مجله تحقیقات پزشکی
پیاپی 2 (زمستان 1381)

سایمتیدین، یک داروی آنتاگونیست گیرنده H2 هیستامین است که کاربردی گسترده در کاهش ترشح اسید معده دارد. در سال های اخیر، اثر سایمتیدین بر دستگاه تولید مثل بررسی دقیق شده و گزارش هایی گویای اثرات سوی آن بر این دستگاه موجود است. در پژوهش پیشین نویسنده، گزارش شد، که سایمتیدین بر شمار و حرکات اسپرم اثر می گذارد و به همین رو، در بررسی کنونی، اثر سایمتیدین بر تستوسترون سرم و نیز ریخت شناسی (مورفولوژی) و بافت شناسی بیضه ها، پروستات و سمینال وزیکول بررسی گردید، تا شاید، افزون بر اثر سایمتیدین بر معیارهای بالا، چگونگی اثر این دارو بر اسپرم بیشتر آشکار گردد. آزمایش کنونی بر روی 80 موش صحرایی انجام شد، که به طور تصادفی، در هشت گروه قرار گرفتند: گروه شاهد (1)، که هیچ گونه تزریقی دریافت نکرد. گروه شاهد (2)، که نرمال سالین دریافت کرد و شش گروه آزمایشی، که 100 میلی گرم برای هر کیلوگرم وزن بدن سایمتیدین روزانه دریافت کردند، اما طول مدت درمان در آنها، به ترتیب زیر بود: یک هفته (گروه 3)، دو هفته (گروه 4)، سه هفته (گروه 5)، چهار هفته (گروه 6) و پنج هفته (گروه های 7 و 8). گفتنی است که، برای برگشت پذیری احتمالی اثرات سایمتیدین، در گروه هشت، یک هفته پس از قطع درمان، آزمایش های پایانی انجام شد. تستوسترون سرم پیش از تزریق، یک روز پس از تزریق و سپس، هر سه روز، یک بار در همه گروه ها اندازه گیری گردید. در مدت آزمایش، وزن بدن حیوان اندازه گیری شد و در پایان آزمایش، بیضه ها، پروستات و سمینال وزیکول وزن گردیدند و سپس، آزمایش های بافت شناسی بر روی این بافت ها و نیز مجاری دفران انجام شد. یافته های آزمایش نشان داد، که میزان تستوسترون سرم در روزهای گوناگون آزمایش، در هر گروه و یا میان گروه گروه های گوناگون تفاوت معنی دار نداشت. وزن بیضه ها و پروستات و نسبت آن ها به وزن بدن در میان گروه ها تفاوت معنی دار نداشت. در آزمایش های بافت شناسی، همه ی بافت ها سالم بودند. وزن سمینال وزیکول و نسبت آن به بدن، در گروهی، که پنج هفته سایمتیدین در یافت کرده بودند، کاهشی معنی دار نشان داد گرچه، یک هفته پس از پایان تزریق، این تغییرات برگشت پذیر بود. به طورکلی، چنین بنظر می رسد، که سایمتیدین اثری مستقیم بر سمینال وزیکول دارد و احتمالا، می تواند با تغییر در میزان روی، باعث کاهش وزن آن شده باشد. بطور خلاصه، می توان گفت، که سایمتیدین احتمالا یا به گونه ای مستقیم و یا با تغییرات مترشحه از سمینال وزیکول، باعث تغییر در شمار و حرکت اسپرم می شود.

