پژوهشنامه بیمه
سال بیست و چهارم شماره 1 (بهار و تابستان 1388)

استفاده از قابلیت های مدیریت دانش منجربه سودآوری دانش مشتری در فرآیندهای مدیریت ارتباط با مشتری می شود. بدین منظور شرکت ها ابتدا باید وضعیت کنونی خود را ازنظر مدیریت بر سرمایه دانش مشتری شناسایی کرده و پس از شناسایی وضع موجود به بهبود بپردازند. این تحقیق براساس مدل بلوغ مدیریت دانش مشتری بیمه انجام شد. این مدل، فرآیند توسعه مدیریت دانش مشتری را در شرکت های بیمه اندازه می گیرد و به مدیران بیمه در سنجش وضعیت بلوغ مدیریت دانش مشتری و اخذ اقدامات بهبودی کمک می کند. برای سنجش سطح بلوغ شرکت های بیمه در سطح گسترده، یک پرسش نامه 24 سؤالی براساس مدل طراحی شد. با استفاده از این ابزار، سطح بلوغ 11 شرکت بیمه خصوصی و 1 شرکت بیمه دولتی از طریق نظرسنجی از 5 الی 15 نفر از مدیران و کارشناسان واحد-های صدور، تکنولوژی اطلاعات، تحقیق و توسعه و بازاریابی در هر شرکت اندازه-گیری شد. تحلیل نتایج با استفاده از آمار توصیفی نشان داد که بیشتر شرکت های بیمه ازنظر مدیریت بر دانش مشتری در سطح 1 بلوغ هستند. یعنی نسبت به مدیریت دانش مشتری آگاهی نداشته و لذا قصدی برای استفاده از دانش مشتری در این شرکت ها وجود ندارد. به علاوه نقاط قوت و ضعف شرکت های بیمه ازلحاظ هریک از عوامل مؤثر بر مدیریت دانش مشتری شناسایی شد و پیشنهاداتی جهت بهبود وضعیت در اختیار مدیران شرکت های بیمه قرار گرفت.

از عوامل مهم رشد و توسعه تجارت، پیشرفت سریع در صنعت حمل ونقل است. از دیدگاه اقتصادی، بیمه باربری وسیله ای مناسب و قابل اطمینان برای تامین امنیت سرمایه ها در برابر ریسک های محتمل و غیرقابل پیش بینی است. توسعه صنعت بیمه و به خصوص رشته بیمه باربری در توسعه صنعت حمل ونقل تاثیر قابل قبولی داشته است.
در این مقاله به معرفی تابع تقاضا برای بیمه باربری و متغیرهای آن پرداخته شده است. سپس مدل مورد نظر با استفاده از آمارهای سری زمانی سال های 1386- 1350 با نرم افزارEviews5 برآورد شده است.
نتایج بررسی نشان می دهد که متغیرهای خسارت پرداختی، درآمد ملی و تغییرات ساختاری، اثر مثبتی بر تقاضای بیمه باربری داشته است. متغیرهایی چون درجه بازبودن اقتصاد و جنگ، اثر منفی بر تقاضا برای بیمه باربری گذاشته است. براساس نتایج به دست آمده، کشش قیمتی تقاضا برای بیمه باربری کوچک تر از 1 بوده و این کالا به عنوان کالای کم کشش مطرح است و ازسوی دیگر متقاضیان بیمه باربری، این خدمت را به عنوان کالایی لوکس درنظرگرفته اند.

تکنیک های مرسوم که برای ارزیابی کارایی مدیریتی شرکت های بیمه استفاده می شوند، یک مرحله ای می باشند و نمی توانند اطلاعات مدیریتی کافی برای کارشناسان به منظور شناسایی عوامل ناکارایی واحد های ناکارا و دستیابی به مزایا و معایب استراتژی های رقابتی در اختیار گذارند. اما تکنیک تحلیل پوششی داده های دو مرحله ای می تواند بر این مشکل غلبه کند.
این تحقیق با استفاده از مدل ارتباطی تحلیل پوششی داده های دو مرحله ای به ارزیابی کارایی شرکت های بیمه ایران در طی سال های 1385 - 1381 می پردازد. ابتدا نمرات کارایی شرکت ها در سال های مختلف به دست آمده سپس به منظور شناسایی دلایل ناکارایی شرکت های ناکارا از نمرات کارایی مرحله اول و دوم شرکت ها در سال های مختلف آزمون ویلکاکسون برگزار شده است.
نتیجه این تحقیق نشان داد که طی سال های 1385 - 1381 دلیل ناکارایی شرکت های ناکارا اغلب به خاطر ضعف آنها در مرحله دوم است؛ یعنی شرکت های با نمرات کارایی پایین اغلب در مرحله توانمندی در سودآوری ضعیف عمل کرده اند.

تعهد به دادن اطلاعات در زمره تعهداتی است که در قراردادهای بیمه اشخاص اهمیت قابل توجهی دارد؛ تا آنجا که اساس محاسبات بیمه گر برمبنای رعایت حداکثری این تعهد استوار است و نقض این تعهد با ضمانت اجراهای شدید قانونی مواجه است و در مواردی حتی بطلان قرارداد را به دنبال خواهدداشت. این مقاله به بررسی ماهیت این تعهد، حدود و مرزهای آن و در نهایت ضمانت اجراهای نقض آن در صورت های گوناگون می پردازد.

