فهرست مطالب

علوم اجتماعی - سال پنجم شماره 2 (پیاپی 12، پاییز و زمستان 1387)

نشریه علوم اجتماعی
سال پنجم شماره 2 (پیاپی 12، پاییز و زمستان 1387)

  • 224 صفحه، بهای روی جلد: 5,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1387/12/20
  • تعداد عناوین: 7
|
  • غلامرضا جعفری نیا صفحات 1-18
    برخی مشارکت سیاسی را تقبل آگاهانه انجام بخشی از امور در شکل همکاری از روی رغبت به قصد بهبود و بهسازی زندگی اجتماعی می دانند. مشارکت در این تعبیر می تواند اشکال و درجات گوناگونی نظیر همکاری و همیاری، همبستگی، انطباق، سازگاری، پذیرش، انقیاد و شیفتگی داشته باشد. از این رو تشویق به مشارکت و تسهیل در فرآیند تحقق آن همواره مورد توجه مصلحان اجتماعی بوده است و آن را فرآیندی می دانند که در طول زمان روی می دهد و همواره در حال تکوین و تکرار و تداوم بوده است و در خلال آن استعداد های افراد از طریق هم کنشی با دیگران متبلور شده و به خودیابی و در نتیجه مسئولیت پذیری نایل می آید.
    روش تحقیق با استفاده از روش پیمایش و از طریق ابزار پرسش نامه انجام شد. جامعه آماری مورد مطالعه شهر خورموج می باشد. تعداد 341 نفر جوان از جامعه آماری به عنوان نمونه معرف به شیوه تصادفی سیستماتیک برای مطالعه انتخاب شدند. از اعتبار صوری برای روایی و آلفا کرونباخ برای پایایی ابزار تحقیق استفاده به عمل آمد و از روش های آماری تحلیل واریانس دو طیفه برای آزمون فرضیات و تکنیک تحلیل مسیر برای سنجش مدل تحقیق استفاده شد.
    یافته ها و نتیجه گیری براساس یافته های تحقیق رابطه معناداری بین اثر تعاملی دو متغیر پایگاه اقتصادی و اجتماعی و روابط سازمانی با میزان تمایل به مشارکت سیاسی جوانان وجود دارد. به این معنا که هر چه پایگاه اقتصادی جوانان بالاتر باشد و از طرفی هم نوع روابط آن ها بیشتر باشد، میزان تمایل آن ها به مشارکت سیاسی نیز بالاتر خواهد بود. نتیجه مذکور براساس آزمون تحلیل واریانس دوعاملی تایید و مورد پذیرش می باشد.
    کلیدواژگان: روابط سازمانی، پایگاه طبقاتی، مشارکت سیاسی
  • شهرام پرستش، عباس بهنویی گدنه *، کریم محمودی صفحات 19-49

    در دهه های اخیر نقش و اهمیت مدیریت ظاهر و تصور از بدن افراد در بازتعریف هویت آنان، توجه زیادی را در بین محققان علوم انسانی و اجتماعی به خود جلب کرده است. از این رو تحقیق حاضر به دنبال بررسی رابطه بین مدیریت ظاهر و هویت فردی جوانان می باشد. بدین سان به منظور بررسی این رابطه از نظریه گیدنز استفاده شده است. این تحقیق به صورت پیمایشی و با ابزار پرسش نامه در بین جوانان 25- 15 سال انجام شد. روش نمونه گیری؛ طبقه ای خوشه ایچند مرحله ای متناسب بوده و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 380 نفر انتخاب گردیده است.
    نتایج تحقیق نشان می دهد، مدیریت ظاهر در بین جوانان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. همچنین آزمون فرضیات نشان داد که بین مدیریت ظاهر جوانان و هویت فردی آنان همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. در مجموع بر اساس یافته های این تحقیق می توان عنوان کرد که هر چه میزان انتخاب و گزینش افراد بالاتر رود، مسئله هویت و برداشت آنان از خویشتن خویش (هویت فردی)، اهمیت به سزایی پیدا می کند.

