فهرست مطالب

تحقیقات اقتصاد کشاورزی - سال دوم شماره 2 (تابستان 1389)

مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی
سال دوم شماره 2 (تابستان 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/06/10
  • تعداد عناوین: 9
|
  • محبوبه میر احمدی، جواد ترکمانی صفحه 1
    هدف از این مطالعه، بررسی اثر اعتبارات، بر متغیرهای عمده ی بخش کشاورزی از جمله، صادرات محصولات کشاورزی، درآمد ناخالص تولیدکنندگان، اعتبارات اختصاص یافته در دوره ی بعد به بخش کشاورزی، قیمت نهاده ی کود و شاخص قیمت تولید کننده است. بدین منظور، از یک الگوی خود رگرسیون برداری (VAR) استفاده شد. با استفاده از این روش، روابط تعادلی و بلندمدت مورد بررسی قرار گرفت و ضرایب بلندمدت بدست آمد. همچنین، تاثیر تکانه ها با استفاده از معیار تابع واکنش ضربه ای ارزیابی شد. سپس، از معیار تجزیه ی واریانس جهت تعیین سهم هر متغیر در خطای پیش بینی سایر متغیرهای مدل استفاده شد. پس از تایید رابطه ی تعادلی و بلند مدت، روش تصحیح خطای برداری (ECM)، به منظور ایجاد ارتباط بین روابط تعادلی بلند مدت میان متغیرها با نوسان های کوتاه مدت بکار گرفته شد. داده های مورد نیاز این مطالعه، برای دوره ی زمانی 1386-1360 از نشریات و سایت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، بانک اطلاعات اقتصادی PDS و پایگاه اینترنتی صندوق بین المللی پول بدست آمد. نتایج بدست آمده نشان داد که در بلندمدت، اعتبارات بخش کشاورزی بر شاخص قیمت تولید کننده، صادرات محصولات کشاورزی، درآمد ناخالص تولیدکننده و اعتبارات اختصاص یافته به بخش کشاورزی در دوره ی بعد، تاثیر مثبت و بر قیمت نهاده ی کود تاثیر منفی دارد. همچنین، در کوتاه مدت، افزایش اعتبارات بخش کشاورزی بر صادرات این بخش، شاخص قیمت تولید کننده و اعتبارات دوره ی بعد تاثیر مثبت و بر قیمت نهاده (کود) و درآمد ناخالص تولید کننده اثر منفی نشان داد.
    کلیدواژگان: اعتبارات بخش کشاورزی، صادرات، درآمد ناخالص تولیدکننده، قیمت نهاده (کود)، شاخص قیمت تولید کننده
  • رضا مقدسی، علی اکبر باغستانی صفحه 17
    تورم و تغییرپذیری مداوم قیمت کالاهای کشاورزی، از جمله عامل هایی هستند که می توانند اثرات منفی بر هر دو گروه تولید کننده و مصرف کننده داشته باشند. از این رو، شناسایی ارتباط میان این متغیرها، نقشی مهم در اتخاذ سیاست های مناسب اقتصادی ایفا می کند. به منظور بررسی ارتباط علی میان تغییرپذیری قیمت های نسبی کالاهای کشاورزی و نرخ تورم، طی دوره ی 1387- 1369، از آزمون علیت گرنجر و به منظور شناسایی رابطه ی میان متغیرها، از آزمون جوهانسون و مدل تصحیح خطای برداری استفاده شده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد که در کوتاه مدت، ارتباط دو طرفه ی مثبت و معنی داری میان تورم و تغییرپذیری قیمت نسبی کالاهای کشاورزی وجود دارد، اما در بلندمدت، تنها متغیر تورم تاثیری مثبت و معنی دار بر تغییرپذیری قیمت های نسبی داشته است.
