فهرست مطالب

تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران - سال بیست و ششم شماره 2 (پیاپی 48، تابستان 1389)

مجله تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران
سال بیست و ششم شماره 2 (پیاپی 48، تابستان 1389)

  • 150 صفحه، بهای روی جلد: 35,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1389/07/01
  • تعداد عناوین: 13
|
  • فاطمه عروجعلیان، روحا کسری کرمانشاهی، مجید عزیزی، محمدرضا باسامی صفحات 133-146
    اسانس سه گیاه دارویی شامل زنیان (Carum copticum (L.) C. B. Clarke)، زیره پارسی (Bunium persicum (Boiss.) B. Fedtsch.) و زیره سبز (Cuminum cyminum L.) به روش تقطیر با آب استخراج شد. اسانس های بدست آمده با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگراف (GC) و گاز کروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) تجزیه شدند و ترکیب های تشکیل دهنده آنها براساس شاخص بازداری و طیف جرمی تعیین گردید. سپس با استفاده از تکنیک میکرودایلوشن (ریزرقت) و با استفاده از دستگاه خواننده الایزا خاصیت ضد باکتریایی اسانس های مورد نظر با تعیین حداقل غلظت بازدارندگی (MIC) و حداقل غلظت کشندگی (MBC) نیز علیه برخی از باکتری های آلوده کننده مواد غذایی مانند Staphylococcus aureus، Bacillus cereus، Listeria monocytogenes، Escherichia coli O157H7 و Salmonella enteritidis بررسی شد. همچنین با توجه به کاربرد همزمان گیاهان دارویی در طب سنتی و با در نظر گرفتن تاثیر این اسانس ها بر خواص ارگانولپتیکی مواد غذایی و MIC اسانس زیره پارسی و زیره سبز واکنش متقابل این دو با استفاده از روش Modified checkboard و محاسیه شاخص بازدارندگی افتراقی (FICindex) علیه باکتری ها نیز بررسی گردید. نتایج نشان دادند که از نظر اجزای اسانس بین گونه های مورد بررسی اختلاف قابل توجهی وجود دارد. این در حالی بود که ترکیب هایی چون پارا-سیمن و گاما-ترپینن در هر سه اسانس به میزان متفاوتی تشخیص داده شد. مهمترین ترکیب های موجود در اسانس زنیان تیمول (4/48%)، پارا-سیمن (8/21%) و گاما-ترپینن (3/21%) بودند. در اسانس زیره پارسی گاما-ترپینن (2/44%)، کومین آلدئید (9/16%)، گاما-ترپینن-7-ال (5/10%) و پارا-سیمن (8%) از ترکیب های اصلی تشخیص داده شدند. ترکیب های اصلی در اسانس زیره سبز، کومین آلدئید (2/30%)، گاما-ترپینن (8/12%)، سافرانال (4/9%) و پارا-سیمن (1/14%) بودند. حداقل غلظت بازدارندگی (MIC) اسانس ها به ترتیب برای زنیان در دامنه 03/0 تا 5/0 میلی گرم در میلی لیتر، برای زیره پارسی 18/0 تا 3 میلی گرم در میلی لیتر و برای اسانس زیره سبز 37/0تا 3 میلی گرم در میلی لیتر بدست آمد. اسانس زنیان به طور مؤثرتری رشد تمام باکتری های مورد آزمایش را کنترل نمود در حالی که بقیه اسانس ها به میزان کمتری مؤثر بودند. محاسبه (FICindex) اسانس زیره پارسی و زیره سبز وجود فعالیت سینرژیستی علیه باکتری های گرم مثبت و فعالیت افزایشی علیه باکتری های گرم منفی را اثبات نمود. در مجموع نتایج این تحقیق نشان داد که اگرچه اثرهای بازدارندگی اسانس زیره پارسی و زیره سبز کمتر از اسانس زنیان است، ولی کاربرد همزمان این دو اسانس به ویژه علیه باکتری های گرم مثبت دارای اثرهای بازدارنده قابل توجه بوده و می توان در راستای بهینه سازی استفاده از اسانس ها در کنترل مؤثر پاتوژنهای مواد غذایی به عنوان یک روش مکمل که در عین حال اثر نامطلوب کمتری بر خواص ارگانولپتیکی مواد غذایی داشته باشند، استفاده نمود.
