فهرست مطالب
فصلنامه اقیانوس شناسی
پیاپی 1 (بهار 1389)
- تاریخ انتشار: 1389/01/20
- تعداد عناوین: 8
-
-
صفحه 1فعالیت های آبزی پروری امروزه اهمیت فراوانی دارند، لذا به موازات این فعالیت ها، مطالعه اثرات این گونه فعالیت ها بر بوم سامانه دریا ضروری به نظر می رسد. این مطالعه به منظور بررسی تغییرات فراوانی و تنوع پرتاران در محل احداث قفس های دریایی در خور غزاله انجام شده است. نمونه برداری به صورت ماهیانه، به مدت پنج ماه از مرداد ماه تا آذر ماه 1386 در خور غزاله انجام گرفته است. به این منظور 4 ایستگاه در خور غزاله از زیر قفس تا فاصله 400 متری قفس برحسب فاصله در نظر گرفته شد که از هر ایستگاه سه نمونه رسوب برای جداسازی و شناسایی پرتاران و یک نمونه برای آنالیز دانه بندی رسوبات و سنجش میزان مواد آلی درون رسوبات یا TOM به وسیله گرب ون وین (VAN VEEN) با سطح مقطع 0225/0 متر مربع برداشت گردید. در بررسی جوامع پرتار، به ترتیب گونه های Cirriformia sp. با فراوانی 93/18%، Cossura sp.با فراوانی 04/18%، Capitella sp. با فراوانی 42/17%، Nephthys sp.با فراوانی 85/5% و Sternaspis sp. با فراوانی 84/7% گونه های غالب را در بین ایستگاه های مختلف تشکیل می دادند. نتایج نشان می دهند که تنوع گونه ای از ایستگاه 1 (زیر قفس) تا ایستگاه 4 (400 متری) از 79/1 به 11/2 و غالبیت از 41/0 به 16/0 رسیده است. میانگین درصد مواد آلی در رسوبات خور با دامنه (26/2317/6) درصد تخمین زده شد که ایستگاه 4 کمترین و بیشترین مقدار را به ترتیب در آبان ماه و مرداد ماه نشان می داد. آنالیز دانه بندی رسوبات میزان درصد سیلت رس را با دامنه (47/9776/4) نشان می داد که کمترین مقدار مربوط به مهر ماه ایستگاه 2 (50 متری قفس) و بیشترین مقدار مربوط به ایستگاه 3 (150متری قفس) مرداد ماه ثبت شد.
-
صفحه 11به منظور بررسی تغذیه بچه ماهیان شوریده، نمونه برداری به طور ماهیانه به مدت 10 ماه از اسفند 1385 تا آذر 1386 در سواحل استان خوزستان انجام گردید و معده 82 عدد بچه ماهیان شوریده ruber Otolithes بررسی شد که 1/23 درصد معده ها خالی و 8/76 درصد معده ها دارای غذا بود. بیشترین درصد معده های خالی و در نتیجه کمترین درصد شدت تغذیه در اسفندماه و کمترین درصد معده های خالی و در نتیجه بیشترین درصد شدت تغذیه در تیرماه مشاهده شد. مقدار شدت تغذیه در منطقه شرقی (بحرکان) و غربی (لیفه بوسیف) مقایسه شد که مقدار شدت تغذیه در منطقه شرقی بیشتر از منطقه غربی است. در 8/76 درصد معده های دارای غذا در منطقه شرقی و غربی قطعات بدن سخت پوستان، خرچنگ براکیورا، میگوی کاریده، ماهی و در منطقه غربی بریوزوا غذای اصلی را تشکیل می دهند. در منطقه شرقی و غربی قطعات سخت پوستان، میگوی کاریده، ماهی و خرچنگ براکیورا دارای بیشترین ترکیب غذایی و بیشترین اهمیت نسبی اجزای غذایی هستند. همچنین اهمیت نسبی موارد غذایی در گروه های طولی بالا شامل شکارهای بزرگتر از جمله ماهی، میگو و خرچنگ، در حالی که در گروه های طولی پایین تر جلبک، بریوزوا، دیاتومه و اسپیکول اسفنج است.
