فهرست مطالب

فصلنامه علوم زراعی ایران
سال دوازدهم شماره 3 (پیاپی 47، پاییز 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/07/29
  • تعداد عناوین: 10
|
  • رحیم ناصری، خلیل فصیحی، علی حاتمی، محمد مهدی پورسیاه بیدی صفحه 227

    به منظور ارزیابی اثر آرایش کاشت بر عملکرد، اجزای عملکرد، میزان روغن و پروتئین گلرنگ در شرایط دیم، آزمایشی در سال زراعی 87-1386 در دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار روی رقم سینا انجام شد. عامل اصلی فاصله ردیف در سه سطح (30، 40 و 50 سانتی متر) و عامل فرعی فاصله بوته روی ردیف در سه سطح (10، 15 و20 سانتی متر) در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که اثر فاصله ردیف بر تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، وزن طبق، تعداد روز تا گلدهی، تعداد روز تا رسیدگی و میزان پروتئین دانه معنی دار بود. مقایسه میانگین اثر فاصله ردیف نشان داد که تیمار فاصله ردیف 30 سانتی متر دارای بیشترین تعداد طبق در بوته (1/21)، وزن هزار دانه (1/31 گرم) و میزان پروتئین بود (1/17 درصد). اثر فاصله بوته روی ردیف بر صفات تعداد طبق در بوته، وزن هزاردانه، وزن طبق، تعداد روز تا گلدهی و تعداد روز تا رسیدگی معنی دار بود. مقایسه میانگین فاصله بوته روی ردیف نشان داد که تیمار فاصله بوته روی ردیف10 سانتی متر دارای بیشترین تعداد طبق در بوته (4/12)، وزن هزاردانه (5/30 گرم) و میزان پروتئین (9/16 درصد) بود. عملکرد دانه تحت تاثیر هیچ یک از منابع تغییر قرار نگرفت، ولی فاصله ردیف 30 سانتی متر (1124 کیلوگرم در هکتار) و فاصله بوته روی ردیف 10 سانتی متر (1086 کیلوگرم در هکتار)، بیشترین میانگین عملکرد دانه را داشتند. میزان روغن در فاصله ردیف 40 سانتی متر (1/29 درصد) و فاصله بوته روی ردیف 20 سانتی متر (29 درصد) دارای بیشترین مقدار بود. نتایج این آزمایش نشان دادکه آرایش کاشت 10 × 30 سانتیمتر نسبت به سایر آرایش ها، برای کاشت گلرنگ مناسب تر بود.

  • محمدحسین ایزدی، یحیی امام صفحه 239
    تغییر در ساختار سایه انداز گیاهی برای ایجاد شرایطی که بوته ها بتوانند حداکثر تابش را جذب کنند، یکی از مهم ترین راهکارها در جهت افزایش عملکرد گیاهان زراعی است. در راستای این هدف در یک آزمایش مزرعه ای اثر آرایش کاشت، تراکم بوته و سطوح نیتروژن بر عملکرد، اجزای عملکرد، رطوبت دانه و شاخص برداشت ذرت دانه ای (هیبرید سینگل کراس 704) در سال 1387 بررسی شد. این پژوهش در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز به صورت کرت های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار انجام شد. آرایش کاشت (یک ردیفه عادی، دوردیفه موازی و دو ردیفه زیگزاگ) به عنوان عامل فرعی فرعی در نظر گرفته شد. تراکم بوته80000، 90000، 100000 و 112500 در هکتار عامل فرعی و دو سطح نیتروژن خالص 90 و 180 کیلوگرم در هکتار عامل اصلی را تشکیل دادند. نتایج نشان داد که برهمکنش آرایش کاشت و تراکم بوته بر عملکرد دانه و وزن هزاردانه معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه (15550 کیلوگرم در هکتار) از تراکم 100000 بوته در هکتار و آرایش کاشت دوردیفه زیگزاگ بدست آمد. برهمکنش سطوح نیتروژن و تراکم بوته، همچنین برهمکنش سطوح نیتروژن و آرایش کاشت بر عملکرد دانه، تعداد دانه در بلال، شاخص برداشت و وزن هزاردانه نیز معنی دار گردید، بنحویکه بیشترین شاخص برداشت از مصرف 180 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و آرایش کاشت دوردیفه زیگزاگ به مقدار 38/61 درصد بدست آمد. بطورکلی، به نظر میرسد که با افزایش مصرف نیتروژن تا 180 کیلوگرم در هکتار در آرایش کاشت زیگزاگ، بتوان عملکرد دانه بیشتری در واحد سطح از مزارع ذرت سینگل کراس 704، بدست آورد.
  • تورج جدیدی، سهراب حجام، غلامعلی کمالی، کیوان فتوحی، محمد عبداللهیان نوقابی صفحه 252