    کلیدواژگان: زنیان، زیره پارسی، زیره سبز، خواص ضد باکتریایی، میکرودایلوشن، شاخص بازدارندگی افتراقی
  • ماندانا سلیمی، عطاالله ابراهیمی، زهرا شجاعی اسعدیه، سیدسیاوش ساعی دهکردی صفحات 147-156
    به دلیل اثرهای جانبی داروهای شیمیایی امروزه توجه به گیاهان دارویی رو به افزایش است. یکی از گیاهان دارویی با ارزشی که به شدت در ایران مورد استفاده قرار می گیرد و به همین دلیل در معرض خطر انقراض می باشد، گیاه کرفس کوهی با نام علمی Kelussia odoratissima Mozaff. است که بومی کوه های زاگرس مرکزی (به ویژه استان چهار محال و بختیاری) بوده و تنها در ایران مشاهده شده است. به منظور بررسی میزان مواد مؤثره این گیاه برای پی بردن به خصوصیات دارویی آن ابتدا از سه اکوتیپ مورد مطالعه شامل اکوتیپ کوهرنگ، بازفت و دوآب صمصامی، نمونه ها در طول یک ترانسکت 200 متری برداشت شد. از هر اکوتیپ در مرحله رویشی نمونه ها تهیه و اسانس گیری با روش تقطیر با آب انجام شد. اسانس های هر یک از اکوتیپ های مورد بررسی مورد تجزیه قرار گرفت. برای شناسایی و تجزیه اسانس از دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی استفاده شد. پس از بررسی طیف های بدست آمده و مراجعه به کتب مرجع، ترکیب های عمده شیمیایی اسانس سه اکوتیپ گیاه کرفس کوهی شناسایی گردید. به ترتیب تعداد 24، 21 و 24 ترکیب که نشان دهنده 4/90، 6/95 و 6/93 درصد کل ترکیب های اسانس نمونه های کوهرنگ، بازفت و دوآب صمصامی بودند، شناسایی شد. مقایسه ترکیب های اصلی اسانس در اکوتیپ های مطالعه شده نشان داد که عمده ترین ترکیب های موجود در اسانس این گیاه شامل ترکیب های سیس- لیگوستیلید (Z-ligustilide)، 3-ترانس- بوتیلیدن فتالید، ترانس- لیگوستیلید (E-ligustilide)، کسان، اسپاتولنول، 2–اکتن-1-ال استات، گلوبولول، بوتیل فتالید، بتا-سلینن و پنتیل بنزن بوده که حدود 6/88 درصد از ترکیب های اسانس اکوتیپ های مورد مطالعه را تشکیل می دادند. دو ترکیب سیس- لیگوستیلید و بوتیلیدن فتالید به ترتیب به طور متوسط در سه اکوتیپ مورد بررسی با 5/39 و 1/19 درصد مجموعا 7/58 درصد از ترکیب های اسانس گیاه کرفس کوهی را تشکیل می دهند. مشتقات فتالیدهای موجود در گیاه در مجموع 6/68 درصد از ترکیب های گیاه کرفس کوهی را تشکیل می دهند. تغییرات اندک ترکیب های شیمیایی این گیاه در رویشگاه های مختلف را می توان تا حدودی ناشی از تاثیر عوامل مختلف اکولوژیکی، جغرافیایی، اقلیمی، خاکی و ارتفاعی بر روی ترکیب اسانس اکوتیپ های مختلف این گونه تلقی کرد.
    کلیدواژگان: گیاه دارویی کرفس کوهی، اسانس، کروماتوگرافی گازی
  • علی شفقت صفحات 157-167
    فلاونوئیدها ترکیب های طبیعی مهمی هستند که در بسیاری از گیاهان یافت می شوند و اثرهای دارویی و بیولوژیکی با ارزشی مانند: تصفیه خون، تقویت سیستم ایمنی، تنظیم سطح کلسترول، تنظیم فشار خون، توقف ترشحات اسیدی، پیشگیری ترومبوس، توقف سیتوفی، پیشگیری از سرطان و ترقی و پیشرفت متابولیسم از خود نشان می دهند. در این تحقیق، فلاونوئیدها و یک ترکیب چالکونی موجود در عصاره متانولی گلهای گونه گیاهی Chrysanthemum parthenium (L.) Bernh. (Tanacetum parthenium L.) از تیره کاسنی، با روش های کروماتوگرافی ستونی و TLC جداسازی و خالص سازی شد و با استفاده از روش های ابزاری اسپکتروسکوپی مثل 1H-NMR، 13C- NMR، Mass و IR تعیین ساختار شیمیایی شده اند. در گلهای گونه گیاهی مذکور، دو ترکیب فلاونوئیدی کامفرول و نارینجنین و یک چالکون (ترانس- 4-اتوکسی- ''4– متوکسی چالکون) شناسایی و تعیین ساختار شدند. همچنین فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره متانولی حاصل از گلهای گیاه با روش 2و2- دی فنیل-1- پیکریل هیدرازیل (DPPH) بررسی شد. عصاره مذکور، فعالیت تجمع رادیکالهای آزاد را از خود نشان داد.
    کلیدواژگان: فلاونوئید، عصاره متانولی، Tanacetum parthenium L، کامفرول، چالکون، فعالیت آنتی اکسیدانی
  • فرشته اسدی کرم، حسین میرزایی ندوشن، غلامرضا بخشی خانیکی، هاشم کنشلو، محمدیوسف آچاک صفحات 168-184
    علاوه بر اثرهای محیطی، واکنش گیاهان به جوانه زنی بذر در بسترهای مختلف کاشت می تواند منشا ژنتیکی داشته و توارث آن کمی یا کیفی باشد. ازجمله اهداف این تحقیق، بررسی تنوع درون و بین جمعیت هایی از گونه در حال انقراض گز روغنی (Moringa peregrina (Forssk.) Fiori) در قابلیت رویش بذر نارس در محیط های مختلف کشت بود. به این منظور جنین و بذر نارس تعداد زیادی از ژنوتیپ های گز روغنی از شش رویشگاه واقع در جنوب استان سیستان و بلوچستان جمع آوری شده و بر روی دو محیط کشت پایه WPM و MS با 7 ترکیب مختلف کشت شدند. تعدادی از صفات مورفولوژیک، در دو فاصله زمانی متوالی از گیاهان در حال رشد مورد ارزیابی قرار گرفتند. جمعیت های مورد مطالعه از نظر ابعاد اولیه بذرهای نارس با یکدیگر تفاوت معنی داری نشان دادند. در یادداشت برداری اول بین جمعیت ها از نظر دو صفت تعداد ریشه فرعی و طول گیاهچه اختلاف معنی داری مشاهده شد. بین محیط های کشت نیز اختلاف معنی داری در رابطه با صفات طول ساقه، طول گیاهچه و همچنین تعداد ریشه و برگ مشاهده شد و با توجه به اثرهای متقابلی که بین محیط های کشت و جمعیت ها وجود داشت، مشخص گردید که محیط کشت اول (WPM) از لحاظ اکثریت صفات ازجمله طول گیاهچه، بهترین محیط برای رشد بذرهای نارسی است که به مرحله رسیدگی نزدیکتر می باشند (بنت و چانف). در حالی که بذرهای مناطق کلچات و کنشکی که نسبت به بذرهای سایر مناطق نارس تر بودند، به محیط های کشتی که دارای کلسیم بالاتری بودند (تیمارهای 3، 4 و5) واکنش بهتری نشان دادند. در یادداشت برداری دوم نیز در بین جمعیت ها، صفات طول و تعداد ریشه و همچنین طول گیاهچه اختلاف معنی داری نشان دادند. بنابراین اثر متقابل محیط کشت و رویشگاه تنها در مورد صفت تعداد برگ معنی دار گردید و این نشان داد که واکنش جمعیت های مختلف مورد مطالعه در رابطه با محیط های مختلف کشت، یکسان نبوده است.
