فهرست مطالب

پژوهشنامه حکمت و فلسفه اسلامی
سال ششم شماره 23 (پاییز 1386)

  • تاریخ انتشار: 1386/09/01
  • تعداد عناوین: 9
|
  • مقالات
  • محمد الله اکبری صفحه 3
    این مقاله در صدد پاسخگویی به این پرسش است که آیا ام کلثوم دختر حضرت علی و حضرت فاطمه به همسری عمربن خطاب در آمده است یا خیر. برای پاسخ به این پرسش به منابع روایی، فقهی، تاریخی، نسب شناسی، فضایل نگاری، کلامی و... فریقین مراجعه شده و پس از نقل آرا، دلایل مخالفان و موافقان مورد بررسی و تامل قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: ام کلثوم، موافقان، مخالفان، ازدواج، قراین، محدثان، فقها، نسب شناسان، فرزندان
  • شبیر فصیحی صفحه 29
    در این مقاله، برخی از روایاتی که در شان حضرت علی در صحاح سته آمده مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرد و روایتی که از طرف ابن جوزی مورد شبهه و نقد قرار گرفته است با استفاده از منابع اهل سنت مورد تامل واقع می شود. صحاح سته، آن چنان روایات فضائل حضرت علی را نقل می نماید که دریایی از فضائل حضرت علی در آن نهفته است و احتیاج به غواص ماهری دارد که از این دریا بهره لازم را ببرد.
    این مقاله در چند عنوان، روایات فضائل حضرت علی را تقسیم و تبیین می کند و به تحلیل آنها می پردازد.
    کلیدواژگان: حضرت علی، فضایل، صحاح سته، اهل سنت
  • اسدالله رضایی صفحه 57
    انگیزه ایجاد همسویی مسلمانان بر محور پیامبر خدا و ائمه از یک سو، و بیان گوشه ای هرچند اندک ازعظمت آن حضرت نزد مسلمانان از سوی دیگر، این نوشته را بر آن داشت تا پس از مفهوم شناسی واژه «صلوات»، نخست نظر قرآن را در مورد صلوات جویا شود و آن گاه تجلی گاه فرمان قرآن را به طور جزئی تر، از دیدگاه مذاهب اسلامی، پژوهش کند. نتیجه این تامل آن است که: همه صاحب نظران امامیه جز برخی، صلوات را در تشهد نمازها، خطبه های جمعه و نماز میت واجب دانسته اند و از میان مذاهب اهل سنت، شافعی ها و حنابله صلوات بر محمد را در موارد یاد شده فرض و واجب شمرده اند، در حالی که حنفیه و مالکی ها در همه موارد حکم به استحباب و سنت آن می کنند.
    کلیدواژگان: صلوات بر محمد، فرض، واجب، مستحب، سنت، آل
  • تقوی کنانی، معصومه گل گلی صفحه 87
    ضرورت وجودی اهل بیت، به گونه ای حیاتی و الزامی است که بدون آنها شجره طیبه نبوت بی ثمر می شود و اصل حکمت الهی در حیطه هدایت مردم زیر سؤال می رود. چرا که اسلام به عنوان آخرین دین الهی، بدون نگهبان معصوم از تحریف و تدلیس در امان نخواهد ماند؛ همان گونه که ادیان و مذاهب دیگر به آن مبتلا شدند. با توجه به ضرورت و اهمیت موضوع، همواره دشمنان اسلام در پی ایجاد صحابه دروغین، به منظور ایجاد تدلیس بوده اند. این تحقیق می کوشد تا از میان منابع معتبر فرق اسلامی، اهل بیت واقعی را جست وجو نماید.
