فهرست مطالب

فصلنامه تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
سال سی و نهم شماره 1 (بهار 1387)

  • تاریخ انتشار: 1387/12/11
  • تعداد عناوین: 16
|
  • سید صفدر حسینی، زهره عرفانیان صفحه 1
    به دلیل اهمیت شیر و فرآورده های لبنی در تغذیه و سلامت جامعه، تولید و مصرف این محصولات همواره مورد توجه سیاست گذاران و برنامه ریزان کشور قرار داشته است. سرمایه گذاری در تبلیغات شیر و فرآورده های آن از جمله سیاست هایی بود که در برنامه سوم توسعه در راستای افزایش مصرف شیر مورد توجه قرار گرفت. به دلیل این که کارخانه های تحت پوشش شرکت سهامی شیر ایران (پگاه)، به تنهایی بیش از 40 درصد کل شیر عرضه شده به کارخانجات فرآوری را به خود اختصاص می دهند، بررسی تاثیر سرمایه گذاری این شرکت در تبلیغات و تعیین میزان واکنش تقاضا نسبت به آن، می تواند راه را برای ارزیابی کارایی سیاست های فعلی و تدوین سیاست های جدید این بخش هموار سازد. در تحقیق حاضر با استفاده از تحلیل های اقتصاد سنجی و روش پارامتر ثابت، به بررسی آثار تبلیغات طی سال های 1380 تا 1384 بر تقاضای چهار محصول شیر، ماست، پنیر و دوغ شرکت پگاه که شامل 13 کارخانه می باشد، پرداخته شد. میزان کشش تبلیغات شیر، ماست، پنیر و دوغ به ترتیب 29/0، 12/0، 3/0 و 23/0 به دست آمد. از بعد سیاست گذاری می توان گفت: استراتژی های بازاریابی اخذ شده در شرکت سهامی شیر پگاه توانسته است بر مقدار تقاضای محصولات مورد مطالعه این شرکت در تمامی استان های تحت پوشش، اثر مثبت و معنی داری داشته باشد. لذا بررسی توامان تاثیر تبلیعات تمامی کارخانه های فعال در صنعت در جهت تعیین سیاست های جدید تبلیغاتی توصیه می گردد.
    کلیدواژگان: شیر، محصولات لبنی، تابع تقاضا، تبلیغات، شرکت سهامی شیر ایران (پگاه)
  • هادی رفیعی دارانی، محمد بخشوده صفحه 21
    برای مقابله با مساله محدودیت آب در بخش کشاورزی، گسترش سیستم های آبیاری تحت فشار در اولویت برنامه های توسعه دولت قرار گرفته است. گسترش و توسعه این سیستم ها با مشکلات فنی، اقتصادی و اجتماعی متعددی روبروست که منجر به کاهش روند تقاضا برای این سیستم ها شده است. از جمله این مشکلات عدم پذیرش سیستم آبیاری بارانی توسط کشاورزان است. بدلیل وجود عوامل متعدد فردی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی پیرامون کشاورزان، عوامل زیادی در پذیرش یا عدم پذیرش و تغییر در سیستم تاثیرگذار هستند. بنابراین شناسایی این عوامل و جهت دادن سیاستها به سمت آنها، از جمله راهکارهای اصلی برای پذیرش تکنولوژی آب اندوز توسط کشاورزان است. بر این اساس، هدف اصلی این مطالعه بررسی و تعیین سازه های مؤثر بر توسعه و پذیرش سیستم های آبیاری بارانی در استان اصفهان است. همچنین در این مطالعه از مدل لاجیت برای توضیح رفتار کشاورزان در مورد عوامل مؤثر بر پذیرش استفاده شد. نتایج این مطالعه نشان داد که تعداد نیروی کار خانوادگی و تعداد قطعات زمین تاثیر منفی و اندازه مزرعه، سواد، شغل کشاورز، شیب زمین، ناهمگون بودن خاک، محدودیت متوسط آب و محدودیت فصلی آب و گرفتن وام بر پذیرش آبیاری بارانی تاثیر مثبت داشتند. همچنین متغیرهای سن کشاورز، نوع بهره برداری از زمین، رسی و شنی بودن خاک، محدودیت بالای آب و دسترسی به کارگر تاثیر معنی داری بر پذیرش آبیاری بارانی نداشتند.