-
صفحه 19خلیج فارس یکی از مهمترین آبراه های جهان است که کشورهای موجود در این حوزه، دو سوم نفت جهان را تامین می کنند. این خلیج از طریق تنگه هرمز به دریای عمان و اقیانوس هند متصل می شود. گردش آب خلیج فارس و تنگه هرمز با توجه به کاربرد آن در کشتیرانی، شیلات و تخمین نحوه انتشار آلودگی همیشه از اهمیت زیادی برخوردار بوده است، به همین دلیل از سال 1918 تاکنون مطالعات زیادی در خصوص نحوه گردش آب در خلیج فارس و تنگه هرمز صورت گرفته است. به گفته(Alhajiri، 1991) در هر 6 دقیقه یک کشتی اقیانوس پیما از این تنگه می گذرد که این خود نشان از اهمیت بسیار زیاد این تنگه است. گردش آب در تنگه هرمز به صورتی است که آب دریای عمان از سطح و از سمت سواحل ایران به بالادست خلیج فارس جریان می یابد و آب نسبتا شورتر خلیج فارس از لایه های پایینی و از سمت کشور عمان به خلیج عمان می ریزد. هدف از این مطالعه، بررسی نحوه گردش آب در تنگه هرمز با استفاده از مدل سه بعدی هیدرودینامیکی کوهیرنس (Luyten et al، 1999)است که در 10 لایه از سطح تا بستر گردش آب مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است. در این مدل، داده های هواشناسی 54 ساله به صورت میانگین روزانه بکار گرفته شده و همچنین چهار مولفه اصلی جزرومد O1، K1، S2، M2 در مدل اعمال شده اند. مدل مذکور به صورت روزانه، الگوی جریان از سطح تا بستر را براساس تغییرات چگالی و شوری و تبادل باروکلینیکی بین گرادیان فشار و گرادیان چگالی را محاسبه و شبیه سازی نموده است. پیش بینی های به عمل آمده توسط مدل با مشاهدات میدانی در تنگه هرمز مقایسه شده که دارای توافق بسیار خوبی هستند.
-
صفحه 25در این تحقیق مدلسازی جریان های افقی بر روی بستر سه بعدی دریای خزر با لحاظ نمودن زبری بستر در کنار تاثیرات ورودی از رودخانه ها، بارش، تبخیر و در مناطق مختلف انجام شده است. هدف از انجام این تحقیق بررسی تاثیر توانایی مدلسازی پارامترهای مهم تاثیرگذار بر شبیه سازی در دریای خزر است. در ماجول مورد استفاده از نرم افزار NASIR، دسته معادلات آبهای کم عمق (با فرض توزیع فشار هیدرواستاتیک) به عنوان مدل ریاضی دوبعدی اختیار شده است. این معادلات شامل دو معادله حرکت در صفحه افق و یک معادله پیوستگی است. در این کار تاثیر ورود آب رودخانه ها و برآیند بارش و تبخیر آب از سطح این دریا و همچنین ورودی از رودخانه ها به عنوان عبارت های چشمه و چاه معادله پیوستگی دیده شده اند. در حل معادلات حرکت، اثرات زبری کف و تنش های ناشی از آشفتگی دیده می شوند. روش حل عددی در این مدل، روش حجم محدود است. مدل سازی هندسه در این کار به کمک شبکه بی ساختار مثلثی انجام شده است تا بتوان نامنظمی های سواحل دریا را بخوبی مدل نمود. تبدیل شبکه دوبعدی به یک صفحه سه بعدی با استفاده از ترازهای مستخرج از نقشه دارای خطوط تراز انجام شده است. در این کار تاثیر تغییرات شدید عمق بر کیفیت نتایج تراز سطح آب محاسبه شده است و اثر ورودی رودخانه ها بر چرخه های افقی جریان در دریای خزر نیز بررسی می گردد. نتایج مدل به کمک خطوط جریان بدست آمده از محاسبه بردارهای سرعت در نقاط گرهی و نمودارهای تغییرات تراز سطح آب مورد ارزیابی قرار گرفته اند.