    به منظور بررسی اثر سطوح مختلف حذف پهنک برگ در مراحل مختلف رشد رویشی بر عملکرد ریشه و کیفیت چغندرقند و همچنین تعیین حساس ترین مرحله رشدی گیاه نسبت به حذف پهنک برگ ها، آزمایشی مزرعه ای به صورت فاکتوریل (5×4) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی میاندوآب در سال زراعی 1386 اجرا گردید. حذف پهنک برگ (S) در چهار مرحله رشدی چغندرقند بر اساس تفسیم بندی فائو شامل مرحله اول (S1) از زمان استقرار بوته تا 10 درصد پوشش سطح زمین، مرحله دوم (S2) از پوشش 10 درصد تا 70 درصد سطح زمین، مرحله سوم (S3) از انتهای مرحله دوم تا زمان رسیدگی گیاه و مرحله چهارم (S4) از انتهای مرحله سوم تا هنگام برداشت محصول انجام شد. شدت حذف برگ (I) در چهار سطح شامل قطع 25 درصد (I1)، 50 درصد (I2)، 75 درصد (I3) و 100 درصد (I4) پهنک برگ بعلاوه یک سطح شاهد عدم حذف برگ (I5) اعمال گردید. در پایان فصل، محصول کرت های مختلف برداشت و عملکرد ریشه، درصد قند، عملکرد شکر، مقدار ناخالصی های چغندرقند (غلظت سدیم، پتاسیم و نیتروژن مضره)، درصد قند قابل استحصال، درصد قند ملاس، عملکرد شکر سفید و ضریب استحصال شکر اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد اثر اصلی مرحله حذف برگ روی خواص کیفی چغندرقند از جمله درصد قند، درصد قند قابل استحصال و ضریب استحصال شکر موثر و معنی دار بود ولی بر صفات زراعی نظیر عملکرد ریشه تاثیر معنی داری نداشت. اثر شدت حذف برگ بر صفات مربوط به عملکرد کمی و کیفی چغندرقند معنی دار شد، به طوریکه حذف 100 درصد پهنک برگ ها نسبت به تیمار شاهد بدون حذف برگ (با عملکرد ریشه 49/47 تن در هکتار) باعث کاهش معنی دار عملکرد ریشه به میزان 36 درصد شد. در ضمن کمترین عملکرد ریشه در تیمار حذف 100 درصد پهنک برگ ها در مرحله دوم رشد (تیمار S2I4) به میزان 90/23 تن در هکتار بدست آمد. اثر متقابل شدت حذف برگ در مراحل مختلف رشد چغندرقند بر درصد قند و درصد قند قابل استحصال در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. به طوریکه درصد قند در تیمار حذف 25 درصد پهنک برگ در مرحله چهارم رشد (S4I1) نسبت به تیمار شاهد عدم حذف برگ (با عیار 05/21 درصد)، 65/4 واحد (معادل 22 درصد) کاهش یافت. بر اساس نتایج این آزمایش به نظر می رسد که حذف برگ های چغندرقند طی دوره رشد به هر میزانی که انجام شود، باعث افزایش ضایعات شکر در فرآیند استحصال شکر در کارخانه قند خواهد شد.

    کلیدواژگان: حذف برگ چغندرقند، ضایعات شکر و مراحل رشد
  • فرهاد مسعودی، محمدرضا زردشتی، بابک عبدالهی مندولکانی، میر حسن رسولی صدقیانی، حسین نظرلی صفحه 265

    به منظور بررسی اثر دور های مختلف آبیاری بر عملکرد و صفات گیاهی سیب زمینی (Solanum tuberosum L.) آزمایشی بصورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 1387 در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل دورهای آبیاری در چهار سطح: شش (I0)، 10 (I1)،14 (I2) و 18(I3) روز یک بار در کرت های اصلی و مراحل رشدی در دو سطح: سبز شدن 50 درصد بوته ها تا 50 درصد گلدهی (GS1) و 50 درصد گلدهی تا رسیدگی فیزیولوژیک (GS2) در کرت های فرعی قرار داده شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که صفات عملکرد تر غده، عملکرد خشک غده، میانگین وزن تر غده در بوته، درصد ماده خشک، قطر ساقه، ارتفاع بوته، و اندازه غده در سطح یک درصد و تعداد ساقه و محتوای نسبی آب برگ در سطح پنج درصد تحت تاثیر دورهای مختلف آبیاری قرار گرفتند، ولی دورهای آبیاری تاثیر معنی داری بر میانگین وزن خشک غده در بوته، وزن مخصوص و نشت یونی نداشتند. برای صفات قطر ساقه، ارتفاع بوته و نشت یونی بین مراحل رشدی اختلاف معنی داری مشاهده شد. اثر متقابل بین دورهای آبیاری و مراحل رشدی در هیچ یک از صفات به غیر از قطر ساقه و ارتفاع ساقه معنی دار نبود. نتایج این تحقیق نشان داد که دورهای مختلف آبیاری تاثیر معنی داری بر صفات گیاهی سیب زمینی داشتند ولی مراحل رشدی تاثیری بر این صفات نداشتند.