    کلیدواژگان: مدل لاجیت، آبیاری بارانی، پذیرش، اصفهان، کشاورزی
  • علی اسدی، ابوالقاسم شریف زاده، مهنوش شریفی صفحه 31
    این پژوهش بر مبنای راهبرد پیمایش و با هدف بررسی انگاره های مرتبط با رفتار اطلاع یابی کشاورزان گوجه فرنگی کار بخش بادوله (از توابع شهرستان دشتی در استان بوشهر) به انجام رسیده است. روایی پرسشنامه پژوهش به عنوان ابزار گردآوری داده از سوی کارشناسان امر تایید شده است و پایایی آن نیز بر مبنای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (بین 68/. تا 75/. برای بخش های مختلف پرسشنامه) مناسب تشخیص داده شده است. تمامی کشاورزان گوجه فرنگی کار منطقه بادوله مشمول جامعه آماری این پژوهش بوده (780 N=) و از بین آنها بر مبنای فرمول کوکران یک نمونه 95 تایی از کشاورزان انتخاب و طرف مطالعه قرار گرفتند. تحلیل داده ها، با کمک نرم افزار SPSS و با استفاده از روش های آماری مقتضی صورت پذیرفت. در بخش توصیفی، اولویت بندی مقوله ها برحسب ضریب تغییرات، و چند شاخص تدوین شده نظیر دسترسی به اطلاعات، رضامندی اطلاعاتی، رفتار اطلاع یابی و مناسبت اطلاعاتی ارایه شده است. در بخش تحلیلی نیز محاسبه ضرایب همبستگی پیرسون وجود رابطه معنی دار بین برخی متغیرهای پیش بین نظیر سن کشاورزان، سابقه کشاورزان در کشت گوجه فرنگی، شرکت کشاورزان در کلاس های ترویجی، دسترسی اطلاعاتی کشاورزان، دریافت وام، عضویت در نهادهای محلی، رضامندی اطلاعاتی و مناسبت اطلاعاتی از یک سو و پیگیری برای کسب اطلاعات از سوی کشاورزان (متغیر ملاک) از سوی دیگر، را نشان داده است. یک معادله خط رگرسیونی، شامل متغیرهای سن کشاورزان، سابقه کشاورزان در کشت گوجه فرنگی، شرکت کشاورزان در کلاس های ترویجی، دسترسی اطلاعاتی کشاورزان، دریافت وام، عضویت در نهادهای محلی، رضامندی اطلاعاتی و مناسبت اطلاعاتی بدست آمده است. ضریب تعیین تعدیل شده (R2ad) نشان داده است که ترکیب خطی این متغیرها حدود 72 درصد از واریانس متغیر وابسته را برآورد می نماید.
    کلیدواژگان: دسترسی اطلاعاتی، رفتار اطلاع یابی، اطلاعاتی، مناسبت اطلاعاتی، کشاورزان گوجه فرنگی کار، _ کانال های اطلاعاتی
  • غلامرضا پزشکی راد، سعید فعلی، محمد چیذری صفحه 55
    هدف این تحقیق، ارزیابی نیازهای آموزشی حرفه ای مربیان کشاورزی می باشد. این تحقیق از نوع توصیفی- همبستگی است. مربیان کشاورزی مراکز آموزش کشاورزی استان های مازندران و گلستان جامعه آماری این تحقیق را تشکیل می دهند (104N =) که در نهایت 89 پرسشنامه جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت (89n=). روایی صوری پرسشنامه با کسب نظرات استادان ترویج و آموزش کشاورزی مورد بررسی و اصلاحات لازم صورت گرفت. پایایی پرسشنامه (24 صلاحیت حرفه ای مربیان) نیز با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ برابر 81/0 به دست آمد. برای ارزیابی نیازهای آموزشی مربیان از مدل ارزیابی نیازهای آموزشی بوریچ استفاده شده است، بدین منظور، 24 صلاحیت حرفه ای که از مرور ادبیاتی تحقیق حاصل شده بود با توجه به «میانگین وزنی نمرات تفاوت» (MWDS) برای مربیان کشاورزی رتبه بندی شدند. نتایج توصیفی، نیازهای آموزشی مربیان را به ترتیب اولویت، آشنایی با اینترنت، آشنایی با روش های ارزشیابی، ایجاد و هدایت انگیزه یادگیری در فراگیران و آشنایی با روش حل مساله نشان می دهد. نتایج حاصل از همبستگی اسپیرمن نشان می دهد که بین متغیرهای سن، سابقه تدریس کشاورزی و تعداد دوره های ضمن خدمت گذرانده با میزان نیازهای آموزشی رابطه معنی داری وجود دارد. شایان ذکر است که بین میانگین های میزان نیاز آموزشی در رابطه با فصل پیشنهادی برای آموزش ضمن خدمت نیز تفاوت معنی داری مشاهده شد.
    کلیدواژگان: مراکز آموزشی گلستان و مازندران، مدل بوریچ، کشاورزی، مربیان کشاورزی، نیاز آموزشی حرفه ای
  • علی اصغر شاهرودی، محمد چیذری صفحه 63
    هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل عوامل تاثیرگذار بر مشارکت کشاورزان در زمینه مدیریت شبکه های آبیاری با رویکرد مقایسه دو گروه کشاورزان در شبکه های آبیاری دارای تعاونی آب بران و فاقد آن است. این تحقیق از نوع توصیفی همبستگی و علی مقایسه ای می باشد. کشاورزان شبکه های آبیاری در استان خراسان رضوی جامعه آماری این تحقیق را تشکیل می دهند که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای 335 کشاورز به صورت کاملا تصادفی انتخاب شدند. روایی پرسشنامه از طریق اعضای هیات علمی دانشکده کشاورزی در دانشگاه تربیت مدرس و متخصصان و کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی و شرکت سهامی آب منطقه ای در استان خراسان رضوی پس از چند مرحله اصلاح و بازنگری بدست آمد. پایایی ابزار پژوهش نیز با انجام آزمون مقدماتی از طریق تکمیل 30 پرسشنامه در شبکه آبیاری تبارک آباد قوچان مورد تایید قرار گرفت و ضرایب اطمینان آلفای کرونباخ (?) برای بخش های مختلف بین 73/0 تا 86/0 محاسبه شد. نتایج حاصل از همبستگی پیرسون نشان داد که بین عملکرد کشاورزان در زمینه شیوه های مدیریت آب زراعی، تماس های ترویجی، کانال های ارتباطی، مؤلفه های سرمایه اجتماعی، نگرش کشاورزان نسبت به تعاونی آب بران با وضعیت مشارکت کشاورزان در زمینه مدیریت شبکه های آبیاری رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. بین میانگین های مشارکت کشاورزان در مدیریت شبکه های آبیاری در دو گروه کشاورزان در شبکه های آبیاری دارای تعاونی آب بران و فاقد آن، اختلاف معنی داری به دست آمد. نتایج حاصل از رگرسیون لجستیک گام به گام نیز نشان داد که متغیرهای سن کشاورز، درآمد سالیانه، انسجام اجتماعی و وضعیت مشارکت کشاورزان در مدیریت شبکه های آبیاری به عنوان مهمترین عوامل متمایز کننده دو گروه کشاورزان در شبکه های آبیاری دارای تعاونی آب بران و فاقد آن در مجموع توانسته اند 8/75% از کل پاسخگویان را به درستی طبقه بندی کنند.