    کلیدواژگان: گز روغنی (Moringa peregrina (Forssk) Fiori)، بذر نارس، محیط کشت، جمعیت، طرح آشیانه ای
  • ژیلا اصغری، محسن مظاهری تهرانی صفحات 185-195
    در این بررسی تانن از برگ درخت اکالیپتوس گونه Eucalyptus camaldulensis Dehnh. و تری میریستین از جوز هندی (Myristica fragrans Houtt.) با استفاده از تابش امواج ریزموج به ترتیب تحت شرایط تقطیر برگشتی به مدت 30 دقیقه، با قدرت 300 وات و با استفاده از سل HEF در مدت 10 دقیقه، دمای 120 درجه سانتی گراد با قدرت 700 وات استخراج شد. بازده خالص استخراج برای تانن 10-5% و برای تری میریستین 33% بدست آمد. آنالیز کمی و کیفی با استفاده از FT-IR و HPLC فاز معکوس با ستون C18 و دتکتور فتودیود با حلال گرادیانی آب/ متانول در pH پایین انجام شد و آنالیز تری میریستین نیز با روش های اسپکتروسکوپی FT-IR، 1H-NMR و 13C-NMR انجام گردید. این روش در مقایسه با روش های حرارتی معمولی سریع و ساده بوده و بازده بالا و خلوص محصولات استخراجی از مزایای این روش می باشد.
    کلیدواژگان: Myristica fragrans Houtt، Eucalyptus comaldulensis Dehnh، اشعه ریزموج، تانن، تری میریستین
  • کاظم مرادی، علی حمدی شنگری، محمدحسام شاهرجبیان، محمدحسین قرینه، مهدی مدندوست صفحات 196-204
    به منظور بررسی عملکرد و خصوصیات کیفی گیاه دارویی اسفرزه (plantago ovata Forsk.) در فواصل آبیاری و سطوح مختلف نیتروژن، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی شرکت خوشه سبز سنبله شیراز واقع در فسا در سال زراعی 87- 1386 اجرا شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کاملا تصادفی و با سه تکرار اجرا شد. فاکتورها شامل فواصل آبیاری (7 روزه، 10 روزه و 14 روزه) و سطوح مختلف نیتروژن خالص شامل (0، 30 و 60 کیلوگرم N/ha) بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تغییرات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد موسیلاژ در هکتار معنی دار بوده، ولی تاثیری بر وزن دانه نداشت. تنش خشکی همچنین به طور معنی داری باعث افزایش درصد موسیلاژ شد. در فواصل کوتاه آبیاری بهترین عملکرد اقتصادی و بیولوژیک مشاهده شد و در شرایط فواصل زیاد آبیاری این دو صفت کاهش معنی داری داشت، ولی میزان موسیلاژ بر خلاف عملکرد بیولوژیک روند افزایشی از خود نشان داد. همچنین با افزایش میزان نیتروژن عملکرد اقتصادی، بیولوژیک و میزان موسیلاژ افزایش نشان داد. عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک با بروز تنش خشکی که در اثر فواصل زیاد آبیاری به وجود آمد نسبت به افزایش نیتروژن واکنش کمتری از خود نشان داد.
    کلیدواژگان: اسفرزه، فواصل آبیاری، سطوح نیتروژن
  • احمد اکبری نیا، ابراهیم شریفی عاشورآبادی، مهدی میرزا صفحات 205-212
    آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak.) در عرصه های طبیعی برخی از مناطق ایران ازجمله استان قزوین پراکنش دارد. پایه های حاصل از تقسیم بوته های آویشن دنایی جمع آوری شده از رویشگاهی واقع در بخش آبگرم قزوین، به مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی اسماعیل آباد قزوین منتقل و در کرت های آزمایشی و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1384 کشت شدند. سرشاخه های گلدار گیاه به مدت سه سال (از 1385 تا 1387) برداشت و پس از خشک شدن در سایه به روش تقطیر با آب به مدت سه ساعت اسانس گیری شدند. جداسازی و شناسایی ترکیب های اسانس با دستگاه کروماتوگراف گازی و گازکروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی انجام گردید. سرشاخه گلدار آویشن دنایی در سال اول تعداد سه چین و در سال های دوم و سوم تعداد چهار چین برداشت شدند. نتایج نشان داد که عملکرد سرشاخه آویشن دنایی با افزایش سن گیاه روند افزایشی داشت. به طوری که عملکرد سرشاخه تر و خشک آن در سال اول آزمایش 9124 و 1568، سال دوم 10250 و 2176 و سال سوم 11337 و 2750 کیلوگرم در هکتار بود. بیشترین عملکرد سرشاخه در هر سال مربوط به چین اول برداشت بود. از این رو متوسط عملکرد سرشاخه تر و خشک آویشن دنایی چین اول 3498-800، چین دوم 3015-720، چین سوم 1947-508 و چین چهارم 1976-504 کیلوگرم در هکتار بود. میزان اسانس تحت تاثیر سال های آزمایش قرار نگرفت. اما بین چین های برداشت تفاوت معنی داری وجود داشت و کمترین آن 83/2 درصد مربوط به چین سوم و بیشترین آن معادل 07/3 درصد مربوط به چین اول بود. تیمول، گاما-ترپینن، پارا-سیمن، متیل اتر کارواکرول و کارواکرول از ترکیب های اصلی اسانس در همه چین ها و همه سال های آزمایش بودند. مقدار تیمول در اسانس گیاه در چین های برداشت و سال های آزمایش بین 69 تا 76 درصد بود. کمترین و بیشترین مقدار تیمول به ترتیب مربوط به چین اول و چین دوم برداشت بود.