    کلیدواژگان: مدیریت ظاهر، هویت فردی، جوانان، خودانگاره
  • محمداسماعیل ریاحی، دکتراکبر علیوردی نیا، محمدرضا بنی اسدی صفحات 51-90
    پژوهش حاضر به دنبال توصیف و تبیین رابطه دین با سلامت روان می باشد. بدین منظور سعی شده تا با به کارگیری برخی از نظریه های اجتماعی- روانی، رابطه بین میزان دین داری، نوع جهت گیری دینی، میزان حمایت اجتماعی ادراک شده، و میزان خوش بینی با میزان سلامت روان مورد بررسی قرار گیرد. پژوهش حاضر به صورت پیمایشی صورت گرفته و داده های مورد نیاز با استفاده از پرسش نامه خود اجراء گردآوری شده است. نمونه آماری تحقیق شامل 405 نفر از دانشجویان بوده اند که از بین 7083 نفر از دانشجویان دانشگاه مازندران به روش تصادفی طبقه ای متناسب انتخاب شده اند. نتایج توصیفی تحقیق حاکی از آن است که بر اساس مقیاس سلامت عمومی (GHQ-28)، 7/55٪ از دانشجویان سالم تشخیص داده شده اند. همچنین حدود 60 ٪ از دانشجویان دارای سطوح بالایی از دین داری بوده و جهت گیری دینی اکثریت آنها، جهت گیری بیرونی بوده است. ضمن آنکه دو سوم دانشجویان از خوش بینی متوسط و بیش از نیمی از آنان از حمایت اجتماعی زیاد برخوردار بوده اند. آزمون تفاوت میانگین ها نشان داد که میانگین نمره سلامت روان دانشجویان بر حسب میزان دین داری، جهت گیری دینی درونی، میزان خوش بینی و میزان حمایت اجتماعی تفاوت معنا داری داشته است. با این حال، تحلیل رگرسیونی داده ها حاکی از آن بوده است که به ترتیب متغیرهای میزان حمایت اجتماعی، میزان خوش بینی، و جهت گیری دینی درونی (به شکل مستقیم و معنادار)، و جهت گیری دینی بیرونی و میزان دین داری(به شکل غیر مستقیم از طریق تاثیر بر حمایت اجتماعی و خوش بینی) بر میزان سلامت روان دانشجویان تاثیرداشته اند. ازدلالت های تحقیق حاضراین است که جهت گیری دینی درونی در مقایسه بامیزان دین داری ونیز جهت گیری دینی بیرونی، عامل مؤثرتری برای بهبود و افزایش سلامت روان محسوب می گردد.
    کلیدواژگان: سلامت روان، میزان دین داری، جهت گیری دینی درونی، میزان حمایت اجتماعی ادراک شده، میزان خوش بینی
  • رسول ربانی، زهرا طاهری صفحات 91-129
    دین داری عبارت است از پایبندی و آگاهی از اصول و شعائر یک مذهب؛ به گونه ای که این پیروی بر زندگی فردی و اجتماعی تاثیر گذار باشد. از آنجایی که دین به برآورده ساختن نیاز های پذیرفته شده اجتماعی و سود جمعی که آرزو های گروه در آن نهفته باشد، می پردازد، در جوامع امروز از دین انتظار می رود که بتواند به جذب و ایجاد تعهد در بین پیروانش نایل شود. در این میان شهر های جدید، به تبع دگرگونی ها و تحرکات جمعیتی گسترده خود با چالش های زیادی، به ویژه در زمینه پایبندی به ارزش های دینی وحفظ آن مواجه هستند. هدف از مقاله حاضر، تبیین جامعه شناختی میزان دین داری ساکنان شهر جدید بهارستان و تاثیر آن بر سرمایه اجتماعی است.