    کلیدواژگان: نرخ تورم، تغییرپذیری قیمت نسبی، کشاورزی، تصحیح خطای برداری، ایران
  • علی باقرزاده صفحه 31
    هدف از این مقاله، تعیین ارزش خدمات تفریحی پارک جنگلی داغلار باغی شهرستان خوی در آذربایجان غربی است. برای این منظور، از الگوی هزینه ی مسافرت در چارچوب تابع تولید خانوار استفاده می شود. روش شناسی کار بر مبنای، تخمین توابع تولید تفریح، هزینه ی نهایی و محاسبه ی قیمت سایه ای است. تابع تولید مورد استفاده از نوع گری بیکر می باشد. داده های مورد نیاز از یک نمونه 70 نفری از بازدیدکنندگان در تابستان سال 1388 گرد آوری شد. نتایج مطالعه نشان می دهد که زمان مسافرت و هزینه های مسافرت، بر تولید کالای تفریح موثر هستند. همچنین، تقاضای تفریح دارای رابطه ی مثبت با درآمد مسافران و کیفیت پارک و نیز رابطه ی منفی با قیمت سایه ای تفریح می باشد که مطابق با انتظارات تئوریکی است. در این راستا، جهت گیری سیاست-های توسعه ی تفرج گاه ها و پارک های شهری، با حفظ استاندارد های زیست محیطی و ایجاد ساز و کارهایی برای بازگشت سرمایه دارای اهمیت است. در نهایت توصیه شده است که کیفیت پارک، به عنوان عامل موثر در تقاضای تفریح بهبود یابد.
    کلیدواژگان: تابع تولید خانوار، تابع تولید تفریح، تقاضای سفر، مدل اقتصاد سنجی، پارک جنگلی
  • فرزانه طاهری، سید نعمت الله موسوی صفحه 45
    در چهار دهه ی اخیر، مصرف انرژی در بخش کشاورزی ایران با نرخی فراتر از رشد تولید این بخش افزایش یافته و یکی از عامل های آن، پرداخت یارانه ی انرژی است. با توجه به بار مالی بالای انرژی برای دولت، تجدید نظر در الگوی استفاده از انرژی ضرورت دارد. این مطالعه با هدف تحلیل نقش انرژی در ارزش افزوده ی بخش کشاورزی صورت گرفته و روش مورد استفاده شامل برآورد تابع تولید، علیت و تغییرات شدت مصرف انرژی می باشد. داده های مورد استفاده به صورت سری زمانی در سال های 84-1353 می باشد. نتایج تخمین تابع تولید نشان داد که انرژی بر تولید بخش کشاورزی اثر معنی دار داشته و 10 درصد افزایش در مصرف انرژی، تولید را به میزان 1/4 درصد افزایش می دهد. همچنین، مشخص شد که مصرف انرژی بر ارزش افزوده ی بخش کشاورزی و زیر بخش های آن (به جز زیر بخش جنگلداری) اثر مثبت دارد، اما ارزش افزوده اثری بر مصرف انرژی ندارد. همچنین، یافته ها نشان داد که هر چند کاهش قیمت انرژی موجب افزایش شدت مصرف انرژی شده، اما رشد فناوری و جایگزینی نهاده-های سرمایه و نیروی کار می تواند موجب کاهش شدت مصرف انرژی در بخش کشاورزی شود.
    کلیدواژگان: بخش کشاورزی، تولید، علیت، شدت انرژی، ارزش افزوده
  • حبیب الله سلامی، زینب سرایی شاد صفحه 51
    سوخت یکی از نهاده های مهم مصرفی در بخش کشاورزی است که در ایران با قیمت بسیار پایین تر از قیمت جهانی در اختیار کشاورز قرار می-گیرد و سهم زیادی از یارانه ی پرداختی را به خود اختصاص می دهد. با توجه به تصمیم حذف یارانه ی سوخت، این مطالعه، برای بررسی اثر حذف یارانه ی سوخت بر قیمت تمام شده ی گندم آبی انجام شده است. در این راستا، ابتدا مجموع میزان حمایت داخلی گندم، محاسبه و سهم سوخت از کل حمایت مشخص گردید. سپس یک تابع هزینه ی ترانسلوگ مقید با استفاده از داده های سال های 86- 1366 برآورد شد و با محاسبه ی کشش هزینه ای نهاده های ماشین آلات و آب در اثر حذف یارانه ی سوخت، اثر حذف یارانه بر قیمت تمام شده ی گندم محاسبه گردید. نتایج نشان می دهد که نهاده ی سوخت بیش ترین سهم از مجموع حمایت ها را به خود اختصاص داده به گونه ای که بر اساس داده های سال 1384، 83 درصد از کل یارانه ی پرداختی به نهاده ها، متعلق به یارانه ی سوخت است. نتایج بدست آمده از تخمین تابع هزینه حاکی از آن است که با حذف کامل یارانه ی سوخت، قیمت گندم به میزان 43/638 ریال و معادل 81/37 درصد افزایش خواهد یافت. نتایج مطالعه نشان می دهد که تعدیل قیمت سوخت بایستی با احتیاط صورت گیرد.
