مجله سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران
سال بیست و هفتم شماره 4 (پیاپی 108، زمستان 1388)

به وجود آوردن اماکن عاری از دود دخانیات به منظور حمایت از افراد غیرسیگاری ضروری است و همچنین انگیزه ترک را برای افراد سیگاری فراهم می کند. با توجه به قانون ممنوعیت مصرف دخانیات در اماکن عمومی در کشور از سال های قبل و در نظر گرفتن اینکه در عمل اجرای آن ضعیف است بر آن شدیم تا این وضعیت را در شهر تهران بررسی نماییم.
این مطالعه به صورت مقطعی توصیفی در سال 88 انجام گردید. بعد از تقسیم نقشه جغرافیایی تهران به 3 منطقه شمال، مرکز و جنوب در هر منطقه 10 نقطه تصادفی انتخاب گردید و پرسشگری به روش دستیابی آسان پس از مراجعه به آن آدرس به سمت راست تا حصول تعداد مورد نظر انجام گردید. شاخص های اندازه گیری شده شامل وجود هشدار ممنوعیت مصرف و زیرسیگاری و محل مصرف سیگار، نحوه برخورد با مصرف سیگار از طریق پرسشگری و مشاهده برآورد گردید.
458 رستوران و خوراک سرا مورد بررسی قرار گرفت. در 60 مورد (13%) علامت ممنوعیت استعمال دخانیات در اماکن عمومی دیده نشد. در 140 مورد (30%) زیر سیگاری و در 54 مورد (12%) محل مخصوص استعمال دخانیات وجود داشت. در 132 مورد (29%) متصدی هیچ واکنشی دربرابر مصرف سیگار در رستوران ندارد. تمامی موارد از قانون ممنوعیت دخانیات در اماکن عمومی آگاهی دارند. بیش از 50% موارد آن را سودمند می دانند و در 106 مورد (23%) اجرای آن را باعث افزایش مشتری خود می پندارند. از نظر آماری رابطه معنی داری بین محل و سال فعالیت با اجرای قانون فوق دیده نشد ولیکن رابطه معنی داری بین وضعیت علامت منع مصرف دخانیات با نحوه برخورد با فرد سیگاری و افزایش مشتری دیده شد. (p=0.000) با اینکه سال ها از وجود این قانون می گذرد اجرای آن را به طور کامل نمی بینیم و این لزوم و اهمیت نظارت بر حسن اجرای قانون را نشان می دهد.

اخیرا مساله خطای پزشکی یکی از دغدغه های سیستم پزشکی و همچنین بیماران شده است. در بخش اورژانس، با توجه به کثرت بیماران و غیرمنتظره بودن اکثر بیماری ها شناسایی نگرانی های بیماران در طول اقامت در این بخش و کوشش در جهت رفع آن می تواند در افزایش میزان امنیت بیماران از احتمال بروز خطاهای پزشکی و ارتقا میزان رضایتمندی بیماران موثر باشد. این مطالعه با هدف بررسی میزان وقوع نگرانی بیماران اورژانس، ارتباط آن با خصوصیات بیماران و میزان رضایتمندی آنها از خدمات ارایه شده انجام گرفت.
این مطالعه توصیفی مقطعی در آبان 13?? در تهران انجام شد. پرسشنامه ای جهت بررسی فراوانی وقوع نگرانی بیماران از بروز خطاهای پزشکی و نیز میزان رضایتمندی ایشان با استفاده از مقیاس Likert تهیه گردید. کلیه بیماران بزرگسالی که در طی یک هفته به اورژانس بیمارستان رسول اکرم (ص) مراجعه داشتنه و دچار کاهش سطح هوشیاری یا مسمومیت نبودند وارد مطالعه شدند. 7 روز بعد طی تماس تلفنی از آنها پرسشنامه ها تکمیل گردید. آنالیز اطلاعات با استفاده از c2 و t Test در نرم افزار SPSS 14 انجام شد.
از مجموع? 3? بیمار، 48.3 درصد (44.5 تا? ? درصد با فاصله اطمینان? ? درصد) از بیماران از حداقل یک مورد از? ? مورد خطای پزشکی ذکر شده اظهار نگرانی کردند که شایع ترین آنها اقامت طولانی در اورژانس و ترس از وقوع خطای دانشجویان پزشکی بود. میزان نگرانی بیماران با خصوصیات آنها از جمله سن، سطح سواد، طول مدت بستری و چگونگی تعیین تکلیف و ترخیص از اورژانس ارتباط معنی دار داشت (p<0.001).?? درصد بیماران رضایت خود را از خدمات پزشکی خوب یا عالی ابراز کردند. میزان احساس امنیت بیماران از بروز خطای پزشکی به طور قابل ملاحظه ای با رضایتمندی بیماران ارتباط مستقیم داشت (p<0.0001).
گرچه بسیاری از بیماران از ارایه خدمات پزشکی احساس امنیت کردند ولی با توجه به شرایط استرس زا در اورژانس، شناسایی نوع نگرانی بیماران، آموزش و برقراری ارتباط موثر با بیماران می تواند باعث کاهش نگرانی بیماران و افزایش میزان رضایتمندی ایشان گردد.

