردوسی مشهدغلامعلی کلیدری، گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه فردوسی مشهد شکیبا کردجزی، دانش آموخته دانشکده دامپزشکی، دانشگاه فردوسی مشهدچکید هامروزه صنعت طیور نقش بسیار مهمی در تامین پروتئین مورد نیاز جمعیت دنیا ایفا می کند. یکی از عواملی که سلامت فرآورده های غذایی طیور رابه مخاطره می اندازد، باکتری های خانواده انتروباکتریاسه به ویژه سالمونلا می باشد. سالمونلا منبع مهم آلودگی غذاهای انسانی و عامل پاتوژن بسیار قوی و بیماری زا در انسان ها است. راه های ابتلا انسان به عفونت سالمونلائی استفاده از تخم مرغ نیم پز وخام وگوشت طیور نیمه پخته می باشد. تخم مرغ ازطریق تخمدان مرغ مادر، آلودگی پوسته به مدفوع و از طریق محیط، به باکتری سالمونلا آلوده می گردد. بنابراین مزارع مرغ مادر از مهمترین منابع عفونت سالمونلا می باشند. روش های مختلفی برای جداسازی باکتری سالمونلا وجود دارد که شامل روش های کشت سنتی و بیوشیمیایی، سرولوژیکی و مولکولی است. در این مطالعه که در مرکز اصلاح وپرورش مرغ بومی استان مازندران انجام گرفت، نمونه های مختلفی از بخش های مختلف سالن مرغ مادر، سالن جوجه کشی، سالن جوجه های زیر یک هفته و نیز از تخم مرغ جمع آوری گردید. درصد آلودگی به سالمونلا در4 سالن مرغ مادر 64/1% ودر زرده تخم مرغ ها و نیز پوسته 92/1% بود. از نمونه های مربوط به سالن جوجه کشی و سالن جوجه های زیر یک هفته، باکتری سالمونلا جدا نشد. در مجموع تعداد 7 نمونه آلوده به سالمونلا بوده و تمام این نمونه ها متعلق به گروه D بودند. آزمایشPCR برای تایید تشخیص جنس سالمونلا ونیز تعیین گونه صورت گرفت. تمام گونه ها به عنوان انتریتیدیس (Salmnella enteritidis) تشخیص داده شدند.

غلامرضا رفیعی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران علیرضا میرواقفی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران کامران رضایی توابع، عضو هیات علمی دانشگاه تهران باقر مجازی امیری، عضو هیات علمی دانشگاه تهران حسین عبدالحی، موسسه تحقیقات شیلات لیلا طاهری آزاد، دانشگاه تربیت مدرسچکید هاین مطالعه با هدف بررسی میزان دفع آمونیاک توسط تخم ماهی قزل آلای رنگین کمان به آب خروجی از تفریخ گاه در طول یک دوره تفریخ تخم انجام گردید. برای انجام این کار، در زمستان سال 1384 در مرکز ماهی سرای نمرود دو تفریخ گاه تخم ماهی قزل آلای رنگین کمان با شرایط یکسان انتخاب گردید؛ در یکی از تفریخ گاه ها حدود 60000 تخم لقاح یافته وارد شد و تفریخ گاه دیگر خالی و بدون تخم در نظر گرفته شد. سپس به صورت هفتگی از تخم های داخل تفریخ گاه و آب ورودی و خروجی هر دو تفریخ گاه نمونه برداری انجام شد. در طول دوره تفریخ هم زمان با نمونه برداری از آب و تخم، فاکتورهای فیزیکو-شیمیایی آب که بر تعادل بین آمونیاک و آمونیوم تاثیر دارند نظیر pH، درجه حرارت و میزان املاح محلول با دستگاه دیجیتالی دقیق اندازه گیری و ثبت شدند. میزان آمونیاک در آب با دستگاه فیلتر فتومتری پالین تست و نیتروژن کل بافت تخم با روش کجلدال اندازه گیری شد. میزان دفع آمونیاک به وسیله توده تخم در هفته های نمونه برداری اول تا پنجم (در طول یک دوره تفریخ تخم) به ترتیب 0003/0±0012/0، 0005/0±0019/0، 0009/0±0088/0، 0013/0±0089/0 و 0011/0±0082/0 میلی گرم بر لیتر اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که هم زمان با افزایش روند دفع آمونیاک در طول دوره تفریخ، میزان نیتروژن کل در بافت توده تخم با یک روند کاهشی تفاوت معنی داری (05/0> p) را در طول این دوره نشان می دهد که نشان دهنده دفع آمونیاک از فعالیت های متابولیسمی ترکیبات آلی زرده تخم می باشد.
