نشریه ارمغان دانش
سال هفتم شماره 3 (پیاپی 27، پاییز 1381)

بنزودیازپین ها به دلیل ایمنی بالا و آثار جانبی کم مورد تجویز پزشکان و توجه عموم قرار گرفته اند. این داروها دارای خصوصیات آرام بخشی، خواب آور، ضد اضطراب و ضد تشنج می باشند و در حال حاضر تعدادی از آنها در ایالات متحده آمریکا به وفور قابل دستیابی هستند. مطالعه حاضر در جهت تعیین توزیع فراوانی بیماران مسموم با بنزودیازپین ها از نظر خصوصیات بالینی و دموگرافیک طراحی و اجرا شد.
بررسی مسمومیت با بنزودیازپین ها در یک مقطع یکساله و از مهر ماه 1380 لغایت 1381 در بخش مسمومین مرکز پزشکی نور و علی اصغر اصفهان به صورت مطالعه توصیفی- آینده نگر انجام شده است. در این تحقیق تعداد 3250 بیمار مسموم مورد مطالعه قرار گرفتند. اطلاعات مورد نیاز شامل سن، جنس، طریقه مصرف دارو، نوع دارو، طول مدت بستری، علائم بالینی، نیاز به حمایت تنفسی و مرگ و میر بودند.
تعداد 402 بیمار (12.3 درصد) دچار مسمومیت با بنزودیازپین ها بودند که 211 نفر (52.4 درصد) مرد و بقیه زن بودند. بیشترین گروه سنی را گروه 30-21 سال (51.8 درصد) تشکیل می داد و بیشترین طول مدت بستری یک روز یا کمتر از یک روز (96.5 درصد) بود. فراوانترین بنزودیازپین مصرفی، دیازپام (45.7 درصد) بود، که از طریق خوراکی مصرف شده بود. نیاز به لوله گذاری تراشه در 5 بیمار (1.3 درصد) ملاحظه شد و تنها در یک مورد (0.2 درصد) از این میان تهویه مکانیکی مورد نیاز بود. بیشترین علائم بالینی 49) درصد) مربوط به علائم عصبی و سیستم اعصاب مرکزی (به صورت اختلالات سطح هوشیاری و...) بود. فراوانی مرگ و میر 0.2 درصد (یک نفر) بود.
نتایج مطالعه حاضر نشان داد که مصرف بیش از حد بنزودیازپین ها تاثیر قابل توجهی بر روی سیستم های بدن ندارند و از این نظر مشابه مطالعات قبلی است. از طرفی میزان نسبتا بالای مسمومیت با بنزودیازپین ها بیانگر زمینه بیماری های روحی و روانی بوده و نشانگر دسترسی آسان به این داروها در جامعه می باشد و خود این نکته توجه اولیاء امور را بیش از پیش طلب می کند.

درد از بیشترین علل رنج و ناتوانی است که به طور جدی به کیفیت زندگی میلیون ها انسان در سراسر جهان لطمه وارد می سازد. تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست از جمله روش های غیر دارویی تسکین درد بوده که یک روش غیر تهاجمی و بی خطر است. در همین راستا این پژوهش با هدف تعیین تنس در کنترل درد پس از جراحی شکستگی ران در بیماران بستری انجام گرفت.
در این مطالعه نیمه تجربی تاثیر تنس در کنترل درد پس از عمل جراحی شکستگی ران در بیماران بستری در بیمارستان امام خمینی دهدشت بررسی گردید و تعداد 60 نفر از بیماران بستری در بخش ارتوپدی به صورت تصادفی و مبتنی بر هدف انتخاب شده اند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه بود که قسمت اول آن مربوط به اطلاعات دموگرافیک و قسمت دوم چک لیست مربوط به شدت درد، طول مدت درد، تکرار حملات درد و علایم حیاتی در 48 ساعت اول پس از عمل بود. جهت تعیین شدت درد از معیار مقایسه ای عددی استفاده گردید. در تمام نمونه های مورد و شاهد، جراح، بیهوشی، نوع داروی بیهوشی، مسکن مخدر حین بیهوشی یکسان بود. برای تسکین درد در گروه مورد از تنس و در صورت عدم کارآیی از مسکن تجویز شده به وسیله پزشک استفاده گردید. در گروه شاهد نیز از همان نوع مسکن برای تسکین درد استفاده شد. شدت درد و علایم حیاتی در دو گروه مورد (قبل و بعد از کاربرد تنس) و شاهد (قبل و بعد از مصرف مسکن) بررسی گردید.
نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که شدت درد، طول مدت درد، تکرار حملات درد و میزان داروی مسکن مصرفی پس از کاربرد تنس به میزان قابل ملاحظه ای نسبت به گروهی که از دارو برای آنان استفاده شده بود کاهش یافته است (P<0.05) تنس می تواند به عنوان یک وسیله کمکی غیر تهاجمی و غیر دارویی موثر در کاهش درد بیماران تحت عمل جراحی شکستگی ران مورد استفاده قرار گیرد.