    کلیدواژگان: مدیریت آب زراعی، مدیریت مشارکتی آبیاری، پایداری، تعاونی آب بران، کشاورز
  • مهتاب پورآتشی، محمد مختارنیا صفحه 71
    رایانه و اینترنت در بعد آموزشی و پژوهشی می توانند سطح دانش و توانایی دانشجویان را ارتقا بخشند. تحقیق حاضر با استفاده از روش پیمایشی و با هدف بررسی و تحلیل عوامل تاثیرگذار بر استفاده از رایانه و اینترنت در فعالیت های آموزشی- پژوهشی دانشجویان انجام گردید. جامعه آماری تحقیق را دانشجویان تحصیلات تکمیلی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران تشکیل دادند (709 =N) که تعداد 91 نفر از آن ها به عنوان نمونه، با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار اصلی تحقیق حاضر پرسشنامه بود که اعتبار آن براساس نظرخواهی از برخی از استادان دانشگاه تنظیم شد و پایایی ابزار تحقیق با محاسبه آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت (89/0). طبق نتایج به دست آمده، مهم ترین متغیر های تاثیرگذار بر استفاده از رایانه و اینترنت از نظر دانشجویان به ترتیب عبارت بودند از: افزایش تعداد رایانه ها در گروه آموزشی، برگزاری منظم و مرتب دوره های آموزش رایانه در گروه آموزشی و برگزاری منظم و مرتب دوره های آموزش زبان انگلیسی در گروه آموزشی. با استفاده از تحلیل عاملی، پنج عامل به عنوان عوامل اصلی تاثیرگذار بر استفاده از رایانه و اینترنت شناسایی شدند. این عوامل عبارت بودند از عامل نگرشی، عامل آموزشی، عامل فنی، عامل محیطی و عامل مالی که به ترتیب 33/18، 78/16، 65/13، 92/11 و 08/10 درصد واریانس کل (76/70 درصد) را تبیین کردند.
    کلیدواژگان: فعالیت پژوهشی، اینترنت، تحلیل عاملی، رایانه، فعالیت آموزشی
  • سمانه عابدی، غلامرضا پیکانی، سید صفدر حسینی صفحه 85
    در این تحقیق با استفاده از روش برنامه ریزی خطی که شامل اطلاعات و آمار مربوط به شاخص کلاسیکDRC)) و سال های 84-1383 می باشد، مزیت نسبی ذرت دانه ای در ارتباط با محصولات رقیب در الگوی کشت استان خوزستان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از برآورد شاخص های مزیت نسبی نشان می دهد که ذرت دانه ای در همه شهرستان های استان خوزستان دارای مزیت نسبی است و در 5/37% از شهرستان های این استان، سطح زیر کشت محصول ذرت دانه ای در الگوی بهینه کشت، افزایش یافته است. همچنین مقایسه الگوی بهینه کشت حاصل از الگو های برنامه ریزی خطی با رتبه بندی محصولات بر اساس شاخص های مزیت نسبی نشان می دهد محدودیت و میزان دسترسی به منابع، هزینه های متغیر تولید نهاده های قابل تجارت و غیر قابل تجارت و عملکرد منجر به انتقال مزیت نسبی در تولید، از محصولی به محصول دیگر می گردد. فاکتورهایی از قبیل سیاست های حمایتی، تناوب زراعی، محدودیت منابع و نرخ ارز نیز می تواند در مزیت نسبی، ترکیب و مقدار بهینه کشت، مؤثر باشند.
    کلیدواژگان: الگوی بهینه کشت، ذرت دانه ای، روش برنامه ریزی خطی، مزیت نسبی، خوزستان
  • داوود محمدی، سیدمحمود حسینی، حسین شعبانعلی فمی، مجتبی رجب بیگی، محمدتقی عیسایی صفحه 99
    تحولات صورت گرفته در زمینه فناوری اطلاعات، افزایش جمعیت دانشجویی و نیاز به آموزش های به موقع از عوامل بسیار مهمی هستند که لزوم توجه به یادگیری الکترونیکی را روز به روز بیشتر می کنند. در این راستا آموزش های علمی - کاربردی به دلیل ماهیت خاص خود توجه بیشتری را نسبت به استفاده از فناوری اطلاعات در تدریس و یادگیری (یادگیری الکترونیکی) طلب می نمایند، از آنجا که آموزشگران جزء مؤلفه های اساسی در هر نظام آموزشی و نیز، پذیرندگان اصلی استفاده از فناوری اطلاعات جهت یادگیری الکترونیکی به شمار می روند، از اینرو نگرش آنها نسبت به یادگیری الکترونیکی قابل تامل می باشد. این تحقیق با هدف تحلیل نگرش آموزشگران نسبت به یادگیری الکترونیکی در آموزش های علمی کاربردی کشاورزی صورت گرفته است. جامعه آماری تحقیق حاضر را آموزشگران مراکز آموزش جهاد کشاورزی، تشکیل داده است (603=N)، در این راستا 175 آموزشگر به عنوان نمونه آماری از طریق نمونه گیری طبقه ای تصادفی از مراکز آموزش جهاد کشاورزی کشور انتخاب و به شیوه پیمایش مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود و ضریب آلفای کرونباخ برای بخشهای مختلف پرسشنامه بین 77/0 تا 89/0 به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق نرم افزارSPSS و با بکارگیری آماره های توصیفی، ضریب تغییرات، آزمون های T و F، و رگرسیون صورت گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که متغیرهای سن، میزان استفاده از رایانه، میزان استفاده از اینترنت، صلاحیت های تحقیق در اینترنت، و صلاحیت در ارتباطات الکترونیکی 5/40 درصد از واریانس نگرش نسبت به یادگیری الکترونیکی را تبیین می نما یند. از آنجا که یکی از شرایط مهم توسعه و موفقیت یادگیری الکترونیکی، نگرش مثبت آموزشگران نسبت به این مقوله می باشد، نگرش آنان در این زمینه با استناد به یافته های تحقیق مساعد بوده است.
