نشریه دانشکده فنی دانشگاه تهران
سال سی و ششم شماره 1 (پیاپی 75، خرداد 1381)

با توجه به رشد سریع تکنولوژی تلفن همراه جهت افزایش تعداد متقاضیان این تکنولوژی، لازم است که باند فرکانس این سیستم از 900 Mhz به 1800 Mhz انتقال یابد. استفاده از روش های دایورسیتی جهت بهبود کیفیت سیگنال دریافتی الزامی خواهد بود. صرفنظر از تکنیک های مختلفی دایورسیتی، دریافت دو سیگنال مختلف توسط آنتن بخشی از این روش می باشد. استفاده از دو آنتن مجزا که در صفحه افقی در فاصله متناسب از یکدیگر قرار گیرند باعث افزایش حجم مورد اشغال، وزن آنتن ها و درنتیجه منجر به ساخت دکل سنگین تر و پرداخت هزینه های بیشتر خواهد شد. استفاده از یک آنتن دوپلاریزه به جای سه آنتن تک پلاریزه مزیت این نوع آنتن ها را آشکار می سازد. در راستای این مقاله ابتدا مزایای یک آنتن دوپلاریزه متشکل از دو عنصلر دایروی راستگرد و چیگرد در مقایسه با آنتن دوپلاریزه مرسوم، متشکل از دو عنصر متعامد خطی ارائه می گردد. سپس آنتن دوپلاریزه دایروی راستگرد و چیگرد طراحی و ساخته شده و نتایج اندازه گیری بدست داده می شود.

دراین مقاله مبانی توسعه یک مدل ریاضی که بتواند تاثیر آبشکنها را بر میدان جریانات ناشی از امواج در نزدیک ساحل شبیه سازی نماید، توضیح داده شده است. مدل مورد بحث که با استفاده از روش تفاضل محدود نگاشته شده است، جریانهای ناشی از امواج را با استفاده از حل عددی معادلات دو بعدی Navier Stokes که در عمق انتگرال گیری شده اند، محاسبه مینماید. با توجه به اهمیت اندر کنش مو ج- جریان در شکل گیری رژیم هیدرودینامیک ناحیه ای کرانه ای، تدابیر لازم برای منظور داشتن این فرآیند در محاسبات برنامه ریزی شده در این مدل ریاضی اندیشیده شده است. مدل ریاضی توسعه یافته با اطلاعات حاصل از اندازه گیری های آزمایشگاهی گزارش شده در مرجع [1] و برخی مراجع دیگر مورد واسنجی و تصدیق قرار گرفته است. مقایسات نتایج محاسبات در دو حالت با و بدون در نظر گرفتن اثر اندرکنش موج – جریان صورت گرفته است و اثر ملحوظ داشتن این فرآیند در اصلاح نتایج مورد بحث قرار گرفته است.

در این منطقه برخورد کشتی با یک سکوی نمونه حفاری واقع در منطقه گازی – نفتی پارس جنوبی بررسی شده است. سازه مورد تصادم و کشتی به طور همزمان مدل شده اند و اندرکنش دینامیکی شمع و خاک لحاظ شده است. کشتی به صورت جرم متمرکز متصل به یک فنر غیر خطی مدل شده است. یک فنر غیر خطی دیگر فرورفتگی در بدنه عضو مورد تصادم را مدل می کند. در حدفاصل کشتی و سازه مورد تصادم یعنی بین دو فنر غیر خطی، از المان تماس استفاده شده است، اثرات هیدرودینامیکی به صورت جرم افزوده لحاظ شده است. برخورد کشتی با پایه ونیز عضوی بادبندی به ازاء سرعتهای مختلف برخورد بررسی شده است. اثر سخت شدگی کرنشی و غیر خطی هندسی نیز مورد توجه قرار گرفته است. ضمن آنکه مطابق تحلیل های انجام شده اثرات غیرخطی هندسه و مصالح بایستی در پدیده برخورد لحاظ شوند. با توجه به تحلیل های انجام شده در این مطالعه نتیجه می شود که پاسخ سازه در پدیده برخورد به سرعت برخورد و محل برخورد بستگی دارد. از تحلیل های انجام شده نمودار بار ضربه بر حسب زمان بدست آمده است که میتواند جهت بررسی رفتار دینامیکی اعضای لوله ای استفاده شود.

