فهرست مطالب

بلور شناسی و کانی شناسی ایران - سال دهم شماره 2 (پیاپی 21، پاییز و زمستان 1381)

مجله بلور شناسی و کانی شناسی ایران
سال دهم شماره 2 (پیاپی 21، پاییز و زمستان 1381)

  • تاریخ انتشار: 1381/07/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • محمد صامت، سید محمد حسینی، ناصر تجبر صفحه 107
    در این پژوهش، نخست با استفاده از پراش پرتو X ساختار سرامیک خالص PZT با فرمول شیمیایی 3)O47/0Ti53/0Pb(Zr که در دمای ̊C1000 کلسینه شده بود تعیین شد. سپس با افزایش درصد متفاوتی از NiO به آن، در همان شرایط حالت خالص آن را سنتز کردیم. نتایج حاصل با پراش پرتو X نشان دادکه در حالت خالص دو فاز چهارگوش و سه گوش تشکیل شدند. درحالتی که NiO به آن اضافه شد به ازای تمام درصدهای اضافه شده اکسید نیکل، این فازها تغییر نکردند، به عبارت دیگر کاتیون نیکل جانشین هیچیک از کاتیونهای تشکیل دهنده PZT نشد. در این حالت یک فاز جدید مکعبی شامل اکسید نیکل بین دانه ها (Intergranual Phase) ایجاد شد. نمونه ها در ̊C1100 تفجوش شدند وآزمایشهای الکتریکی و پیزوالکتریکی روی آنها صورت گرفت. در پایان کار با عکس برداری SEM، نمونه ها از لحاظ ریزساختاری بررسی شدند. نتایج حاصل از عکسها نشان داد که نمونه با 10% ناخالصی NiO دارای بزرگترین اندازه دانه و مقدار تخلخل است.
    کلیدواژگان: سرامیک PZT، قطعات چند لایه، اکسید نیکل
  • صابر فرجامی شایسته، محمدعلی سلیمانی صفحه 117
  • حسین فقیهیان، محمدعلی مکی زاده صفحه 141
    زئولیت ها آلومینوسلیکاتهای آبدار فلزات قلیائی و قلیائی خاکی هستند که شبکه سه بعدی آنها متشکل از چهار وجهی های [AlO4]5- و [SiO4]4- است. سه خاصیت عمده زئولیت ها شامل توانایی جذب گازها، بخاراها و آبگونها، دارا بودن خاصیت تبادل یونی و توانائی های مناسب در واکنش های کاتالیزوری، کاربردهای صنعتی متفاوتی را برای آنها ایجاد کرده است. عواملی همچون فراوانی و قابلیت دسترسی و ارزان بودن قیمت آنها زمینه های کاربرد تجاری و صنعتی فراوانی برای زئولیتهای طبیعی فراهم آورده است. متاسفانه در کشور ما گونه های طبیعی زئولیتی به درستی شناسایی نشده اند و شناسنامه دقیقی درمورد پراکندگی و فراوانی این کانی های با ارزش وجود ندارد. در این کار تحقیقاتی تلاش شده است تا رخدادهای متفاوتی از زئولیت‎ها که در مناطق مختلف کشور یافت شده اند مورد شناسایی قرارگیرند. روش اصلی شناسایی در این پژوهش روش گرانی سنجی گرمایی Thermogravimetry،TG)) یا گرانی سنجی گرمایی مشتقی (Derivative Thermogrativemetry DTG) و روش پراش پرتو (XRD) X است.
    کلیدواژگان: زئولیت، روش های گرمایی، XRD
  • شمس الله ایوبی، احمد جلالیان، مصطفی کریمیان اقبال، حسین خادمی صفحه 157
    در بازسازی شرایط گذشته، کانی شناسی پارینه خاکها یکی از ابزارهای مفیدی است که شرایط محیطی گذشته را نشان می دهد. این کار پژوهشی برای شناسائی کانی های رسی به روش های مختلف و نحوه تشکیل این کانی ها در دو پارینه خاک منطقه اصفهان و چهار محال و بختیاری انجام شده است. پس از مطالعات صحرائی و نمونه برداری از افق های مختلف هر دو خاک، و انجام آنالیزهای فیزیکوشیمیائی، تعدادی از افق ها برای انجام انالیزهای کانی شناسی انتخاب شدند. نمونه هائی از مواد مادری و نمونه های خاک پس از آماده سازی و پیش تیمارهای لازم با پراش پرتو ایکس، میکروسکوپ الکترونی روبشی و پرتو فروسرخ مورد مطالعه واقع شدند. نتایج نشان می دهد که افق سطحی خاک منطقه سپاهان شهر، دارای ترکیبی مشابه با مواد مادری است و اثری از پالی گورسکیت در آن دیده نمی شود، در حالیکه بخش قابل توجهی از کانی ها در افقهای قدیمی این خاک را پالی گورسکیت تشکیل می دهد. عدم وجود این کانی در مواد مادری، فرم کشیده آن و همراه بودن آن با کربنات، کلسیم، و گچ ثانویه، نشان دهنده منشا خاکزایی این کانی است. در نیمرخ امام قیس نیز در افق های سطحی ترکیب کانی ها به مواد مادری نزدیک است، ولی به علت بارندگی نسبتا زیاد، در حال حاضر کلریت به ورمیکولیت و با شدت کمتری به اسمکتیت تبدیل شده است.
    کلیدواژگان: کانیهاس رسی، پارینه خاک، پراش پرتو ایکس، پرتو فروسرخ، میکروسکوپ الکترونی
  • محسن موذن، رباب حاجی علی اوغلی صفحه 179