    کلیدواژگان: درصد ماده خشک، دور آبیاری، سیب زمینی، عملکرد خشک غده و مرحله رشدی
  • زهرا ردایی الاملی، محمد عبداللهیان نوقابی، غلامعباس اکبری، فرانک روزبه، سید احمد سادات نوری صفحه 279

    در پژوهش حاضر از پلی اتیلن گلیکول 6000 در محیط کشت جامد به منظور ایجاد سطوح مختلف تنش خشکی با هدف بررسی واکنش خصوصیات گیاهچه 20 ژنوتیپ مختلف چغندرقند استفاده شد. تعداد 15 ژنوتیپ جدید (O-Type) همراه با 5 ژنوتیپ شاهد شامل سه متحمل، یک نیمه متحمل و یک حساس و چهار سطح تنش خشکی با پتانسیل اسمزی صفر، 6/0-، 7/0- و 8/0- مگاپاسکال (به ترتیب از ترکیب صفر، 15، 20 و 25 درصد وزن در حجم PEG 6000) به صورت آزمایش فاکتوریل (20×4) بر پایه طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در شرایط آزمایشگاه مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از اعمال تیمار های تنش خشکی و حدود 30 روز پس از رشد گیاهچه ها، صفات طول اندام هوایی و ریشه چه، وزن تر اندام هوایی و ریشه چه، وزن خشک اندام هوایی و ریشه چه، اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی، ژنوتیپ و اثر متقابل تنش در ژنوتیپ برای صفات وزن تر اندام هوایی و ریشه چه معنی دار (P<0.01) بود. اثر ژنوتیپ نیز برای طول اندام هوایی و ریشه چه معنی دار (P<0.01) بود. اثر متقابل ژنوتیپ در تنش برای طول اندام هوایی (P<0.01) و طول ریشه چه (P<0.05) معنی دار شد. نتایج نشان داد که بین ژنوتیپ های چغندرقند از لحاظ تحمل به خشکی تنوع ژنتیکی بالایی وجود داشت، به طوریکه ژنوتیپ های G18 و G16در بین شاهدها و ژنوتیپ های G10، G4، G7 و G5 در بین لاین های نگهدارنده (O-Type) در سطوح مختلف تنش خشکی برای اکثر صفات مورد بررسی نسبت به میانگین ژنوتیپ های شاهد، برتری داشتند. به نظر می رسد که جهت بررسی تنوع ژنتیکی چغندرقند تحت شرایط تنش خشکی با استفاده از محیط کشت جامد PEG، استفاده از صفت طول ریشه چه و وزن تر ریشه چه گیاهچه چغندرقند و اعمال تنش خشکی تا 6/0- مگاپاسکال مناسب تر می باشد.

    کلیدواژگان: پلی اتیلن گلیکول 6000، تنش خشکی، چغندرقند، ژنوتیپ، گیاهچه و لاین نگهدارنده
  • وحیده نرجسی، اسلام مجیدی هروان، عباسعلی زالی، محسن مردی، محمدرضا نقوی صفحه 291

    به منظور بررسی اثر تنش شوری بر عملکرد دانه و برخی صفات مورفوفیزیولوژیک، 278 لاین نوترکیب خالص (RIL F8) گندم نان، حاصل از تلاقی والدین بین Attila/Kauzحساس به شوری و Karchia متحمل به شوری به همراه والدین در قالب طرح آلفا لاتیس با 2 تکرار در دو مکان (شاهد و تنش)، مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش در سال زراعی 1387-1386 در دشت افضل در شمال غربی شهرستان اردکان در استان یزد انجام گرفت. آزمایش شاهد، در منطقه ای با هدایت الکتریکی آب و خاک در حدود 2 دسی زیمنس بر متر و آزمایش تنش شوری در منطقه ای با هدایت الکتریکی آب 17-11 و خاک 12-10 دسی زیمنس بر متر اجرا شد. اطلاعات مربوط به 12 صفت گیاهی یادداشت برداری و مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که لاین ها از نظر کلیه صفات مورد ارزیابی اختلاف معنی داری داشتند که نشان دهنده تنوع ژنتیکی بین لاین ها بود. اثر متقابل لاین × مکان نیز برای اکثر صفات معنی دار بود و مشخص شد که واکنش لاین های مورد ارزیابی در برابر تنش شوری متفاوت و میزان کاهش در صفات مذکور معنی دار بود. کاهش میانگین تمام صفات مورد بررسی در آزمایش تنش در مقایسه با شاهد نشان داد که تنش شوری کلیه صفات رویشی و زایشی (خصوصا زایشی) گندم نان را تحت تاثیر قرار داد. عملکرد دانه در آزمایش شاهد دو برابر عملکرد دانه در آزمایش تنش و وزن زیست توده در آزمایش شاهد سه برابر وزن زیست توده در آزمایش تنش بود. با توجه به کاهش میانگین تعداد روز تا ظهور سنبله و تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، به نظر می رسد که شوری ورود به مرحله زایشی و اتمام دوره رشد گندم نان را تسریع نمود. محاسبه ضرایب همبستگی صفات در آزمایش شاهد و تنش شوری نشان داد که وزن زیست توده و شاخص برداشت همبستگی مثبت و معنی داری را با عملکرد دانه داشتند.