    کلیدواژگان: اهل البیت، آیات، احادیث، خلفای راشدین، مذاهب چهارگانه
  • لیاقت علی عالمی صفحه 115
    افساد مورد باب افعال از ماده «فسد یفسد» به معنای تباه کردن و از بین بردن است. اصطلاح «افساد فی الارض» به معنای ایجاد تباهی و خرابی در زمین به کار می رود. اکثر فقهای اسلامی اعم از شیعه و سنی این اصطلاح را در مورد محاربین و قطاع الطریق به کار برده اند. فی الواقع هیچ تفاوتی میان محاربه و افساد فی الارض قائل نیستند. در مقابل، عده ای از فقها و مفسران می گویند مفهوم افساد فی الارض عام تر از محاربه است، به گونه ای که محاربه فقط یکی از موارد افساد فی الارض است. اما آنچه بیشتر مسئله مورد بحث را دچار مشکل می کند این است که حتی آن عده از فقهای اسلامی که قائل به جدایی جرم افساد فی الارض از محاربه هستند، مجازات معینی را برای مفسد فی الارض معین نکرده اند.
    کلیدواژگان: افساد فی الارض، محاربه، فتنه، سعی بر فساد، جرم انگاری
  • علی نقی فیاض صفحه 127
    شناخت ابعاد ماهیت انسان و چگونگی تاثیر آن بر نظریه های متنوع و متفاوت روابط بین الملل، هدف اصلی این پژوهش است. فرض بر این است که نوع نگرش به سرشت انسان، موجب شکل گیری نظریه های متفاوت درباره روابط بین الملل می شود. پژوهش حاضر به نقد و بررسی برخی از آنها از منظر امام خمینی و اندیشمندان غربی، در قالب سه رهیافت «رئالیسم»، «ایده آلیسم» و «اسلامی» می پردازد. رهیافت اسلامی با محوریت «ماهیت انسان و روابط بین الملل از منظر امام خمینی» ضمن به چالش کشیدن دو دیدگاه یاد شده که نوعی افراط و تفریط در این باره اند، ماهیت انسان را ترکیبی از نیروهای خیر و شر می داند و با توجه به اینکه وی به تقویت کدام بعد وجودی خویش بپردازد، روابط بین الملل مشحون از جنگ یا صلح خواهد بود.
    کلیدواژگان: اخلاق، سیاست، انسان، روابط بین الملل، امت واحده جهانی، رئالیسم، ایده آلیسم، اسلام
  • احمد سعادت صفحه 149
    در دیدگاه معمول، سه رویکرد کلی در مورد رابطه سنت و مدرنیته وجود دارد: طبق رویکرد اول، سنت و دین در تعارض با مدرنیته قرار دارد. براساس رویکرد دوم سنت و مدرنیته متعارض نیستند. طرفداران نظریه دوم به دو راهبرد تمسک جستند. یا از منظر سنت و دین کوشیده اند تا مدرنیته را چنان فهم کنند که با دین و سنت تضادی نداشته باشد و یا از منظر مدرنیته به دین نگاه نموده و تلاش کرده اند دین را به نحوی فهم کنند که با مؤلفه های مدرن تعارضی نداشته باشد. رویکرد سوم تلاش می نماید تا سنت و دین را در فضای مدرنیته بازخوانی کند. صاحب نظرانی که در این مقاله انتخاب شده اند، متعلق به گروه های دوم و اخیر می باشند. دکتر نصرحامد ابوزید از جمله کسانی است که تفسیر مدرن از دین ارائه می دهد و می کوشد دین را به نحوی فهم و تفسیر کند که با مؤلفه ها و خصیصه های مدرنیته تضادی نداشته باشد. اما امام خمینی دیدگاه تفصیلی و ذو وجهی دارد؛ از یک طرف به لزوم بازخوانی مدرنیته رای داده و از طرف دیگر به بازتولید سنت در فضای مدرنیته و احیاگری و نوسازی اصولی می اندیشد.
    واژه های کلیدی:
    کلیدواژگان: سنت، مدرنیته، گفتمان دینی، نصرحامد ابوزید، امام خمینی، احیاگری، نوسازی، سازگاری، تعارض
  • خلاصه ها
  • ترجمه: سید محمد جعفر نوری صفحه 181
  • ترجمه: محمد ناصر واعظی صفحه 184
|
  • Dr. Mohammad Allah Akbari Page 3
    The present essay aims at answering the question that whether Umm-e Kulthoum, Ali(a) and Fatimah's daughter, has married Omar. To answer it, some narrative feqhi (jurisprudencial) historical, genealogical, eulogistic, and theological references have been referred to, and after expressing different ideas and views; the reasons made by opponents and proponents have been undergone investigation and contemplatio
  • Shobayr Fassihi Page 29
    In this essay, some of the traditions on the virtues of hadhrat Ali (a), which are narrated in sahah- e setteh, has been studied and analyzed, and also the narration which has been criticized by Ebn-e Jowzi, is analyzed through taking advantages of Ahl-e Sunnah references.Sahah-e Setteh is like an ocean wherein lots of the narrations on the virtue of hadhrat Ali (a) are hidden in, it being in need of a skillful diver who can take advantages of this ocean. The essay divides and classifies the traditions on the virtue of Imam Ali (a) in several titles, explaining and analyzing them.
