دو ماهنامه همای سلامت
سال ششم شماره 6 (پیاپی 33، بهمن و اسفند1388)

امروزه سازمانها دریافته اند که شیوه های سنتی دیگر پاسخگوی شرایط محیطی نیست و درصدد برآمده اند که با بهره گیری از فرصتهای بوجود آمده حاصله از رشد و گسترش فناوری و بخصوص فناوری اطلاعات، فعالیتهای خود را بازنگری و به صورت کارا و اثربخش طراحی نمایند. فناوری اطلاعات را می توان نقطه همگرایی الکترونیک و پردازش اطلاعات دانست. این همگرایی دوسویه ابزارهای جدیدی را برای گردآوری، ذخیره سازی، سازماندهی، انتقال و پردازش اطلاعات در اختیار انسان قرار می دهد. رشد روزافزون فناوری اطلاعات، بخش بهداشت و درمان را نیز همانند سایر بخشها تحت تاثیر قرار داده است. با این حال حتی در کشورهای توسعه یافته نیز استقرار و توسعه فناوری های اطلاعاتی در سطح مراکز بهداشتی درمانی آهنگی کندتر از سایر بخشها دارد. این امر ضرورت شناخت زیر ساختار مناسب جهت پیاده سازی این فناوری را در مراکز بهداشتی درمانی، مزایای حاصله از بکارگیری آن و تبیین موانع و اشکالات استقرار و استفاده از این فناوری را در این سازمانها ایجاب می نماید. در این مقاله که با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و اینترنت به روش مروری انجام شد، سعی شده است علاوه بر بیان نقش و اهمیت فناوری اطلاعات در بیمارستانها و مراکز درمانی، محرکها و موانع استقرار و بکارگیری این فناوری ها در این سازمانها شناسایی شود و جهت رفع این موانع استراتژی ها و راهکارهای لازم پیشنهاد گردد. عمدتا مطالعات انجام شده نشان می دهد که دلایلی نظیر افزایش ارتقای کیفیت، کاهش خطاهای پزشکی و کاهش هزینه درمانی و افزایش دسترسی به خدمات محرکهای بکارگیری فناوری اطلاعات در بیمارستانها هستند و موانعی از قبیل موانع اقتصادی، موانع تکنولوژیکی، موانع انسانی، اجتماعی و موانع سیاسی از عمده موانع موجود بر سر راه استقرار و استفاده از فناوری اطلاعات در مراکز بهداشتی هستند. آن چه که مسلم است پیاده سازی و بکارگیری فناوری اطلاعات در بیمارستانها پتانسیل بالقوه بالایی جهت افزایش کیفیت خدمات، افزایش ایمنی بیمار، کاهش هزینه های اداری و بالینی و افزایش میزان رضایت مندی بیماران و کارکنان دارد. با این حال بکارگیری و استقرار این فناوری ها همواره با موانع و چالشهایی همراه بوده است.

مفهوم بیمه از جمله مفاهیم نظام سلامت می باشد که در بخشهای مختلف نظام سلامت کاربرد داشته است. اعتیاد نیز جزء معضلات مهم نظام سلامت جوامع می باشد. استفاده از مفهوم بیمه در امر پیشگیری اعتیاد نقطه محوری این مقاله است. دراین رابطه مقاله مدل جدیدی برای بکارگیری بیمه در حل این مشکل مهم پیشنهاد کرده است. در ابتدا رویکرد و عملکردهای فعلی برنامه های پیشگیری از اعتیاد شرح داده می شود. نقش دولت در جلب مشارکت مردم، تسهیل فرآیند تصمیم گیری آنان، توانمندسازی افراد برای کنترل سلامت خود و دیدگاه ارتقای سلامت جزء مسائل اساسی است که در این مدل به آن توجه شده است. در این مدل اجتماعات کوچک در قبال پرداخت حق بیمه، تحت پوشش برنامه های بیمه ای مربوط جهت حفظ سلامتی بخصوص علیه اعتیاد قرار می گیرند.

بسیاری از کارکنان آزمایشگاه به نحوی با مواد شیمیایی سمی، رادیو اکتیو، سرطانزا، سوزاننده و میکروبهای بیماریزا سر و کار دارند. این مواد خطرات غیر قابل جبرانی را برای سلامت افرادی که با آن کار می کنند ایجاد می کند. بنابراین داشتن یک برنامه ایمنی در مقابل این خطرات یکی از ضروریات مدیریتی می باشد. این مقاله از روش بررسی مقالات و آمار موجود به صورت مروری استفاده کرده است. مولفین با استفاده از مطالعات موجود یک تحقیق کتابخانه ای در این زمینه انجام دادند و از آمار کشوری و بین المللی استفاد کرده اند. با توجه به متفاوت بودن عوامل خطر، برنامه ایمنی نیز باید شامل موارد متفاوت باشد. عوامل مختلف خطر، نحوه آسیب دیدن و روش های ایمن سازی در مقاله توضیح داده شده است.

این پژوهش در قالب یک پژوهش توصیفی به بررسی ابعاد مختلف جایگاه و نقش پرستاران در بهداشت مدارس ایران در سال 1386 می پردازد. تامین، حفظ و ارتقای سلامت اهداف اصلی دشته پرستاری می باشند و پرستاران در امر بهداشت مدارس نیز همین اهداف را دنبال می کنند. محور اصلی فعالیت پرستاری بهداشت مدارس، دانش آموز است. در این رابطه با والدین و سایر اعضای خانواده و کارکنان مدرسه تعاملاتی خواهند داشت. در حال حاضر آموزش و تامین مربی بهداشت مدارس یکی از چالش های مهم آموزش و پرورش می باشد و حدود 80% مدارس کشور مربی بهداشت ندارند. بر اساس شاخص سازمان بهداشت جهانی به ازاری هر750 دانش آموز باید یک مربی بهداشت وجود داشته باشد. در حال حاضر در ایران این نسبت حدود یک مربی به3800تا 3900 نفر دانش آموز می باشد که اصلاح این کمبود یکی از ضروریات مهم سلامت دانش آموزان می باشد. از سوی دیگر فعالیت پرستاران نیز به مراکز درمانی و بیمارستانها محدود شده است و ظرفیت این مراکز نیز نسبت به تعداد فارغ التحصیلان پرستاری محدود می باشد. با استفاده از نیروی پرستاری در مدارس می توان این کمبود را تا اندازه ای برطرف کرد. به ابعاد مختلف این روش در این مقاله اشاره شده است.