کلمات کلید ی: ماهی قزل آلای رنگین کمان، نمرود، تفریخ گاه، دوره جنینی، آمونیاک

رحیم پیغان، دانشیار بخش بیماری های آبزیان گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید چمران اهواز، پوریا پی آفرین، دانش آموخته دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید چمران اهوازچکید هانگل های مژه دار، از عوامل انگلی آسیب رسان به صنعت شیلات می باشند که چه به صورت مستقیم (با اتصال به بدن میگو و جلوگیری از پوست اندازی) و چه به صورت غیر مستقیم (بواسطه کاهش اکسیژن آب) دارای اهمیت بسیاری می باشند. اولین گزارش آلودگی به مژه داران پایه دار توسط مخیر (1373) در دو گونه از میگوهای خلیج فارس صورت گرفت (3). از دیگر تحقیقاتی که در زمینه انگل های میگو صورت گرفته، بررسی تمجیدی و داوودی در سال 1374 در منطقه چویبده آبادان می باشد که وجود زوتامنیوم، اپیستیلیس، تریکودینا و ورتیسلا در پوست و آب شش میگوهای پرورشی این منطقه گزارش گردید(1). حقوقی و همکاران (1380) نیز این مژه داران را در میگوهای پرورشی منطقه چویبده آبادان گزارش نمودند با این حال در مورد آلودگی لاروها و پس نوزادهای میگوی سفید هندی به این مژه داران گزارشی وجود ندارد (2). از میگوهای منطقه چابهار نیز در سال 1379 مژه دارانی مشاهده گردید. عقیده verstreet (1973) بر این است که تراکم میگو در مراکز تکثیر و پرورش با تراکم زوتامنیوم ها رابطه مستقیم دارد (6). Brwn نیز در سال 1993 یکی از عوامل انسداد رشته های آب ششی را وجود زوتامنیوم و تریکودینا در آب شش ها می داند (4). Jnsn در سال 1995 نیز زوتامنیوم ها را هم سفرگان بیرونی میگو نامیده است که در تعداد کم مشکلی برای میگو ایجاد نمی کنند (5). در سال های اخیر طبق گفته کارشناسان و تکنسین های تکثیر میگو، مشکل آلودگی لاروهای میگو در مراکز تکثیر مطرح بوده است با این حال گزارش مستندی مبنی بر نوع مژه داران در مراکز تکثیر آبادان، شدت و محل آلودگی و مرحله میگوی مبتلا وجود ندارد. لذا برای پاسخ گویی به این سوالات، بررسی حاضر در جهت تعیین نوع مژه داران، محل اتصال و شدت آلودگی آنها در مراحل مختلف لاروی پس نوزادی در یک دوره تکثیر میگو انجام گردید است. در این تحقیق، در طی مراحل نمونه گیری، 345 قطعه لارو و پس نوزاد، شامل 50 قطعه ناپلی، 70 قطعه پروتوزوآ (زوآ)، 100 قطعه مایسیس و 125 قطعه پس نوزاد گرفته شد. در بررسی مراحل ناپلی و پروتوزوآ، هیچ گونه آلودگی به مژه داران سطحی زی مشاهده نگردید. در بررسی مراحل مایسیس و پس نوزاد آلودگی نسبتا خفیفی به مژه داران مشاهده گردید به طوری که در مرحله مایسیس دو مورد (2%) و در مرحله پس نوزاد، 5 مورد (4%) آلودگی کوتیکول پوست به مژه داران پایه دار دیده شد. مژه داران مشاهده شده، زئوتامنیوم