    روش اصلی تحقیق پیمایش (با استفاده از پرسش نامه بسته از نوع طیف لیکرت) بوده است. شیوه نمونه گیری با توجه به سن، جنس و محل سکونت افراد طبقه ای بوده که به صورت تصادفی در بین 384 نفر از ساکنان این شهر به انجام رسیده است. یافته ها حاکی از رابطه مثبت و معنادار بین میزان پایبندی مذهبی(دین داری) افراد با تاثیرپذیری آن ها از گروه های مرجع و میزان مصرف رسانه های داخلی و رابطه معکوس و معنادار میزان پایبندی مذهبی با متغیر های میزان مصرف رسانه های خارجی و عرفی شدن و پایگاه اجتماعی- اقتصادی افراد است. همچنین نتایج حاصل در زمینه تاثیر دین داری بر سرمایه اجتماعی، با توجه به دیدگاه های نظری مطرح در مقاله مؤید این رابطه است.
    کلیدواژگان: دین داری، پایگاه اجتماعی، اقتصادی، سرمایه اجتماعی، رسانه های جمعی، گروه مرجع، عرفی شدن
  • دکتربیژن خواجه نوری، علی اصغر مقدس صفحات 131-154
    جهانی شدن و سرمایه اجتماعی از مفاهیم بسیار مورد استفاده در جامعه شناسی معاصر می باشند. بررسی سرمایه اجتماعی زنان به عنوان یکی از عوامل مؤثر در مشارکت آنان در عرصه های مختلف اجتماع مورد توجه پژوهشگران حوزه زنان می باشد. همچنین تحولات متاثر از جهانی شدن از دغدغه های دیگر این پژوهشگران به شمار می آید. این مطالعه با رویکردی جدید و با استفاده از مفهوم جهانی شدن به مطالعه عوامل تاثیرگذار بر سرمایه اجتماعی زنان پرداخته است. برای بررسی سرمایه اجتماعی زنان در فرآیند جهانی شدن یک نمونه 2260 نفری از زنان تهرانی، شیرازی و استهبانی به صورت تصادفی انتخاب و پرسش نامه ای خود گزارشی ارایه گردید. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که به ترتیب متغیرهای شیوه زندگی، سرمایه فرهنگی، بعد خانوار، آگاهی نسبت به قوانین و مقررات، سرمایه مالی، شهر در معرض جهانی شدن، نگرش های نقش جنسیتی و نهایتا رسانه های جمعی بر روی هم 2/36 ٪ از تغییرات سرمایه اجتماعی زنان را تبیین کرده اند.
    کلیدواژگان: جهانی شدن، سرمایه، شبکه های اجتماعی، شیوه زندگی، فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی
  • حسین بهروان، رقیه سعیدی صفحات 155-177
    مقاله حاضربه بررسی میزان رضایت کارکنان از عملکرد روابط عمومی شرکت گاز استان خراسان رضوی در شهر مشهد وعوامل مؤثر برآن می پردازد. روش تحقیق پیمایشی و داده ها از طریق پرسش نامه استاندارد به دست آمد. جامعه آماری 955 نفر کارمند در ادارات شرکت گاز استان خراسان رضوی در مشهد و حجم نمونه 375 نفر از کارکنان بودکه به طریق نمونه گیری طبقه ای متناسب وتصاد فی انتخاب شدند. نتایج نشان می دهد: میزان رضایت کارکنان شرکت گاز استان خراسان رضوی از عملکرد روابط عمومی این شرکت پایین تر از حد متوسط است. میزان رضایت از عملکرد با متغیرهای تجربه سازمانی، رضایت سیاسی، احساس عدالت سازمانی و پاداش سازمانی رابطه معنادار مثبت وبا منزلت سازمانی رابطه معناداری ندارد. تحلیل های رگرسیون چندگانه و نتایج حاصل از تحلیل مسیر نشان داد که احساس عدالت سازمانی و تجربه سازمانی مهم ترین و تعیین کننده ترین عوامل تاثیرگذارمستقیم و مثبت بر میزان رضایت از عملکرد روابط عمومی محسوب می شونددرحالی که سایر عوامل رضایت سیاسی، پاداش سازمانی و منزلت سازمانی تاثیر غیر مستقیم بر رضایت از عملکرددارند.