از آن جا که قدرت و تحمل عضلات شکمی و پشتی در نگه داشتن راستای طبیعی بدن و نگهداری مفاصل ستون مهره ها نقش بسیار مهمی دارند، این مطالعه با هدف بررسی میزان قدرت عضلات شکمی و پشتی با تعداد زایمان و متغیرهای دیگری مانند سن، قد، وزن، شغل و شیوع کمر درد انجام گرفت.
این مطالعه توصیفی- تحلیلی، به طور مقطعی بر روی 100 زن با سه گروه زایمانی 1 تا 3، 4 تا 7 و 8 تا 13 زایمان با میانگین سنی 12.5±41.5 سال با و یا بدون کمر درد که به مرکز درمانی و توانبخشی یاسوج مراجعه کرده بودند انجام گرفت. با استفاده از روش استاندارد درجه بندی تست ماهیچه ای، قدرت عضلات شکمی و پشتی اندازه گیری گردید. داده های مربوط به تعداد زایمان، سن، شغل و درد با گفت و شنود و داده های مربوط به قد و وزن با استفاده از نوار متر و ترازو مشخص و در پرسشنامه ثبت شدند.
بر اساس این مطالعه و با توجه به شرایط منطقه میانگین تعداد زایمان طبیعی 0.4±5.3 بود (33% بیش از 8 زایمان، 38% چهار تا هفت زایمان و 29% سه یا کمتر از سه زایمان). میزان متوسط قدرت عضلات شکمی 0.8±3.3 بوده که در زنان با بیش از 8 زایمان 0.5±2.5 و در زنانی که 3 یا کمتر از 3 زایمان داشته اند 0.3±4.1 بوده است. میانگین قدرت عضلات پشتی 0.5±3.6 بوده که در زنان با بیش از 8 زایمان 0.4±3.3 و در زنانی که 3 یا کمتر از 3 زایمان داشته اند 0.4±4 بوده است.
نتایج این مطالعه نشان داد که با افزایش تعداد زایمان میزان قدرت عضلات پشتی و شکمی کاهش پیدا می کند. در این پژوهش ارتباط آماری معنی داری بین میزان قدرت عضلات شکمی و پشتی با تعداد زایمان به دست آمد(P<0.001). اما بین تعداد زایمان و شیوع کمر درد ارتباط آماری معنی داری وجود نداشت. از آنجا که در اثر تعداد زایمانهای بالا تغییرات پایداری در ناحیه لگن و شکم صورت می گیرد، آموزش ورزش های تقویتی به زنان ضروری به نظر می رسد.

سیروز فرآیند منتشری است که با فیبروز و دگرگونی ساختمان طبیعی کبد همراه با طیف وسیعی از تظاهرات بالینی مشخص می شود. اختلالات کار و کبد و تغییرات تستهای خونی عملکرد کبدی در اثر تخریب هپاتوسیتها در این بیماران اتفاق می افتد. مطالعه حاضر به منظور بررسی این تغییرات انجام گرفته است.
این مطالعه توصیفی مقطعی بر روی 55 بیمار مبتلا به سیروز کبدی با آنتی ژن سطحی هپاتیت B منفی که طی دو سال به روش نمونه گیری آسان انتخاب شده بودند، انجام گردید. از هر یک نمونه ها 5 میلی لیتر خون گرفته شد و آزمایشات تعیین میزان هموگلوبین، آنزیم های کبدی، بیلی روبین و پروتئین های خون و نیز زمان پروترومبین خون انجام شد.
بیماران مورد بررسی 27 نفر مرد و 28 نفر زن بودند. میانگین آنزیم های کبدی و گلوبولین در این بیماران بالاتر از حد طبیعی و هموگلوبین و آلبومین خون کمتر از حد طبیعی بود. افزایش زمان پروترومبین در بیماران مشاهده گردید. در بیماران بالاتر از 59 سال، افزایش آنزیمهای کبدی در مقایسه با سایر گروه های سنی کمتر بود و با افزایش سن میزان آلبومین کاهش و میزان گلوبولین افزایش داشت.
: این بررسی نشان می دهد که بیماران سیروز کبدی دچار اختلالات هماتولوژیک متعددی می گردند که عوارض زیادی را در پی دارد. بنابراین انجام تستهای آزمایشگاهی سریال برای اداره این بیماران لازم است تا نسبت به کنترل عوارض ایجاد شده اقدام گردد.