و ورتیسلا تشخیس داده شدند. زوتامنیون دارای حداکثر 3 بدنه سلولی بوده که بر روی یک پایه قرار گرفته بودند. پایک های این مژه دار از نوع انقباضی بوده است. در ورتیسلا هر بدنه سلولی بر یک پایه مجزا قرار داشت. این مژه دار نیز دارای پایه انقباضی بود. محل مشاهده و استقرار این مژه داران متفاوت بوده و شامل قسمت های مختلف بدن آنها از جمله بین پاهای حرکتی و شنا، ناحیه تلسون، سرسینه و پایه چشمی بوده است. در این تحقیق هیچ گونه مژه داری بر سطح آب شش ها مشاهده نگردید. شدت کم آلودگی به مژه داران در در این تحقیق ممکن است بدلیل کنترل موفق این مژه داران در کارگاه مورد مطالعه باشد و ممکن است در سال های بعد بنا به تغییرات آب و هوایی و شرایط دیگر، با آلودگی بسیار بالاتری مواجه شده که برای لاروها مشکل ساز باشد لذا بایستی همواره این مژه داران مورد توجه قرار گیرند. در بررسی محل اتصال مژه داران به بدن میگو نیز با توجه به تعداد و شدت کم آلودگی، نمی توان بررسی آماری روی نمونه ها انجام داد با این حال به نظر می رسد این مژه داران در محل اتصال به بدن میگو به محل خاصی تمایل نشان نمی دهند و در نواحی مختلف بدن میگو می توانند مستقر شوند.

احمد قرایی و عباس اسماعیلی ساری، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور، گروه شیلاترضا اکرمی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد آزادشهر، گروه شیلاتمحمدرضا ناظری، اداره کل شیلات استان گلستانچکید همطالعه حاضر در پاییز سال 1385 در کارگاه تکثیر ماهیان خاویاری شهید مرجانی گرگان با هدف بررسی اثرات جیوه آلی بر فاکتورهای بیوانرژتیک (بقاء، رشد، نرخ مصرف غذا، نرخ رشد ویژه و ضریب تبدیل خالص) فیل ماهی انجام پذیرفت. به این منظور بچه فیل ماهیان جوان با میانگین وزنی 4±86 گرم با چهار نوع جیره غذایی حاوی متیل جیوه در چهار گروه تیماری با چهار تکرار شامل: 1-گروه شاهد با 04/0، 2- گروه غلظت پایین با 766/0، 3- گروه غلظت متوسط با 8/7، 4- گروه غلظت بالا با 22/16 میلی گرم درکیلوگرم طی 70 روز تحت تیمار قرار گرفتند. پس از 42 روز کلیه بچه فیل ماهی های مربوط به گروه تیمار با غلظت بالای متیل جیوه تلف شدند. نتایج نشان داد که هیچ اختلاف معنی داری (05/0< p) در نرخ مصرف غذا بین گروه های تیماری طی 70 روز وجود نداشت. هم چنین مقایسه نرخ رشد در طی 35 روز اول بین بچه فیل ماهیان گروه تیمار با غلظت بالا و در طی 35 روز دوم بین بچه فیل ماهیان گروه تیمار با غلظت متوسط با گروه شاهد کاهش معنی داری (05/0> p) را نشان داد. بررسی نرخ رشد ویژه نیز کاهش معنی داری (05/0> p) را بین گروه تیمار با غلظت بالا در طی 35 روز اول و گروه تیمار با غلظت متوسط در طی 35 روز دوم نسبت به گروه شاهد نشان داد.