-
صفحه 33تشخیص دمای صحیح هر نقطه از اقیانوس و دسترسی به تغییرات لحظه ای آن پژوهشگران را قادر می سازد تا مطالعاتی نظیر تغییرات اقلیمی مناطق مختلف، پیش بینی طوفانهای شدید، ردیابی جریان های آبی، ردیابی و تشخیص محل اجتماع ماهی ها و بسیاری از موارد دیگر را با دقتی که بستگی به میزان دقت در سنجش دمای سطح آب دارد انجام دهند. از طرف دیگر، امکان اندازه گیری دمای آب با وسایل دستی و یا با استفاده از بویه ها با توجه به وسعت آبهای روی سطح زمین کاری اگر نه غیر ممکن، بسیار پرهزینه است. طی چند دهه اخیر سنجش دمای سطح آب توسط رادیومترهای نصب شده بر روی ماهواره های علمی پژوهشی متداول شده است. در این رابطه وجود یک لایه سرد در سطح آب به علت تبخیر آن باعث گردیده است تا خطا در اندازه گیری در برخی از نقاط به oC2 برسد که این امر مفید بودن این اندازه گیری ها را به زیر سوال می برد. در این پژوهش معادله تابش آب در پوسته اقیانوس (ضخامت حدود یک میلیمتر) به صورت تحلیلی حل شده و مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که تابش خالص از عمقی در حدود 20 میکرن نشات می گیرد. همچنین تابش خالص طیفی برای طول موج های زیر و بالای 12 میکرن در دو جهت مختلف جریان داشته و رفتاری متمایز دارد.
-
صفحه 45برای مطالعه ویژگی های رسوبی و ژئوشیمیایی ساحل و بستر خلیج گرگان، واقع در گوشه جنوب شرقی دریای خزر در شمال ایران، 35 نمونه رسوب سطحی برداشته شد و بر روی آنها آزمایش های پایه رسوب شناسی، کانی شناسی کیفی به کمک XRD و سنجش فلزات سنگین با کمک XRF انجام شد. مطالعات نشان میدهد که رسوبات از نظر دانه بندی در محدوده ماسه تا رس قرار میگیرند، به گونه ای که هر چه به سوی دهانه خلیج گرگان نزدیک میشویم، درصد ماسه در رسوبات افزایش می یابد. مقدار متوسط کربنات کلسیم 35% و مواد آلی 30% است. میزان ماده آلی در خلیج گرگان به سوی دریای خزر کاهش می یابد، در حالی که مقدار کربنات کلسیم افزایش می یابد. کانی شناسی رسوبات نشان می دهد که علاوه بر متشکله های آواری از جنس سنگهای آذرین، دگرگونی و رسوبی و خرده های رسوبی برجا، مجموعهای از کانی های رسی (بطور عمده کلریت) از دیگر اجزای متشکله رسوبات سطحی هستند. تمرکز فلزات سنگین (سرب، روی، کرم، نیکل، مس، وانادیم، باریم و زیرکینم) در رسوبات سطحی برای عناصر مختلف در محدوده ppm 5982 قرار میگیرد. محاسبه شاخص تجمع زمینی عناصر (Igeo) برای رسوبات سطحی خلیج گرگان در مقایسه با نمونه های برداشت شده از رسوبات ژرفای 25 سانتیمتری همان حوضه نشان دهنده تمرکز پایین فلزات سنگین در رسوبات خلیج گرگان و غیرآلوده بودن این رسوبات است. مقایسه رسوبات خلیج گرگان با بخشهای دیگر ساحل ایران در خزر که تخریبی، و سواحل ترکمنستان که کربناته است، بیانگر ویژگی های رسوبی حد وسط (حدود 50 تا 60 درصد مواد کربناته و آلی و بقیه مواد تخریبی) این منطقه است.
-
صفحه 57در این مقاله اثر پراسنجه های موج شامل ارتفاع موج شاخص، دوره های تناوب میانگین و چکادی، و مدت توفان، و پراسنجه های سازه ای مانند ژرفای آب در پای سازه، شیب اولیه سازه، نفوذپذیری و ضریب دانه بندی بر روی بازتاب امواج از موج شکن های شکل پذیر مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است.
