فصلنامه پرستاری و مامایی
پیاپی 2 (تابستان 1385)

کیفیت مفهومی است که در دو دهه ی اخیر به عنوان مهمترین مساله در عرصه خدمات سلامت، بویژه مراقبت پرستاری مطرح شده است. از آنجایی که هرگز نمی توان به سطح مطلق کیفیت دست یافت لذا بررسی مداوم و مستمر آن همواره الزامی است. از طرفی صاحبنظران معتقدند که کیفیت مراقبت پرستاری با چگونگی ارائه خدمات از جانب پرستاران و نتایج حاصل از آن ارتباط دارد. به همین دلیل توجه به دیدگاه پرستاران و بیماران به عنوان ارائه کنندگان و دریافت کنندگان خدمات پرستاری، در بررسی کیفیت این مراقبتها حائز اهمیت می باشد. مطالعه حاضر نیز برای جبران کمبود مطالعاتی در خصوص بررسی ابعاد مختلف کیفیت مراقبت پرستاری (روانی - اجتماعی، فیزیکی و ارتباطی) از دیدگاه پرستاران و بیماران، انجام گرفته است.
پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی- مقایسه ای است و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه کیفیت مراقبت از بیمار بوده که در 4 بخش تنظیم گردیده (مشخصات دموگرافیک، بعد روانی - اجتماعی، بعد فیزیکی و بعد ارتباطی) و بر اساس مقیاس پنج درجه ای سنجیده شده است. روایی پرسشنامه به طریقه روایی محتوا و پایایی آن توسط آلفای کرونباخ مورد بررسی قرار گرفته است (8/0 >در هر بعد). نمونه پژوهش شامل 135 نفر پرستار شاغل در بخشهای داخلی و جراحی بیمارستان امام خمینی، سینا و شهدا بودند که از طریق سرشماری انتخاب گردیدند و نیز130 نفر از بیماران بستری در بخشهای مذکور به روش نمونه گیری تصادفی سیستماتیک انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزاز SPSS استفاده شد.
نتایج مطالعه حاکی از آن بود که اکثریت پرستاران، کیفیت مراقبت را در سه بعد روانی - اجتماعی، فیزیکی و ارتباطی مطلوب و اکثریت بیماران آن را نامطلوب ارزیابی نمودند و بین دیدگاه این دو گروه در رابطه با کیفیت مراقبت در این سه حیطه، تفاوت آماری معنی داری(001/0P) مشاهده شد.
با توجه به نتایج به دست آمده مبنی بر نامطلوب بودن کیفیت مراقبتهای پرستاری از دیدگاه بیماران و وجود تفاوت بین دیدگاه پرستاران و بیماران در این خصوص، انجام اقداماتی در این زمینه ضروری به نظر می رسد لذا جهت نیل به این هدف، ارزیابی مجدد استانداردهای کیفیت مراقبت در سه بعد ساختار، فرآیند و برآیند، آموزش پرستاران جهت داشتن نگرش بیمار محوری در زمینه ارائه خدمات پرستاری، ارتقا تخصص حرفه ای، اتخاذ تدابیری جهت افزایش ارتباط درمانی مناسب بین پرستار و بیمار و توجه به نیازهای روانی و اجتماعی بیماران تا حد امکان می تواند سودمند واقع شود.

زنان در فرآیند بخشیدن حیات زندگیشان همواره مورد تهدید قرار می گیرد و گاهی جان خود را نیز از دست می دهند؛ مداخلاتی از قبیل اپی زیوتومی که در بسیاری از موارد ضروری هم نمی باشند، سبب ایجاد درد و تاخیر در ترمیم زخم و رنج فراوان در دوره بعد از زایمان می شود.
در این کارآزمایی بالینی دو سو کور، 124 نفر از زنان باردار با اپی زیوتومی میانی – طرفی (برای 62 نفر گروه آزمون از ژل لیدوکائین و برای 62 نفر گروه کنترل از ژل لوبریکانت استفاده شد) شرکت داشتند. با شروع درد بعد از اپی زیوتومی، قبل از استفاده از ژل، شدت درد با مقیاس عددی 10 نمره ای ارزیابی شد سپس در ساعت های 4،3،2،1 و طی ساعات 12 الی48 و روز دهم بعد از زایمان مجددا با همان مقیاس عددی شدت درد سنجیده شد. میزان رضایت واحدهای مورد پژوهش با مقیاس عددی 20 نمره ای طی ساعات 12 الی 48 و روز دهم بعد از زایمان ارزیابی گردید. جهت بررسی درجه آسیب و میزان ترمیم از مقیاس رتبه ای Steen &cooper بلافاصله بعد از اپی زیوتومی و در روز دهم استفاده گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار spss11 و آزمونهای t-test و کای دو و Mann- Whitney u مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
در این مطالعه از نظر میانگین شدت درد در ساعتهای مختلف، میانگین نمره رضایت، میزان ترمیم، در دو گروه هیچ گونه اختلاف معنی دار آماری مشاهده نشد. همچنین مقایسه میانگین مصرف قرص استامینوفن در 4 ساعت اول، ساعات12 الی 48 و روز دهم نیز در دو گروه تفاوت معنی دار آماری را نشان نداد.
بحث با توجه به یافته ها، مصرف ژل لیدوکائین در محل برش اپی زیوتومی در ساعتهای اولیه بعد از شروع درد و تا روز دهم بعد از زایمان تاثیری در کاهش شدت درد نداشته است هرچند میانگین نمره درد در ساعتهای اولیه در گروه لیدوکائین کمتر از گروه شاهد بوده است برعکس در روز دهم بعد از زایمان میانگین نمره درد در گروه لوبریکانت اندکی کمتر از گروه لیدوکائین بود، پژوهشگر معتقد است شاید اثر نرم کنندگی لوبریکانت که باعث کاهش رنج مددجویان شده، بر میزان نمره درد ابراز شده از طرف آنها اثر گذاشته باشد و بنابراین استفاده از روش هایی که سبب کشیدگی بخیه ها و درد نشود را توصیه می نماید.