    کلیدواژگان: آویشن دنایی، عملکرد، اسانس، تیمول
  • محمدتقی عبادی، مجید عزیزی، رضا امیدبیگی، محمدحسن زاده خیاط صفحات 213-226
    به منظور بررسی تاثیر تاریخ کاشت و نوبت برداشت بر عملکرد گل، درصد و اجزای اسانس بابونه آلمانی (Matricaria recutita L.) رقم پرسو (Presov)، بذر گیاه مذکور از کشور اسلواکی تهیه گردید و آزمایشی به صورت کرت های خرد شده و در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی شامل سه تاریخ کاشت (15 آبان، 15 اسفند و 15 فروردین ماه) و فاکتور فرعی شامل سه نوبت برداشت (اول، دوم و سوم) بود. صفات مورد بررسی شامل عملکرد گل خشک، درصد و عملکرد اسانس بودند و عملکرد اجزای اسانس شامل بتا-فارنزن، آلفا-بیسابلول اکسید B، آلفا-بیسابلول، کامازولن و آلفا-بیسابلول اکسید A نیز مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان دهنده اثر معنی دار تاریخ کاشت، نوبت برداشت و اثر متقابل این دو فاکتور بر صفات مورد اندازه گیری بود. نتایج نشان دادند که بیشترین عملکرد گل خشک (40 گرم در متر مربع) مربوط به برداشت دوم تیمار 15 آبان ماه بود و بیشترین میزان اسانس (72/0 درصد وزنی براساس وزن خشک)، عملکرد اسانس (26/0 گرم در متر مربع) و عملکرد آلفا-بیسابلول (2375/0 گرم در متر مربع) در برداشت دوم تاریخ کاشت 15 اسفندماه مشاهده شد. همچنین بیشترین میزان کامازولن (0473/0 گرم در متر مربع) مربوط به برداشت سوم تیمار 15 اسفندماه بود که با برداشت دوم آن اختلاف ناچیزی داشت. نتایج این تحقیق نشان داد که 15 اسفندماه بهترین تاریخ کاشت بابونه آلمانی رقم پرسو در شرایط آب و هوایی مشهد است و نوبت برداشت دوم بدلیل داشتن عملکرد اسانس و آلفا-بیسابلول بالا و میزان کامازولن مطلوب دارای کیفیت بیشتری از برداشت های دیگر می باشد.
    کلیدواژگان: بابونه آلمانی، تاریخ کاشت، نوبت برداشت، عملکرد گل، کامازولن، آلفا، بیسابلول
  • علیرضا یاوری، وحیده ناظری، فاطمه سفیدکن، محمد اسماعیل حسنی صفحات 227-238
    گیاه آویشن آذربایجانی با نام علمی Thymus migricus Klokov & Desj.-Shost. یکی از 14 گونه مختلف از جنس آویشن است که در کشور ایران رویش طبیعی دارد. در این پژوهش در اوایل فصل رویش (سال 1387) طی مسافرتهای متعدد به نقاط مختلف استانهای آذربایجان شرقی و غربی، رویشگاه های این گونه شناسایی و بعد در هنگام گلدهی، جهت ارزیابی ریختی از هر رویشگاه پنج نمونه کامل گیاهی و سرشاخه های گلدار برای استخراج اسانس تهیه و به همراه بذر در فصل تولید بذر جمع آوری شد. اطلاعات مربوط به رویشگاه ها یادداشت برداری شد و خصوصیات رویشی و زایشی هر جمعیت بعلاوه میزان اسانس گونه مورد مطالعه در هر رویشگاه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده با استفاده از نرم افزار آماری SPSS تجزیه خوشه ایشده و جمعیتهای جمع آوری شده براساس تمامی خصوصیات کمی رویشی، زایشی و میزان اسانس گروه بندی شدند. به طوری که تمامی جمعیتها در سه گروه قرار گرفتند. جمعیتهای بند، نازلو و قوشچی در یک گروه، هریس در گروهی دیگر و سرانجام جمعیت جلفا در گروهی جداگانه قرار گرفتند. پراکنش این گونه در دو استان آذربایجان شرقی و غربی، از ارتفاع 730 تا 1900 متر از سطح دریا و رویش در خاکهای مختلف و مناطق شیب دار نشان دهنده سازگاری بالای این گونه با شرایط اقلیمی این دو استان می باشد. درنهایت، از بین جمعیتهای جمع آوری شده، دو جمعیت جلفا و نازلو بدلیل داشتن عملکرد بالای اسانس و سازگاری با اقلیم منطقه برای کاربرد در برنامه به نژادی در مناطق سرد شمال غرب کشور توصیه می شوند.
    کلیدواژگان: خصوصیات بوم شناختی، صفات ریختی، اسانس، تجزیه خوشه ای
  • کیوان بابایی، مجید امینی دهقی، سید علی محمد مدرس ثانوی، رضا جباری صفحات 239-251
    تنش کمبود آب به طور دائم یا موقت، در رشد و توزیع پوشش طبیعی گیاهان و در عملیات کشت، بیشتر از عوامل محیطی محدودکننده است. آویشن (Thymus vulgaris L.) از مهمترین گیاهان خانواده نعناع است و مصارف دارویی دارد. به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر رشد، عملکرد و انباشت متابولیتهای سازگاری (پرولین) و مواد مؤثره آویشن (تیمول)، آزمایشی در شرایط کنترل شده گلخانه در قالب بلوک کامل تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار در سال 1385 انجام شد. سطوح مختلف تنش خشکی شامل شرایط 100% ظرفیت مزرعه‎ای (شاهد یا بدون تنش)، 85% ظرفیت مزرعه‎ای (تنش ملایم)، 70% ظرفیت مزرعه‎ای (تنش متوسط)، 55% ظرفیت مزرعه‎ای (تنش شدید) بود. نتایج تجزیه های آماری نشان داد که تنش خشکی اثر معنی داری بر پارامترهای رشدی، عملکرد اندام رویشی و انباشت پرولین و درصد تیمول داشت. با افزایش تنش خشکی ارتفاع بوته، تعداد ساقه جانبی، وزن خشک و وزن تر اندام رویشی، حجم ریشه، وزن تر و خشک ریشه و طول ریشه کاهش نشان داد. درصد تیمول و میزان پرولین افزایش یافت. (در 55% ظرفیت مزرعه ای (تنش شدید) میزان پرولین و درصد تیمول افزایش یافتند). البته عملکرد مورفولوژیک با متابولیتهای ثانویه پرولین و تیمول رابطه عکس را با تغییرات تنش خشکی نشان داد.