پژوهش حاضر با بهره گیری از نتایج آزمایشات مدل هیدرولیکی انجام شده در فلوم موج مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری وزارت جهاد کشاورزی و با استفاده از امواج نامنظم انجام شده است.
نتایج حاصل از انجام تحقیق در قالب نمودارهایی که تغییرات ضرایب بازتاب موج را بر حسب پراسنجه های بدون بعد نشان می دهند و رابطه جدیدی که با استفاده از آن می توان ضریب بازتاب موج از موج شکن های شکل پذیر را محاسبه کرد، ارائه گردیده است.
-
پایش محیط های صنعتی در شرایط نامتعادل محیطیصفحه 63هدف از این پایش بررسی و تخمین تغییرات زیست محیطی است که بر اثر فعالیت های صنعتی صورت می گیرد. انجام این پایش بیشتر توسط شرکت های روسی که مسئولیت اکتشاف، تولید و تصفیه مواد نفتی در دریای خزر را به عهده دارند، صورت گرفته است. حل مشکلات زیست محیطی در شرایط نامتعادل محیط زیست مسئله بسیار پیچیده ای است، چرا که تغییرات تحت اثر شرایط غیرنفتی (غیروابسته به نفت) شرایط طبیعی و عوامل انسان ساخت مانند ورودی رودخانه ها، گردش آب، دریانوردی و شیلات قرار دارد. تحت این شرایط لازم است که تغییرات درونی (مانند تغییراتی که بر اثر گاز و نفت) از فعالیت های بیرونی (که شاخص آنها عوامل خارج از نفت) است، جدا شوند. در غیر این صورت احتمال اینکه عوامل بیرونی نقش مهمی در ایجاد تغییر داشته باشند ولی به نفت و گاز نسبت داده شوند وجود دارد. جهت بررسی و تخمین تاثیر عوامل خارجی و داخلی روی وضعیت محیط زیست در مناطقی که نفت و گاز وجود دارد، انجام مشاهدات در سایت های محدود بزرگ (سایت تست) و سایت های کوچک به نام سایت های بسته پلیگنی ضروری است. سایت های بزرگ بیشتر جهت تخمین اثر عوامل خارجی کاربرد دارند، در صورتی که سایت های کوچکتر جهت تعیین میزان اثر عوامل داخلی که همان نفت و گاز است مورد استفاده قرار می گیرند. بوم سامانه (اکوسیستم) شمال دریای خزر بسیار پایدار است لذا با توجه به این ملاحظات OAO (شرکت Lukoil) برنامه ای جهت پایش فعالیت های صنعتی در این منطقه تدارک دید. این برنامه مشاهداتی را در سه سطح مدنظر قرار دارد:الف) مناطقی که احتیاج به مجوز دارند- سطح 3ب) معماری و منابع سطح 2ج) SEFDR (سکوهای حفاری که به صورت شناور) و ابزار و ادوات سطح 1در سال 2006 ضمن حفاری در منطقه V.Filanovsky (پلیگن شماره 1 سکوی نفتی) افزایش غلظت باریوم در آب دریا در رسوبات بسته مشاهده شد. بنابراین وجود باریوم در آب و رسوبات به عنوان یک عمل غیر مدیریتی و نوعی بی توجهی بوده و باعث آلوده شدن محیط آب تلقی گردیده است. اما سپس با مطالعه سطح 2 در سایت بزرگ که باز هم حفاری در آن منطقه صورت می گرفته است، این وضعیت مردود شناخته شد، چرا که مقدار باریوم در این منطقه نیز افزایش پیدا کرد. بنابراین چنین می توان نتیجه گیری کرد که عامل خارجی موجب ایجاد این وضعیت شده و باعث پخش و پراکنش باریوم در منطقه وسیعی از شمال خزر شده است.