    کلیدواژگان: سوخت، تابع هزینه ی ترانسلوگ مقید، قیمت گندم، کشش هزینه، مجموع میزان حمایت داخلی AMS
  • جلال سالم، ابراهیم زارع صفحه 73
    از آن جا که بازاریابی، آخرین حلقه از زنجیره ی تولید محصول بشمار می رود و مشکلات و ناکارایی آن می تواند توانایی های تولید یک محصول را نیز ضایع کند، مسایل بازار رسانی بادام در استان یزد مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش، با استفاده ازمطالعات میدانی و کتابخانه ای، مسایل و مشکلات گوناگون بازار رسانی این محصول، در استان یزد، بررسی شده است. در این راستا، ضمن شناسایی مسیرهای بازار رسانی، حاشیه ی بازار عمده فروشی، خرده فروشی و کارایی بازار محاسبه گردید. با مصاحبه ی حضوری با صادرکنندگان و بررسی اسناد و مدارک، مشکلات صدور محصول بررسی شد. مزیت نسبی تولید بادام در استان، با معیار هزینه ی منابع داخلی، برآورد گردید. بر اساس نتایج بدست آمده، نوسان قیمت در فصل برداشت و شفاف نبودن بازار، مهم ترین مشکلات تولید کنندگان در زمینه ی بازار بادام است. بازار داخلی بادام مسیر ساده ای دارد و خدمات بازاریابی نظیر درجه بندی، بسته بندی و تبدیل به ندرت انجام می شود. در این بازار، خریداران محلی نقشی مهم به عهده داشته و سهم تولید کننده از قیمت نهایی بادام و مغز بادام بالای 50 درصد است. بیش ترین هزینه ی بازار رسانی، مربوط به هزینه ی محل کسب و سرمایه در گردش است. کارایی بازار بادام با پوست، بالای 35 درصد است. همچنین، نتایج بدست آمده از این پژوهش، نشان داد که تولید بادام در استان یزد، دارای مزیت نسبی می باشد و حمایت بیش تر از تولید کنندگان این محصول به وسیله ی دستگاه های ذیربط دولتی توصیه می شود. همچنین، به منظور یافتن بازارهای جدید صادراتی و افزایش نفوذ در بازارهای کنونی، حمایت از صادر کنندگان بادام برای شرکت در نمایشگاه های خارجی و یا انجام تبلیغات در آن کشور ها توصیه می شود.
    کلیدواژگان: بادام، بازاریابی، استان یزد، مزیت نسبی، حاشیه بازار
  • علیرضا کرباسی، محمود صبوحی، ابراهیم مرادی صفحه 91
    پنبه، یکی از گیاهان صنعتی مهم کشور است و بخش زیادی از روغن و الیاف مورد نیاز را تامین می کند.در این مطالعه، ابتدا روند تغییرات بهره وری کل نهاده ها برای 12 استان که سهمی عمده در تولید پنبه دارند، در دوره ی زمانی 1378 تا1386 محاسبه شده و به اجزای آن تفکیک و نقش هر جزء در تغییرات بهره وری مورد ارزیابی قرار گرفته است. برای این منظور، کودهای شیمیایی، بذر، نیروی کار، زمین و سموم دفع آفات به عنوان نهاده و میزان کل تولید پنبه ی وش به عنوان ستاده در نظر گرفته شده است. سپس آزمون همگرایی روی شاخص بهره وری بدست آمده، انجام گرفت. نتایج نشان می دهد که در دوره ی مورد مطالعه، رشد بهره وری برای کل کشور منفی و در حدود 008/0- درصد بوده است و نوسان های رشد بهره وری بیش تر به تغییرات فناوری مربوط می شود، بنابراین با سرمایه گذاری و انتقال فناوری به بخش کشاورزی، می توان بهره وری را بهبود بخشید. در رابطه با همگرایی رشد بهره وری، هر چند در کل دوره ی مورد مطالعه، همگرایی رشد بهره وری تایید نشده، ولی از سال زراعی82-1381 به بعد، همگرایی وجود داشته است.