  • Asadollah Rezaee Page 57
    With the ambition of creating motivation for the union of Muslims through following The Holy Prophet (SAAS) and the Infallible Imams on one hand, and expressing briefly the dignity and glory of his holiness Muhammad (s) among Muslims on the other hand, made me detect the terminology of salawat first, and then investigate the view of Quran concering salawat and finally do some researches on the manifestation point of the holy Quran’s command in detail from the viewpoint of Islamic sects. The concluding statement of the essay is that all religious authorities and scholars of Imamiyyah, but a few, believe that salawat in “Tashahhod” (testimony in prayer) of the prayers, “Friday prayer’s sermon”, and “the corps prayer” is obligatory.From among Ahl-e Sunnah’s sects (branches), Shafe’ees and Hanbalis also believe that sending salawat to Muhammad (s) in the aforementioned cases is an obligatory duty; however, the two other sects of Hanafi and Maleki have issued the decree that sending salawat is a desirable and recommended tradition.
  • Taqva Kanani, Masoumah Gol-Goli Page 87
    The necessity of Ahl-e Bait's existence is so vital and crucial that without them, the tree of nabowwat would have been fruitless and divine wisedom principle [in guiding people towards the right path] could have gone under question, since without enjoying some infallible guardians, Islam as the last divine religion, would have not been secure frome distortion, guile and hypocricy; and this is while other religions have not been secure from getting distorted as well. Considering the necessity and importance of this issue, the Islam's enemies have always been trying to create some forged companions for The Prophet 'Muhammad'(SAAS), and Imams in order to deceive the people and distort the original religion, introduced by Muhammad(SAAS).Through taking advantages of the creditable source books of different Islamic sects, the presents survey struggles to distinguish the true Ahl-e Bait.
  • Liyaqat Ali Alemi Page 115
    'Efsad' with the conjugational verb rhythm of Ef 'al, in Arabic language means to pervert and destroy other people. The term 'efsade-fel-ardh' means to make perversion and corruption on the earth. Great majority of Islamic foqaha (jurisprudents) including both Shia and Sunni have applied this term for 'muharebeen' (those who fight against Islam) and also 'Qotta' ottariq' (high way robbers). In fact, they see no difference between muharebeh (fighting against Islam) and efsade-fel-ardh. In contrast, some foqaha and interpreters believe that the concept of efsade-fel-ardh is more general than that of muharebeh, in a way that muharebeh is only one of the cases, that is, a subbranch of efsade-fel-ardh.Yet, there is more to it, making the discussion even more complex and controversial: some Islamic foqaha who believe that efsade-fel-ardh and muharebeh are (judicially) separated from one another, have not explicitly signified (expressed) a certain punishment for mofsede-fel-ardh.
  • Ali Naqi Fayyaz Page 127
    Recognizing the dimension of human's nature and its influence on different and various theories of international relations is the main goal of the present survey. The hypothesis proposes that the way we look at the human's nature is the source of (creating) different ideas and theories about the international relations. The present research aims studying, criticizing, and evaluating some of these theories from Western thinker's viewpoints and Imam Khomeini's viewpoints in the frame work of three approaches: realistic, idealistic, and Islamic approach. Islamic approach, centered on the nature of human being and international relations from Imam Khomeini's viewpoint, challenges the abovementioned two viewpoints, counts them as some sort of going to extremes, and believes that the human's nature is a combination of 'Id' and 'ego' (forces) and based on the fact that wich of these forces, one will strengthen in his existing personality, the international relations can include war or peace.