فصلنامه فرایند مدیریت و توسعه
سال هفدهم شماره 1 (پیاپی 59، بهار 1382)

آگاهی از حساسیت و ظرافت های موجود در نظام طبیعت و درک فرصت ها و تهدیدهای موجود در محیط زیست، ضرورتی انکار ناپذیر برای برنامه ریزان توسعه پایدار کشور است. به مدد مدیریت آگاهانه و با استفاده از ابزارهای مدیریتی نوین، بخصوص حسابداری زیست محیطی، می توان رفتارهای نابخردانه بشر را در عرصه محیط زیست مهار زد.
سیستم های اکولوژیکی، شامل ارکانیسم، جمعیت، جامعه، اکوسیستم و بیوسفر، هر یک جایگاه خاصی در طبیعت دارند و وظیفه ویژه ای را انجام می دهند و با اکمال متقابل، ادامه حیات نظام اکولوژیکی را تضمین می کنند. هر یک از این سیستم ها قدرت تحمل خاصی دارد و در شرایط ویژه ای می تواند به حیات خود ادامه دهد. متاسفانه افراد بشر با اعمال فشار بر سیستم های اکولوژیکی در حدی فراتر از ظرفیت تحمل آن ها مشکلات زیست محیطی فراوانی را به وجود آورده اند. لازم است که اقداماتی اساسی، قاطعانه و همه جانبه صورت گیرد و روند تخریب متوقف شود. پیش نیاز اقدام مؤثر، آگاهی همه جانبه است. شناخت قواعد طبیعت و آگاهی از اصول اکولوژی، کمک مؤثری به توقف اعمال تخریبی و تسریع اقدامات پیشگیرانه است. رهبران و مدیران جهان باید از واقعیت های نگران کننده جهانی آگاه شوند و در قلمرو نفوذ خود به گونه ای عمل کنند که معضلات موجود کاهش یابد. در این فرایند لازم است که عرضه محدود طبیعت به طور سنجیده مورد استفاده قرار گیرد و مدیریت عرضه بر مدیریت تقاضا رجحان یابد. در این زمینه نیاز به روش های مدیریتی نوینی است که بر اساس آن ها بتوان داده ها و ستاده های زیست محیطی را در هر یک از طرح ها و فعالیت های انسانی برآورده کرد. با استفاده از روش حسابداری داده – ستاده با مبنای سه گانه می توان تا حدود زیادی بر فعالیت های عنان گسیخته انسان ها در عرصه محیط زیست مهار زد. بر اساس این روش، ملاخظات زیست محیطی در سیستم های مدیریت مالی و حسابداری کلیه سازمان ها لحاظ می شود و کلیه هزینه های مستقیم و غیر مستقیم زیست محیطی مورد توجه و محاسبه قرار می گیرد.

بررسی جایگاه مدیرت دولتی از نظر علم یا هنر بودن، خواستگاه مدیریت دولتی و نظریه های مختلف در زمینه مدیرت دولتی از جمله مباحث مطرح شده در این مقاله است. کارکرد و موقعیت مدیریت دولتی در عصر صنعتی و به ویژه بررسی این موارد در عصرهای فراصنعتی و فرامدرن محور اصلی مباحث مطرح شده در مقاله را تشکیل می دهند. بررسی ها حاکی از آن است که وظایف مدیریت دولتی در عصر فراصنعتی از نظر کمی تغییر بنیادین خواهد یافت، در حالی که این تغییر در عصر فرامدرن عمدتا ماهیت کیفی خواهد داشت و مسائل ارزشی و انسانی ارزش و اهمیت خاصی خواهند داشت.

رضایت مشتری ضامن موفقیت سازمان ها در محیط های رقابتی است. مشتریان زمانی رضایت خواهند داشت که سازمان نیازهای آنها را بشناسد، خود را متعهد بداند که نقطه نظرهای آنها را بداند، و کارکنانی داشته باشد که رضایت مشتری را در زمره اهداف اصلی خود قرار دهند. توانمند سازی جزئی از فرایند کلی تامین رضایت مشتری است. توانمندسازی کارکنان اثر زیادی بر تامین رضایت مشتریان دارد. اما تحقق این مهم در گرو شرایط وضعی است. باید در نظر داست که توانمندسازی نیازمند بهبود مهارت های مدیران و کارکنان است. این امر مستلزم توزیع مجدد جریان اطلاعات در سازمان، و نیازمند راه های جدیدی برای هماهنگی کارهاست. باید در نظر داشت که توانمندسازی، درمان همه مشکلات سازمانی نیست، باید از این سازوکار مدیریت در شرایط مناسب بهره جست و یا با تعدیل شرایط وضعی زمینه تحقق آن را فراهم ساخت.

خوشبختی، سعادت و بهره وری هر ملتی وابسته به کار و تلاش همه قشرهای جامعه است، و بهره وری معیاری برای ارزیابی عملکرد این فعالیت ها و تلاش ها و بخش های مختلف اجتماعی – اقتصادی است. بهره وری، پدیده ای به نسبت پذیرفته دشه در صنعت های تولیدی و خدماتی جهان است. کشورهای مختلف جهان هم اکنون برای بالا بردن تراز بهره وری ملی، صنعتی و بازرگانی خود ست به تلاشی پیگیر زده اند ومی کوشند تا با سازوکارهای کارآمد مدیریتی، به بالا بردن تراز بهره وری یاری دهند.
بهره وری در سازمان های صنعتی می تواند تابعی از متغیرهای گوناگون باشد، که در میان آن ها سبک رهبری و فضای سازمانی نقش عمده دارند.
استراتژی این پژوهش، به منظور بهینه کردن بهره وری، رعایت سهم هر یک از عامل های نه گانه فضای سازمانی است که به ترتیب اهمیت عبارتند از پشتیبانی، پاداش، دوستی، هویت، ضابطه ها، تعارض، قبول خطر، مسئولیت و ساختار.

مطالعه رابطه ابعاد ساختار سازمانی با عوامل اثر گذار برآن همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. در مطالعات سازمان، از ابعاد ساختار با عنوان عوامل ساختاری و از عوامل اثرگذار با عنوان عوامل محتوایی نام برده شده است.
در تقسیم بندی عوامل ساختاری تعدادی از دانشمندان علم سازمان و مدیریت از جمله رابینز (الوانی و دانایی فرد، 1374) برپیچیدگی، رسمیت و تمرکز تاکید دارند. دانشمندانی از جمله هال (اعرابیو پارسیان،1374) و دفت (اعرابی و پارسیان، 1376) عواملی همچون اندازه، اهداف، محیط، فرهنگ سازمانی و تکنولوژی را به عنوان یکی از عوامل محتوایی تعیین ساختار برشمرده اند.
از سوی دیگر، دانشمندان مختلف با روش های متعددی به مطالعه فرهنگ سازمانی پرداخته اند و تقسیم بندی هایی از فرهنگ سازمان ها ارائه کرده اند. این تقسیم بندی ها مبتنی بر ویژگی های فرهنگی است. در میان آخرین مطالعات انجامم شده، دانیل دنیسون (Denison) چهار ویژگی درگیری، سازگاری، انطباق پذیری و رسالت را به عنوان ویژگی های اصلی فرهنگ سازمانی برشمرده است. جنبه های مختلف فرهنگی اعم از زبان، سمبول ها، الگوهای رفتاری و مفروضات اساسی و زیربنایی در یک سازمان نیمرخ فرهنگی آن سازمان را نشان می دهد. در این تحقیق رابطه عوامل ساختار سازمانی با ویژگی های فرهنگی اعلام شده از سوی دنیسون مورد بررسی قرار می گیرد.