    کلیدواژگان: نگرش، یادگیری الکترونیکی، آموزشگران، فناوری اطلاعات، _ آموزش های علمی، کاربردی کشاورزی
  • امیرحسین علی بیگی، مریم بابلی صفحه 111
    استفاده از فنون کشاورزی پایدار در قرن حاضر به دلیل وجود مشکلاتی مانند محدودیت مشکل تخریب خاک، اثر گلخانه ای، وابستگی شدید به منابع غیرقابل تجدید، سوء تغذیه و قحطی در برخی از کشورهای در حال توسعه ضروری به نظر می رسد و به این جهت ارزیابی میزان پایداری کشاورزی اجتناب ناپذیر است. هدف اصلی این تحقیق توصیفی پیمایشی ارزیابی پایداری کشاورزی گندم کاران آبی شهرستان سرپل ذهاب باتوجه به12شاخص الگوی DSR (Driving force-State-Response) بود. جامعه آماری تحقیق گندم کاران آبی شهرستان سرپل ذهاب بودند (3712 (N= که تعداد 351 نفر از آنها با استفاده از نمونه گیری خوشه ایانتخاب شدند. داده های مورد نیاز در تحقیق با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شد که روایی آن با پانل متخصصان و پایایی سؤالات روان شناختی نیز با آلفای کرونباخ محاسبه شد. بر اساس نتایج، 11 شاخص از شاخص های مورد مطالعه در سطح پایداری ناچیز قرار داشتند. بر اساس نتایج تحلیل تاکسونومی، پایداری 75 درصد از روستا های مورد مطالعه در سطح ناچیز و متوسط قرار داشت. نتایج نشان داد که متغیر های میزان تحصیلات، سطح زیر کشت بقولات، مساحت زمین، تمایل به استخدام کارگر، عضویت در تعاونی و سن کشاورزان می توانند متغیر های پیش بینی کننده ی میزان پایداری کشاورزی گندم کاران باشند. بر اساس یافته های تحقیق، استفاده از سیستم های آبیاری تحت فشار، اجرای روش های ارگانیک، افزایش سطح زیر کشت محصولات صنعتی و گسترش تنوع منابع تامین درآمد کشاورزان جهت دستیابی به پایداری کشاورزی پیشنهاد می شوند.
    کلیدواژگان: گندم، ارزیابی، کشاورزی، شاخص، پایداری، الگوی DSR
  • سحر ده یوری، سیدجمال فرج الله حسینی، سیدمحمود حسینی صفحه 123
    اشتغال و بیکاری دانش آموختگان آموزش عالی یکی از مسائل مورد توجه در کشورهای مختلف است. بررسی شاغلین در بخش های مختلف اقتصادی کشور نشان می دهد که بخش خدمات بیشترین فرصت اشتغال را برای تحصیل کردگان آموزش عالی مهیا کرده است و بخش های صنعت و کشاورزی در ایجاد شغل موفق عمل ننموده اند. در همین راستا نیاز به مطالعه در زمینه اشتغال فارغ التحصیلان کشاورزی امری مهم به حساب می آید، به این ترتیب تحقیقی با عنوان «بررسی وضعیت اشتغال فارغ التحصیلان تحصیلات تکمیلی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران (پردیس کرج)» انجام شد. جامعه آماری این تحقیق شامل فارغ التحصیلان تحصیلات تکمیلی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران (پردیس کرج) از سال 84- 1380 بود. تجزیه و تحلیل با 108 مورد نمونه انجام شد. داده های به دست آمده با استفاده از آمار توصیفی و آمار تحلیلی مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند. درصد اشتغال فارغ التحصیلان 4/57% می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد که، بین وضعیت اشتغال و سن و اثربخشی برنامه های درسی رابطه معنی داری وجود دارد و وضعیت تاهل و مقطع تحصیلی آنها بر روی آن تاثیر دارد. همچنین بین نوع اشتغال و سن رابطه معنی داری وجود دارد و جنسیت، وضعیت تاهل، مقطع تحصیلی و نحوه استخدامی بر روی آن تاثیر دارد. مقطع تحصیلی بر روی محل اشتغال تاثیر دارد.