    کلیدواژگان: رضایت ازعملکردروابط عمومی، عدالت سازمانی، رضایت سیاسی، منزلت سازمانی، شرکت گازخراسان رضوی
  • مهدی کرمانی، حسین بهروان، مصطفی ازکیا صفحات 179-214
    در این مقاله به بررسی مقوله استقرار صنعت در مناطق روستایی به عنوان یکی از شیوه های رایج بسط اقتصاد غیرزراعی در روستاها و تغییرات اقتصادی و اجتماعی در شیوه زندگی روستاییان به واسطه این امر پرداخته شده است. کمبود در برخی ازعوامل اصلی تولید کشاورزی همچون منابع آب و خاک در عین فراوانی عامل نیروی کار در این مناطق علاوه بر ایجاد فشار روز افزون بر زمین های زراعی، موجب مهاجرت گسترده روستاییان و به تبع آن درگیر ساختن دیگر مناطق با مشکلات ناشی از این مهاجرت ها می شود. در چنین وضعیتی استقرار صنعت به ویژه در مناطقی که از قابلیت کافی در زمینه تولید کشاورزی برخوردار نیستند می تواند ابزاری مناسب برای تثبیت مکانی جمعیت روستایی و ارتقاء سطح شاخص های مختلف اقتصادی و اجتماعی همچون اشتغال، درآمد و برخورداری از امکانات بهداشتی، درمانی و آموزشی در عین صیانت از منابع طبیعی تجدید ناشونده همچون منابع آب و خاک باشد. نتایج این تحقیق نیز در بیشتر موارد مؤید این اثرات است. در عین حال برخی اثرات سوء زیست محیطی و در مواردی مهاجرت ناشی از توانمندی اقتصادی را نیز به عنوان وجه دیگر فرآیند مورد اشاره، نباید از نظر دور داشت.
    کلیدواژگان: فعالیت های غیرزراعی، صنایع روستایی، توسعه پایدار (روستایی)، تغییرات اقتصادی و اجتماعی
|
  • Gholamreza Jaafarinia Pages 1-18
    Political participation is considered as the conscious involvement of people in the accomplishment of their affairs and improvement of their social life. Political participation can be assumed in different degrees and can manifest itself in such forms like cooperation, collaboration, solidarity, conformity, adaptation and acceptance. Participation is a process that occurs across the time and therefore it is a continuous and evolutionary process. The researcher has used questionnaires. The population of the study has been the inhabitants of khormoj city. As the sample 341 youths were selected randomly. Face validity and reliability test of Cronbach Alpha is used. Hypotheses are tested using Pearson coefficient and path analysis technique. The results of the study show that social and economic status and organizational relation are related with political participation.
  • Shahram Parastesh, Abbas Behnoei Godneh, Karim Mahmoodi Pages 19-49

    The role and importance of people’s appearance management on their identity has attracted the attention of social sciences scholars in recent decades. Therefore this study investigates the relationship between appearance management and personal identity of youths. To study this relationship, Giddens theory is utilized. The study has been conducted via survey method and the population of the study has been 15 to 25 years old youths, the data was gathered through questionnaires and sample size was 380 cases. The results of the research indicate that appearance management is so important among the youths.