فرشاد زمانی دهکردی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرکرد فرهید همت زاده، عضو هیات علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهرانچکید ه مخمرها اولین میکرواورگانیسم هائی بودند که در خصوص آن ها مطالعات زیادی انجام شده و برای مصرف در تغذیه انسان و دام قابل قبول، زیرا مخمرها به ندرت سمی یا بیماری زا می باشند. این تحقیق برای بررسی امکان تولید پروئئین تک یاخته ای از آب پنیر و آب پنیر مخلوط با غلظت های مختلف ملاس چغندر قند (0، 10. 20. 30 و 40 درصد) به وسیله 4 نوع مخمرKluyermyces fragilis، Candida intermedia، Saccharmyces cerevisiaو Candida pseadtrpicalis در قالب یک طرح بلوک کامل تصادفی با روش فاکتوریل(4×5) انجام شد. مقدار 1 میلی لیتر از غلظت 3-10 هر یک از مخمرهای رشد یافته در محیط آب گوشت سابر دکستروز به محیط کشت های آب پنیر و آب پنیر با غلظت های مختلف ملاس منتقل و به مدت28ساعت در دمای 38 درجه گرم خانه گذاری شد. رشد سلولی، مصرف لاکتوز و تولید بیومس با پنج تکرار اندازه گیری گردید. نتایج این تحقیق نشان داد مخمرK. faragilis نسبت به سایر مخمرهای به کار رفته در این آزمایش در تمامی محیط ها، بیومس بیشتری تولید می کند(05/0> p). مقدار بیومس تولیدی 2/16، 7/18، 2/19، 7/19 و 5/19 گرم در لیتر به ترتیب برای محیط های کشت حاوی آب پنیر و آب پنیر حاوی 10، 20، 30 و 40 درصد ملاس بدست آمد. هم چنین اضافه نمودن ملاس به مقدار 20 درصد به محیط آب پنیر، رشد سلولی مخمر K. faragilis را نسبت به محیط های کشت آب پنیر و آب پنیر حاوی 10 درصد ملاس به صورت معنی داری بهبود داد (05/0> p). لذا بر اساس نتایج این آزمایش، اضافه کردن 20 تا 30 درصد ملاس به آب پنیر، عمل کرد تولید بیومس را 35 تا 38 درصد افزایش خواهد داد.

عبدالله جمشیدی و محمد محسن زاده، استادیارگروه آموزشی بهداشت مواد غذایی و آبزیان، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه فردوسی مشهدسمیرا افشاری نیک، دانش آموخته دانشکده دامپزشکی، دانشگاه فردوسی مشهدچکید ههدف از انجام این مطالعه تعیین میزان آلودگی لاشه طیورگوشتی به باکتری های شاخص در مراحل مختلف خط کشتار در یکی از کشتارگاه های اطراف شهرستان مشهد بوده است. از تعداد پنج گله و از هر گله تعداد 10 نمونه از هر یک از مراحل مختلف خط کشتار با استفاده از صفحه الگو (Template) از ناحیه گردنی نمونه گیری به روش سوآپ خشک و مرطو ب صورت گرفت و با استفاده از روش کشت مرسوم شمارش کلی باکتریائی (TVC)، شمارش کلی فرمی و شمارش E. cli انجام گردید. بیشترین میزان آلودگی به ترتیب مربوط به مراحل پس از بازرسی و تخلیه محوطه بطنی به دست آمد. مقادیر میانه شمارش کلی فرم و E. cli در مراحل مختلف خط کشتار در آزمون فریدمن (Fridman) اختلاف معنی داری را نشان داده و در مقایسه های دوگانه توسط آزمون ویلکاکسون (Wilcxn) فقط از نظر شمارش کلی فرم بین مرحله پرکنی و مرحله پیش سردکن اختلاف معنی دار نبود، و بین سایر مراحل نمونه گیری با مرحله پرکنی از نظر شمارش کلی فرم و E. cli اختلاف معنی دار بود (05/0 > p). با توجه به تخلیه امعا و احشا به صورت دستی به نظر می رسد، افزایش آلودگی میکروبی در این مرحله به دلیل آلودگی سطحی لاشه با فلور میکروبی دستگاه گوارش، و در مرحله پس از بازرسی به دلیل دست کاری غلط لاشه ها می باشد و هم چنین میزان آلودگی بالا قبل از بسته بندی، احتمالا به دلیل عدم جریان کافی آب و نیز عدم سالم سازی آن و نیز استفاده از یخ غیر بهداشتی در چیلر اتفاق می افتد.