به منظور انجام تحلیل غیر خطی یک سازه می باید رفتار اعضاء سازه در محدوده غیر خطی مشخص گردیده و در صورت عبور از محدوده خطی، پاسخ سازه با توجه به مدل رفتاری پیش بینی شده که می باید با واقعیت و نتایج آزمایشگاهی تطابق داشته باشد، بدست می آید. در اعضاء لوله ای سازه هایی از قبیل سکوهای ثابت فلزی دریائی تحت اثر بارهای سطح غیر خطی، دو نوع رفتار مهاربندی وقاب وجود دارد. در این مقاله نحوه مدل کردن رفتار این اعضاء با استفاده از المان پس کمانشی تیرستون الیافی که در این تحقیق در برنامه غیر خطی DRAIN- 3DX وارد شده است، بیان گردیده و نتایج مدل المان مورد نظر در حالت های مختلف با نتایج آزمایشگاهی و نتایج دیگر روش ها مقایسه شده است.

تنوع و پیچیدگی بسیار زیاد اشیاء و پدیده ها در طبیعت باعث می گردد خصوصیات توصیفی این عوارض، غیر قابل مدل سازی ریاضی و پیش بینی باشند. از اینرو روش های پارامتریک مطرح در بینایی کامپیوتر که سعی بر توصیف اشیاء بر مبنای یک فرمول سازی ریاضی را داشته و به علت عدم توانایی یادگیری، به حل مسئله در یک حالت ایستا می پردازند، نمی توانند در عمل به عنوان یک راه حل کارا در استخراج و تشخیص پدیده های موجود در طبیعت مطرح گردند. در این نوشته برای اولین بار روشی پویا بر مبنای بکارگیری منطق فازی به منظور بیان خصوصیات اشیاء و بکارگیری مفاهیم ادغام در دو سطح داده ها و منطق ها در روند استنتاج، به منظور استخراج و تشخیص اشیاء سه بعدی ارائه گردیده است. با ادغام اطلاعات و داده های مختلف، از تمام اطلاعات جمع آوری شده در رابطه با شی استفاده گردیده و با ادغام منطق فازی و ساختار یادگیری شبکه های عصبی، روش فوق از قابلیت تطبیق پذیری و یادگیری اطلاعات جدید برخوردار گردیده است. نتایج حاصل از بکارگیری روش ارائه شده در رابطه با اشیاء از نوع ساختمان، درخت و ماشین از تصاویر هوایی رنگی، بیانگر قابلیت بالای این روش در استخراج و تشخیص عوارض سه بعدی است.

مطالعات انجام شده بر روی اتصالات سازه خودرو نشان دهنده نقش تعیین کننده این اتصالات در پاسخ بدنه به بارهای استاتیکی و دینامیکی است. مقاله حاضر به بررسی رفتار الاستیک یک اتصال T شکل در بارگذاری استاتیکی می پردازد و یک روش برای ارزیابی مقدار سختی در این نوع اتصال ارائه می دهد. به وسیله این روش قسمتی از جابجائی کل نقطه اثر نیرو که مربوط به منطقه اتصال می شود، اندازه گیری شده و سپس سختی منطقه اتصال بر اساس مقدار گشتاوری منطقه اتصال به اندازه یک رادیان می شود، محاسبه می گردد. در ادامه مقدار سختی یک اتصال T شکل از بدنه یک خودروی نمونه در دو جهت (براسا اهمیت بارهای وارده به اتصال) محاسبه شده است. بررسی نتایج به دست آمده و توجه به قسمتی از جابجائی نقطه اثر بارگذاری که منحصرا مربوط به منطقه اتصال می شود، حاکی از اهمیت در نظر گرفتن سختی اتصال است. در پایان نیز به منظور ارزیابی پاسخهای بدست آمده مدل اجزاء محدود دقیقی از نمونه آزمایش با استفاده از یک نرم افزار اجزاء محدود ساخته شد و این مدل نیز تحت بارگذاری های مشابه آزمایشها قرار گرفت. مقایسه نتایج تجربی و تحلیل عددی نشان دهنده انطباق قابل قبولی می باشد.