  • Mohammad Esmaeil Riahi, Akbar Aliverdi-Nia, Mohammad Reza Bani Asadi Pages 51-90
    The main purpose of this study is to explore the correlation between religion and mental health. Therefore, using some socio-psychological theories, the study seeks to investigate the relationships between religiosity, religious orientation, perceived social support, and optimism with mental health of university students. The study has been conducted via survey method and data collected by self-administered questionnaire. The universe of the study was 7083 undergraduate students of the University of Mazandaran. Overall, 405 students were chosen through proportional stratified random sampling method as subjects of the study. The descriptive results of the study showe that on the basis of GHQ-28, 55/7 percent of the students recognized as having proper mental health, while 44/3 percent of them suspected to mental disorders. In addition, almost 60 percent of the students reported high degree of religiosity and religious orientation of majority of them was external. Moreover, two-thirds of the students enjoyed middle optimism and more than half of them, perceived high degree of social support. Furthermore, the results of the Analysis of Variance (ANOVA) show that mean numbers of mental health was significantly different by degree of religiosity, internal religious orientation, degree of optimism, and degree of social support. Applying multivariate regression analysis, however, it has been appeared that the degree of students’ mental health was under direct influence of such variables as perceived social support, degree of optimism, and internal religious orientation; while external religious orientation and degree of religiosity had indirect effects on the degree of students’ mental health, through increasing social support and optimism. The implication of the study is that internal religious orientation is the most effective factor to improve the mental health of students, as compared to degree of religiosity and external religious orientation.
  • Rasoul Rabbani, Zahra Taheri Pages 91-129
    Purity involves commitment and awareness of the principles of a religion so that these principles can affect a person’s individual and social life. Since religion deals with fulfilling social needs and those public profits within which the group’s desires lie, today it is expected that a religion can attract and guarantee commitment in its followers. Meanwhile, new cities, especially Baharestan, have witnessed different changes and population mobility and accordingly this city has encountered many challenges, especially commitment to religious values and protecting them. The aim of the present paper is the sociological explication of purity status among the inhabitants of the new city of Baharestan, Isfahan. The study has been conducted via survey method (a closed questionnaire using the Leckert Scale) as well as library research (documental method). The sample was stratified from among the 384 cases of the inhabitants of Baharestan based on age, sex, and the place of residence. The writers have used SPSS in order to analyze the data. The results revealed that the influence of having a religious authority, the amount of attention to local mass media had positive, meaningful relationships with piety. However, socio-economic status, the amount of attention to foreign mass media, and becoming traditional had indirect, meaningful relationships with piety. In addition, the data related to the relationship between piety and social capital confirms these findings.
  • Bijan Khaje Noori, Ali Asghar Moghadas Pages 131-154
    Globalization and social capital are two main concepts in modern sociology. The study of effects of women's social capital on their social participation is one of the critical areas in women's studies. In order to study women's social capital in globalization process, the writers selected 2200 women in the cities of Tehran, Shiraz and Estahban in a random sense. The results show that cultural capital, awareness about the laws, economic capital, life-style and sex-role attitudes on the whole could explain about 28 percent of women's social capital.
  • Hossein Behravan, Roghaieh Saeedi Pages 155-177
    This article studies the staff satisfaction from the performance of public relation section and its factor affecting in Gas Company of the city of Mashhad in Khorasan Razavi province. The study has been conducted via survey method and data gathered through standard questionnaires. 375 people of total 955 staffs in the company were selected as sample size using proportionate stratified random sampling strategy. Results indicate that satisfaction rate was less than the average point and was correlated to the variables of years of experience, political satisfaction, equity feeling, and rewards but a significant correlation to organizational status was not seen. Regression and path analysis show that equity feeling and years of experience had direct effects and rewards, political satisfaction and organizational status had indirect effects on the dependent variable (satisfaction rate).
  • Mehdi Kermani, Hossein Behravan, Mostafa Azkia Pages 179-214
    Rural industrialization or establishing industries in rural area as an important and most prevalent procedure for non agricultural economic development is discussed in this article. Lack of main agricultural production parameters like water resource, rich and suitable soil, in these areas, in spite of plenty of manpower, directs the situation to day by day immigration rate from rural areas. Industries in the rural areas that have low agricultural potential level, may act as an effective tool for avoiding immigration, keeping them in their homes, and improving diverse social and economic lifestyle indices such as employment, income, level of health and education and access to sanitary facilities. The results of the research clarify a positive correlation between rural industrialization process and life welfare indices improvement in rural areas. Unwanted industrialization impacts and also second immigration wave because of their economic capability must also be considered.