فهرست مطالب

بررسی های آمار رسمی ایران - سال نوزدهم شماره 1 (پیاپی 72، بهار و تابستان 1387)

نشریه بررسی های آمار رسمی ایران
سال نوزدهم شماره 1 (پیاپی 72، بهار و تابستان 1387)

  • 152 صفحه، بهای روی جلد: 20,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1389/05/15
  • تعداد عناوین: 7
|
  • آزاده مجیری، غلامرضا محتشمی برزادران، یدالله واقعی صفحه 1
    منحنی لورنتس یک ابزار مهم برای اندازه گیری نابرابری درامد است، شاخص های بسیاری بر اساس منحنی لورنتس برای اندازه گیری میزان نابرابری تعریف می شوند، ضریب جینی یکی از مهم ترین این شاخص هاست. در این مقاله ابتدا به معرفی منحنی لورنتس و ضریب جینی می پردازیم، سپس پارامترهای توزیع های احتمال درامد را به روش ماکسیمم درستنمایی براورد می کنیم. فرم های تابعی لورنتس را به دو روش براورد کرده و بهترین فرم تابعی لورنتس را معرفی می کنیم. در نهایت بر اساس داده های حاصل از آمارگیری هزینه و درامد خانوار ایران در سال 1384 منحنی لورنتس و ضریب جینی را براورد می کنیم.
    کلیدواژگان: براورد، کمترین توان های دوم، براورد ماکسیمم درستنمایی، ضریب جینی، فرم های تابعی، منحنی لورنتس
  • روشنک علی محمدی صفحه 15
    طرح هزینه و درامد خانوار یکی از مهم ترین طرح های آماری در کشور است. داده های این طرح کاربردهای فراوانی در برنامه ریزی ها و تصمیم گیری های اقتصادی دارد. از جمله کاربردهای عمده ی آن در بررسی الگوی مصرف خانوارها، مطالعه ی روند تغییرات مصرف کالاها و خدمات، ارزیابی سیاست های اقتصادی و استفاده در حساب های ملی و منطقه ای است. بدیهی است که به دلیل استفاده های متعدد این طرح در برنامه ریزی ها و تصمیم گیری های دولت، کیفیت داده های آن از اهمیت زیادی برخوردار است. دقت، یکی از مهم ترین مولفه ها در کیفیت داده های حاصل از آمارگیری ها است. برای تعیین میزان دقت داده های حاصل لازم است که واریانس نمونه گیری و واریانس غیرنمونه گیری در آمارگیری ها براورد شود.
    به دلیل تنوع اطلاعاتی که در این طرح گرد آوری می شود، براوردگرهای متعددی قابل تعریف اند. در این مقاله میانگین هزینه ی خالص، هزینه ی ناخالص و درامد کل خانوار در نظر گرفته می شود. علاوه بر این واریانس نمونه گیری و واریانس غیرنمونه گیری، با به کارگیری مدل خطای پاسخ، برای داده های حاصل از دو روش اطلاع گیری از خانوارها محاسبه شده و دقت این روش های اطلاع گیری مقایسه می شود.