    کلیدواژگان: تنش شوری، گندم نان، لاین های نوترکیب خالص، عملکرد دانه و هدایت الکتریک
  • مصطفی آقایی سربرزه، رحمن رجبی، یوسف انصاری صفحه 305

    در این آزمایش20 لاین پیشرفته جو و دو رقم شاهد (سرارود 1 و جو محلی) در سه شرایط دیم، یک بار آبیاری (در زمان کاشت) و دو بار آبیاری (در زمان کاشت و در اوایل گلدهی) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه سرارود کرمانشاه به مدت سه سال زراعی (84-1381) ارزیابی شدند. بررسی ژنوتیپ ها از لحاظ واکنش به تنش خشکی با استفاده از میانگین عملکرد در شرایط دیم و دو بار آبیاری و محاسبه شاخص های حساسیت/تحمل به تنش خشکی صورت گرفت. واکنش ژنوتیپ ها به تنش بر اساس رتبه دهی به ژنوتیپ ها برای دو دسته شاخص های تحمل تنش و شاخص های حساسیت به تنش (که در آن مجموع رتبه هر ژنوتیپ برای تمام شاخص ها محاسبه شد) صورت گرفت. ژنوتیپ هایی که بیشترین مقدار شاخص تحمل به تنش را داشتند، در مرحله اول مشخص و سپس آنهایی که دارای کمترین رتبه حساسیت به تنش خشکی بودند، گزینش شدند. با استفاده از داده های سه نوع آزمایش، ارزیابی پایداری ژنوتیپ ها به روش ابرهارت و راسل صورت گرفت. با در نظر گرفتن میزان عملکرد در شرایط تنش و بدون تنش، پایداری نسبی عملکرد و معیارهای ارزیابی تحمل به تنش، به ترتیب ژنوتیپ شماره 11 (Lignee 131/3/4679/105//YEA168.4-1) با عملکرد بالا در هر دو شرایط دیم و آبی، ژنوتیپ شماره 2 (Roho//Alger/Ceres 362-1-1/3/Alpha/Durra) با عملکرد بالا در هر دو شرایط تنش و بدون تنش، حساسیت کم به تنش خشکی، ژنوتیپ شماره 9 (4679/105//Yea168.4/3/Lignee 131/Arabi Abiad) با عملکرد بالا در شرایط آبیاری تکمیلی، تحمل به تنش بالا، حساسیت به تنش متوسط، و ژنوتیپ های شماره 12 (Lignee 131/3/4679/105//YEA168.4-2)،13 (CWB117-77-9-7/3/Roho//Alger/Ceres 362-1-1)، 21 (شاهد محلی) و 22 (شاهد سرارود-1) با عملکرد بالا در شرایط آبیاری تکمیلی شناسائی و برای شرایط مشابه آزمایش حاضر قابل توصیه می باشند.

    کلیدواژگان: جو، پایداری عملکرد دانه، تحمل تنش خشکی و عملکرد دانه
  • مهدی زارع، رجب چوکان، محمدرضا بی همتا، اسلام مجیدی هروان صفحه 318