    کلیدواژگان: پنبه، بهره وری، همگرایی، تحلیل پوششی داده ها، کشاورزی، ایران
  • محمداستخر، عبدالکریم اسماعیلی صفحه 109
    هدف کلی این مطالعه، شناسایی و ارایه ی راه حل در خصوص مشکلات و تنگناهای بازاریابی داخلی خرمای کبکاب در شهرستان کازرون در استان فارس می باشد. داده های مورد نیاز از راه پژوهش پیمایشی، تکمیل پرسشنامه و مصاحبه ی حضوری گرد آوری شد. جهت انتخاب نمونه ی مناسب، از روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده (SRS) استفاده شد. بر اساس محاسبات صورت گرفته، داده های مورد نیاز از تولیدکنندگان و عوامل بازاریابی در شهرستان کازرون از یک نمونه ی 40 نفری از تولیدکنندگان، 28 عمده فروش و خرده فروش برای این محصول گرد آوری شد. برای بررسی وضعیت بازاریابی رقم کبکاب از معیارهای حاشیه ی بازاریابی، کارآیی بازاریابی، توابع حاشیه ی بازاریابی و ضریب هزینه ی بازاریابی استفاده شد. ناکارآیی کل بازاریابی و ضریب هزینه ی بازاریابی در مسیری که عوامل بازاریابی بیش تری دخالت داشتند، بالاتر بدست آمد؛ به بیان دیگر، کارآیی بازاریابی در این مسیر پایین تر از سایر مسیرها محاسبه شد. توابع حاشیه ی بازاریابی، وجود رابطه ای مثبت و معنادار را بین قیمت خرده فروشی، هزینه های بازاریابی و ارزش کالای فروخته شده با حاشیه ی بازاریابی نشان می-دهد. در نهایت، به منظور بهبود وضعیت بازاریابی محصول خرما، اعطای تسهیلات اعتباری به شرکت های تعاونی روستایی و بخش خصوصی در جهت گسترش کارگاه ها و امکانات بسته بندی توصیه شد.
    کلیدواژگان: خرما، حاشیه بازاریابی، کارآیی بازاریابی، کازرون
  • بخش انگلیسی
|
  • Page 1
    The purpose of this study is to examine the effect of credit on major agricultural variables such as agricultural exports, producer gross income, cost of fertilizers and the producers price index using Vector Auto-Regressive model. Balanced and long run relations were examined and the long run coefficient ware calculated. Also, the effects of impulses were analyzed using Impulse Response Function. Variance decomposition criterion was used to determine contribution of each variable to changes of other variables in the model. After confirming the balance and the long run relations, the Vector Error Correction method was used to make a link between the long run balanced relations among variables with short run fluctuation. Data for the period of 1981-2007 were collected from various publications of Central Bank of Iran, PDS economical data base, and International Monetary Fund. Results indicated that, in the long run. Agricultural credit had positive effect on producer price index, agricultural export, and the amount of credit allocated to the agricultural sector for the next period. However, agricultural credit had negative effect on the price of fertilizer in the long run. In addition, in the short run, an increase in agricultural credit had positive influence on the export of agricultural products and producer price index while, it had negative effect on fertilizer price and producer gross income.
  • Page 17
    Continued inflation and relative price variability could have negative impacts on both groups of producers and consumers. Examination of the relationship between relative price variability and inflation plays a vital role in setting appropriate economic policies. To study the causal relationship between agriculture relative price variability and inflation during 1369-1387, Granger causality test was used. Also the existence of long-run relationship between variables was examined using Johansen Cointegration test and vector error correction model. Results indicated that there was bilateral positive relation between inflation and agriculture relative price variability in the short–run, but in the long-run there was unidirectional causality from inflation to relative price variability.