احمد فاطمی، استادیار فارماکولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهرانفرزاد اسدی، دانشیار بخش بیوشیمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهرانعلی رسولی، استادیار فارماکولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهرانمحمدحسین صالحی، دانشیار فارماکوگنوزی دانشگاه علوم پزشکی تهران چکید هگیاهان دارویی منبع بالقوه ای محسوب می شوند که به منظور کشف ترکیباتی که دارای اثرات ارزش مند دارویی هستند، مورد توجه می باشند. به منظور بررسی اثرات عصاره های برگ انجیر (Ficus carica) بر ترشح و محتوای تری گلیسرید، از عصاره های مختلف برگ انجیر هیدروالکلی (متانولی)، کلروفرمی، اتردوپترولی، کلروفرم آبی و اتردوپترول آبی) در کشت سلول HepG2 استفاده شد. در آزمایش های انجام شده، مشخص شد که عصاره های کلروفرمی و اتر دوپترولی، سمی بودند و به همین دلیل از مطالعه حذف شدند. سپس غلظت های مختلف از عصاره هیدروالکلی (03/0، 05/0، 08/0 میلی رم بر میلی لیتر) عصاره کلروفرم آبی (07/0، 1/0، 15/0 میلی گرم بر میلی لیتر) و عصاره اتر دو پترول آبی (08/0، 1/0، 13/0 میلی گرم بر میلی لیتر) در حالت پایه و تحریک شده با گلوکز به محیط کشت اضافه و مدت 48 ساعت انکوبه شدند. در حالی که گلوکز به طور معناداری موجب تحریک ترشح تری گلیسیرید (1/2±201 میلی گرم بر دسی لیتر) در برابر حالت پایه (4/8 ±2/76 میلی گرم بر دسی لیتر) شد، انکوباسیون عصاره گیاهی موجب کاهش اثر گلوکز (ترشح تری گلیسیرید به سطح پایه و یا کمتر (عصاره هیدروالکلی 8/6± 7/70 میلی گرم بر دسی لیتر، عصاره کلروفرم آبی (66/0±3/66 میلی گرم بر دسی لیتر) و عصاره اتر دوپترول آبی (4/1±7/109 میلی گرم بر دسی لیتر) شد. علاوه بر آن محتوای تری گلیسیرید سلول های HepG2 در حالت تحریک شده با گلوکز (48/71± 609 میلی گرم در هر خانه)، کاهش معناداری را نسبت به عصاره هیدروالکلی (8/19±285 میلی گرم در دسی لیتر) کلروفرم آبی (7/17±5/331 میلی گرم در هر خانه) و اتر دوپترول آبی (75/15±279 میلی گرم در هر خانه) نشان داد، در حالی که محتوای تری گلیسیرید در حالت پایه 43/37±75/342 میلی گرم در هر خانه بود. اگرچه عصاره های برگ انجیر موجب کاهش ترشح و محتوای تری گلیسرید در حالت تحریک شده با گلوکز شدند اما در حالت پایه تغییرات معناداری ایجاد نکردند. در نتیجه عصاره های برگ انجیر توانستند موجب تعدیل در ترشح و محتوای تری گلیسرید در سلول HepG2 شوند. علت این تغییرات با توجه به آزمایش های فیتو شیمیایی، به حضور فلاونوئیدها در برگ انجیر نسبت داده می شود.