    در این آزمایش، هفت لاین برگزیده ذرت همراه با 42 ژنوتیپ دورگ حاصل از تلاقی های دی آلل مستقیم و معکوس آن ها (روش یک گریفینگ) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1385در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزآباد مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات مورد مطالعه شامل تعداد روز از جوانه زنی تا رسیدگی فیزیولوژیک، تعداد روز از ظهور کاکل تا رسیدگی فیزیولوژیک، ارتفاع بوته، ارتفاع بلال، طول بلال، وزن 100 دانه، عمق دانه، تعداد ردیف دانه در بلال، تعداد دانه در ردیف بلال و عملکرد دانه بودند. تفاوت بین ژنوتیپ ها و اثرات ترکیب پذیری عمومی (GCA) و ترکیب پذیری خصوصی (SCA) برای تمام صفات معنی دار بود. واریانس اثر تلاقی های معکوس برای صفات وزن 100 دانه، عمق دانه، تعداد ردیف دانه در بلال، تعداد دانه در ردیف بلال و عملکرد دانه معنی دار بود که نشان دهنده وراثت سیتوپلاسمی آن ها می باشد. بر اساس نسبت میانگین مربعات ترکیب پذیری عمومی به میانگین مربعات ترکیب پذیری خصوصی، اثر افزایشی ژن ها نقش بیشتری نسبت به اثر غیر افزایشی در کنترل صفات تعداد روز از جوانه زنی تا رسیدگی فیزیولوژیک، طول بلال، تعداد ردیف دانه در بلال و تعداد دانه در ردیف بلال داشت. دامنه تغییرات وراثت پذیری عمومی از 48 درصد برای تعداد روز از جوانه زنی تا رسیدگی فیزیولوژیک تا 89 درصد برای تعداد ردیف دانه در بلال و وراثت پذیری خصوصی از 10 درصد برای دو صفت تعداد روز از ظهور کاکل تا رسیدگی فیزیولوژیک و ارتفاع بوته تا 49 درصد برای طول بلال متغیر بود و نشان داد که برای صفات تعداد روز از ظهور کاکل تا رسیدگی فیزیولوژیک، ارتفاع بوته، ارتفاع بلال، وزن 100 دانه، عمق دانه و عملکرد دانه، اثر غیر افزایشی ژن ها دارای نقش بیشتری نسبت به اثر افزایشی است. بر اساس هتروزیس نسبت به والد برتر، ترکیب پذیری عمومی و خصوصی برای والدین و دورگ ها، لاین های یک و چهار جهت افزایش طول بلال و تعداد دانه در ردیف بلال، لاین دو جهت افزایش عملکرد دانه، لاین سه جهت زودرسی، افزایش عمق دانه، تعداد ردیف دانه در بلال و عملکرد دانه، لاین پنج برای افزایش وزن 100 دانه، لاین شش برای افزایش وزن 100 دانه، تعداد ردیف دانه در بلال و عملکرد دانه و لاین هفت برای افزایش وزن 100 دانه، عمق دانه و تعداد ردیف دانه در بلال مناسب بودند

  • امین ابراهیمی، محمدرضا نقوی، منیژه سبکدست، محسن مردی صفحه 333

    در این آزمایش تنوع ژنتیکی 73 نمونه جو ایران از دو گونه H. vulgare و H. spontaneum با استفاده از 15 جفت نشانگر ریزماهواره مورد ارزیابی قرار گرفت. الگو های نواری بصورت صفر (عدم وجود باند) و یک (وجود باند) امتیاز دهی شدند. برای رسم دندروگرام ابتدا ماتریس تشابه با روش دایس تشکیل و سپس دندروگرام با استفاده از الگوریتم UPGMA با نرم افزار NTSYSpc 2.0 رسم شد. همچنین از این نرم افزار برای رسم پراکنش نمونه ها در دو بعد اول تجزیه به مختصات اصلی (PCoA) نیز استفاده شد. بیشترین تعداد آلل در گونه H. vulgare مربوط به جایگاه های Bmac0316 و Hvm40 با 8 آلل و کمترین آن مربوط به جایگاه Hvm70 با دو شکل بود. بیشترین تعداد آلل در گونهH. spontaneum مربوط به جایگاه Hvm40 (با 9 آلل) و کمترین آن مربوط به جایگاه های Hvm70 و HvmLoH1A (با 2 آلل) بود. میزان PIC درگونه H. vulgareاز80/0 (جایگاه Bmac0040) تا 19/0 (جایگاه Bmag0603) و در گونه H. spontaneum از 91/0 (جایگاه Bmac0415) تا 043/0 (جایگاه Hvm70) متغیر بود. تجزیه خوشه ایبا استفاده از ضریب دایس و الگوریتم UPGMA نمونه ها را به سه گروه تقسیم کرد. گروه اول شامل نمونه هایی از هر دو گونه H. spontaneum و H. vulgare که از ایران جمع آوری شده اند و گروه های دوم و سوم نیز به ترتیب شامل نمونه هایی از گونه های H. spontaneum و H. vulgare بود. نتایج حاصل از تجزیه به مختصات اصلی با نتایج حاصل از تجزیه خوشه ایهمخوانی داشت. نتایج این تحقیق نشان داد که نشانگرهای ریزماهواره برای بررسی تنوع در هر دو گونهH. spontaneum و H. vulgare مفید می باشند. جایگاه های HvmLoH1A و Ebmac0415 در گونه H. spontaneum و جایگاه های Bmac0306 و Bamc0040 در گونه H. vulgare برای بررسی تنوع در این گونه ها مناسب تشخیص داده شدند.