پره اکلامپسی یک اختلال در حاملگی می باشد که با افزایش موربیدیتی و مورتالیتی مادری و جنینی همراه است. اختلال عملکرد سلول های اندوتلیال در پاتوژنز پره اکلامپسی با اهمیت می باشد. عدم تعادل بین رادیکال های آزاد مولد پراکسیداسیون لیپید و آنتی اکسیدان هایی از قبیل سرولوپلاسمین (Acute phase Reactant)، در تخریب عملکرد سلول های اندوتلیال و ایجاد پره اکلامپسی نقش دارد. هدف از این مطالعه بررسی سطح سرمی سرولوپلاسمین در مبتلایان به پره اکلامپسی و مقایسه آن با حاملگی طبیعی است.
مطالعه حاضر یک مطالعه مقطعی است که بر روی 39 بیمار (شامل 21 مورد پره اکلامپسی خفیف، 18 مورد پره اکلامپسی شدید) به عنوان مورد و 30 زن حامله طبیعی (شاهد) صورت گرفت. از هر فرد 5 سی سی خون گرفته و پس از جداسازی سرم، بوسیله کیت مخصوص سطح سرمی سرولوپلاسمین اندازه گیری شد و داده ها با استفاده از آزمون های آنالیز واریانس یک طرفه، کای دو و منحنی ROC مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. P>0.05 از نظر آماری معنی دار تلقی می گردید.
سطح سرمی سرولوپلاسمین بین سه گروه شدید، خفیف و کنترل تفاوت معناداری وجود داشت (P=0.047).
افزایش سطح سرلوپلاسمین به عنوان یک عامل پیشگویی کننده می تواند جهت تشخیص پره اکلامپسی شدید مورد استفاده قرار گیرد.

پارکینسون شایع ترین بیماری تخریبی سیستم عصبی مرکزی محسوب می شود. در این بیماری علاوه بر اختلالات عصبی - عضلانی، ناهنجاری هایی نیز ممکن است در سیستم اکولوموتور بیماران مشاهده گردد. ارزیابی عملکرد سیستم اکولوموتور دید روشنی را نسبت به وضعیت تعادلی افراد مورد ارزیابی فراهم می کند و می تواند به عنوان ابزار مناسبی جهت سنجش میزان اختلالات حرکتی در نظر گرفته شود. هدف از این پژوهش، ارزیابی دقیق سیستم اکولوموتور در بیماران پارکینسون ایدیوپاتیک بود تا با شناخت بیشتر مکانیسم های درگیر در این اختلال، طراحی و هدایت برنامه های توانبخشی به منظور افزایش کیفیت زندگی و ایجاد شرایط بهتر برای آنها ممکن گردد.
این پژوهش از نوع مقطعی - تحلیلی بود که طی آن 30 فرد مبتلا به بیماری پارکینسون ایدیوپاتیک (18 مرد و 12 زن) و 30 فرد طبیعی (20 مرد و 10 زن) در محدوده سنی 70-35 سال مورد مطالعه قرار گرفتند. در این مطالعه شاخص های بهره و فاز حرکات تعقیب آرام چشم (در جهات افقی و عمودی) در سرعت 0.2 هرتز برای کلیه شرکت کنندگان ثبت گردید. برای مقایسه بهره و فاز بین دو گروه مورد مطالعه از آزمون های تی مستقل و من ویتنی (در موارد توزیع غیر نرمال داده ها) استفاده شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار SPSS 15 صورت پذیرفت.
میانگین بهره تعقیب آرام در افراد طبیعی به جز در وضعیت تعقیب آرام افقی چشم راست به طور معناداری بیشتر از بیماران مبتلا به پارکینسون بود (p<0.05). همچنین، میانگین فاز تعقیب آرام در بیماران پارکینسون ایدیوپاتیک به جز در وضعیت تعقیب آرام افقی چشم راست به طور معناداری بیشتر از افراد طبیعی به دست آمد (p<0.01).
وجود اختلالات اکولوموتور در بیماران مبتلا به پارکینسون ایدیوپاتیک در هر دو حالت ارایه محرکات به صورت افقی و عمودی می تواند نشان دهنده کاهش کنترل دوپامینرژیک در این بیماران باشد.