    کلیدواژگان: آویشن (Thymus vulgaris L)، پرولین، تیمول، رشد، تنش خشکی
  • زریر تیموری زاده، شعبان رحیمی *، محمدامیر کریمی ترشیزی، رضا امیدبیگی صفحات 252-264

    این آزمایش به منظور بررسی مقایسه عصاره های آویشن باغی (Thymus vulgaris L.)، سرخارگل (Echinacea purpurea (L.) Moench.)، سیر (Allium sativum L.) و آنتی بیوتیک ویرجینیامایسین به عنوان بهبود دهنده های رشد بر عملکرد جوجه های گوشتی انجام شد. تعداد 480 قطعه جوجه یک روزه از سویه راس 308 در قالب طرح کامل تصادفی با 6 تیمار (شامل عصاره های آویشن باغی، سرخارگل، سیر، مخلوط عصاره ها با دوز 1/0 درصد، ویرجینیامایسین با دوز 15/0 درصد و گروه کنترل) و 4 تکرار و 20 جوجه در هر تکرار به طور تصادفی بین قفسه ها تقسیم گردید. در پایان آزمایش از هر تکرار 2 قطعه پرنده با وزنی نزدیک به میانگین وزنی تکرار انتخاب و جهت بررسی درصد لاشه (100 × وزن لاشه خالی/ وزن زنده پرنده)، درصد چربی بطنی و وزن اندامهای گوارشی، کشتار گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که در پایان هر دو مقطع 21 و 42 روزگی بیشترین و کمترین وزن بدن و افزایش وزن بدن به ترتیب مربوط به جوجه های تغذیه شده با جیره غذایی آنتی بیوتیک و سرخارگل بود. ویرجینیامایسین مصرف خوراک را افزایش داد، اما این اختلاف بجز با گروه سرخارگل با دیگر گروه ها معنی دار نبود (05/0P>). در کل دوره پرورشی (42-1 روزگی) نیز کمترین و بیشترین ضریب تبدیل به ترتیب مربوط به تیمار آنتی بیوتیک و سرخارگل بود (05/0>P)، هر چند که در این دوره ضریب تبدیل در گروه آویشن باغی تفاوت معنی داری با گروه آنتی بیوتیک نشان نداد (05/0P>). درصد لاشه، درصد چربی بطنی و وزن اندامهای گوارشی بجز روده تفاوت معنی داری بین تیمارها نداشت. به طوری که کمترین و بیشترین وزن روده به ترتیب متعلق به تیمارهای آنتی بیوتیک و کنترل بود.

    کلیدواژگان: آویشن، سرخارگل، سیر، ویرجینیامایسین، جوجه گوشتی
  • محمد جواد ثقه الاسلامی، خلیل احمدی بنکدار صفحات 265-274
    به منظور تعیین تاریخ کاشت و تراکم مناسب گیاه شنبلیله (Trigonella foenum gracum L.) در منطقه تربت جام آزمایشی در سال زراعی 1384-1383 انجام شد. طرح آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار بود. چهار سطح تاریخ کاشت (9 اسفند، 29 اسفند، 20 فروردین و 9 اردیبهشت) به عنوان فاکتور اصلی و چهار سطح تراکم (10، 20، 30 و 40 بوته در متر مربع) به عنوان فاکتور فرعی انتخاب شد. نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین و کمترین عملکرد دانه (34/88 و 3/22 گرم بر متر مربع) به ترتیب مربوط به تاریخ کاشت های 9 اسفند و 9 اردیبهشت بود. همین تیمارها بیشترین و کمترین تعداد غلاف در بوته (8/25 و 8/6) و وزن هزاردانه (12 و 9/9) را نیز داشتند. کاشت دیرتر به دلیل هم زمانی مراحل گلدهی و تشکیل دانه با گرما و تاثیر بیشتر بر ساختارهای زایشی نسبت به رویشی سبب شد که کمترین شاخص برداشت مربوط به تاریخ کاشت 9 اردیبهشت باشد. همچنین تاخیر در کاشت از طریق کاهش طول دوره رشد رویشی سبب کاهش معنی دار ارتفاع بوته گردید. در بین تراکم های مختلف، تراکم 40 بوته در متر مربع بیشترین عملکرد دانه را تولید کرد. اثر متقابل تراکم و تاریخ کاشت بر هیچ کدام از صفات مورد بررسی معنی دار نشد.