احمد رضا خادمی، گروه زیست شناسی دانشگاه الزهرا فاطمه عباسی، دانشجوی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقاتشهلا جمیلی، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات شیلات ایرانچکید همدیریت تغذیه در ماهیان پرورشی از مهم ترین مسایل تولید به شمار می آید. اغلب تا بیش از 50 درصد از هزینه های تولید را غذا تشکیل می دهد. لذا می توان با به کار بردن غذای خوب و با کیفیت بالا، قیمت تمام شده تولید را کاهش داد. این امر ازطریق بالابردن درصد بقای، کاهش ضریب تبدیل غذایی، کاهش پرت غذا (شناوری مناسب غذا) و... انجام پذیر است. در سال های اخیر از افزودنی های مختلف جهت بالابردن ضریب رشد و بقا استفاده می شود. آسکوژن یکی از این مواد می باشد آسکوژن تحت نام های تجاری مختلف مانند واناژن (Vanagen) و اپتیمون(ptimun) به بازار عرضه می شود. استفاده از این ماده در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. آسکوژن در حقیقت پودری حاوی انواع نوکلئوتیدها می باشد که بعنوان یک ماده مکمل غذایی به جیره غذایی انواع جانوران اضافه می شود. این ماده به عنوان محرک سیستم ایمنی استفاده می شود ولی به دلیل اینکه تاثیر مثبتی در رشد و بقای جانوران و آبزیان دارد، در بسیاری موارد بعنوان عامل محرک و افزایش رشد بکار می رود (2).

آرش شکوری، عضو هیات علمی دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهاراحمد سواری سید محمد باقر نبوی و وحید یاوریاعضاء هیات علمی دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهرچکید هجهت بررسی تنوع گونه ای اجتماعات کرمهای پرتار و تاثیر عوامل محیطی بر آن، پرتاران 4 خور بیحد، دورق، غزاله و غنام در منطقه ماهشهر طی سال های 76-1375 مورد بررسی اکولوژیک قرار گرفتند. در این رابطه شاخصهای تنوع بهمراه فاکتورهای محیطی مورد توجه قرار گرفته و ارتباط میان شاخصهای تنوع شانون، سیمپسون و ترازی هیل با فاکتورهایی چون دما، اکسیژن، شوری، pH، دانه بندی و مقدارکل ماده آلی بررسی شدند. فاکتورهای موثر بر شاخصهای تنوع در خورهای مختلف متفاوت می باشند بطوریکه در خوربیحد دانه بندی ریزتر از 63 میکرون، درخور دورق مقدار کل ماده آلی و در خور غنام شوری بیشترین تاثیر را بر تنوع و غالبیت داشته اند.در خور غزاله شوری بر تنوع و pH بر غالبیت بیشترین تاثیر را داشته است. فاکتورهایی که بیشترین تاثیر را بر ترازی محیطی داشته اند در خور بیحد و غنام شوری، خور دورق pH و در خور غزاله مقدار کل ماده آلی بوده است. درکلیه خورهای مورد بررسی تنوع در حد پائینی است و با توجه به اسکله های تخلیه و بارگیری نفتکشها، پتروشیمی بندر امام خمینی، پتروشیمی رازی و تاسیسات بنادر و کشتیرانی می توان آنها را جزو خورهای با آلودگی متوسط تا آلودگی بالا در نظر گرفت. آلوده ترین خور مورد بررسی خور غزاله می باشد که تغییرات تنوع و غالبیت نیز در آن معنی دار می باشد.

رسول زمانی، احمد محمودی،عباس اسماعیلی ساری، سید محمود قاسمپوری و مرتضی داودیدانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرسجمشید منصوری، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد واحد تنکابنچکید هجهت بررسی تنوع گونه ای اجتماعات کرمهای پرتار و تاثیر عوامل محیطی بر آن، پرتاران 4 خور بیحد، دورق، غزاله و تالاب شادگان بزرگ ترین تالاب ایران است که در جنوب غربی ایران در ابتدای خلیج فارس واقع شده است. آلودگی تالاب شادگان از طریق منابع آلوده کننده صنعتی، شهری و کشاورزی رو به افزایش است. در این مطالعه ماندگاری جیوه در تالاب شادگان با استفاده از اگرت کوچک به عنوان اندیکاتور ارزیابی شد. جیوه در پر، کلیه، کبد و عضله اگرت های کوچک جمع آوری شده (آبان 1386) از تالاب شادگان اندازه گیری شد.