عمل جراحی آدنوتانسیلکتومی از شایع ترین جراحی ها در حیطه عمل جراحی گلو و حلق و بینی می باشد و متاسفانه شایع ترین علت تاخیر در ترخیص این بیماران تهوع و استفراغ می باشد و نیز شایعترین عارضه این جراحی در ریکاوری از بیهوشی می باشد. استفاده از داروهایی که بتواند با کمترین عارضه و قیمت در کنترل این مشکل موثر باشد می تواند با کم کردن عوارض، ترخیص بیمار و مشکلات همراه را کمتر سازد. در این مطالعه 60 بیمار کاندید عمل جراحی آدنوتانسیلکتومی که به اتاق عمل بیمارستان لقمان معرفی شده بودند در یک دوره 6 ماهه مورد بررسی قرار گرفتند. این بیماران به دو گروه 30 تایی تقسیم شدند که در گروه یک داروهای دگزامتازون و متوکلوپرامید و در گروه دوم اندانسترون به همراه همان مقدار آب مقطر بلافاصله بعد از اینداکشن دریافت کردند، با NG tube هوای معده آنها تخلیه شد و جهت حفظ بیهوشی پروپوفل میکروگرم بازای هر کیلوگرم وزن بدن به همراه (50%O2 + 50%N2O) دریافت کردند سپس در زمان های 3-0، 12-3، 24-12 ساعت بعد از عمل جراحی از نظر بروز تهوع و استفراغ در بخش ریکاوری و بخش گوش و حلق و بینی بررسی شدند.
در دو گروه مورد مطالعه تفاوت معنی داری از نظر بروز تهوع و استفراغ بعد از عمل جراحی در ساعات 3-0 و 12-3 و 24-12 بعد از عمل جراحی یافت نشد و اندانسترون ارجحیتی نسبت به ترکیب داروهای دگرامتازون و متوکلوپرامید نداشت و این ترکیب دارویی با توجه به قیمت کمتر و احتمال ایجاد کمتر عوارض خطرناک به اندانسترون ارجحیت دارد.
در مطالعه ما نشان داده شد که ترکیب داروهای دگزامتازون و پلازیل می تواند به اندازه انداسنترون در کنترل و تهوع و استفراغ بعد از عمل جراحی آدنوتانسیلکتومی در ساعت های مختلف موثر باشد و تفاوت معنی داری بین این دو دارو با اندانسترون در کنترل تهوع و استفراغ بعد از عمل جراحی وجود نداشته است و در مطالعه ما اندانسترون ارجحیتی نسبت به مصرف همزمان دوداروی دگزامتازون و متوکلوپرامید نداشت.