    کلیدواژگان: آموزش عالی، فارغ التحصیل تحصیلات تکمیلی کشاورزی، وضعیت اشتغال، اثربخشی، اشتغال کشاورزی
  • محمد بابا اکبری ساری، علی اسدی، مرتضی اکبری، سید احمد فخارزاده، مجتبی سوختانلو صفحه 133
    هدف کلی این پژوهش بررسی نگرش مصرف کنندگان محصولات کشاورزی ارگانیک و عوامل مؤثر بر پذیرش آن است. پژوهش از نوع کاربردی، روش پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی و جامعه آماری آن شامل مصرف کنندگان محصولات کشاورزی در پنج استان کشور بود. روش نمونه گیری تصادفی ساده و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران تعداد 416 نفر تعیین گردید. ابزار پژوهش پرسشنامه ای بوده است که روایی (صوری و محتوایی) آن بر اساس نظر جمعی از استادان دانشگاه تهران تایید گردید و پایایی آن با استفاده از کرونباخ آلفا (818/0=?) تایید شد. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSSwin نسخه 5/11 تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها نشان داد از نظر مصرف کنندگان، مهم ترین کانال ارتباطی جهت اطلاع رسانی به مردم رادیو و تلویزیون و مهم ترین روش، عرضه از طریق برچسب های خاص محصولات ارگانیک بوده است. با استفاده از تحلیل عاملی، مهم ترین عوامل مؤثر در پذیرش محصولات ارگانیک به چهار عامل آموزش و اطلاع رسانی، خدماتی- حمایتی، نظارت و اقتصادی دسته بندی شدند که در مجموع 7/69 درصد از واریانس موجود را تبیین نمودند.
    کلیدواژگان: نگرش، محصولات کشاورزی ارگانیک، _، مصرف کنندگان، عوامل مؤثر
  • ابوطالب حسین پور، هوشنگ ایروانی، حسین شعبانعلی فمی، خلیل کلانتری صفحه 145
    برنامه ریزی محلی به منزله اصلی بنیادین و بخشی از کل توسعه همه جانبه روستایی و به مثابه کوششی با ابتکار عمل محلی، در فرآیند تعامل و هم اندیشی انسان های فعال و پویای محلی با هم، با دولت و با تشکل های غیردولتی، ریشه در تاریخ کهن جهان، بویژه ایران باستان، مصر و یونان، دارد. برنامه ریزی محلی با رویکرد آموزشی ترویجی، ریشه در موقعیت های گوناگون طبیعی، موضوعی و دیگر مقتضیات زمانی و مکانی دارد.گرچه دست آوردهای ناموفق چالش برانگیز ناشی از پافشاری مدیران دولتی در جهت تحکم قدرت و اختیار و استمرار تصدیگری سازمانی و یا باورهای ضعیف آنان نسبت به توانمندی و قابلیت های منابع انسانی محلی، موجب شکست های مکرر بسیاری از طرح ها و برنامه ها، شده است. اما ضرورت پایداری بخش کشاورزی و ماندگاری جامعه روستایی در عرصه وسیع روستا، موجب گردید تا از طریق منطقه ای کردن برنامه های آموزشی، با هدف روشنگری جمعیت کثیر مولد روستایی کشاورز و بهره گیری شایسته و قانونمند از مجموعه کنشگران بومی و محلی در قالب سامانه ای مشخص، به مهمترین سوال یعنی«چگونگی رسیدن به تطابق وتوازن میان قابلیت های محلی ومراتب برنامه ریزی محلی ترویجی پاسخ شایسته ای داده شود. به منظور تحقق این هدف، پژوهشی از نوع پارادیم کمی با ماهیت کاربردی- توسعه ای، طراحی و اجرا گردید: جامعه آماری این پژوهش را دو گروه اصلی کنشگران(محلی و دولتی) از استان مازندران، شهرستان بابل، بخش لاله آباد، در ده زیر گروه، تشکیل داده اند. حجم نمونه 581 نفر انتخاب گردید. پرسشنامه تحقیق شامل دو قسمت کلی برای دو گروه اصلی جامعه آماری بود که بطور مجزا، از هر گروه، نظرخواهی صورت گرفت. نتایج حاصل ازتوصیف و تحلیل داده های تحقیق با اختصاربه شرح زیر، بیان می شود: تفاوت نظرات گروه های کنشگر محلی و دولتی و طبقات آنان، پیرامون پی آمدهای برنامه ریزی محلی و نقش کنشگران در تحقق و پایداری پی آمدها، ضرورت برخورداری روستا از هسته برنامه ریز محلی، ضرورت حضور تمام وقت جمعی از کنشگران محلی (کارشناسان کشاورزی، کشاورزی نمونه و خبره محلی معتمدین و ریش سفیدان) در مسئولیت دهیاری، دهداری، بخشداری، ترکیب شورای اسلامی و هیات مدیره تعاونی های محلی، معنی دار می باشد. همچنین پیرامون، ضرروت تعامل کنشگران با همدیگر و رعایت مراتب واگذاری تدریجی برنامه های آموزش روستائیان به این هسته، تفاوت معنی دار در نظر است دیده نشد.