آموزش پرستاری زیر بنایی برای تامین نیروی انسانی کارآمد، برای رفع نیاز جامعه است. یکی از مهمترین اجزای آموزش پرستاری، آموزش بالینی است. مرکزیت آموزش بالینی در پرستاری بی تردید امری مسلم است. آموزش بالینی نوعی آموزش است که دانشجو در تعامل با مربی و محیط، مفاهیم آموخته شده را در حیطه عمل به کار می گیرد. تقریبا 50 درصد از برنامه های آموزشی به آموزش بالینی اختصاص دارد، از این رو کارآموزی های بالینی اهمیت حیاتی در شکل دهی هویت حرفه ای دارند به گونه ای که قلب آموزش حرفه ای خوانده می شود. با توجه به نتایج تحقیقات، در آموزش بالینی مشکلاتی وجود دارد که شناسایی مشکلات کلیدی از دیدگاه مربیان و دانشجویان پرستاری ترم 8 به دلیل تعاملات حرفه ای مشترک، در اتخاذ تدابیر لازم برای هموار نگهداشتن خط مشی آموزش بالینی ضرورت دارد.
این مطالعه یک پژوهش توصیفی است که در آن مشکلات آموزش بالینی در خصوص با امکانات رفاهی، محیط، مربی، دانشجو، برنامه ریزی آموزشی و حرفه مورد بررسی قرار گرفته است. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه خود ساخته شامل دو قسمت برای دو گروه مربی و دانشجو بود که قسمت اول در زمینه مشخصات فردی- اجتماعی نمونه های مورد پژوهش و قسمت دوم در مورد اهداف پژوهش مشتمل بر 96 بیانیه، که با استفاده از مقیاس 6 بخشی تنظیم شده است، می باشد. جامعه مورد پژوهش را کلیه مدرسان پرستاری دانشکده های پرستاری و مامایی تبریز، مراغه و اهر و دانشجویان ترم هشت پرستاری این دانشکده ها تشکیل می داد. تعداد50 نفر در گروه مربی و 107 نفر در گروه دانشجو که به روش سرشماری انتخاب شده بودند به سوالات پاسخ دادند. برای کسب اعتبار علمی ابزارگردآوری داده ها از اعتبار محتوی و تعیین اعتماد علمی از آزمون مجدد استفاده شد. داده ها با استفاده از آمار توصیفی (نسبتها، درصدها، جداول توزیع فراوانی، انحراف معیار) بوسیله نرم افزار آماری SPSS(ver 11) تجزیه و تحلیل شد.
نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که از دیدگاه دانشجویان و مربیان بر اساس میانگین نمرات مربوط به امکانات رفاهی (55/71% و 96/71%)، محیط آموزش بالینی (97/67% و 29/73%)، مربی (46/61% و 01/56%)، دانشجو (48/53% و 52/64%)، برنامه ریزی آموزشی (11/71% و 66%) وحرفه (94/82% و 60/79%) می باشد. میانگین کل نمرات مربوط به مشکلات آموزش بالینی از دیدگاه دانشجویان و مربیان به ترتیب (94/66% و 70/65%) می باشد.
با توجه به اینکه از دیدگاه دانشجویان مورد پژوهش، به ترتیب عوامل حرفه ای، رفاهی، برنامه ریزی آموزشی، محیط آموزش بالینی، مربی و دانشجو، و از دیدگاه مربیان: عوامل حرفه ای، محیط آموزش بالینی، رفاهی، برنامه ریزی آموزشی، دانشجو و مربی بیشترین مشکل را در آموزش بالینی ایجاد کرده اند، لذا توجه بیشتر به مشکلات آموزش بالینی در ابعاد مختلف و در اولویت قرار دادن موضوع آموزش بالینی و رفع مشکلات موجود ضروری و گامی بلند در راستای توسعه محورهای آموزش پرستاری می باشد.