    کلیدواژگان: شنبلیله (Trigonella foemum gracum L)، تراکم، تاریخ کاشت، عملکرد، شاخص برداشت
  • مجید ترابی گودرزی، علیرضا باهنر، افشین رئوفی، حسین اکبری، قاسم حقی صفحات 275-282
    این پژوهش به روش کارآزمایی بالینی دو سو بیخبر بر روی 66 راس گاو شیری نژاد هلشتاین با میانگین سن 55/1±9/4 سال و میانگین وزن 105±548 کیلوگرم با علائم کم اشتهایی یا بی اشتهایی نوع اولیه انجام شد و تاثیر مخلوط گیاهان دارویی کاسنی (Cichorium intybus L.) و انیسون (Pimpinella anisum L.) بر روی اشتهای این حیوانات مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین با یک ترکیب اشتها آور ساخته شده از گیاهان نوکسومیکا و ژانسین با نام تجاری رومینوتوریک مقایسه شد. متغیرهای این تحقیق شامل میزان اشتها، تعداد و شدت انقباضات شکمبه، قبل و بعد از دوره مصرف گیاهان دارویی بود. نتایج نشان داد که مصرف ترکیب گیاهان کاسنی و انیسون موجب بهبود وضعیت اشتها، تعداد و شدت انقباضات شکمبه شده است که از لحاظ آماری در حد بسیار معنی داری بوده است (001/0p<). ضمن اینکه این ترکیب در مقایسه با داروی تجاری موجود که بعنوان اشتها آور در حیوانات مصرف می شود تاثیر یکسانی در افزایش اشتها داشته است (05/0p>). در 8/77 درصد موارد مصرف مخلوط کاسنی و انیسون توانسته بود وضعیت اشتها را در این حیوانات بهبود بدهد. مخلوط گیاهان کاسنی و انیسون یک ترکیب باارزش و بی ضرر است که می تواند جایگزین مناسبی برای داروهای موجود در دام باشد.
    کلیدواژگان: کاسنی (Cichorium intybus L)، انیسون (Pimpinella anisum L)، شدت انقباضات شکمبه، اشتهاآور
|
  • F. Oroojalian, R. Kasra-Kermanshahi, M. Azizi, M.R. Bassami Pages 133-146
    Essential oils of three medicinal plants species, including Carum copticum (L.) C. B. Clarke, Bunium persicum (Boiss.) B. Fedtsch. and Cuminum cyminum L., were obtained by hydrodistillation and their constituents were analyzed by GC and GC/MS using retention indices and fragmentation patterns. The antibacterial effects (MIC and MBC) of the essential oils were assessed on several food-borne pathogens, namely Staphylococcus aureus, Bacillus cereus, Escherichia coli O157: H7, Salmonella enteritidis and Listeria monocytogenes by microdilution technique using ELISA reader. Because of the combinatory usage of Bunium persicum and Cuminum cyminum in folk medicine, the affect of essential oil on food organoleptic properties and MIC values of the plants, interaction of Bunium persicum and Cuminum cyminum essential oils were also studied by FICindex determination using modified dilution checkboard method. The results showed that there are noticeable differences between the essential oils as their constituents as concerned, while ρ-cymen and γ-terpinene detected in all essential oils in different percentage. The main components of essential oils of C. copticum were thymol (48.4%), ρ-cymene (21.8%) and γ-terpinene (21.3%). The major constituents of B. persicum were γ-terpinene (44.2%), cuminaldehyde (16.9%), γ-terpinen-7-al (10.5%), and ρ-cymen (8%) while those of C. cyminum were cuminaldehyde (30.2%), ρ-cymene (14.1%), γ-terpinene (12.8%), and safranal (9.4%). The ranges of minimum inhibitory concentration of the oils were 0.03-0.5, 0.18-3.0, and 0.37-3.0 mg/ml, respectively, for C. copticum, B. persicum and C. cyminum. Moreover, the combination of B. persicum and C. cyminum essential oils confirmed synergistic and additive activities against the pathogens. In conclusion, although the MIC of Bunium persicum and Cuminum cyminum essential oils were lower than C. copticum, but combinatory usage of these essential oils especially against gram-positive bacteria produced promissing results. So application of these essential oils is recommended in combination as an efficients and complementary method for control of food borne pathogens with lower side effects on organolpetic properties of food.
  • M. Salimi, A. Ebrahimi, Z. Shojaee Asadieh, S.S. Saei Dehkordi Pages 147-156
    Due to side effects of chemical drugs, special attention is given to pharmaceutical plants recently. Mountainous celery with scientific name of Kelussia odoratissima Mozzaf., is one of the valuable pharmaceutical plants which is used in Iran seriously and is exposed to danger of extinction. This plant is indigenous of central Zagros Mountains (especially Chahar Mahal Bakhtiari province) and only has been observed in Iran. First, in order to consider the chemical constituents of this plant and discover its pharmaceutical characteristics, three ecotypes have been harvested. The ecotypes contained Kouhrang, Bazoft and Doaab Samsami ecotypes and samples were in 200 meter transact. In growth stage, samples were prepared for each ecotype and their essential oils were obtained by hydro-distillation. The essential oils were analysed by gas choromotography coupled with mass spectrometery and the major components of essential oils of three ecotypes were characterized. 24, 21 and 24 compounds were identified in the samples of Kouhrang, Bazoft and Doaab Samsami, respectively, which indicated 90.4%, 95.6% and 93.6% of total oils. Comparison of essential oils compositions showed the major compounds in all oils were Z-ligustilide, E-ligustilide, 3-n-butyl phthalide, kessane, spathulenol and globulol, which formed about 88.6% of them. The mean percentages of Z-ligustilide and butylidene phetalide in three ecotypes were 39.5% and 19.1%, respectively and these compounds totally presents 58.7% of the celery oil. Phetalid derivatives were 68.6% of celery oil.
  • Ali Shafaghat Pages 157-167
    One of the most important secondary metabolism products found in plants are flavonoids. They have medicinal and biological effects such as: purify blood, strengthen immune system, monitoring cholesterol level, regulate blood pressure, suppress acid secretion, prevent thrombus, suppress cytophy, antibacterial, prevent cancer, promote metabolism. In this study, the flavonoids and one chalcone from methanolic extract of flowers of Chrysanthemum parthenium (L.) Bernh. (syn. Tanacetum parthenium L.) (Compositae Family) were separated and purified by column chromatography and TLC methods. Kaempferol and naringenin are two flavonoids and trans- 4- ethoxy- 4'- methoxy chalcone as a chalcone compound were extracted, separated and detected by spectroscopy methods (1H-NMR, 13C-NMR, Mass and IR). Investigation of antioxidant activity included free radical scavenging activity towards 2, 2-diphenyl-1-pycrylhydrazile (DPPH) radicals. Methanolic extract of flowers of Tanacetum parthenium showed free radical scavenging activity.