-
Page 1Since aquaculture activities are increasing and becoming more important, the evaluation of the effect of these activities on marine ecosystem seems to be necessary. The present study was carried out to investigate the changing abundance and diversity of Polychaetes under marine fish cage culture in Ghazale creek, in Khore-Mussa area in north west of Persian Gulf. Monthly sampling from 4 stations had been done from August to December 2007 (during five months). Stations were selected from under cages to 400 m distant (as control site) in Ghazale creek. At each station, 3 samples for Polychates studying and one sample for sediment grain size analysis and total organic matter (TOM) were collected by van veen grab with 0.0225 m2 area. The range of total organic matter (TOM) percentage in sediment was 6.11-23.26. The maximum and minimum TOM values were observed in the fares station (400 m distant) in August and November respectively. The range of silty-clay percentage was 4.76-97.47 and the minimum and the maximum values were observed in 50m and 150m distant station, in October and August respectively. The result of Polychaetes represented that Cirriformia sp. 18.93%, Cossura sp. 18.04%, Capitella sp. 17.42%, Nephthys sp. 5.85%, Sternaspis sp. 5.84% were dominance species between stations. The result of biotic indices showed higher diversity in 400 m distant station comparison with under cage station. Diversity and dominance index values were increased from under cage station (1.79H′ and 0.41λ) to 400 m distant station (2.11H′ and 0.16λ).
-
Page 11This survey was conducted to study diets and some feeding indices of dominant and commercial Juvenile fishes in Khuzestan coastal waters. A number of juvenile fish (Otolithes rubber) was captured in main fishing areas of Khuzestan province namely, the western side (Buseif-Lifeh) and eastern side (Bahrekan), north of the Persian Gulf. The individuals were sampled randomly using shrimp trawl net every month. From March 2006 to December 2007. The stomach contents of 82 individuals were analyzed out of which 23.2% were empty and 76.8% had food items. The results showed that Fish, Crustacane, Shrimp and Brachyuran are the main food sources for Juvenile Otolithes ruber. Ontogenetic differences were found in the diet composition and feeding activity.
-
Page 19The Persian Gulf is one of the busiest waterways in the world. This area contains about 65% of the world’s oil reserves. This Gulf is connected to the Indian Ocean via the Strait of Hormuz. Circulation of water in the Persian Gulf and the Strait of Hormuz is vital for shipping line, fisheries and contaminant tracking. Since 1918, many studies have been done on the circulation of this area. Approximately one ship in every six minutes passes through the Strait of Hormuz (Alhajiri 1991). Due to arid climate, surface evaporation in the Persian Gulf is very high. To compensate the evaporation in the Persian Gulf, water is displaced from the Gulf of Oman. Its circulation is counterclockwise from the Strait of Hormuz to the northern coasts of the Persian Gulf and discharging the saltier water to the Oman Gulf. A three-dimensional hydrodynamic model (COHERENS) has been employed to study the circulation of the Strait of Hormuz. This model is forced by climatologic monthly mean atmospheric forcing derived from 54 years of NOAA data. Tidal boundary forcing is included using the four major constituents: M2, S2, O1, and K1. Findings of the model contribute to an understanding of circulation patterns in the Strait of Hormuz as an aid to ship traffic and management of pollution spill events. The results of the model are in close agreement with the previous observations.
-
Page 25NASIR software is used to solve conservative shallow water equations on three dimensional bed which is formed by an unstructured triangular mesh. In this work, the two dimensional triangular mesh is converted to a three dimensional surface by interpolting the bed elevation from an available contour map. This model consideres Coriolis force due to earth rotation as well as bed roughness and turbulent effects in the conservattive depth integrated horizontal momentum equations by asuming hydrostatic pressure distribution. The effects of evaporation and rain on the water surface as well as inflow from the seven major rivers at surrounding boundary points are considered via the source terms of the conservattive depth integrated continuity equation. In this paper, the effects of surrounding rivers on formation of hizontal circulations are investigated. The computational results are presented in terms of water surface level variations and the stream traces.