یکی از کاربردهای اصلی میکرولوله های حرارتی، دفع گرمای ایجاد شده بوسیله قطعات الکترونیکی و کامپیوتری می باشد. قابلیت بالای میکرو لوله های حرارتی در دفع گرمای ایجاد شده در تجهیزات الکترونیکی و کامپیوتری که در یک حجم کوچک جاسازی شده اند، و همچنین قابلیت ایجاد توزیع یکنواخت دما در این تجهیزات، موجب استفاده روزافزون آنها در صنعت شده است. قطعات الکترونیکی که در هواپیماها و موشکها و... جاسازی میگردند، و نیز سیستم میکرولوله هایی که برای خنک کاری آنها تعبیه میشوند،تحت تاثیر شتابهای مختلفی قرار می گیرند. این شتابها بر عملکرد اینگونه لوله های حرارتی تاثیر بسزایی دارند. در لوله های حرارتی، فرایند برگشت مایع از کندانسور به اواپراتور اهمیت خاصی دارد و لازم است که هر عامل تاثیر گذار بر این فرایند مورد بررسی قرار گیرد. شتابهای خطی از عواملی هستند که بر روی برگشت مایع از تبخیر کننده به کندانسور تاثیر می گذارند و می توانند لوله حرارتی را دچار خشکی نمایند. میکرولوله های حرارتی بجای مواد متخلخلی به نام فتیله؟، شیارهای موئینگی دارند که میتوانند مایع را از کندانسور به اواپریتور برگردانند. مقطع این شیارها معمولا به شکل مثلث است. با مطالعه یکی از این شیارهای مثلثی در یک میکرولوله می توان نتایج حاصل از آنرا به هر نوع میکرولوله ای تعمیم داد. در این مقاله با استخراج رابطه ای برای شتاب بحرانی، اثرات شتابهای خطی بر شعاع موئینگی مایع و حداکثر قابلیت انتقال حرارت میکروشیار مطالعه شده و نتایج حاصله با حالت بدون شتاب مقایسه میشود. اثرات اندازه و جهت شتاب بر روی حداکثر حرارت انتقال یافته مورد بررسی قرار گرفته است. در مقاله حاضر اثرات اصطکاک در مرزهای مایع – بخار و مایع – جامد بر روی ماکزیمم قابلیت انتقال حرارت میکرو شیار نیز مد نظر گرفته شده است.

فرایند پیشگرم در صنعت فولادسازی به مجموعه عملیاتی اطلاق می گردد که طی آن مقاطع مختلف فولادی به طور پیوسته تا دمای کار گرم تحت گرمایش قرار می گیرند. از جمله پدیده های جانبی مهمی که در این فرایند رخ می دهند، می توان به پوسته زایی و اکسیداسیون سطح تختالها اشاره نمود. در این میان آنچه که بیش از پدیده پوسته زایی اهمیت می یابد، چسبندگی پوسته های حاصله به سطح تختال می باشد. در تحقیق حاضر، با رهیافتی کاملا جدید اثر ترکیب شیمیایی و شکل فصل مشترک بر چسبندگی پوسته های اکسیدی در سه فولاد کم کربن مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهند که وجود عنصر Si در فولاد نه تنها با تشکیل فاز واسط فایلایت و ایجاد پیوندهای شیمیایی باعث افزایش چسبندگی پوسته شده، بلکه با افزایش تضرس فصل مشترک نیز بر میزان چسبندگی مکانیکی می افزاید.

آلیاژهای سیستم دوتایی روی – آلومینیم به ویژه آلیاژهای غنی از روی یکی از جدیدترین مواد صنعتی خصوصا در صنایع بوش و یاطاقان سازی می باشد. جایگاه صنعتی آنها باعث شده است تا پدیده های مختلف متالورژیکی در آنها به ویژه تحولات فازی در سالیان اخیر مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرند. تمرکز توجه محققان به آلیاژهای مذکور باعث گردیده است که آلیاژهای غنی از آلومینیم از همان سیستم دوتایی خصوصا تحولات فازی پیرسازی در آنها کمتر مورد توجه قرار گیرد. در مقاله حاضر تشکیل و رشد فازهای رسوبی در آلیاژ پیرشده آلومینیم – روی (30% وزنی) توسط میکروسکپ های الکترونی (T.E.M و عبوری – رو بشی (S.T.E.M)) و با استفاده از میدانهای دید روشن، تاریک و هم چنین الگوهای پراش مشاهده ومورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل بیانگر تجزیه فاز فوق اشباع به فازهای (پس از تشکیل مناطق G.P) توسط مکانیسم تجزیه فازی «سلولی» میباشد. این مکانیسم در مجاورت مرز دانه های فاز اشباع فعال می گردد. جهات رشد آنها [001] و [111] اندازه گیری شده است. مکانیسم مذکور جزئی از تحول اسپیوندال بوده و فاز با ساختمان بلوری F.C.C (غنی از روی) در واقع دومین فاز انتقالی در مسیر تحولات فازی به سوی فاز پایدار در این سیستم آلیاژی می باشد.