    کلیدواژگان: تنوع ژنتیکی، جو، نشانگر های ریز ماهواره، H، spontaneumو H، vulgare
  • فاطمه دهقان نیری، هوشنگ علیزاده، محمدرضا نقوی، سید ابوالقاسم محمدی، مسعود سلطانی نجف آبادی صفحه 346
    چرخه سلولی اساس تقسیم سلولی و رشد موجودات زنده است که تنظیم آن از دقت بالایی برخوردار است. تنظیم بیان ژن ها سازوکار مهمی در کنترل چرخه سلولی در موجودات زندهمی باشد. در این تحقیق با استفاده از کشت سلولی همزمان شده آرابیدوپسیس توسط aphidicolin، روند تغییرات بیان ژن های مؤثر در مراحل مختلف چرخه سلولی و نیز الگوی بیان تعدادی از ژن های مربوط به چرخه سلولی شامل 69 ژن پایه چرخه سلولی و 81 ژن عامل رونویسی و نقش احتمالی آنها در چرخه سلولی بوسیله تکنیک بسیار حساس qRT-PCR مورد بررسی قرار گرفت. از میان ژن هایی که طی پیشرفت چرخه سلولی تغییر سطح بیان نشان دادند، ژن های سایکلین نوع A و B و ژن های CDK نقش کلیدی داشتند. اغلب ژن های سایکلین نوع A و B الگوی تظاهر بسیار مشابهی داشتند. ژن های CYCA3 با حداکثر سطح تظاهر در مرحله S از کینازهای اصلی مرحله S می باشند. ژن های CDK نیز در مراحل گذر G1/S و G2/M نقش مهمی دارند. سطح تظاهر ژن های خانواده های مختلف عوامل رونویسی در چرخه سلولی با نوساناتی همراه بود که در کنترل دقیق فرآیندهای چرخه سلولی نقش اساسی ایفا می کنند.
    کلیدواژگان: چرخه سلولی، ژن های پایه چرخه سلولی، سوسپانسیون سلولی آرابیدوپسیس و عوامل رونویسی
|
  • Naserir., Kh. Fasihi., A. Hatami, M. M. Poursiahbidi Page 227

    To study the effect of planting pattern on yield, yield components, oil and protein contents in safflower cv.Sina in dryland condition, a field experiment was conducted at the Agricultural Research Field Station of Ilam, in the autumn of 2007-2008 cropping season. A split plot arrangement in randomized complete block design with three replications was employed. Three row spacing (30, 40 and 50 cm) were assigned to main plots and three plant spacing (10, 15 and 20 cm) were randomize in sub-plots. The main effect of row spacing on head.plant-1, grain.head-1, 1000 grain weight, head weight, days to flowering, days to maturity and protein content was significant. Mean comparison for row spacing showed that 30 cm row spacing had the highest head.plant-1 (12.1), 1000 grain weight (31.1g) and protein (17.1%). The effect of plant spacing on head.plant-1, 1000 grain weight, head weight, days to flowering, days to maturity and protein content was also significant.Mean comparison for plant spacing showed that the 10 cm plant spacing had the highest head.plant-1 (12.4), 1000 grain weight (30.5g) and protein content (16.9%). However, grain yield was affected by by neither row spacing nor by plant spacing, but the highest grain yield obtained from 30 cm row spacing (1124 kg.ha-1) and 10 cm plant spacing (1086 kg.ha-1). The highest oil content obtained from 40 cm row spacing (29.1%) and 20 cm plant spacing (29%). Results of the present experiment showed that the 30 × 10 cm planting pattern performed better in safflower cultivation.

  • Izadi, M. H., Ðy. Emam Page 239
    Modifiying canopy structure to provide conditions in which the crop canopy could absorb better light has been known as an important strategy to increase crop yield. In this field study, the effects of planting pattern, plant density and nitrogen levels on grain yield, yield components and some agronomic haracteristics of maize cv. SC704 were evaluated in 2008 cropping season. The field experiment was carried out at the experimentalfarm of faculty of agriculture Shiraz University, in split-split-plot arrangements using RCBD with three replications. Planting patterns (conventional single row= SR, parallel double row = PDR, and zigzag double row = ZDR) were randomized in sub-sub-plots, plant densities, (80000, 90000, 100000 and 112500 plants.ha-1) were randomized in sub- plots and nitrogen levels (90 and 180 kg.ha-1) were assigned to main plts. Interaction effect of planting patterns and density on grain yield, grains per ear and 1000 grain weight was significant. The highets grain yield (15550 kg.ha-1) was obtained from 100000 plants.ha-1 and ZDR planting pattern. Interaction effect of nitrogen levels × density, and nitrogen levels × planting patterns on grain yield, harvest index, grains per ear and1000 grain weight were also significant. Therefore, the highest biological yield was obtained from application of 180 kg N.ha-1 at 100000 plants.ha-1 (27045 kg.ha-1). However, the highest harvest index was obtained from application of 180 kgN.ha-1 and ZDR planting pattern (61.38%). It seems that application of 180 kgN.ha-1 andZDR planting pattern could improve the grain yield of maize cv. SC704.
  • Jadidi, T. S. Hajjam, Gh. Kamali, K. Fotouhi, M. Abdollahian, Noghabi Page 252