    کلیدواژگان: کنشگران(محلی، دولتی)، ترویج کشاورزی، برنامه ریزی محلی، الگو، محلی بودن
  • حمید موحدمحمدی، فتح الله صادقی، ابوالقاسم شریف زاده، پگاه مریدالسادات صفحه 169
    این تحقیق با هدف بررسی نگرش دانشجویان رشته های کشاورزی نسبت به دوره کارآموزی صورت گرفته است. به لحاظ روش شناختی این تحقیق به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری این تحقیق آن دسته از دانشجویان دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران را شامل شده که دوره کارآموزی خود را در سال تحصیلی84-1383 گذرانده بودند (N=150). برای گردآوری داده ها از روش سرشماری و یک پرسشنامه محقق ساخته بهره گرفته شده است. روایی محتوایی پرسشنامه از سوی گروهی از اعضای هیات علمی ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه تهران مورد تایید قرار گرفته است. پایایی پرسشنامه نیز با توجه به ضریب آلفای کرونباخ بدست آمده (برابر با 82/0)، مناسب تشخیص داده شد. تحلیل داده های گردآوری شده از طریق نرم افزار SPSS10.5 صورت گرفت. یافته های تحقیق حاکی از این است که تفاوت معنی داری بین دانشجویان مورد مطالعه در ارتباط با نگرش نسبت به دستاورد های دوره کارآموزی بر حسب متغیرهای گروه بندی جنسیت، ارتباط استاد درس در طول دوره، برگزاری جلسه توجیهی، شیوه انتخاب محل کارآموزی و رشته تحصیلی، وجود دارد. همچنین یافته های تحقیق نشان داده اند که بین متغیرهای میزان اهمیت دوره کارآموزی نزد پرسنل و مدیریت محل کارآموزی، استفاده از ایده ها و آموزه های کارآموزان، پرداختن به فعالیت های حرفه ای و عملی، میزان ارتباط فعالیت های انجام داده در طول دوره با آموخته های دانشگاهی، میزان رضایت از دوره کارآموزی، میزان حضور در محل کارآموزی، تناسب محل کارآموزی با رشته تحصیلی، امکان انتخاب داوطلبانه فعالیت های متنوع از سوی کارآموز، امکان استفاده از امکانات و تجهیزات محل کارآموزی با نگرش دانشجویان به دستاورد های دوره کارآموزی رابطه مثبت معنی داری وجود دارد.
    کلیدواژگان: نگرش، کارآموزی، آموزش عملی، آموزش عالی کشاورزی، دانشجویان
  • محمدرضا شاهپسند، یوسف حجازی صفحه 177
    این تحقیق با هدف کلی تعیین مولفه های سنجش توانمندی مربیان مراکز آموزش وزارت جهاد کشاورزی انجام شده است. نوع تحقیق پیمایشی بوده که توسط پرسشنامه محقق ساخته پس از سنجش روایی صوری(دیدگاه صاحب نظران) و پایایی(ضریب آلفای کرنباخ=53/89%) به انجام رسیده است. جامعه آماری تحقیق مربیان مراکز آموزش وزارت جهاد کشاورزی می باشند، که تعداد آنها بر اساس آمار موجود490 نفر است، که از بین آنها نمونه گیری طبقه ای تصادفی(مراکز از جنبه کیفیت تدریس مربیان توسط موسسه آموزش عالی علمی کاربردی به سه دسته درجه 1، 2، 3 تقسیم شده اند) صورت گرفته و حجم نمونه 107 نفر برآورد گردید. نتایج حاصل بیانگر میزان توانمندی مطلوب مربیان در بسیاری از گویه های سنجش توانمندی بود. تحلیل عاملی برای متغیرهای تحقیق با 517/62 درصد تبیین واریانس، تعداد 6 عامل؛ تصمیم گیری، عملکرد شغلی، کفایت وجودی، رشد حرفه ای، منزلت و نقش را معرفی نمود. همچنین توانمندی مربیان بر اساس میانگین محاسبه شده در جنبه های مختلف از قبیل؛ تصمیم گیری، رشد حرفه ای، منزلت، اختیار، عملکرد شغلی، نقش و کفایت شخصی در سطوح مناسبی قرار داشت. نتایج آزمون مقایسه میانگین ها نیز تفاوت معنی داری را در مراکز(درجه 1 تا 3) از نظر عوامل توانمندی نشان نداد.
    کلیدواژگان: توانمندی، جهاد کشاورزی، مولفه های توانمندی، مربیان کشاورزی، مراکز آموزش
  • منصور شاه ولی، مرضیه کشاورزی، مریم شریف زاده، معصومه فروزانی، مسعود یزدان پناه صفحه 189
    کاربرد بی رویه نهاده های شیمیایی و مصرف نامناسب منابع آبی، موجب ناپایداری کشاورزی در منطقه مرودشت استان فارس به عنوان قطب تولید گندم گردیده است. از این رو برای تحقق تولید پایدار این محصول، طراحی الگوی ارتباطی متناسب برای مصرف بهینه نهاده های شیمیایی و آب به منظور تولید پایدار گندم در این منطقه الزامی است. بدین منظور، یک پژوهش میدانی با بهره گیری از روش پیمایش مقطعی انجام شد که با روش نمونه گیری هدفمند سه روستای خیرآباد، عزآباد و تاج آباد از توابع دهستان محمدآباد شهرستان مرودشت، برای پژوهش انتخاب گردید. جمعیت نمونه با فرمول کوکران تعیین شد و تعداد 90 گندم کار برای مطالعه مشخص شد. برای گردآوری داده ها از «سه گوشه سازی» استفاده گردید که شامل انجام مشاهده؛ به منظور بررسی سیمای کلی منطقه، مصاحبه عمیق برای شناسایی زوایای مختلف مسایل مرتبط با پایداری زیست بوم و تعیین حد بهینه مصرف نهاده های شیمیایی برای دستیابی به شاخص های پایداری، و پیمایش بود که از این روش برای بررسی وضعیت پایداری تولید گندم و عوامل موثر بر آن، استفاده شد تا با تحلیل نتایج آن به تدوین الگوهای ارتباطات متناسب اقدام شود. روایی صوری ابزار جمع آوری اطلاعات (پرسشنامه) توسط 4 نفر از صاحب نظران تایید گردید و به منظور سنجش پایایی آن، از یک مطالعه راهنما در خارج از منطقه مورد مطالعه استفاده شد. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون کروسکال والیس، تحلیل خوشه ایو تحلیل همبستگی استفاده شد. یافته های این پژوهش نشان داد که تفاوت های بارز سه گروه گندم کار منطقه موجب می شود که توصیه به مصرف بهینه نهاده های شیمیایی و آب با یک الگوی ارتباطی و اطلاع رسانی یکسان امکان پذیر نباشد. لذا با طراحی سه الگوی ارتباطی و اطلاع رسانی، شرایط تحقق تولید پایدار گندم، برای منطقه مرودشت ترسیم گردید که این الگوها در مقاله تشریح شده اند.