اصولا علل هپاتیت یا افزایش آنزیم های کبدی در کودکان که معمولا به دنبال آسیب سلول های کبدی (هپاتوسیت ها) ایجاد می شود؛ از یک بیماری ویروسی موقتی بدون علامت تا یک بیماری مزمن زمینه ای کبدی متنوع است. که عدم توجه و پیگیری مناسب بیمار می تواند منجر به نارسایی کبدی گردد متغیر می باشد.در ارزیابی یک کودک با هپاتیت علامت دار و یا بدون علامت، پس از گرفتن تاریخچه دقیق و انجام معاینه بالینی، آزمایش های اولیه شامل PT، ALP، AST، ALT، U/A، CBC انجام می گردد و سپس با توجه به آزمایشات اولیه و سیر بیماری، هپاتیت سیتوتوکسیک یا کلستاتیک حاد یا مزمن بر اساس تعریف مطرح می گردد. در این نوشتار تعریف و روش ارزیابی هر یک از موارد فوق و روش برخورد با آنها در کودکان تبیین می گردد.توجه به این بیماری و شناخت کافی از جنبه های مختلف تشخیصی و درمانی و روش برخورد صحیح با آن مورد نیاز گروه کثیری از پزشکان می باشد.

پانکراتیت مزمن یک بیماری التهابی نادر است که علل مختلفی می تواند داشته باشد. از جمله: مصرف زیاد الکل، هیپرپاراتیروئیدیسم. هیپرتری گلیسریدمی پانکراس Divisum.می توان پانکراتیت مزمن را به انواع زیر تقسیم بندی کرد.لیتوژنیک، انسدادی، التهابی، خود ایمنی، فیبروز بدون علامت پانکراس، تروپیکال (تغذیه ای)، ارثی (فامیلیال).در این جا به 2 مورد بیمار دختر 5 و 16 ساله اشاره می شود که با یکدیگر نسبت فامیلی داشته (دختردایی، دخترعمه) و هر دو با علایم درد اپیگاستر با انتشار به پشت و تهوع و استفراغ طولانی مدت مراجعه کرده و تحت بررسی قرار گرفته اند. با تشخیص پانکراتیت مزمن هر دو بیمار تحت انجام ERCP و پانکراتوگرافی قرار گرفتند که در هر دو مورد اتساع و نامنظمی مجرای پانکراتیت همراه با سنگ مشاهده شد. هر دو بیمار تحت عمل جراحی Fery Procedure) Longitudinal Roux-en-y Pancreaticojejunostomy) قرار گرفته و علایم آنها بعد از جراحی بر طرف شده و بهبودی یافت.

یکی از مراسم رایج کنگره ها و سمینارهای پزشکی و کنفرانس های بیمارستانی (که خیلی هم مفید می باشد) میز گردهاست. رسم معمول این جلسات چنین است که در آن چند کارشناس حاضر می شوند و گرداننده میز گرد ضمن طرح یک موضوع از قبل انتخاب شده از کارشناسان میخواهد که نقطه نظرهای خود را در چند دقیقه بیان نمایند و بقیه جلسه را به حضار واگذار می کنند که سوال های خود را مطرح کرده و درباره مطلب مورد بحث اظهارنظر نموده و در تمام لحظات پانل حضوری مستمر داشته باشند.متاسفانه در جریان بسیاری از میزگردهای ما در سال های اخیر رعایت ضوابط فوق نمی شود. چرا که اعضاء شرکت کننده غالبا جلسه میزگرد را با سخنرانی اشتباه می گیرند و هر کدام مدتی طولانی صحبت کرده و اسلاید نشان می دهند و بدین ترتیب بیشتر وقت جلسه گرفته می شود و بعد از آنهم گرداننده که مقداری سوال از قبل آماده نموده خود را در غالب یک ممتحن احساس کرده و حالتی به خود می گیرد که با سوالات خود می خواهد اعضا میز گرد را امتحان کند!و خلاصه آنکه حضور مستمعین فراموش می شود و اگر در آخر جلسه هم وقتی برای سوال کردن مانده باشد و اگر عده ای خواب نباشند؟ و اگر حوصله پرسش داشته باشند؟ چند سوالی را مطرح می کنند که پس از پاسخ به 1-2 تای آنها بقیه در دست گرداننده می ماند و وقت تمام می شود...بدیهی است ادامه چنین روندی لطمه بسیار گرانی به میز گردها خواهد زد. بنابراین جا دارد که یک دگرگونی بنیادی در نحوه اداره میزگردها به وجود آید و هدف کلی این باشد که بیشتر زمان میز گرد در اختیار حضار قرار گیرد تا جلسه با طرح سوالات مناسب و برخورد اندیشه ها حالت با نشاطی به خود بگیرد و یادمان نرود که «کلاس خوب کلاسی است که چراهای آن زیاد باشد».