    کلیدواژگان: خطای غیرنمونه گیری، خطای نمونه گیری، دقت آمارگیری، نمونه گیری خوشه ای دومرحله ای
  • مرتضی امینی، ناصر رضا ارقامی صفحه 27
    نمونه گیری از مجموعه ی رتبه دار (Ranked set sampling) در شرایطی که اندازه گیری متغیر مورد نظر مشکل و یا پرهزینه است، ولی رتبه بندی آن در مجموعه های کوچک به سهولت انجام می گیرد استفاده می شود. در این شیوه نمونه را به طور تصادفی به زیر نمونه هایی با اندازه ی برابر تقسیم کرده و اعضای هر زیر نمونه به طور جداگانه رتبه بندی می شود. در زیر نمونه ی ام، آماره ی مرتب ام زیر نمونه اندازه گیری و ثبت می شود. سماوی و مطلق [7] یک براوردگر نسبتی در نمونه گیری به شیوه ی مجموعه ی رتبه دار ارائه کرده و از آن برای براورد پارامتر نسبت استفاده کردند. کادیلار و همکاران [4] براوردگر فوق را برای براورد میانگین جامعه با استفاده از نمونه گیری مجموعه ی رتبه دار به کار گرفتند. همچنین سماوی و همکاران [8] از این براوردگر نسبتی برای براورد چندک ها در نمونه گیری مجموعه ی رتبه دار استفاده کردند. با این حال، در مقالات ذکر شده بیش تر به مقایسه ی دقت براوردگر نسبتی در شیوه ی نمونه گیری مجموعه ی رتبه دار با دقت براوردگر نسبتی در نمونه گیری تصادفی ساده پرداخته و به مسئله ی مقایسه ی دقت این براوردگر با میانگین نمونه و براوردگر رگرسیونی در شیوه ی نمونه گیری مجموعه ی رتبه دار کمتر توجه شده است. در این مقاله به بررسی بیش تر شیوه ی براورد میزان دقت براوردگر نسبتی در نمونه گیری مجموعه ی رتبه دار و همچنین مقایسه ی جامع این براوردگر با سایر براوردگرهای میانگین در شیوه ی نمونه گیری ذکر شده می پردازیم.
    کلیدواژگان: آماره های مرتب، براوردگر نسبتی، متغیر کمکی، متغیر همراه، نمونه گیری به روش مجموعه ی رتبه دار
  • محمدرضا دوست محمدی، یوسف بشیری، امیر شوکتی صفحه 47
    بررسی اجمالی آمارهای بازرگانی خارجی ایران در سالیان گذشته و مقایسه ی آن با استانداردهای موجود بین المللی، نشانگر وجود مشکلاتی در زمینه ی این آمارها است که از آن جمله گزارش های ناقص در بخش آمار سازمان ملل، تقاضای مکرر آن سازمان در تامین به موقع آمارهای بازرگانی خارجی، عدم تطابق کامل این آمارها با استانداردهای بین المللی، خلا های موجود در سری های زمانی آمارها، عدم ارائه ی آمارهای بازرگانی در قالب طبقه بندی های استاندارد متنوع و... می باشد که منجر به مخدوش شدن اعتبار آماری کشور از یک سو و عدم ارزیابی دقیق جایگاه واقعی کشور در عرصه ی بین المللی در زمینه ی اقتصادی از سوی دیگر شده است.
    هدف از ارائه ی این مقاله، بررسی علل ناهماهنگی در آمارهای بازرگانی خارجی کشور و یافتن نقاط قوت و ضعف آن با توجه به استاندارد های بین المللی جمع آوری اطلاعات می باشد. برای رسیدن به هدف، توصیه های سازمان های بین المللی مرجع مرتبط با موضوع، معرفی شده و مورد بررسی قرار گرفته و وضعیت کشور ایران نیز در مقایسه با این استانداردها مورد تحلیل قرار می گیرد. در انتها راه کارهای مقابله با این ناهماهنگی ها به عنوان روش هایی برای رفع این موانع پیشنهاد می شود.
    کلیدواژگان: آمارهای بازرگانی خارجی، توصیه های بین المللی، طبقه بندی ها و استانداردها
  • حجیه بی بی رازقی نصرآباد، محمدرضا کارگر شورکی صفحه 73
    در دو دهه ی اخیر به همراه تغییراتی که در شرایط اقتصادی و اجتماعی جوامع به وقوع پیوسته، استفاده از نیروی کار زنان، به عنوان یکی از مباحث اساسی در زمینه ی توسعه مطرح شده است. در ایرانتحولات اقتصادی و اجتماعی ایجاد شده طی دو دهه ی اخیر، تغییراتی در میزان مشارکت زنان ایجادکردهاست. بر همین اساس در این مقاله با استفاده از داده های سرشماری، وضعیت زنان در بازار کار ایران را مورد ارزیابی و تحلیل قرار داده ایم.