سوختگی از بسیاری جهات جزء بدترین آسیب هایی است که فرد ممکن است تجربه نماید. سوختگی های وسیع علاوه بر صدمات جسمی- روانی قابل توجه، خسارات مالی فراوان بر جامعه و خانواده تحمیل می نماید. لذا این مطالعه با هدف تعیین علل مرتبط با سوختگی در بیماران بستری در بخش سوختگی بیمارستان یاسوج انجام گرفته است.
این پژوهش توصیفی- مقطعی بر روی کلیه بیمارانی (104 نفر) که در طی سال 1380 دچار سوختگی شده و در بخش سوختگی بیمارستان شهید بهشتی بستری شدند، انجام گرفت. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای بود که از طریق مصاحبه با بیمار یا همراه او و پرونده طبی بیماران تکمیل گردید. داده ها پس از جمع آوری با نرم افزار اس، پی، اس، اس (SPSS) تجزیه و تحلیل گردید.
نتایج نشان داد که 65.4 درصد سوختگی ها به صورت غیر عمدی (تصادفی) و 34.6 درصد خودسوزی بوده است. مهمترین عامل سوزاننده در نوع غیر عمدی مایعات داغ (عمدتا آب جوش و چای) و در خودسوزی ها نفت بوده است. 24 درصد بیماران، کودکان زیر 13 سال بوده که سوختگی تمامی آنها اتفاقی بوده است. 97.2 درصد خودسوزی ها زن و 58.8 درصد سوختگی های غیر عمدی مرد بوده اند. علت بروز 86.6 درصد سوختگی های غیر عمدی ناشی از عدم رعایت نکات ایمنی و 55.6 درصد خودسوزی ها اختلاف خانوادگی خصوصا عدم تفاهم با همسر بوده است. ارتباط معنی داری بین نوع سوختگی با سن، جنس، درصد، عمق سوختگی و میزان مرگ و میر مشاهده گردید.
کودکان از گروه های مستعد برای سوختگی های غیر عمدی یا تصادفی هستند و این نوع سوختگی ها عمدتا در منزل رخ می دهند که بیشتر موارد آن از طریق آموزش همگانی در زمینه استفاده صحیح از وسایل و رعایت نکات ایمنی قابل پیشگیری هستند. موارد خودسوزی نیازمند روانشناختی و جامعه شناختی عوامل مربوط جهت ارائه برنامه های مشاوره ای می باشد.

هپاتیت ویروسی (HCV) C،95-90% از هپاتیت های قابل انتقال از طریق خون را تشکیل می دهد. شیوع جهانی عفونت هپاتیت 3% C و بالغ بر 180 میلیون نفر می باشد. بیش از 90% حاملین ویروس به سمت بیماری های مزمن کبدی پیشرفت می کنند. تزریق کنندگان مواد مخدر فعلا گروه اصلی در معرض خطر هستند. در سطح جهانی شیوع عفونت هپاتیت C در معتادین تزریقی 90- 50% و بروز سالانه 30-10% است. زندان یک محیط پرخطر ابتلاء به هپاتبیت C به لحاظ مصرف بالای مواد مخدر و فعالیت های جنسی می باشد. هدف از این تحقیق تعیین سرولوژیک هپاتیت C و عوامل خطر ساز در زندانیان معتاد می باشد.
این پژوهش یک مطالعه توصیفی- تحلیلی است. در شهریور 1380 در یکی از پایگاه های دیده ور کشور به روش تصادفی، از 312 تن از زندانیان مرد معتاد نمونه خون گرفته شد. نمونه ها با کیت الیزا نسل سوم از نظر آنتی بادی HCV بررسی شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه و مصاحبه بود. 230 نفر (74%) نمونه ها تمایل به تکمیل پرسشنامه داشتند. نمونه ها به لحاظ متغیرهای زمینه ای همسان بودند. عوامل خطر در 82 معتاد آنتی بادی مثبت (گروه مورد) و 148 معتاد آنتی بادی منفی (گروه شاهد) مقایسه شدند.
96 نمونه آنتی بادی مثبت یافت شد. لذا شیوع سرولوژیک عفونت هپاتیت C در زندانیان معتاد 30.8% بود. عوامل عمده خطر عفونت هپاتیت C در گروه مورد عبارت بودند از: سابقه اعتیاد (میانگین 174 ماه)، مدت محکومیت به زندان (میانگین 48 ماه)، روش مصرف مواد به ویژه تزریق (82%) وانفیه (44%)، سابقه مصرف الکل به مدت بیش از 5 سال (60%)، خالکوبی (66%)، استفاده مشترک از سرنگ (31%) و تیغ (53%)، روابط نامشروع جنسی (>%74)، ضرب و جرح (31%) و نوع ماده مخدر به ویژه هرویین (90%) و حشیش (p<0.05) (%64).
در زندانیان معتاد، آلودگی به عفونت هپاتیت C شیوع قابل توجهی دارد و انجام رفتارهای پرخطر و ناسالم از عوامل اصلی آلودگی می باشد.