    To evaluate the effect of artificial defoliation intensity at different growth stages on the root yield and quality of sugar beet (Beta vulgaris L.) a field experiment was carried out at Miyandoab Agricultural Research and Natural Resources Field Station in 2007 growing season. Experimental treatments were arranged as factorial (4×5) in RCBD with three replications. Defoliation were practice at four growth stages (S) of sugar beetincluding: plant establishment to 10% ground cover (S1), from 10 up to 70% ground cover (S2), from the S2 to root maturity (S3), and from the S3 to harvest time (S4). Five levels of defoliation intensities (I) were: blade removal up to 25% (I1), 50% (I2), 75% (I3), 100% (I4) and no defoliation as check (I5). At final harvest, sugar beet roots were harvested and root yield, sugar content, white sugar content, white sugar yield and extraction coefficient of sugar were determined. Results showed that the main effect of growth stage was significant on quality traits of sugar beet such as sugar content, white sugar content and sugar extraction coefficient, however, its effect on agronomic traits such as root yield was not significant. However, different levels of defoliation affected both quality and quantitative traits of sugar beet. At the 100% defoliation level, root yield reduced by 36% as compared to no defoliation (47.49 t.ha-1). In the meantime the least root yield (23.90 t.ha-1) was recorded at S2 with 100% defoliation (S2I4). The interactions between defoliation intensity × growth stages were significant (P<0.01) for sugar content and white sugar content. At the 25% defoliation (I1) at final growth stage(S4), sugar content decreased by 4.65 units whic was 22% of no defoliation (sugar content of 21.50%). In conclusion, any defoliation during the growing season may increase sugar losses in the sugar factory.

  • Masoudif., M. R. Zardashti, B. Abdollahi Mandoulakani, M. H. Rasoli Sadghiani, H. Nazarli Page 265

    To study the effect of different irrigation intervals on the yield and plant characteristics of potato (Solanum tuberosum L.), a field exoeriment was carried out in split plot arrangements using randomized complete block design with three replications at research field station, faculty of agricultural, the university of Urmia, in 2008 growing season. Experimental treatments were included irrigation intervals at four levels: 6 (I0), 10 (I1), 14 (I2)and 18 (I3) day assigned to main plots, and growth stages at two levels: 50% emergence to 50% flowering (GS1) and 50% flowering to physiological maturity (GS2) randomized in sub-plots. Results showed that tuber fresh yield, tuber dry yield, mean of tuber fresh weight.plant-1, stem diameter, plant height, tuber size and dry matter at1%, and the number of stem and relative water content in 5% probability level were affected by different irrigation intervals. However, irrigation intervals had no significant effect on mean of tuber dry weight.plant-1,specific weight and cell membrane stability. Significant difference was also observed between the growth stagesfor stem diameter, plant height and cell membrane stability. Interaction effect between irrigation intervals ×growth stages was not significant on any traits except for stem diameter and plant height. It was concluded that irrigation intervals had a significant effect on plant characteristics of potato, but growth stages had no effect on these traits.

  • Narjesiv., E. Majidi Hervan, A. A. Zali, M. Mardi, . R. Naghavi Page 291

    A population of 278 RILs (F8 Recombinant Inbred Lines) of bread wheat derived from a cross of Attila/Kauz (salt sensitive) and Karchia (salt tolerant) were evaluated in α-Lattice Design with two replications under two envirnemntal conditions (normal: water and soil salinity = 2 dS.m-1& salinity stress: water salinity=11-17 dS.m-1 and soil salinity=13 dS.m-1) in Yazd in 2008, to determine the effect of salinity on grain yield and othercharacteristics. Analysis of variance showed that there were significant differences among varieties for concerned characteristics, indicating the existence of genetic variation among RILs. Salinity reduced the mean of characteristics, particularly, grain yield and grain weight.spike-1. The genotype × envirnemnet interactions was highly significant on grain yield and grain weight.spike-1, spike weight and some other characteristics, indicatingthat RILs responed differently to salinity condition for these characteristics. In contrast the genotype × environment interaction on plant height, pedancle lenght, spike lenght and grain no.spike-1 were not significant, indicating a lower differential response to salinity. For these characteristics. Biomass and harvest index, had the highest correlation with grain yield in normal and salinity stress conditions.

  • Aghaee, Sarbarzehm., R. Rajabi, Y. Ansari Page 305

    Twenty advanced barley lines, and two checks (Sararood-1, and local variety) were evaluated under three moisture regimes, i.e. rainfed, one irrigation at sowing, and two irrigations at sowing and flowering time. Three experiments were performed in randomized complete block design with four replications, for three years (2002-2005), at Sararood field station, Kermanshah, Iran. The barley genotypes were evaluated for drought stress tolerance by measuring different stress susceptibility/tolerance indices, using yield performances under rainfed and two irrigations conditions. Screening of tolerant genotypes for drought tolerance was carried out in two steps, first by selecting genotypes with highest sum for ranks of stress tolerance indices, and then eliminating ofthose with higher stress susceptibility indices. Grain yield stability analysis was also performed using Eberhart and Russel’s method. Considering grain yield under stress and non stress conditions, grain yield stability parameters, and values of stress tolerance/susceptibility indices, genotypes 11, 2, 9, 12, 13 along with the checksshowed outstanding performances that could be used in barley breeding programs as well as furher tested in onfarm trials.