    براوردها حاکی از این است که میزان های مشارکت اقتصادی زنان طی سال های 1385-1375 تغییرات قابل توجهی داشته و از 1/9 درصد در سال 1375 به 4/12 درصد در سال 1385 افزایش یافته است. با این حال براوردها بیانگر وجود تفاوت قابل ملاحظه ای بین نرخ مشارکت و بیکاری زنان و مردان استو بازار کار ایران از جهت میزان مشارکت، میزان بیکاری، تنوع شغلی و سطوح عمودی اشتغال دچار عدم تعادل جنسیتی به نفع مردان است.
    کلیدواژگان: اشتغال، بازار کار، بخش های عمده ی فعالیت اقتصادی، تبعیض افقی و عمودی، زنان
  • الهام بخشنده، حمیدرضا نواب پور صفحه 95
    در بسیاری از نظام های آماری، نوعی از آمارگیری موسوم به «آمارگیری مکرر» و یا «نمونه گیری در طول زمان» متداول است که به شکلی مستمر در دوره های زمانی تکرار می شود. چنین آمارگیری هایی، اغلب به صورت یکی از روش های «مقطعی مکرر»، «چرخشی» و «پانلی» اجرا می شود. آمارگیری پانلی روشی است که در آن به نمونه ای ثابت در دوره های زمانی مختلف مراجعه می شود. در آمارگیری های پانلی علاوه بر بی پاسخی قلم اطلاعاتی، نوع دیگری از بی پاسخی تحت عنوان «بی پاسخی دوره» نیز وجود دارد؛ بی پاسخی دوره هنگامی رخ می دهد که داده های پانلی یک واحد نمونه ای برای یک یا چند دوره، گم شده باشند و حداقل برای یک دوره به دست آمده باشند. زمانی که مشاهدات مکرر برای واحدهای نمونه ای در طول زمان وجود دارد، براورد تغییر بین دوره ها دارای اهمیت زیادی است. از این رو، نمی توانیم تغییر پذیری براوردها را منحصرا توسط روش های جانهی براساس اطلاعات مقطعی براورد کنیم، یا نمی خواهیم میزان تغییر پذیری براوردهای تغییر با جانهی توسط اطلاعات درباره ی یک واحد نمونه ای کاهش پیدا کند. بنا بر این به طور مشخص از روش هایی استفاده می شود که در آن ها به دوره های بعد یک آمارگیری پانلی برای ترکیب کردن با اطلاعات جمع آوری شده در دوره های قبل نیاز دارد که از آن جمله می توان روش جانهی «لیتل- سو» را به عنوان یک روش مفید نام برد.
    در این مقاله انواع آمارگیری پانلی و بی پاسخی دوره درنظرگرفته می شود و سپس روش های جانهی لیتل-سوی پایه و نزدیک ترین همسایه معرفی می شوند. سرانجام با شبیه سازی یک آمارگیری پانلی سه دوره ای، اثر به کارگیری جانهی لیتل-سو در مقایسه با جانهی نزدیک ترین همسایه بر روی کارایی و قدر مطلق اریبی آماره ی مورد نظر (با توجه به اثر اندازه ی نمونه، همبستگی بین داده های دوره ها و نرخ بی پاسخی دوره) مورد ارزیابی قرار می گیرد. نتایج این مطالعه ی شبیه سازی نشان می دهد که روش جانهی لیتل-سو در اغلب موارد عملکرد بهتری نسبت به روش جانهی نزدیک ترین همسایه دارد.