    کلیدواژگان: آب، کود و سموم شیمایی، تولید پایدار گندم، ارتباطات و اطلاع رسانی، فارس
|
  • Page 31
    This research was conducted based on survey strategy with purpose of investigating the information seeking behavior patterns of Tomato growers in Badouleh District. Validity of questionnaire as data gathering instrument, confirmed by selected experts and Coronbach Alpha coefficient (equal to 0.68 – 0.75 range for deferent parts of questionnaire) used to confirm its reliability. The population of this research included all tomato growers (N=780) in Badouleh District (Dashty County, Bousher Proviance) and an appropriate sample selected (n=95) by Cochran formula. Data analysis accomplished by using SPSS/WIN software based on appropriate statistics. In descriptive findings, information seeking items in several categories, information sources, information sources and information appropriateness indicators of tomato growers, prioritized based on mean and coefficient of variation. In addition, information satisfaction, information accessibility, information appropriateness and information seeking developed as combined information index (CII). In analytical findings, calculated Pearson coefficients of correlation, indicated that there is a significant relationship between age, experiences, getting loans, membership of local institutions, participation in extension courses, information satisfaction, information accessibility, information appropriateness and information seeking (CII). Using stepwise regression led to a linear equation including experiences, getting loans, membership of local institutions, information satisfaction, information accessibility and information appropriateness as independence variables and R2Ad coefficient indicated that this linear equation explained about 72% variance of information seeking(CII) as dependence variable.
  • Page 45
    The purpose of this descriptive-survey research was to assess the attitude of the farmers, bakers and consumers toward cultural and social factors influencing wheat, flour, and bread losses. The population of the study was constituted of all the farmers, bakers and bread consumers in Tehran, Khuzestan, Golestan and Kermanshah provinces. A sample of 1500 farmers, 600 bakers, and 6000 consumers was selected using multi-stage stratified random sampling method. An instrument (questionnaire) was developed by the researcher to gather the required data. This instrument constituted of three sections as according to the purpose and objectives of the study. Based on the results, there was a positive attitude among farmers indicating that social and cultural factors do influence wheat losses. There were no relationship observed between age, educational level, and experience of farmers, and losses of wheat. In general, local leaders incurred less wheat losses than the other producers. The Results revealed that proficiency, positive attitude on bread, positively influence the prevention of flour and bread losses. Also, the perception of bakery workers toward bread as a holly gift does reduce losses. Consumers had correct understanding of bread value and the factors influencing its losses. Nevertheless, there was a positive relationship observed to be existing between educational level of households and their bread losses.
  • Page 63
    The purpose of this study was to investigate and analyze factors influencing farmers’ participation in irrigation networks management, with an approach to compare two groups of farmers (one in irrigation networks with WUA (Water User's Association), and the other in networks lacking WUA). The methodological approach was a descriptive-correlational and causal-comparative study of the survey type. The target population in the study consisted of 2551 farmers involved in the irrigation networks in Khorasan-e-Razavi Province, Iran. Using stratified random sampling technique, 335 participants were chosen. Data were collected through a questionnaire and were analyzed using SPSS, V.13 software. Content and face validity of the instrument were assessed and confirmed by the faculty members of Agricultural Extension and Education, Agronomy and Irrigation Departments at Tarbiat Modarres University, and also by the Specialists Board of Agricultural Jihad Organization and Regional Water Joint-stock Company in Khorasan-e-Razavi Province. The reliability analysis was conducted and cronbach’es alpha values for the various sections of the instrument were estimated to be between 0.73 and 0.86. The descriptive findings of our study indicated that the majority of farmers’ participation in irrigation network management was approximately at an average level. The results obtained from Pearson Correlation Analysis indicated that there were significant and positive relationships between variables, namely farmers’ behavior regarding the best farm water management practices, extension contacts, communication channels, social capital components and farmers’ attitudes regarding WUA with farmers’ participation status in irrigation network management. T-test with independent samples revealed that there was a significant difference between the mean of two groups of respondents in irrigation networks with, and without WUAs in their participation in irrigation network management. Also, the classification result from forward stepwise logistic regression model analysis indicated that the most important discriminating factors of two groups of farmers who participate in WUA and Non-WUA include farmer’s age, annual income, social solidarity and the status of farmers’ participation in irrigation network management. Generally, these variables could correctly classify some 75.8% of all the subjects.
  • Page 71
    Computer and Internet in educational and research dimensions can increase the level of students’ knowledge and ability. The purpose of this research was to study and make an analysis of the factors influencing the use of computer and Internet in educational-research activities of students. Survey method was used to gather data. The statistical population of the study included graduate students of the University College of Agriculture & Natural Resources, University of Tehran (N=709) from which a sample of 91 members was randomly selected. Reliability and validity of the instrument were verified through obtaining the opinions of faculty members and through an application of Cronbach’s Alpha (0.89). The findings revealed that the most important variables influencing the use of computer and Internet from a student’s viewpoint were increasing the number of computer sets in the department, carrying out regular computer educational terms, as well as carrying out regular related English courses in the Educational Department. Factor analysis indicated that five most highly ranked factors influencing the use of computer and Internet were: attitude, educational, technical, environmental, as well as economical ones which respectively covered 18.33, 16.78, 13.65, 11.92, and 10.08 percent of total variance (70.76%).