با توجه به موقعیت جغرافیایی کشور ایران و قرارگرفتن بر روی کمربند زلزله و اینکه بشر در کنترل این ریسک فاجعه آمیز موفق نبوده است، بنگاه های اقتصادی در جهت کاهش عواقب ناگوار این حوادث تلاش کرده اند. اما در صورت وقوع حوادث فاجعه آمیز طبیعی از جمله زلزله، این بنگاه ها (در این تحقیق شرکت های بیمه مدنظر هستند) دیگر توانایی پوشش ریسک ها را ندارند و درنتیجه دچار ورشکستگی می شوند و از ادامه فعالیت باز می مانند. درحال حاضر در بسیاری از کشورهای صنعتی و پیشرفته بحث فرآیند شناسایی، ارزیابی، نگهداری و انتقال ریسک از جمله فرآیندهای پیچیده اقتصادی است. در این تحقیق به علت عدم وجود اطلاعات آماری از خسارت زلزله، متغیر خسارت آتش سوزی به عنوان یک متغیر جانشین برای متغیر خسارت زلزله، میزان کشیدگی و چولگی این متغیر را مشخص کرده و در ادامه با استفاده از مدل رگرسیون خطی به وجود ارتباط مثبت بین خسارت آتش سوزی و حق بیمه های دریافتی از آتش سوزی پی بردیم. سپس با استفاده از شبیه سازی مونت کارلو توانستیم با تولید هزار تکرار فراوانی توزیع خسارت را به دست آورده و در مرحله بعد ارزش در معرض ریسک را محاسبه نمودیم و با استخراج نقطه ارزش در معرض ریسک توانستیم نواحی نگهداری و انتقال ریسک را مشخص کنیم. به این ترتیب فضای زیر تابع توزیع را می توان به سه ناحیه تقسیم کرد. ناحیه دوم که در محدوده خسارت 50 تا 60 میلیارد ریال قرار دارد، به عنوان منطقه انتقال ریسک تعیین شد. به این ترتیب مشخص شد که خسارات 50 تا 60 میلیارد ریال به حجم 10 میلیارد ریال در قالب انتشار اوراق بهادار ریسک زلزله قابل انتقال خواهند بود.

هدف از این پژوهش، تبیین ارتباط بین متغیرهای مربوط به ویژگی های فردی رانندگان و مشخصات وسیله نقلیه آنان، با ریسک شرکت های بیمه است. به همین منظور تعدادی از مشخصات فردی و تعدادی از مشخصات وسیله نقلیه بیمه گذاران و همچنین ریسک، به عنوان متغیرهای تحقیق انتخاب گردید و یک نمونه 200 نفره از بیمه گذاران، در دو گروه 100 نفری کم ریسک و پرریسک به طور جداگانه انتخاب شدند. سپس با استفاده از روش های آماری توصیفی به بررسی وضعیت موجود در نمونه تحقیق پرداخته شد و نیز با استفاده از روش های آماری استنباطی، نتایج به دست آمده به جامعه آماری تعمیم داده شد. قلمرو مکانی تحقیق، شرکت بیمه ایران در تبریز، قلمرو زمانی شامل یک دوره سه ساله و قلمرو موضوعی آن نیز رشته بیمه شخص ثالث است. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه رانندگان بیمه گذار شرکت بیمه ایران در شهرستان تبریز و نمونه آماری آن نیز مربوط به شعبه های بیمه ایران در این شهرستان است. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که در تعیین ریسک شرکت های بیمه، مشخصات فردی بیمه گذاران نسبت به مشخصات وسیله نقلیه آنها از الویت بیشتری برخوردار است.

قانون اصلاح قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث در مقایسه با قانون مصوب سال 1347 تغییراتی داشته است که در این مقاله به اهم آنها پرداخته و نقاط قوت و ضعف آن تحلیل می شود. از جمله مواردی که در قانون قبلی همواره مورد تفسیرهای مختلف قرار می گرفت و قانون جدید نیز به روشنی به آن تصریح ندارد، پرداخت خسارت کسر قیمت (افت قیمت) خودرو است. این مقاله لزوم پرداخت این گونه خسارت ها را مورد توجه قرار داده است.

بیمه محصولات کشاورزی به عنوان یک قرارداد، متضمن حقوق و تکالیفی برای طرفین آن است که شناسایی این آثار در اجرای صحیح و موفقیت آمیز قانون بیمه محصولات کشاورزی ضروری است؛ ولی قانون مذکور بسیار ناقص است و در خصوص بسیاری از مسائل قابل طرح فاقد حکم خاصی است؛ لذا ضروری است، این قانون با توجه به قانون بیمه مصوب 1316 ارزیابی شود و درعین حال دراین زمینه باید از تجارب دیگر کشورها استفاده شود که در این مقاله ضمن بررسی ارکان قرارداد بیمه کشاورزی، آثار آن را نسبت به طرفین معین نموده و در عین حال در مواردی پیشنهاداتی جهت اصلاح قانون مذکور ارائه شده است.