مقادیر جیوه در پر (mg/kg 61/2) و کبد (mg/kg 64/3) در مقایسه با عضله (mg/kg 21/1) و کلیه (mg/kg 51/1) از میزان بیشتری برخوردار بوده است. غلظت جیوه در پرها پایین تر از آستانه اثرگذار بر بقاء و تولید مثل اگرت های کوچک بود. تفاوتی در سطوح جیوه بین اگرت های نر و ماده مشاهده نشد. مقادیر جیوه به طور کلی در پر اگرت های جمع آوری شده از تالاب شادگان در مقایسه با مقادیر اندازه گیری شده در مطالعات دیگر بیشتر بود.

بهنام سلیمی، پرنیا سید سجادی، دانش آموختگان دکتری عمومی دامپزشکی- دانشگاه ارومیهرامین مناف فر، عضو هیئت علمی پژوهشکده آرتمیا و جانوران آبزی- دانشگاه ارومیهسعید مشکینی، عضو هیئت علمی دانشکده دامپزشکی – دانشگاه ارومیهتاریخ دریافت: فروردین ماه 1386 تاریخ پذیرش: مرداد ماه 1387چکید هفعالیت آنزیم های دستگاه گوارش لارو آبزیان عموما ضعیف بوده و این نقص به تدریج در دوران تکامل لارو ترمیم می گردد. در چنین موجوداتی غذای زنده با افزایش قابلیت هضم (Digestibility) و جذب غذای کنسانتره موجب بهبود رشد و بقاء می شود. در این تحقیق لارو نو رس قزل آلا بوسیله 5 جیره غذایی مختلف تغذیه و در نهایت پروفیل اسیدهای چرب، چربی تام و پروتئین کل لاشه لاروها بررسی شد. بدین منظور لارو تازه به تغذیه افتاده قزل آلا در 3 تکرار از 5 تیمار غذایی شامل ناپلی آرتمیا، سیست دکپسوله، غذای کنسانتره (به عنوان تیمار شاهد)، ترکیب غذای کنسانتره و سیست دکپسوله و ترکیب غذای کنسانتره و ناپلی آرتمیا، درمخازن 40 لیتری پلی اتیلنی به مدت 21 روز پرورش داده شد. در نهایت به تعداد 15 لارو از هر تکرار برداشت شده و مورد آنالیز قرار گرفت. آنالیز اسیدهای چرب نمونه های غذایی و لاشه لاروها نشان داد که لارو قزل آلا توانسته است با تبدیل و ساخت برخی اسیدهای چرب، نیازهای حیاتی خود را رفع نماید. آنالیز آماری پروفیل اسیدهای چرب نمونه های تغذیه شده در تیمارهای مختلف نشان داد که لارو قزل آلا با دارا بودن قدرت آنزیمی بالا نیازی به آنزیم های کمکی غذای زنده جهت هضم غذای کنسانتره ندارد (05/0< p).