از آنجا که ویتامین A اثرات مختلفی بر روی بدن دارد، این اثرات بر روی قسمتهای مختلف بدن مورد بررسی قرار گرفته و نتایج بسیار مهمی در این زمینه به دست آمده است. اما اثر این ویتامین بر روی حافظه کمتر مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است. آنچه در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است، اثر ویتامین A روی حافظه موش سوری در زمان حاد است.
در این تحقیق تجربی ویتامین A و روغن کنجد با مقادیر 10000، 25000 و 50000 واحد تجویز گردید و پس از آن اثر آنها بوسیله دستگاه تست حافظه روی حافظه موش ها مورد بررسی قرار گرفت. گروه های مورد بررسی شامل سه گروه، آموزش دیده، آموزش ندیده و کنترل بودند که در زمانهای 18، 6 و 24 ساعت در دو حالت آموزش دیده و آموزش ندیده تست شدند و با گروه کنترل که در زمانی همانند گروه های آموزش دیده و یا آموزش ندیده تست شده بودند، مقایسه انجام گرفت.
نتایج حاصله نشان داد که آموزش دیده ها با کنترلها در بعضی از موارد دارای اختلاف معنی داری بوده و آموزش ندیده ها با کنترلها نیز در مواردی اختلاف معنی دار داشتند (p<0.05). با توجه به تجربیات انجام شده و نتایج آنها می توان گفت که ویتامین A با مقادیر تجویز شده پایین سبب افزایش حافظه می گردد و مقایسه بین آموزش دیده ها و آموزش ندیده ها نیز نشان می دهد که در مواردی اختلاف معنی دار وجود دارد (p<0.05).
با توجه به مطالعات انجام شده قبلی و یافته های به دست آمده می توان گفت که آموزش سبب افزایش سنترپروتیین و در نهایت سبب ایجاد حافظه می گردد و مقایسه بین آموزش دیده ها و آموزش ندیده ها نیز نشان می دهد که اختلاف معنی دار وجود دارد. طبق تجربیات حاصله احتمالا تجویز ویتامین A در مقادیر پایین حافظه را افزایش می دهد و حافظه کوتاه مدت تشکیل می گردد.

عفونت های بیمارستانی سبب مرگ و میر و عوارض متعددی در بیماران بستری می شوند و عوامل محیطی نقش مهمی در ایجاد این عفونت ها دارند. هدف این مطالعه بررسی وضعیت رعایت استانداردهای بهداشت محیط در بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی فارس می باشد تا از نتایج آن در جهت بهبود وضعیت بهداشت محیط و کاهش عفونت های بیمارستانی استفاده شود.
این مطالعه به صورت توصیفی بوده و جامعه مورد مطالعه نیز بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی فارس؛ شامل 13 بیمارستان آموزشی و 17 بیمارستان غیرآموزشی است. مطالعه حاضر به وسیله چک لیست هایی حاوی مجموعا 80 سؤال در ابعاد مختلف بهداشت محیط در قسمت های مختلف بیمارستانهای مورد مطالعه انجام شد و با استفاده از آمار توصیفی، نتایج به دست آمده ارائه گردید. وضعیت کیفی رعایت استانداردهای بهداشت محیط در قسمت های مختلف به این صورت تعیین شد که نمرات 100-81 به عنوان وضعیت مطلوب، نمرات 80-61 وضعیت نسبتا مطلوب و نمره 60 و کمتر از آن به عنوان وضعیت نامطلوب در نظر گرفته شد.
به طور کلی وضعیت رعایت استانداردهای بهداشت محیط در بیمارستانهای مورد مطالعه نسبتا مطلوب (14.3±71.5) می باشد که بهترین وضعیت رعایت این استانداردها مربوط به اتاق بهبودی (23.8±84) و بدترین آن مربوط به اتاق ترون سازی (30.2±56) می باشد. در مجموع وضع کلی رعایت استانداردهای مورد بحث در بیمارستانهای غیرآموزشی (14.7±74.5) بهتر از بیمارستانهای آموزشی (13.2±67.4) می باشد.
وضعیت موجود رعایت استانداردهای بهداشت محیط در بیمارستانهای مورد مطالعه، به خصوص در بیمارستانهای آموزشی به علت قدیمی بودن ساختمانها، فرسوده بودن امکانات و وسایل، تعداد زیاد بیماران و دانشجویان، اجرای طرح خودگردانی و مشکلات مالی و مدیریتی مطلوب نمی باشد؛ لذا تهیه استانداردهای بهداشت محیط برای بیمارستانها و وجود آموزش های مدون در این زمینه و دخالت دادن رعایت این استانداردها در ارزشیابی بیمارستانها، برای ارتقای وضعیت موجود ضروری می نماید.