    کلیدواژگان: آمارگیری پانلی، بی پاسخی دوره، شبیه سازی، کارایی، لیتل، سوی پایه، نزدیک ترین همسایه
  • گریتچن کاریگان، آدریان گ. بارنت، آنتی ج. داسون، گیتا میشرا ترجمه: لیلی تاپاک، امید حمیدی صفحه 119
    داده های گم شده مشکلی رایج در پژوهش های مبتنی بر آمارگیری است. بسته های بسیاری وجود دارند که داده های گم شده را جبران می کنند اما تعداد کمی می توانند به راحتی اطلاعات طولی گم شده را جبران کنند. WinBUGS داده های گم شده را با استفاده از جانهی چندگانه جبران می کند و قادر است ساختار طولی را با استفاده از اثرات تصادفی یکپارچه کند. ما برتری جانهی طولی بر جانهی مقطعی را با استفاده از WinBUGS نشان می دهیم. ما از اطلاعات مثالی مربوط به مطالعه ی طولی استرالیا درباره ی سلامت زنان استفاده می کنیم. همچنین نتایج نرم افزار SAS را ارائه می دهیم که از WinBUGS برای تحلیل مدل های طولی با اطلاعات گم شده ی متغیر کمکی استفاده می کند و استفاده از آن را در مطالعه ی طولی بیماران سرطانی لاعلاج و پرستاران آن ها نشان می دهیم.
    کلیدواژگان: جانهی چندگانه، داده های طولی، داده های گم شده، SAS، WinBUGS
|
  • Azadeh Mojiri, Gholam Reza Mohtashami Borzadaran*, Yadollah Waghei Page 1
    Lorenz curve is an important tool to measure income inequality. Many indices are defined based on Lorenz curve to measure the inequality; Gini coefficient is one of them.In this paper, we introduce Lorenz curve and Gini coefficient and we estimate the unknown parameters of income probability distribution by the maximum likelihood method. Functional forms of the Lorenz curve are estimated via two methods and the best functional form is introduced.Finally, we estimate the Lorenz curve and the Gini coefficient based on the data of household income and expenditure survey of Iran 2005.
    Keywords: Functional forms, Gini coefficient, Least squares estimation, Lorenz curve, Maximum likelihood estimation
  • Roshanak Alimohammadi* Page 15
    Household income and expenditure survey is one of the most important statistical surveys in Iran. It has many applications in economic planning and decision makings, such as studying the household consumption pattern, studying the trend of changes in goods and service consumption, assessing the economic policies and calculation of regional and national accounts. Obviously, because of various applications of this survey in government’s planning and decision making its data quality is very important. Precision is one of the essential components of data quality. To determine precision of the data, sampling and non-sampling variances should be estimated.Numerous estimators could be defined due to the fact that a variety of information is collected in the survey. In this paper, some basic estimators are considered. Furthermore, sampling and non-sampling variances are computed using the response error model for the results of two methods of information collection. The precisions of the methods are compared.
    Keywords: Non, sampling Error, Sampling Error, Survey Precision, Two, Stage Cluster Sampling
  • Morteza Amini*, Naser, Reza Arghami Page 27
    Ranked set sampling is used in situations in which measurement of the variable of interest is difficult or expensive, but it can be easily ranked in small sets. In this method the sample is divided into equal-sized sub-samples and the members of each sub-sample are ranked, separately. The rth order statistic of rthsub-sample is measured and recorded. This can also be done by an auxiliary variable by which the ranking is performed. Thus, the marginal distribution of the variables of interest corresponding to order statistics of the sub-samples will be the same as the distribution of concomitants of the order statistics of auxiliary information.Samawi and Muttak (1996, Biometr J, 38, 753-764) proposed a ratio type estimator in ranked set sampling scheme and applied it to estimate the ratio. Kadilar et al. (2007, Stat. papers, 50, 301-309) used the proposed estimator to estimate the population mean in ranked set sampling. Also Samawi et al. (2004, Comm. Statist. Theory Methods, 33, 1801-1819) used the same estimator for quantile estimation. Some comparison of these estimators with the corresponding estimators in simple random sampling scheme is studied by the above authors. However, no comparison study is done to compare the ratio estimator by other types of estimators, specially the regression estimator in ranked set sampling. In this paper the proposed ratio estimator of population mean is considered to have a general precision comparison between the ratio estimator and other types of estimators of population mean in ranked set sampling.