آرتریت روماتویید (RA)، یک اختلال التهابی پیشرونده است، که مشخصه ی آن، پلی آرتریت همراه با علایم سیستمیک گوناگون است. تولید نیتریک اکساید (NO) در سرم و مایع سینوویال مبتلایان به آرتریت روماتویید افزایش می یابد و به نظر می رسد، که در پدیده ی التهاب در این بیماری نقش داشته باشد. هدف از این پژوهش، پاسخ به این پرسش است که، آیا داروهای استفاده شده در درمان آرتریت روماتویید بر روی تولید نیتریک اکساید اثر دارند و آیا، اثر این داروها بر روی میزان نیتریک اکساید با یکدیگر تفاوتی دارد.
به این منظور، اثرات میزان های گوناگون (1000-μM1) از متوترکسات،سولفاسالازین، کلرو کویین و آزاتیوپرین بر تولید نیتریک اکساید القا شده با IFN-γ و Lipopolysaccharide (LPS) در ماکروفاژهای صفاق موش Balb / C بررسی شد و میزان نیتریک اکساید تولید شده، با روش گریس (Griess) اندازه گیری گردید. آزاتیوپرین، کلروکویین و سولفاسالازین، به ترتیب در یک شکل وابسته به میزان دارو اثر جلوگیری کننده بر روی تولید نیتریک اکساید داشتند. آزاتیوپرین در همه ی میزان ها باعث کاهش معنی دار آماری تولید نیتریک اکساید گردید (P<0.05). کلرو کویین و سولفا سالازین باعث کاهش معنی دار آماری تولید نیتریک اکساید در میزان 1000 - μM 10 گردیدند (P<0.05) اما متوترکسات تنها در دوز μM1000 باعث کاهش معنی دار آماری تولید نیتریک اکساید گردید (P<0.05). داروهای آزاتیوپرین، کلروکویین، سولفاسالازین و متوترکسات، به ترتیب باعث کاهش نیتریک اکساید در ماکروفاژهای صفاق موش می شوند که این اثر وابسته به میزان دارو است.

مشخصه ی بلوغ زودرس مرکزی، فعالیت زود هنگام محور هیپو تالاموس – هیپوفیز – گناد است، که به رشد و تسریع بلوغ استخوانی و بروز صفات ثانویه ی جنسی پیش از هشت سالگی در دختران و نه سالگی در پسران منجر می گردد. شایع ترین گونه ی بلوغ زودرس مرکزی در دختران گونه ی سرشتی است. کوتاهی قد در بزرگسالی، یکی از مهم ترین عوارض بلوغ زودرس مرکزی است، که ناشی از بسته شدن زود هنگام اپی فیزهاست. هدف از این پژوهش، بررسی اثر توقف بلوغ با آگونیست های LHRH در افزایش قد نهایی است. در این بررسی آینده نگر، شمار 15 دختر8 تا 9.5 ساله، که تشخیص بلوغ زودرس سرشتی در آنها به اثبات رسیده بود بررسی شدند. پس از اندازه گیری سن تقویمی، سن استخوانی، قد و مرحله بلوغ، تمامی بیماران تحت بررسی با داروی Decapeptyl که یک آگونیست LHRH است بصورت 60 میکروگرم برای هر کیلوگرم وزن بدن و به شیوه درون ماهیچه ای هر 28 روز یک بار قرار گرفتند. قد پیش بینی شده نهایی قبل از درمان با قد پیش بینی شده پس از پنج سال درمان با این دارو محاسبه و مقایسه شدند. سن 15 دختر با بلوغ زودرس سرشتی به هنگام مراجعه، 8 تا 9.5 سال و سن استخوانی آنها، در گستره ی 8 تا 11.5 سال بود. میانگین قد به هنگام مراجعه و پس از پنج سال تجویز داروی بالا، به ترتیب، 128.58 و 149.26 سانتی متر بود. قد پیش بینی شده نهایی بیماران پیش از درمان 3.597 151.34 ± و پس از پنج سال درمان، 158.7 ± 4.08 بود. اختلاف میانگین قد پیش بینی شده ی نهایی پس از درمان با میانگین قد پیش بینی شده ی نهایی پیش از درمان، 7.36 سانتی متر بود (P<0.001). یافته های این مطالعه بیانگر این است که، درمان با آگونیست های بلند اثر LHRH، به گونه ای چشمگیر بر افزایش رشد طولی در بلوغ زودرس سرشتی اثر می گذارد، بدون آن که عوارضی در خور توجه داشته باشد.