  • Page 85
    Comparative advantage of corn in comparison with other competing crops was investigated applying Linear Programming, to 2004-2005 data related to classic index (DRC) in Khuzestan. Results showed that corn benefits from a comparative advantage in all cities of Khuzestan province with acreage having been increased in the cultivation pattern of 37.5 % of the cities. In addition, comparing optimal cultivation pattern as resulted from linear programming models with crop ratings, based on comparative advantage indices indicated that restrictions, availability of resources, variable cost of tradable and non-tradable inputs as well as yield will lead to comparative advantage in production shift from one crop to another. Such factors such as supporting policies, rotation, resource constraint and exchange rate might also have their own effects on comparative advantage combination and on optimum cultivating quantity.
  • Page 99
    There are many determining factors such as changes in Information Technology, increasing number of students enrolling in pursue of education, and need to just in time education that attract attentions to E-learning. In this direction, there are more attentions required to be paid to Applied-Science Education because of its nature. Instructors as the basic cornerstone of every education system are main determiners in the use of E-learning, therefore their attitudes are very important to be sought in this respect. The main propose of this research is to analyze the Instructor's Attitudes toward e-learning in Agricultural Applied-Science Education. The statistical population was the Instructors in Jahade-Keshvarzi Agricultural Education Centers (N=603). A sample was selected by using Stratified Random Sampling Method (n=175). Research instrument was questionnaire, developed by researchers to gather the required data. Validity of the questionnaire was tested through Coronbach Alpha which was about 0.77-0.89 for different sections of the questionnaire. Data analysis was done through SPSS Software, using descriptive statistics, T & F tests as well as Regression. The variables of: age, use of computer, use of internet, research competency in internet, electronic communication competency, explained 40.5 percent of the whole variations in the overall attitudes toward e-learning.
  • Page 145
    Local planning is a basic principle as well as a major part of comprehensive rural development in which main emphasis is placed on local initiatives to make human interactions more active and dynamic. In local planning, all parties including local people, governmental bodies and NGOs interact to fulfill the basic goals of community development. One may find good examples of local planning experience in different parts of the world, particularly in ancient Iran, Egypt and Greek although over involvement of governmental bodies has caused many problems in the way of enhancing local people capacities. It is nowadays recognized that sustainable rural and agricultural development will not be achieved unless the capacities and competencies of local people are recognized, built, developed and utilized. Accordingly, this study was conducted to design a model for local extension planning, as extension is a basic institution to empower local people. The study was an applied research one conducted through a quantitative paradigm. The statistical population of the study consisted of all the state and local actors of extension system in Mazandaran province of Iran, Babol county and Lalehabad District. Out of this population, 581 people were selected as sample interviewed through questionnaire. The findings revealed that different actors had significant different opinions about the consequences of the extension program, role of actors and the necessities of setting up a local planning committee. This is while they are in agreement with respect to the necessities of linkages among the actors.
  • Page 169
    This research was done with the aim of investigating attitudes of agricultural students toward outcomes of internship (training) courses. Methodologically, the research was carried out through a survey method. The population of the study consisted of all agricultural students of the Agricultural and Natural Resources Collages, University of Tehran who took their training (internship) course during 2004-2005 academic year (N=150). Census method was employed to collect data through a researcher-developed questionnaire. Content validity of the questionnaire was confirmed by agricultural extension and education faculty members of the University of Tehran. Calculated Coronbach Alpha coefficient as an indication of questionnaire’s reliability was found equal to 0.82. Using SPSS software, gathered data was analyzed. Findings of the research indicated significant differences among students with regard to their attitudes toward outcomes of internship (training) courses as by groping of variables, including gender of students, relationship between students and in charge educator during the internship (training) course, attendance in pre-course orientation session, selection of internship’s location, as well as student’s major. Also, research findings, showed a significant correlation among attitudes of agricultural students toward outcomes of internship courses as well as some independent variables, such as importance given to internship course by personnel in charge, application of ideas and lessons learned by students during the internship course, engagement of students in practical and professional affairs during the course, relationship between training practices and university lessons taken by students, student’s satisfaction as related to the internship (training) course, regular attendance of students in the course, fitness of internship course with student’s major, possibility of voluntary selection of training options by students, possibility of using related prevailing tools and equipments by students during the internship (training) course.
  • Agricultural-Jihad, Agricultural Trainers, Empowerment Components, Empowerment, Training Centers Page 177
  • Page 189
    Overuse of chemical inputs and inappropriate use of water resources have caused unsustainability in most agricultural regions of Marvdasht County in Fars province. For an attainment of sustainable production of wheat, it is necessary to design appropriate communicational models for agricultural inputs and for water optimum usage, however, reviewing agricultural development literature revealed that most of extension efforts focus their attention on information delivery and on hard system technical aspects rather than fitting communicational relations of rich contents, suitable for stakeholders. This is while sustainable production of wheat necessarily requires using appropriate simultaneous information- communicational needs of stakeholders. This study attempts to measure chemical input and water usage in agricultural regions of three villages in Marvdasht, namely: Kheirabad, Ezabad, and Tajabad, by mean of a survey approach. Cochran's formula was employed to choose the study sample of 90 wheat growers. Data was gathered through observation, in-depth interviewing and through open and close ended questionnaire. A panel of experts verified face validity and a pilot study used to assess the reliability of the measuring instrument. Kruskal Wallis test, cluster analysis and correlational analysis were employed for data analysis. Findings revealed that, clear differences of three groups of farmers resulted in different information- communicational models of optimum chemical inputs and of water usage. This article presents these three models to sustainable production of wheat among the three groups of farmers.