یکی از مسائلی که اخیرا توجه اکثر محافل جهانی را به خود معطوف داشته، افزایش سریع جمعیت می باشد. جامعه پزشکی، روش های مؤثری جهت تنظیم باروری عرضه نموده که یکی از آنها سترون سازی زنان می باشد. تعدادی از زنانی که سترون سازی را انتخاب می کنند، ممکن است به یک سندرم نوروتیک مبتلا شوند. این سندرم بصورت درد، افسردگی و فقدان میل جنسی تظاهر می نماید. توانایی تولید مثل برای زنان معنای سمبولیک مهمی دارد و با تصویر بدنی و هویت افراد در ارتباط است، لذا آثار ناشی از فقدان توانایی باروری باید مورد توجه و بررسی قرار گیرد.
مطالعه از نوع توصیفی است که 150 زن سترون شده طی 10-1 سال اخیر و 150 زن غیر سترون به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه استاندارد افسردگی و اضطراب زونگ و نیز سؤالاتی در مورد مشخصات افراد و سنجش پشیمانی بعد از عمل بود که بوسیله واحدهای مورد پژوهش تکمیل و داده ها توسطSPSS نسخه 11 آنالیز شد.
مقایسه میانگین افسردگی گروه های مورد پژوهش، اختلاف معنی داری را نشان نداد اما میانگین اضطراب زنان سترون شده بطور معنی داری بیشتر از گروه شاهد بود (03 /0 = P). میزان پشیمانی بعد از عمل زنان سترون شده 6 درصد بود که با کشمکش با همسر به هنگام تصمیم گیری جهت عقیمی ارتباط معنی داری داشت (001/0 > P).
نتایج پژوهش حاضر و تفاوتهای شخصیتی و قدرت سازگاری افراد در مواجهه با تغییرات، متذکر اهمیت مشاوره قبل از عمل و سیستم پیگیری بعد از عقیمی در جهت ارتقای سطح سلامت روان زنان می باشد.

با توجه به پیشرفتهای عجیبی که در تکنولوژی کامپیوتری به وجود آمده است، این وسیله می تواند در آموزش و یادگیری به کار گرفته شود. به منظور بررسی تاثیر دو شیوه ی مختلف آموزشی (شیوه ی شبیه سازی کامپیوتری و رایج) بر یادگیری (دانش و عملکرد) اندازه گیری علایم حیاتی در دانشجویان پرستاری یک مطالعه ی تجربی انجام شد.
ابزار گردآوری داده ها یک پرسشنامه ی دانش متشکل از سوالات چند گزینه ای و یک چک لیست عملکرد بود. تمامی دانشجویان سال اول پرستاری در دانشکده ی پرستاری و مامایی تبریز (30 نفر) در پیش آزمون دانش و عملکرد شرکت کردند. دانشجویان بر اساس نمرات پیش آزمون بطور تصادفی به دو گروه همسان تقسیم شدند و سپس این دو گروه بطور تصادفی در گروه یک و دو قرار گرفتند. گروه یک روش اندازه گیری علایم حیاتی را در سه جلسه به شیوه ی شبیه سازی کامپیوتری آموزش دیدند و گروه دو همین محتوا را در همان مدت و در شرایط تقریبا مساوی، به شیوه ی رایج آموزش دیدند. در جلسه چهارم تمامی دانشجویان هر دو گروه در پس آزمون دانش و عملکرد شرکت کردند.
نتایج آزمونهای غیر پارامتریک ساین و من ویتنی نشان داد که هر چند دانشجویان هر دو گروه در نمرات دانش و عملکرد پس آزمون نسبت به پیش آزمون بطور معنی داری پیشرفت دارند (001/0p<)، اما در نمرات دانش (75/0p=) و عملکرد (24/0p=) پس آزمون در بین دو گروه یک و دو تفاوت معنی داری وجود ندارد. یعنی دو شیوه ی مختلف آموزشی موجب پیشرفتهای مثبت و معادلی در دانش و عملکرد دانشجویان شده است.
این یافته ها آموزش به شیوه ی شبیه سازی کامپیوتری را بعنوان یک استراتژی مستقل آموزشی که موجب پیشرفت یادگیری معادل با شیوه ی رایج در دانشجویان پرستاری می شود و یا حداقل بعنوان یک مکمل موثر برای آن تایید می کنند.