پان آنسفالیت تحت حاد یک بیماری پیش رونده ی عصبی در کودکان است، که به وسیله ی ویروس سرخک ایجاد می شود. از ویژگی های این بیماری، زوال عقل، آتاکسی، میوکلونوس و علایم موضعی عصبی است که سرانجام به مرگ می انجامد. واکسیناسیون ضد سرخک، شمار این بیماران را به شدت کاهش داده است. در این بررسی توصیفی، شمار 30 بیمار، با علایم بالینی مشخص پان آنسفالیت تحت حاد، در استان فارس از سال 1367 تا 1381 بررسی شدند. تشخیص پایانی به وسیله تظاهرات عصبی، یافته های غیر طبیعی در نوار مغزی و وجود سطوح بالای پادتن ضد ویروس سرخک در مایع مغزی – نخاعی با روش الایزا انجام گرفت. از 30 بیمار بررسی شده،.19 بیمار مذکر و 11 نفر مونث، با نسبت مرد به زن 1.7 بودند. این بیماران، در گستره ی سنی 3 تا 15 سال و با میانگین 7±1 سال بودند. میو کلونوس (24 مورد)، تشنج (18 مورد)، همی پارزی (10 مورد)، آتاکسی مخچه ای (8 مورد) و اغما (8 مورد) شایع ترین علایم بالینی بودند. درگیری اعصاب مرکزی، آتنور و دلیریوم در جایگاه های بعدی قرار داشتند. با وجود واکسیناسیون ضد سرخک، هنوز هم بیماران مبتلا به پان آنسفالیت تحت حاد دیده می شوند و این ممکن است دلیلی بر ایجاد این بیماری، حتی در حضور واکسیناسیون باشد.

راشی تیسم به دلیل نبود مینرالیزاسیون استخوان های در حال رشد یا بافت استویید است که تغییرات مشخصه ی آن، در انتهای استخوان های بلند در پرتونگاری دیده می شود و در مراحل بعدی، علایم بالینی نمایان می شوند. بررسی ها نشان داده است، که ارتباطی میان راشی تیسم و پنومونی وجود دارد. افزایش احتمال عفونت با راشی تیسم، ممکن است به علت اختلال دستگاه ایمنی، فاگوسیتوز و تغییرات فیزیکی، قفسه ی سینه باشد. هدف از این پژوهش، بررسی شیوع راشی تیسم در کودکان زیر پنج سال مبتلا به پنومونی بود. شمار 80 کودک کمتر از پنج سال بستری با پنومونی (گروه 1)، برای تشخیص راشی تیسم از نظر بالینی، پرتونگاری و بیوشیمی بررسی شدند. همزمان، 80 کودک سالم هم سن بدون پنومونی (گروه 2)، به طور اتفاقی برگزیده شده و بررسی های همانند بر روی آنها انجام شد. راشی تیسم در 12.5 درصد گروه 1 و در 1.25 درصد گروه 2 وجود داشت، که از نظر آماری تفاوتی چشمگیر در میان دو گروه وجود داشت (P=0.02). در کودکانی، که ویتامین D مصرف نکرده بودند، شیوع راشی تیسم شایع تر بود. راشی تیسم ممکن است یک عامل مهم آماده کننده ی پنومونی در کودکان زیر پنج سال باشد و پیش گیری از آن با مصرف ویتامین D، ممکن است به کاهش پنومونی در این کودکان منجر شود.