  • F. Asadicorom, H. Mirzaie-Nodoushan, M. Emam, G.R. Bakhshi-Khaniki, H. Keneshloo, M.U. Achak Pages 168-184
    Plant responses to micro propagation may have genetic basis with quantitative or qualitative inheritance modes. Investigating of variations within and between populations of drumstick (Moringa peregrina (Forssk.) Fiori) through culturing immature seeds and embryos, for responding to micro propagation, were the main objectives of this study. A high number of immature seeds and embryos were collected from six different habitats of the species located at South part of Sistan and Baluchestan. These were aseptically cultured on 7 different mediums. A number of morphological traits were recorded on the growing genotypes for two successive times. The studied populations showed significant differences based on the length and width of the collected immature seeds. But they were not significantly different based on several other characteristics in the first time records. Number of lateral roots and shoot length were significantly different between the populations at this stage. There were significant differences between the studied culturing media based on several studied characters. Regarding significant interactions between the population and the culture media, WPM was the best for growing more mature seeds (collected from Bent and Chanf). Whereas, less mature seeds grown better in the media with higher calcium sources. The differences between the populations were revealed for number of root, root length and plantlet length based on the second time records. Significant interaction between the populations and media in several recorded characters showed that the alteration of the response of the plant populations were not similar across the media.
  • J. Asghari, M. Mazaheritehrani Pages 185-195
    Here in reported the application of Hot Extraction Filtration (HEF) apparatus by Microwave system and combination of Microwave- heating and steam distillation as a new technique under the optimal condition in the extraction of trimyristin from Myristica fragrans Houtt. and tannin from Eucalyptus camaldulensis Dehnh. leaves. Microwave irradiation–HEF were at 700 w for 10 min at 120 ºC in order to extract trimyristin and steam distillation- microwave irradiation at 300 w for 30 min for extraction of tannin were evaluated. The extracted products were isolated and identified by FT-IR, HPLC, 1H-NMR and 13C-NMR. This method compared to the conventional heating method provided a fast and easy procedure. Also high yield and increasing the purity of crude extract products is the advantages of this procedure.
  • K. Moradi, A. Hamdi Shangari, M.H. Shahrajabian, M.H. Gharineh, M. Madandost Pages 196-204
    This experiment was conducted in Khosheh Sabz Sonboleh Institute in Fasa during 2007-2008. In this study Isabgol (plantago ovata Forsk.) yield reaction and quality characteristics of irrigation intervals and different levels of nitrogen were studied. Completely random design with 3 replications was used. Factors included 3 irrigation intervals (7, 10 and 14 days) and 3 nitrogen levels (0, 30 and 60 kg). Variance results showed that variations of grain yield, biological yield and mucilage yield were significant. Drought intensity also increased percentage of mucilage yield significantly. The best economic and biological quality was obtained by short irrigation interval. In long irrigation interval, two characteristics showed significant decrease, but against biological yields, they showed increased trend. Therefore, with increased amount of nitrogen, economic yield, biological yield and mucilage were increased. Grain and biological yield in drought stress condition in long irrigation intervals showed less response than increasing nitrogen levels.
  • A. Akbarinia, E. Sharifi Ashoorabadi, M. Mirza Pages 205-212
    Thymus daenensis Celak. is distributed in some areas of Iran such as Qazvin province. In order to evaluate essential oil yield and composition of T. daenensis an experiment was conducted in research farm of Qazvin Research Station based on randomized complete block design with three replications during 2006-2008. Aerial parts of the plants were dried in shadow and hydro distilled for obtaining their essential oils. Capillary GC and GC/MS analysis were used to determine the volatile profile of the essential oil samples. Fresh and dry herbage yields of T. daenensis were 9124-1568, 10250-2176 and 11337-2750 kg/ha in 2006, 2007 and 2008 respectively. Aerial parts yield were higher in the first cutting and showed decreased trend in latter cutting each year. The yields of fresh and dry biomass were 3498-800 kg/ha for the first cutting, 3015-720 kg/ha for the second cutting, 1947-508 kg/ha for the third cutting and 1976-504 kg/ha for the forth cutting. There was no difference in volatile oil percentage in different years, but there were significant difference between different cuttings. The oil yield was 2.83% at third cutting and 3.07% at first cutting. Thymol, γ-terpinene, ρ-cemene, metyl-eyther carvacrol and carvacrol were the main components of essential oil in all cuttings and years. Thymol percentage was varied from 69% (first cutting) to 76% (second cutting) in the essential oils of T. daenensis.
  • M., Ebadi, M. Azizi, R. Omidbaigi, M. Hassanzadeh Khayyat Pages 213-226
    In order to study the effect of sowing date and harvest frequency on flower yield, essential oil percent and composition of chamomile (Matricaria recutita L.) CV. Presov, prepared from Slovakia, an experiment was conducted. The experiment was split-plot method based on randomized complete block design (RCBD) with three replications. Main plots consisted of three sowing dates (6th Nov, 5th Mar, and 4th Apr) and sub-plots included three harvest frequencies (first, second and third). Evaluated traits were dry flower yield, essential oil percentage and yield, yield of -farnesene, -bisabolol oxide B, -bisabolol, chamazulene, -bisabolol oxide A. The results showed that sowing date, harvest frequency and their interaction had significant effect on these parameters. Based on the results, the most dry flower yield (40 g/m2) was obtained from the second harvest of 6th November. Also the highest essential oil content (0.72 percent w/w), essential oil yield (0.26 g/m2) and -bisabolol yield (0.2375 g/m2) were obtained from the second harvest of March and the most chamazulene yield (0.0473 g/m2) was obtained from the third harvest of March that it had a little difference with second harvest. According to the results, the best chamomile quality was attained in second harvest of March sowing date in Mashhad condition.