مهناز فرهمند، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهراننور امیر مظفری، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایرانصدیقه مهرابیان، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت معلم تهرانرمضانعلی خاوری نژاد، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهرانچکید هباکتری های ترموفیل منابع با ارزشی از آنزیم های هیدرولیتیک مقاوم به گرما هستند. آنزیم های مقاوم به گرما در صنعت دارای اهمیت بسیار می باشند و برای اهداف تجاری مختلف استفاده می شوند. از بین آنزیمهای هیدرولیز کننده نشاسته، آلفا آمیلاز یکی از مهمترین و قابل توجه ترین آنزیم ها از نظر تجاری خصوصا در صنعت مواد شیرین کننده می باشد. برای فرایند تولید مواد شیرین کننده از نشاسته، دما باید 50 درجه سلسیوس یا بالاتر و pH در حدود 7 باشد تا از به رنگ قهوه ای درآمدن جلوگیری به عمل آمده و چسبندگی (ویسکوزیته) کاهش یابد. این امر نیازمند استفاده از آلفا آمیلاز مقاوم به حرارت به منظور مقاومت در برابر حرارت فرایند می باشد. باکتری ها از دو چشمه آبگرم خرقان (در استان قزوین) و محلات (در اراک) جدا شدند. نمونه های آب از 50 سانتی متری سطح آب چشمه جمع آوری شدند. دمای آب در زمان نمونه برداری در مکان های خرقان و محلات به ترتیب، 56 و 48 درجه سلسیوس بود. پس از سانتریفیوژ کردن نمونه های آب، رسوبات باقیمانده در نوترینت براث غنی شده با عناصر ضروری کشت داده شدند و در درجه حرارت مناسب قرار داده شدند. چهار باکتری جدا شده از نظر مولکولی به وسیله PCR و ریبوتایپینگ ژن 16S rRNA شناسایی شدند. آنها Anxybacillus pushchinensis. Bacillus lichenifrmis Aneurinibacillus aneurinilyticus Aneurinibacillus thermaerphilus تشخیص داده شدند. تولید α - آمیلاز در پلیت های آگار نشاسته دار مورد بررسی قرار گرفت و میزان فعالیت این آنزیم به روش دی نیتروسالیسیلیک(DNS) اندازه گیری شد. pH و حرارت مناسب برای فعالیت آنزیم آمیلاز تعیین گردید. حداکثر فعالیت آنزیم B.lichenifrmis در 70 درجه سلسیوس و7=pH مشاهده شد. حداکثر فعالیت آنزیم A.aneurinilyticus در 70 درجه سلسیوس و 8=pH بود در حالیکه برای آنزیم A.pushchinensis در 80 درجه سلسیوس و 8=pH بود.

محسن صفائی، بندرعباس، دانشگاه هرمزگان، گروه شیلاتچکید ههدف از این پژوهش، مطالعه ساختار تخمدان میگوی سفید (سر تیز) (Metapenaeus affinis) در آبهای ساحلی منطقه بندرعباس تا سیریک بود که به مدت6 ماه و از فروردین ماه تا شهریور ماه 1382 انجام پذیرفت. به منظور مطالعه تغییرات ساختار بافت تخمدان و براساس ویژگی های مورفولوژی مراحل باروری آنها که 5 مرحله مختلف در نظر گرفته شده است، تعداد 300 نمونه (60 نمونه از هر مرحله باروری) انتخاب و قطعاتی از بخش میانی تخمدان میگو ها جدا و پس ازتثبیت در محلول فرمالین 4% به مدت 24 ساعت و طی مراحل معمول قبل از تهیه مقاطع بافتی(شامل مراحل آبگیری با الکل اتیلیک، شفاف سازی و پارافینه کردن در محلولهای گزیلول، پارافین نرم و پارافین سخت و در نهایت قالب گیری)، برش هایی به ضخامت 5 میکرون توسط دستگاه میکروتوم تهیه گردید. مقاطع تهیه شده پس از انتقال به روی لام به روش هماتوکسیلین و ائوزین رنگ آمیزی گردیده و از تعدادی از این لام ها عکس تهیه شد. مطالعه مقاطع بافتی تهیه شده از مراحل مختلف باروری تخمدان نشان دهنده وجود حالت تخمریزی مستمر در این گونه بوده و بیانگر این است که میگوی سفید توانایی چندین بار تخم ریزی را در طول دوره زندگی خود دارا بوده و تخمدان حالت برگشت پذیری دارد یعنی پس از تخم ریزی مجددا خود را برای بارور شدن آماده می سازد.