  • Page 31
    Urban parks have recreational values for people leisure activities. Daglar Bagi park are located close to Khoy city in western Azarbaijan. The park provides some services to the city's inhabitants. In this article, demand function for recreation in Khoy forest park was estimated using household production function of Gary Backer. The relationship between recreation demand, time of travel and recreational services was determined. Results indicated that demand for recreation in Khoy forest parks was related to the quality of park services, income of visitors and shadow price. Moreover, the result showed that the recreational shadow price was amounted to752 Rials
  • Page 45
    During last four decades, growth of energy use in the Iranian agricultural sector has exceeded its production growth. Energy subsidy is believed to be one of the reasons. Because of the high financial burden of energy subsidy for the government, it is necessary to reconsider the energy use pattern. The objective of this study is to analyze the role of energy in the agricultural sector. The applied concepts are production function, causality and changes in energy intensity. Dataset used were time series covering 1353-84 (1974-2005) periods. Results of the production function estimate showed significant impact of energy on agricultural production and 10 percent increase in energy use was expected to increase agriculture production by 4.1 percent. It was also found that energy consumption had a positive impact on various subsectors (except forestry) value added but the reverse relation was not confirmed. The findings also showed that decrease in real price of energy caused an increase in energy intensity, however, technology progress and substitution of capital and labor may decrease the energy intensity.
  • Page 51
    Fuel is one of the important inputs used in the agricultural sector. It is supplied to farmers with a price much lower than its world price, and takes up a large share of subsidy payment in Iran. Recently, government has decided to eliminate the fuel subsidy. This was a motivation to study the effect of subsidy removal on unit cost of irrigated wheat is In Iran. To this end, first, Aggregate Measure of Support (AMS) was computed and the share of fuel in AMS was specified. Then, a restricted translog cost function was estimated, using data over period 1987-2006. Finally, the effect of elimination of subsidy on unit cost of irrigated wheat was computed using irrigation water and machinery cost elasticity derived from the estimated parameters of cost function. Results indicated that fuel constitutes the largest share of AMS so that in 2005, this share accounted for 83 percent of calculated AMS. Also, results revealed that overall elimination of fuel subsidy would result in an increase of 438.98 Rials, equivalent to 26 percent in price of wheat in Iran. This result suggests that decision on removing fuel subsidy must be taken with caution and gradually.
  • Page 73
    Cultivated area of almond in Iran is amounted to 146055 hectares with almost 10% in Yazd province. In this paper various problems in domestic marketing of almond were investigated. Data were collected from a sample of producers and various marketing agents. In this study marketing channels were recognized and wholesale and retail margin and marketing efficiency were determined. For determining almond comparative advantages, domestic resources cost (DRC) criterion was used. Results showed that fluctuation of prices during harvesting season and uncertainty of market was among important marketing problems facing producers. Marketing services were limited and services such as grading and packaging were done rarely. Local buyers played an important role in almond market and producer share of retail price of almond was over the 50%. Efficiency of almond market was over 18 percent.
  • Page 91
    Productivity improvement plays an important role in growth of agricultural production throught the world. Cotton is one of the important industrial crops in Iran. In this study, total factor productivity (TFP) changes for period of 1378 -1386 in 12 provinces of Iran were determined. They had significant share in cotton production compare to other factors.. In this study chemical fertilizer, seed, labor and pesticides were considered inputs and total production of cotton output. Convergence tests of and were done on productivity index. Results showed that productivity had negative growth of -0.008% in Iran during study period and vibrations of productivity growth was mainly due to technical changes. Based on findings of the study, increase in investment for technology improvement in agricultural sector was recommended.
  • Page 109
    ith respect to importance of kabkab dates marketing, the objective of this research was to study dates domestic marketing and problems in kazeroon region. The data were collected using Stratified Random Sampling Method (SRS) from a sample of 40 producers, 28 wholesalers and retailers through filling up questionnaires. Marketing margins, marketing efficiency, marketing margin functions were determined. Findings of the study showed that marketing inefficiency and marketing cost coefficient were higher in the channel that more agents were involved. Estimating marketing margin functions of Kabkab dates showed significant effects of retail price, marketing cost and value of soled product on the marketing margin. Finally, some recommendations such as extending credit to rural cooperatives and private sector were made to improve dates marketing in the region.