-
Page 33Determination of ocean surface temperature and its temporal variation make researchers able to study the climate in different region, forecast sever storms, track currents and tracing and determining the colony of fishes and many more with a precision that depends on the accuracy in Sea Surface Temperature (SST) determination. On the other hand, SST measurements through vesatile equipments and or bouys in the vast area around the globe if it is not impossible is very expensive. During last few decades, SST measurements are carried out by radiometers onboard of research satellites. In this regard, presence of a cool skin on the surface of water made by evaporation, makes these sensors to show an error of up to 2oC in some regions. This makes the usefulness of these measurements questionable. In this study, the equation of radiation transfer within the skin of the ocean (about 1mm top) is solved and investigated analytically. Results show that the net radiation initiated from a depth of about 20μm. Also the net spectral radiation below and above 12μm has different direction and demonstrate different behaviors.
-
Page 45The Gorgan Bay is an elongated bay in the southeastern flank of the Caspian Sea in the Iranian territory which is separated from the Caspian Sea by Miankaleh spit. Sedimentological studies on 35 collected sediment samples from the Gorgan Bay and adjacent areas of the Caspian Sea reveals that the grain size of the bottom sediments are mostly in the range of mud to sand where the sand content increases eastward especially in the vicinity of the waterway between the bay and the sea. Mean content of carbonate and organic matter in the sediments are %35 and %30 respectively which the carbonate content increases towards the bay’s inlet and the organic matter shows a decreasing trend. Mineralogically the Gorgan Bay sediments are mainly consists of igneous, metamorphic and sedimentary lithic fragments and some authogenic sediments that accompanied with some clay minerals mainly chlorite. The XRF results showthat the observed differences in concentration of heavy metals (Pb, Zn, Cr, Ni, Cu, V, Ba, Zr) largly depends on the sediment type. Comparing the geoaccumulation index (Igeo) of the surficial samples with the one from the depth of 25 cm below the bottom reveals that the Gorgan Bay sediments are not polluted in respect to the heavy metals. In comparison with adjacent areas, Gorgan Bay sediments show a transition between evaporate carbonate dominated sediments of Turkmenistan coast in north and other terrigenous sediments of the Iranian coast in west.
-
Page 57In This paper, the effect of wave parameters including significant wave height, peak and mean wave periods, storm duration; as well as structural parameters including water depth at the toe of structure, initial slope of the structure, permeability and stone gradation on wave reflection from reshaping breakwaters has been studied and investigated. The present research has been carried out using the results of hydraulic model tests accomplished in the wave flume of Soil Conservation and Watershed Management Center, affliated to the Ministry of Jihad- e- Agriculture, using irregular waves. The results of the research shows the variations of wave reflection coefficients versus non-dimensional parameters. Moreover, a new relationship has been presented to calculate the coefficient of wave reflection from reshaping breakwaters.
-
Industrial Environmental Monitoring in the Conditions of Unstable Environmental SituationPage 63Solving IEM problems becomes more complicated in unstable environmental conditions, which change under the influence of external (non-related to oil and gas production), natural and anthropogenic factors, such as river discharge, water circulation, navigation and fishery. Under these conditions, we should clearly separate “inside” (i.e., caused by oil and gas production) and “outside” (specified as external factors) changes of marine environmental status and biota. Otherwise,negative changes of environmental situation caused by the external impacts may be referred to theresponsibility of oil and gas production companies.The ecosystem of the North Caspian is the least stable of all the Caspian Sea ecosystems. Taking this into consideration, the OAO “Lukoil” program of industrial environmental monitoring in the northern part of the Caspian Sea includes the observations at three levels: a) licensed area – 3rd level, b) architecture and deposit – 2nd level, c) SEFDR (selfelevating floating drilling rig) and facilities -1st level.Barium concentration in seawater and bottom sediments increased at this site as well. Obviously, the increased barium concentration was due to external factors only, their impact spreads across the significant part of the North Caspian area. The aim of industrial environmental monitoring (IEM) carried out by the enterprises is to disclose andestimate the changes in environmental status caused by the operation activities. Conducting IEM is referred to the responsibility of Russian companies that perform hydrocarbon prospecting, exploring and production in the Caspian Sea.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.