  • Zarem., R. Choukan, M. R. Bihamta, E. Majidi Hervan Page 318

    Forty two hybrids and their sevent parents were planted at the Research Field Station of Islamic Azad University of Firoozabad in 2006 cropping season- using a Randomized Complete Block Design (RCBD) with three replications. Days from germination to physiological maturity, days from silking to physiological maturity, plant height, ear height, ear length, 100-grain weight, grain depth, number of rows.ear-1, number of kernels.row-1and grain yield were measured and recorded. ANOVA showed significant differences between genotypes as well as significant effect of general combining ability (GCA) and specific combining ability (SCA) for all measured traits. Effect of reciprocal crossing was also significant for 100-grain weight, grain depth, number of rows.ear-1, number of kernels.row-1 and grain yield that indicated the presence of cytoplasmic inheritance for these traits.Based on MSGCA/MSSCA ratio, additive gene effect was predominant in controlling days from germination to physiological maturity, ear length, number of rows.ear-1 and number of kernels.row-1 traits. The broadsense heritabilities ranged between 48% and 89% for days to physiological maturity and number of rows.ear-1, respectively. Narrowsense heritabilities were estimated between 10% and 49% for days from silking to physiological maturity, plant height and ear length. These results showed that non-additive genetic effects were predominant in controlling days from silking to physiological maturity, plant height, ear height, 100-grain weight, grain depth and grain yield. Considering hetrosis in comparison to the superior parents as well as general and specific combining abilities for parents and hybrids indicated that parents 1 and 4 had high potential for traits like ear length and number of kernels.row-1; parent 2 for grain yield; parent 3 for early maturity, increasing grain depth, number of rows.ear-1 and grain yield; parent 5 for 100-grain weight; parent 6 for 100-grain weight, number of rows.ear-1 and grain yield and parent 7 for 100-grain weight, grain depth and number of rows.ear-1.

  • Ebrahimia., M. R. Naghavi, M. Sabokdast, M. Mardi Page 333

    Genetic diversity of 73 accessions of two barely species (H. vulgare L. and H. spontaneum L.) was evaluated using 15 SSR pair primers. Patterns were scored by 0 (band abscence) and 1 (band presence). Dendrogeram was constructed using dice similarity coefficient and UPGMA algorithm by software NTYSYS 2.02. Principle coordinate analysis was also performed. The highest number of polymorphic alleles in H. vulgare L. accessionswere observed in gene loci Bmac 0316 and Hvm40 with eight alleles in each. The lowest number of polymorphic alleles in H. vulgare L. accessions were observed in gene locus Hvm70 with two alleles. Moreover, the highest number of polymorphic alleles in H. spontaneum L. were observed in Hvm40 locus with 9 allels, while the lowest obtained in Hvm70 and HvmloH1A with two alleles, respectively. The highest PIC value in H. vulgare L.was 0.8 (gene loci Bmac0040) and the lowest 0.19 (gene loci Bmag0603). While, the highest and the lowest value of PIC in H. spontaneum L. ranged from 0.43-0.91. Cluster analysis using Dice similarity method and UPGMA algorithm, grouped all accessions in three main groups. Group one included populations from both of H. vulgare L. and H. spontaneum L. species collected from Iran, while groups two and three included accessions of H. spontaneum L. and H. vulgare L., respectively. Results showed that SSR markers can be apllied as reliable tool to evaluate genetic diversity between and within H. vulgare L. and H. spontaneum L. species. Loci HvmLoH1A and Ebmac0415 in H. spontaneum L. and loci Bmac0306 and Bamc0040 in H. vulgare L. can be used to estimate genetic diversity in these two barely species.

  • Dehghan Nayyarif., H. Alizedeh, M. R. Naghavi, S. A. Mohammadi Page 346
    Cell cycle, which is the basic reference for cell division and growth, is precisely regulated. Control of cell cycle progression in animal and plants needs regulation of gene expression. In this study, by means of inducing synchronization of Arabidopsis suspension cells using aphidicolin, trend of expression changes in several genes involving in different stages and biochemical pathways of cell cycle was investigated. Application of highlysensitive detection method, qRT-PCR enabled us to precisely monitor the behavior of the genes in different stages of the cell cycle. Expression patterns of 69 core cell cycle–related genes and 81 transcription factors were compared, and their possible roles in the specific stages of the cell cycle were analysed. Among the genes showing differential expression during progression of the cell cycle, cyclin type A and B and CDK have beenreported to play key roles. The expression patterns of most of cyclin type A and B genes appeared to be similar. A subset of the cyclins, CYCA3 showed maximum expression in S phase which is considered as the most important kinases involved in this phase. CDK genes showed important role in G1/S and G2/M transition stages.Many transcription factors belonging to different transcription factor families showed fluctuations in different time of progression of the cell cycle that play significant role in the precise control of the cell cycle processes.