نوازندگان به عوارض ماهیچه ای – اسکلتی ناشی از نواختن دچار می شوند. عوارض مزبور، دامنه ای بسیار گسترده داشته و از درد خفیف تا درد شدید که می تواند سبب ترک نوازندگی شود، متفاوت است. تاکنون، هیچ پژوهشی بر روی سازهای سنتی ایران انجام نشده است. به نظر می رسد که با انجام این گونه پژوهش ها نگرشی نوین نسبت به این موضوع ایجاد گردد، حساسیتی بیشتر نسبت به مراجعه ی زودرس به پزشک به وجود آید و عوارض ویژه ی هر ساز و شیوع آن مشخص گردد. در این پژوهش، 78 هنرجوی تازه کار دف و سه تار، از چند مرکز فرهنگی معاینه ی بالینی شدند و 12 هنرجوی موسیقی، به عنوان گروه شاهد در نظر گرفته شدند. معاینه های مزبور، افزون بر تاریخچه پزشکی عبارت بودند از معاینه فیزیکی استاندارد، با توجه ویژه به دستگاه ماهیچه ای – اسکلتی، عصبی و حساسیت لمسی، دامنه ی حرکتی مفصل ها و نیز علایم حسی و توان ماهیچه ای و نیز، بررسی الکترود یاگنوستیک از دیدگاه وجود سندرم تونل کارپال. از 78 نفر هنرجو، 42 نفر، در رشته ی دف (15 مرد و 27 زن) و 36 نفر، در رشته ی سه تار (16 مرد و 20 زن) فعالیت داشتند. در کل، 53 درصد از هنرجویان به دردهای ماهیچه ای – اسکلتی دچار بودند، اما هیچ یک به سندرم تونل کارپال گرفتار نشده بودند. آسیب های بالا در هنرجویان دف (57 درصد) از سه تار (47 درصد) بیشتر بود. آسیب های ماهیچه ای – اسکلتی بعد از تقریبا 8 ماه تمرین غیر حرفه ای در هنرجویان دف و سه تار، شیوعی برابر آسیب های نوازندگان حرفه ای (ارکستر) سازهای کلاسیک دارند.

در درمان شب ادراری، به عنوان مشکلی شایع در کودکان، راه حل هایی گوناگون پیشنهاد شده است، که بر پایه ی تجربه ی پزشک و امکانات بیمار برگزیده می شوند. اثر جریان های تداخلی در درمان شب ادراری، تاکنون بررسی نشده است و تنها گزارش هایی پراکنده از الکتروتراپی وجود دارد. تعداد 40 بیمار که به روش های معمول درمان شب ادراری مقاوم بودند و به انجام این روش درمانی رضایت داشتند، برگزیده شدند و هفته ای سه بار و هر بار، به مدت 15 دقیقه تا سقف 12 جلسه تحت بررسی با جریان های تداخلی قرار گرفتند. نیمی از بیماران، پیشتر از دارو نیز استفاده کرده و پاسخ نگرفته بودند ولی برای هیچ یک از کودکان، از دستگاه اخطار دهنده استفاده نشده بود. سن بیماران، 5 تا 15 سال (میانگین 9.2 سال) و نیمی از آنها دختر بودند. در کل، در شش بیمار پاسخ کامل (همگی دختر بودند) و در 21 بیمار پاسخ نسبی (دست کم 50 درصد کاهش در شمار شب هایی که خیس می کردند) و روی هم رفته، در 27 بیمار (67.5 درصد) پاسخ کامل یا نسبی گرفته شد و در 23 نفر از آنها، تا دو ماه پس از قطع درمان، این وضعیت حفظ شد. از هشت بیمار، که شب ادراری ثانویه داشتند، تنها یک مورد به درمان پاسخ نداد، در حالی که، در 32 بیمار با شب ادراری اولیه، 12 مورد به درمان مقاوم بودند. شیوه ی پاسخ به درمان، به سن ارتباطی نداشت و هیچ یک از بیماران، با این روش درمانی عارضه ای نداشتند. جریان های تداخلی در شماری چشمگیر از بیماران با شب ادراری موثر بوده، به عنوان یکی از راه های درمان پیشنهاد می شود.