    با نفوذ توده آذرین نفلین سینیت کلیبر به داخل سنگهای رسوبی رسی و آهکی کرتاسه، هاله ی دگرگونی به ضخامت حدود یک کیلومتر ایجاد شده است. شش زون دگرگونی با کانی هایی چون کردیریت، آلکالی فلدسپار، سیلیمانیت و کروندوم در سنگها تشکیل شده است. سنگهایی که ترکیب شیمیایی مناسب داشته اند به علت حرارت توده به صورت بخشی ذوب شده اند. در سنگهای کالک-سیلیکات نیز پنج زون با کانی هایی چون ترمولیت، دیوپسید، گارنت، اسکاپولیت، وولاستونیت و وزوویانیت تشکیل شده است. برای تخمین فشار دگرگونی در سنگهای رسی از پتروژنتیک گرید استفاده شد. تقاطع منحنی های مربوط به واکنش های شناخته شده در سنگها بر روی پتروژنتیک گرید، فشاری حدود 3 کیلوبار را نشان می دهد. محاسبه محل منحنی های واکنشی مربوط به کالک-سیلیکات ها با فرض اکتیویته مساوی یک برای تمام فازها و رسم آنها بر روی نمودار حرارت-کسر مولی دی اکسید کربن، نشان می دهد که کسر مولی دی اکسید کربن هنگام اوج دگرگونی برابر با 2/. بوده است که این مقدار تقریبا مستقل از فشار دگرگونی است. محاسبه محل منحنی ها بر روی نمودار حرارت-کسر مولی دی اکسید کربن با فرض انحلال جامد کانی ها و اکتیویته های غیر از یک، نتیجه مشابهی را می دهد و مشخص می کند که ترکیب واقعی سیال در اوج دگرگونی مجاورتی با ترکیب معادل کسر مولی دی اکسید کربن برابر 2/. بسیار نزدیک بوده است. گرمای اوج دگرگونی برای زون سیلیمانیت در سنگهای رسی°C 750-700 و برای زون وولاستونیت-وزوویانیت در سنگهای کالک- سیلیکات برابر°C 700-600 بوده است.