  • A.R. Yavari, V. Nazeri, F. Sefidkon, M.E. Hassani Pages 227-238
    Thymus migricus Klokov & Desj.-Shost. is one of the 14 species of genus Thymus L. which grows naturally in Iran. In this study, natural habitats of this species were identified during travels to different regions in East and West Azerbaijan provinces in the early of growth season in 2008. Five complete plants were collected from five localities in order to study and evaluate quantitative morphological characters. To study seed character, inflorescences were collected at the time of seed production. Flowering stems were used to investigate essential oil quantitatively. Data of locations, vegetative and reproductive characters of every population and amount of essential oils of each location were recorded. The results were analyzed using cluster analysis method with SPSS software. Populations were clustered based on vegetative, reproductive characters and essential oil amount. All populations were classified into 3 groups. "Band", "Nazloo" and "Ghushchi" populations in a same group, "Heris" clustered separately. Finally "Jolfa" population was placed in independent group. Specimens from "Jolfa" and "Nazloo" showed longest flowering stems, largest leaves and flowers and also highest essential oil production, therefore it is recommended for breeding programs in cold regions of northwest Iran.
  • K. Babaee, M. Amini Dehaghi, S.A.M. Modares Sanavi, R. Jabbari Pages 239-251
    Water deficit stress, permanent or temporary, limits the growth and the distribution of natural vegetation and the performance of cultivated plants more than any other environmental factors. Mechanism involved is still not clear. Thyme (Thymus vulgaris L.) is an important medicinal plant in perfume and medical industry. In this research, the effects of water deficit stress on growth, yield, metabolites compatible (prolin) and oil composition of thyme (thymol) were studied. Complete randomized block design with 4 treatments and 4 replications have been used in 2006. Water deficit levels included control (100% field capacity), mild stress (85% field capacity), medium stress (70% field capacity) and severe stress (55% field capacity). The statistical analysis showed that water deficit had significant effect on growth parameters, yield biomass, prolin and thymol. Water stress decreased plant height, number of secondary branches, dry and fresh weight growth and root mass, dry and fresh weight root and length root. In addition, thymol percentage and prolin content increased with severe stress (55% field capacity). Morphological yield with secondary metabolites prolin and thymol were obversed with water deficit changes.
  • Z. Teymouri Zadeh, Sh. Rahimi, M.A. Karimi Torshizi, R. Omidbaigi Pages 252-264

    This experiment was designed to investigate the comparison of thyme (Thymus vulgaris L.), coneflower (Echinacea purpurea (L.) Moench.), garlic (Allium sativum L.) extracts and virginiamycin antibiotic as growth promoter in poultry industry on performance and carcass characteristics of Broilers. A total four hundred and eighty 1-day old male broiler (Ross strain) chicks were assigned to the basal diet (control) and basal diet supplemented with 0.15% virginiamycin, 0.1% extracts of thyme (Thymus vulgaris), coneflower (Echinacea purpurea), garlic (Allium sativum) and mixture of extracts with the same dose. At the end of the experiment two chickens from each replication were randomly selected and killed to investigate the weigh of digestive organs and fat pad. There was significant difference in feed conversion ratio (FCR) between the treatments (p<0.05). Highest and lowest body weight and weight gain respected to virginiamycin and coneflower, (p<0.05) respectively. Virginiamycin increased feed consumption but this difference was not significant with other groups except coneflower (p>0.05). Lowest and highest FCR was related to virginiamycin and coneflower (p<0.05) respectively. However there was non significant difference in feed conversion between virginiamycin group and thyme (Thymus vulgaris) (p>0.05). There was no difference in carcass characteristics and fat pad except small intestinal weight. Virginiamycin had the lowest small intestinal weight but the control had the highest (p<0.05).

  • M.J. Seghatoleslami, Kh. Ahmadi Bonakdar Pages 265-274
    In order to understand the effects of sowing dates and plant density on fenugreek (Trigonella foenum gracum L.), an experiment was conducted at Torbat-e-Jam region in 2005. Four sowing dates (28 February, 19 March, 9 April and 29 April) and four plant densities (10, 20, 30 and 40 plants/m2) were compared in a split plot design based on randomized complete blocks with 4 replications. Sowing date had significant effects on seed yield and its components. The earliest and the latest sowing dates had the greatest and the lowest seed yield, respectively (88.34 and 22.3 g/m2). Also, these treatments had the greatest and the lowest 1000 seed weight (12.0 and 9.9 g) and pod number per plant (25.8 and 6.8). Harvest index was the lowest in the latest sowing date (29 April), because flowering and seed formation happened contemporary with high temperature. In addition, delay in sowing time reduced plant height, significantly. Plant density had significant effect on seed yield. Seed yield was the highest at 40 plants/m2. There was no significant interaction on different characters.
  • M. Torabi Goudarzi, A.R. Bahonar, A. Raoofi, H. Akbari, G.H. Haghi Pages 275-282
    In a double blind randomized clinical trial, 66 Holstein cows with a mean age of 4.9±1.55 years, mean weight 548±105 and symptoms of anorexia or loss of appetite were selected. The animals have been divided into two groups. One group, were administered by the mixture of chicory (Cichorium intybus L.) and anise (Pimpinella anisum L.) and another group administrated by the mixture of nux vomica and Gentian (Ruminotoric ®) for 2 days consequently. All animals were closely observed for any clinical improvement such as rate of appetite, frequency and strength of ruminal contractions, after and before the treatment. Results showed that, mixture of chicory and anise affect on rate of appetite, frequency and strength of ruminal contractions significantly (p<0.001). There was no significant difference between Ruminotoric and the mixture of chicory and anise in symptoms of appetite (p>0.05). The rate of healing for chicory mixture and anise group was %77.8. The mixture of chicory and anise which is an herbal preparation appears to be safe, cost effective and promising alternative to conventional drugs for the improvement of anorexia in cows.