پتانسیل برانگیخته ی بینایی در تشخیص مولتیپل اسکلروز در موارد علامت دار و نیز در شرایطی که علایم بالینی آشکار نیست، دارای ارزش است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی میزان یافته های غیر طبیعی و الگوهای امواج پتانسیل برانگیخته ی بینایی در بیماران مولتیپل اسکلروز بود. افراد بررسی شده، 200 بیمار با تشخیص قطعی مولتیپل اسکلروز شامل، 144 زن و 56 مرد، در دامنه ی سنی 15 تا52 سال بودند. تاخیر زمانی و ارتفاع امواج ثبت شده در این بیماران با گروه کنترل که شامل، 25 زن و 25 مرد سالم، در دامنه ی سنی 16 تا 48 سال بودند، مقایسه گردید. 147 نفر (73.5 درصد) از بیماران مولتیپل اسکلروز دارای پتانسیل برانگیخته ی بینایی غیر طبیعی بودند. 121 نفر (60.5 درصد) آنان دارای اختلال دید و 79 نفر (39.5 درصد) بدون آن بودند. در گروه نخست، 119 نفر (98.3 درصد) دارای آزمایش غیر طبیعی و در گروه دوم، 28 نفر (35.4 درصد) دارای آزمایش غیر طبیعی بودند. افزایش تاخیر موج P1 و تفاوت آن در دو چشم روی هم رفته در 131 نفر (89.1 درصد) از بیماران موجود بود. بطور کلی در 73.5 درصد از بیماران مولتیپل اسکلروز، پتانسیل برانگیخته ی بینایی غیر طبیعی دیده شد. در بیماران دارای اختلال دید، پتانسیل برانگیخته ی بینایی در 98.3 درصد موارد، نتایج غیر طبیعی داشت ولی در بیماران بدون اختلال دید تنها در 35.4 درصد موارد دیده شد. با ارزش ترین معیار در این روش، تاخیر زمانی موج P1، به ویژه، تفاوت آن در دوچشم بود. تغییرات ارتفاع موج P1، به تنهایی از ارزش تشخیصی کمتر برخوردار بود.

فتق بوکدالک یا فتق دیافراگمی پشت جناغی (Retrosternal) شایع ترین فتق دیافراگمی مادرزادی است که ممکن است به علت باز ماندن سوراخ بوکدالک، احشای شکمی به قفسه ی سینه راه یابند[1]. نخستین بار روریوس (Revrius) در سال 1679، فتق دیافراگمی را پس از کالبد شکافی معرفی کرد. بوکدالک، برای نخستین بار، در سال 1848، از فتق دیافراگمی پشت جناغی به عنوان شایع ترین فتق مادرزادی دیافراگم نام برد2]]. شیوع فتق دیافراگمی، در حدود یک در 4000 نوزاد زنده گزارش شده است [3]. شیوع فتق دیافراگمی سمت چپ، راست و دو سویه، به ترتیب 80، 15 و کمتر از پنج درصد موارد گزارش شده است [4]. سبب شناسی فتق دیافراگمی ناشناخته بوده و ازدواج خانوادگی، اختلال کروموزومی، مصرف برخی مواد دارویی و عوامل محیطی را در ایجاد آن موثر می دانند [1]. علایم بالینی و پیش آگهی فتق دیافراگمی مادرزادی به شدت و محل ناهنجاری در دیافراگم، زمان رخداد فتق، گونه و میزان اندام های وارد شده به قفسه سینه بستگی دارد. هنگامی که اندام های شکمی به قفسه ی سینه وارد شوند، اختلال در تکامل ریه و هیپوپلازی آن ایجاد می شود. ورود زود هنگام اندام های شکمی به قفسه ی سینه، باعث هیپوپلازی شدیدتر ریه می شود [5] بنابراین، بر پایه ی شدت آسیب، ممکن است مرگ در دوران جنینی و یا پس از زایمان رخ داده و یا این که، حتی پس از سالیان دراز و حتی تا پایان عمر، بدون علامت بوده و به طور اتفاقی شناخته شود [6]. ناهنجاری هایی گوناگون ممکن است همراه با فتق دیافراگمی مادرزادی دیده شود، که از مهم ترین آنها، می توان از ناهنجاری های قلبی – عروقی و هیدروسفالوس نام برد [4،3]. همراهی ناهنجاری هر دو دست به همراه فتق بوکدالک بسیار ناشایع است و تنها سه نوزاد با فتق بوکدالک به همراه ناهنجاری اندام فوقانی در متون پزشکی معرفی شده اند [6،7]...