    کلیدواژگان: سیلیماتیت، کالک سیلیکات، فشار، دما، ترکب سیالات
  • مریم رنجبر، حسین آقابزرگ، ابوالقاسم مقیمی صفحه 197
    از واکنش بین لیگاند LH2 (2،6 - پیریدین دی آمونیوم 2،6 - پیریدین دی کربوکسیلات) با پالادیم(ΙΙ) کلرید کمپلکس بیس (6،2- دی آمینوپیریدنیم) تتراکلروپالادات(ΙΙ) به دست می آید. ساختار بلوری این ترکیب به روش پراش سنجی پرتو X تعیین شد. بلورهای این ترکیب سه میل، با گروه فضایی Pī و یک مولکول در یاخته یکه است.
    پس ازتعیین ساختار مولکولی، مقدار R تا میزان 0602/0 برای 1988 بازتاب کاهش یافت. تشکیل گونه های فرضی [pyda.H][Pd(pydc)(pydc.H)]،[Pd(pydc.H)2] و [pyda.H]Cl،به وسیله طیف سنجی IR، ESI/MS،1H NMR، 13C NMR و تجزیه عنصری مورد بررسی قرار گرفت.
    کلیدواژگان: پالادیم(II) کمپلکس، ساختار بلوری، سیستم خودمجموعه ساز
|
  • Faghihianh., Maccizadeh, M. A Page 141
    Zeolites are hydrated crystalline aluminosilicates of alkali and alkaline earth cations. Their three dimensional framework consist of [SiO4]- and [AlO4]- tetrahedra. Beside their low price and abundance, three main properties of zeolites i.e: adsorption, ion exchange and catalytical properties promote their versatile industrial applications. In Iran, lack of a systematic and comprehensive research on the characterization of natural zeolites causes these valuable minerals to be relatively unknown. The aim of this research is to characterize some of the Iranian natural zeolites by means of thermal analysis methods including thermogravimetry (TG), and derivative thermogravimetry (DTG). In some cases, X-ray diffractometry and chemical analysis were used as complementary methods.
  • Jalaliana., Eghbal, M.K., Khademi, H Page 157
    Existence and frequency of clay minerals is useful for reconstruction of paleoenvironment, because each mineral is formed and stabilized in special condition. The objective of this study was to identify clay minerals and their genesis in two paleosols from Isfahan and Charmahal-Bakhtiari. Through field observations and physico-chemical analysis, some horizons in these soils were selected for mineralogical studies. Soil and parent material samples were analyzed by XRD after necessary pretreatments. A few of samples were studied by scanning electron microscope and infrared spectrometer. The results indicate that mineralogical composition in surface horizon of Sepahanshahr profile is similar to parent material, whereas in the underlying paleohorizons palygorskite predominates. Lack of palygorskite in parent material on one hand and elongated shape of this mineral accompanied by calcite and gypsum in the paleohorizons on the other hand show that, it has formed pedogenicaly. In the soil surface of Emam_Gheis soil, the composition of clay minerals is also similar to parent material, but chlorite has been converted to vermiculite and subsequently to smectite, due to relatively high precipitation in this area. Presence of high amount of smectite in buried paleosol of Emam_Gheis probably indicates moister regime in the past.
  • Moazzenm., Hajialioghli, R Page 179

    Intrusion of the Kalaybar nepheline syenite into the Cretaceous pelitic and calcareous sediments has produced a thermal aureole up to 1km thick. Six mineralogical zones are developed in the pelitic rocks with minerals such as cordierite, K feldspar, sillimanite and corundum. Chemically suitable rocks are partially melted in response to the heat from the pluton. Five mineralogical zones are developed in the calc-silicate rocks with minerals such as tremolite, diopside, garnet, scapolite, wollastonie and vesuvianite. A petrogenetic grid was used for pelitic rocks to put constraints on pressure of metamorphism. Intersection of the reaction curves on the grid indicates a pressure of ca. 3 kbar for the contact metamorphism in the Kalaybar aureole. Calculation of the positions of the reaction curves for the calc-silicate rocks assuming unit activity for all phases, and plotting them on T-XCO2 diagrams shows that the XCO2 is about 0.2 and it is almost independent of pressure. Calculation of the position of the reaction curves assuming dilution of the phases due to solid-solution gives the similar results indicating that the actual composition of the fluid had a XCO2 about 0.2 during peak metamorphic condition. The temperature was 700-750°C for sillimanite zone in pelites and 600-700°C for wollastonite-vesuvianite zone in the calc-silicates.

  • Maryam Ranjbar Page 197
    The reaction between LH2, [pyda.H2][pydc], (pyda = 2,6 –pyridinediamine and pydc. H2 = 2,6 – pyridinedicarboxylic acid), ligand with palladium(II) chloride leads to the formation of [pyda.H]2[PdCl4]. The crystal structure of the compound was determined by X–ray diffraction. The crystal system is triclinic with space group Pī and one molecule per unit cell. The unit cell dimensions are a = 6.900(3) Å, b = 7.898(3) Å, c = 8.025 (3) Å, with α = 103.302(14)º, β = 104.068(14)º and γ = 92.415(12)º. The final R value is 0.0602 for 1988 reflections. The presumably of the formation [pyda.H][Pd(pydc)(pydc.H)], [Pd(pydc.H)2] and [pyda.H]Cl species, was studied by IR, ESI/MS, 1H NMR, 13C NMR spectroscopy, and elemental analysis.