    Keywords: Auxiliary variable, Concomitant, order statistics, Ranked set sampling, Ratio estimator
  • Mohammad Reza Doostmohammadi, Yousef Bashiri*, Amir Shokati Page 47
    Reviewing Iran's foreign trade statistics in the last years and comparing them to the existing international standards demonstrates some problems in producing the data, such as, incomplete country reports on foreign trade in United Nation Statistical Division's data base, repeated requests of UNSD for timely provision of statistics on foreign trade, incoherence of the statistics with international standards, lags in time series, statistics not provided in various types of standard classifications, etc., which results in damages to the statistical credit of the country on one side, and improper evaluation of the country’s international economic status, on the other side.The main purpose of this paper is to investigate the causes of inconsistency in foreign trade statistics of Iran in order to find out the strengths and weaknesses of the data in comparison to the international standards of data collection. To this end, the standards and recommendations of relevant international organizations are introduced and studied, and Iran's status is analyzed with respect to these standards. Finally, some recommendations are proposed to deal with the existing problems.
    Keywords: Foreign trade statistics, International recommendations, Standards, classifications
  • Hojiehbibi Razeghi Nasrabad*, Mohammad Reza Karegar Shoraki Page 73
    In two recent decades, with the changes that have taken place in social and economic situation of societies, using the female labor force has been introduced as one of the fundamental topics in the area of development. Social and economic changes in the two recent decades in Iran have influenced women’s participation based on which we assess and analyze women’s status in Iran’s labor market in this paper using the census data.Estimates show that women’s economic participation has substantially varied during the time period 1996-2006 and has decreased from 9.1 percent in 1996 to 12.4 percent in 2006. Nevertheless, estimates denote a substantial difference between men’s and women’s participation rate and unemployment, and Iran’s labor market has sexual inequality regarding participation, employment, job variety, and employment vertical levels, in favor of men.
    Keywords: Employment, Labor market, Major sections of economic activity, Vertical, horizontal prejudice, Women
  • Elham Bakhshandeh*, Hamid Reza Navvabpour Page 95
    A type of survey called “repeated survey” or “sampling over time” which is repeated continuously during time periods is common in many statistical systems. Such surveys are often performed in one of the forms of repeated cross-sectional, rotation, or panel surveys. Panel survey is a method in which a “fixed sample” is contacted during different waves. In panel survey, there is another type of non-response in addition to item non-response called “wave non-response”. Wave non-response occurs when one or more waves of the panel data are missing for a unit for which information has been provided for at least one wave.When repeating observations on units over time, estimate of parameters change between waves are very important. Therefore, neither can we introduce the variability of the estimates of change by imputing solely based on cross-sectional information, nor would we like to decrease the variability of the change estimates by imputing using information of one sample unit. Clearly, the imputation techniques used in the subsequent waves of a panel survey are needed to incorporate the information collected in previous waves, among which “Little-Su imputation” can be named as a useful method. In this paper, types of panel surveys and “wave non-response” are studied, and “basic Little-Su” and “nearest neighbor” imputation methods are introduced. Finally, the effects of application of Little-Su imputation on efficiency and absolute bias of the statistic of interest are assessed by simulating a three-wave panel survey, and the method is compared to the nearest neighbor imputation (with respect to sample size effect, wave non-response rate, and correlations between waves). The results of this simulation study show that most of the times the “Little-Su” method gives more reliable estimates than the nearest neighbor imputation method.
    Keywords: Basic Little, Su imputation, Efficiency, Nearest neighbor, Panel survey, Simulation, Wave non, response
  • Leili Tapak*, Omid Hamidi Page 119
    Missing data is a common problem in survey based research. There are many packages that compensate for missing data but few can easily compensate for missing longitudinal data. WinBUGS compensates for missing data using multiple imputation, and is able to incorporate longitudinal structure using random effects. We demonstrate the superiority of longitudinal imputation over cross-sectional imputation using WinBUGS. We use example data from the Australian Longitudinal Study on Woman’s Health. We give a SAS macro that uses WinBUGS to analyze longitudinal models with missing covariate data, and demonstrate its use in a longitudinal study of terminal cancer patients and their carers.
    Keywords: missing data, multiple imputation, longitudinal data, WinBUGS, SAS