قرصهای پیشگیری از بارداری مهمترین و موثرترین روش های جلوگیری از بارداری هستند. اگرچه تاثیر آنها در جلوگیری از حاملگی به استفاده صحیح و مدت استمرار آنها بستگی دارد. مطالعات نشان می دهد زنانی که مصرف قرصهای ضدبارداری را قطع می نمایند غالبا از روشی که دارای کارایی کمتری است، استفاده می نمایند و یا اینکه در جایگزین سازی روش دیگر موفق نمی گردند که اغلب منجر به حاملگی های ناخواسته می شود. نظر به اینکه اطلاعات اندکی درباره تداوم و دلایل عدم تداوم مصرف قرص در شهر تبریز وجود دارد و با توجه به متفاوت بودن مطالعات در سایر کشورها، پژوهشگر برآن شد تا پژوهشی در این زمینه انجام دهد. اهداف اختصاصی این پژوهش تعیین مدت تدوام مصرف قرصهای ضدبارداری LD و شناسایی علل عدم تداوم مصرف بود.
مواد و رو شها: این پژوهش یک مطالعه تحلیل بقا بود. 13مرکز بهداشتی درمانی به روش تصادفی انتخاب شد. 462 زن مصرف کننده قرص بصورت تصادفی مورد مصاحبه قرار گرفتند، این زنان برای اولین بار در بین سال های 1382-1379 مصرف قرصهای جلوگیری از بارداری را آغاز کرده بودند. جمع اوری داده ها بوسیله پرسشنامه وچک لیست بود. تجزیه وتحلیل داده ها از طریق جدول تحلیل بقا (آزمون گهان) و در سیستم نرم افزاری Spss (ver11.5) انجام شد.
در این مطالعه مدت تداوم یک ماهه، شش ماهه، یک ساله، 18ماهه، دو ساله، سه ساله، چهارساله و54ماهه به ترتیب 96/88%، 01/58%، 59/44%، 59/37%، 52/30%، 06/19%، 99/9% و 78/2% بود. از دلایل مهم عدم تداوم مصرف قرص عصبانیت (5/35%)، تهوع (2/16%) و تمایل به بارداری (22%) بود. بین تداوم مصرف قرص و بعضی متغیرها از جمله اولین روش جلوگیری بودن قرص، منبع اطلاعاتی، رضایت، شغل مددجو، شغل و سواد همسر مددجو ارتباط وجود داشت.
در این بررسی مدت تداوم با نتایج به دست آمده از سایر پژوهشها مطابقت داشت ولی از بین دلایل مهم عدم تداوم، مورد «عصبانیت» بود که با نتایج سایر تحقیقات خارجی همخوانی نداشت. یافته ها نشان می دهد عوارض جانبی کم اهمیت بیشتر در ماه های اول مصرف باعث عدم تداوم می شود. بنابراین پیشنهاد می گردد جهت افزایش مدت تداوم مصرف قرص، مشاوره کافی در مورد اثرات جانبی و تدابیر درمانی آنها در طول مدت مصرف و بخصوص در ماه های اولیه انجام گیرد.

ابتلا به صرع به دلیل ایجاد تغییر یا دگرگونی قابل توجه در زندگی فرد یک استرس محسوب می شود؛ این استرس ونگرانی ناشی از احساس دوگانه فرد در پنهان یا آشکارنمودن بیماری است مهمترین عامل برای کنارآمدن با این استرس قبول واقعیت مصروع بودن وکنارآمدن با مشکلات بیماری است.
این مطالعه به منظور بررسی ارتباط الگوهای رفتاری مقابله ای با شناخت از بیماری برحسب متغیرهای سن و جنس در کودکان مبتلا به صرع انجام شده است. مطالعه حاضر یک مطالعه همبستگی - همخوانی است که از پرسشنامه برای گردآوری داده ها استفاده شده است واز آزمونهای آماری توصیفی و استنباطی برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. نمونه های این پژوهش را 49 کودک مبتلا به صرع (دختر و پسر) با گروه سنی 11-8 تشکیل داده بودند که به روش سرشماری انتخاب شده اند.
نتایج این تحقیق نشان داد که بین شناخت از بیماری ومتغیر های سن و جنس ارتباط معنی داری وجوددارد ونیز بین الگوهای رفتاری مقابله ای وشناخت از بیماری ارتباط معنی دار دیده شد.
از آنجائی که شناخت کودک از بیماری اش، از احساس پذیرش توسط والدین و دوستان و تیم مراقبت بهداشتی منشا می گیرد بنابراین پرستاران می توانند درک از خود مثبت را در این کودکان از طریق برنامه ریزی دو جانبه و ارزیابی نگرش خانواده آنان توسعه دهند.