چگونگی انتقال حرارت در فرآیندهایی که در آنها پدیده های فیزیکی مانند انتقال جرم و واکنشهای شیمیایی در سیستم های سوسپانسیونی (جامد – مایع) صورت می گیرد، از اهمیت بسیاری برخوردار است. تحقیق تجربی حاضر به بررسی ضریب انتقال حرارت در سیستم سوسپانسیونی ماسه و آب می پردازد که در آن، ذرات ماسه دارای اندازه های متغیری در محدوده 200 الی 800 میکرومتر با غلظت 14/2 تا 3/10 درصد وزنی می باشد. سوسپانسیون در مخزنی دو جداره به قطر 29 سانتیمتر و ارتفاع مفید 35 سانتیمتر قرار داده می شود. مخزن مجهز به یک همزن توربینی چهار تیغه است که سرعت دورانی آن را می توان از 700 الی 1400 دور بر دقیقه تغییر داد. ضریب انتقال حرارت جابجائی بر حسب متغیرهای متعدد تعیین گردیده است و سپس با استفاده از روش آنالیز ابعادی رابطه ای تجربی بر اساس گروه های بدون بعد حاکم در این خصوص بدست اورده شده است. نتایج بدست آمده از آزمایشات نشان می دهد که افزایش غلظت جامد در سوسپانسیون، منجر به کاهش ضریب انتقال حرارت جابجائی می شود، اما افزایش قطر ذره جامد و نیز سرعت دورانی پره، ضریب انتقال حرارت جابجائی را افزایش می دهد.

تعیین ضریب انتقال جرم، عدد رینولدز، عدد استانتون و سایر پرامترهای مربوط به هیدرودینامیک سیال در انتقال حرارت و سیالات از اهمیت خاصی برخوردار است. اندازه گیری پارامترهای فوق نیاز به ابزار و وسایل دقیق و گران قیمت دارد. لفذا در این تحقیق سعی شده است با استفاده از تئوری های علم الکتروشیمی و تعیین سرعت خوردگی یکنواخت فلز مس در آب با ضریب انتقال جرم امکان تعیین بعضی از پارامترهای هیدرودینامیکی سیال را بررسی گردد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که ارتباط بین پارامترهای بدست آمده از این روش با نتایج محققین دیگر که از روش های تجربی متفاوتی این پارامترها را بدست آورده اند در موافقت خوبی می باشند.

در این طرح پژوهشی، به منظور بررسی تاثیر افزودن آردهای نخود و باقلوا روی ارزش غذایی، خواص رئولوژی خمیر و ارزشیابی ارگانولیتیک نان بربری از مقادیر مختلف آردهای فوق در سطوح 5،10 و 15 درصد (در آرد ستاره) استفاده شد. در این تحقیق میزان گلوتن، خاکستر، رطوبت، پروتئین، چربی، فیبر، آمینواسیدها، عددPH، عدد فالینگ، عدد رسوبی و عدد رنگ آردها و نیز مشخصات فارینوگراف، آمیلوگراف و اگستنسوگراف خمیرها و قابلیت فشردگی نانها مورد بررسی و ارزشیابی قرار گرفت. با افزودن آردهای نخود و باقلا، میزان پروتئین، املاح و فیبر آرد ستاره افزایش می یابد. از طرف دیگر آرد نخود، میزان چربی آرد ستاره را افزایش می دهد. با افزودن آردهای نخود و باقلا به آرد ستاره تمام آمینواسیدهای ضروری گوگرددار (متیونین و سیستین) افزایش می یابد. از طرفی در اثر افزودن آردهای ذکرشده به آرد ستاره، مقاومت خمیر، مقاومت کششی ماکزیمم، قابلیت کشش و انرژی خمیر حاصل کاهش می یابد. با افزودن 2/0 درصد لستین خواص رئولوژی خمیر به میزان قابل توجهی بهبود می یابد. با افزودن آردهای نخود و باقلا به آرد ستاره مقدار گاز ایجاد شده در ساعتهای مختلف، در اثر تخمیر حاصل افزایش می یابد. افزودن آرد باقلا نسبت به آرد نخود مقدار گاز ایجاد شده را بیشتر افزایش می دهد. ارزشیابی ارگانولیتیک نانهای بربری تهیه شده نشان میدهد که با افزودن آردهای نخود و باقلا به آرد ستاره بجز نان حاوی 5 درصد آرد نخود کیفیت ارگانولپتیک تمام نانها تحت تاثیر قرار می گیرد بطوریکه امتیاز نهایی نانها نسبت به امتیاز نهایی نان شاهد کاهش می یابد. با افزودن 2/0 درصد لیستین امتیاز نهایی تمام نانها (بجز نان حاوی 15 درصد آرد باقلا) در سطح امتیاز نهایی شاهد قرار می گیرد. تحلیلهای آماری نتایج مؤید این مطلب است. افزودن آردهای نخود و باقلا به آرد ستاره قابلیت فشردگی نان حاصل را نسبت به نان شاهد کاهش می دهد یا به عبارتی بافت نان سفت می شود. اما با افزودن 2/0 درصد لستین قابلیت فشردگی نانها بهبود می یابد و نان حاصل نرم تر می گردد بطوریکه بافت نانهای حاوی 10 تا 15 درصد آرد باقلا نسبت به نان شاهد نرم تر می شود.