فهرست مطالب

فصلنامه تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی
سال چهل و دوم شماره 1 (پیاپی 47، بهار و تابستان 1387)

  • تاریخ انتشار: 1387/10/11
  • تعداد عناوین: 9
|
  • کیوان کوشا صفحه 7
    هدف
    هدف از تحقیق حاضر بررسی پنج ویژگی برگرفته از منابع استنادی در محیط وب شامل نوع قالب فایل، حوزه اینترنتی، زبان، تاریخ انتشار و فراپیوندی بودن است تا بدین ترتیب بتوان خصوصیات نشر آثار علمی در محیط وب را بررسی و شناسایی کرد.
    روش
    تحقیق حاضر 545 منبع استنادی وبی نمونه گیری شده در چهار رشته از علوم و چهار رشته از علوم اجتماعی حاوی1650 مقال? علمی منتشر شده در 108 مجله الکترونیکی (تمام متن داوری شده) را مورد استناد قرار داده و از طریق روش تحلیل محتوا، بررسی شده است.
    یافته ها
    نتایج تحقیق نمایانگر آن است که حدود 61 درصد از منابع استنادی (یا استنادکننده) در محیط وب در قالب فایل های پی.دی.اف، 30 درصد از حوزه های اینترنتی دانشگاهی edu و ac، 15 درصد به زبان های غیرانگلیسی و 71 درصد از استنادها به صورت غیرفرامتنی اند. به عبارت دیگر، در رشته های مورد مطالعه، شبکه استنادی در محیط وب تحت تاثیر استنادهای متنی گنجانده شده در آثار پی.دی.اف به زبان انگلیسی قرار گرفته است. نتایج به دست آمده می تواند به طور کاربردی در طراحی و توسعه ابزارهای جستجو و بازیابی اطلاعات علمی به ویژه نمایه های استنادی خودکار یا خود محور.
    کلیدواژگان: تحلیل محتوا، _ ویژگی های نشر آثار علمی، وب سنجی، شبکه استنادی وب
  • جیران خوانساری، عباس حری صفحه 31
    هدف
    این پژوهش با هدف بررسی وضعیت به کارگیری مدیریت دانش در کتابخانه های تخصصی امور برق وزارت نیرو در ایران انجام گرفته و به دنبال یافتن الگویی پیشنهادی برای اجرای مدیریت دانش در کتابخانه های تخصصی مورد مطالعه است.
    روش
    مسئولان کتابخانه ها، مدیران و روسای بلافصل آن ها به عنوان افراد مورد مطالعه انتخاب شده اند، روش پژوهش به صورت پیمایشی بوده و برای گردآوری داده ها از پرسشنامه، مصاحبه، تلفن، مصاحبه، نمابر و پست الکترونیکی استفاده شده است.
    یافته ها
    با توجه به وضعیت جامعه مورد مطالعه، چهار مولفه اصلی: گردآوری، سازماندهی، اشاعه منابع دانش و هم چنین نیروی انسانی مورد بررسی قرار گرفت و مشخص گردید. مولفه های وضعیت گردآوری منابع و مهم ترین ضرورت ها در به کارگیری مدیریت دانش به طورکلی در چهار حوزه مورد بررسی، توسط کتابداران و مسئولین کتابخانه های و مدیران بلافصل بهتر از متوسط ارزیابی شده است. اما وضعیت سازماندهی منابع دانش، اشاعه دانش، نیروی انسانی در حد ناچیز و پایین تر از متوسط ارزیابی شده است. نمونه مورد مطالعه وضع موجود را مناسب نمی بینند. از طرفی نمونه مورد مطالعه از کتابداران و مسئولین، اجرای مدیریت دانش در حوزه های امور برق را در حد ناچیز ارزیابی نموده و مسائل و مشکلات پیرامون آن را زیاد می دانند.
    کلیدواژگان: مدیریت دانش، الگو، وزارت نیرو، کتابخانه های تخصصی
  • فرنوش عظیمی خبازان صفحه 63
    هدف
    هدف کلی در پژوهش حاضر این است که با مطالعه وضعیت موجود کتابخانه های مناطق یازده گانه دانشگاه آزاد اسلامی، طرحی برای توسعه خدمات اطلاع رسانی در این کتابخانه ها ارایه شود.
    روش
    روش این پژوهش، پیمایشی– توصیفی است. جامعه آماری، 75 کتابخانه مرکزی واحدهای جامع و بسیار بزرگ را شامل می شود. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه بوده و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و نرم افزار SPSS استفاده شده است.
    یافته ها
    نتایج بررسی نشان می دهد که کتابخانه ها برای ارایه خدمات در بخش نیروی انسانی، تجهیزات، فراهم آوری و سازماندهی دچار مشکل بوده و ارایه خدمات الکترونیکی چندان در کتابخانه ها رایج نیست و نیمی از کتابخانه ها فاقد خدمات الکترونیکی اند. بر اساس یافته ها پیشنهاد شد «دفتر تحقیق و توسعه کتابخانه ها» برای حفظ یکدستی و هماهنگی در سیاستگذاری ها، روش ها، دستورالعمل ها، قوانین و مقررات و اعمال استاندارد های کتابخانه ای در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی راه اندازی شود تا با حفظ استقلال در حوزه عملکردی، هر کتابخانه بتواند در صورت نیاز از راهکارهای تدوین شده برای انجام فعالیت ها استفاده کند. همچنین برای کتابخانه ها نیز پیشنهادهایی برای توسعه خدمات اطلاع رسانی در بعد های نیروی انسانی، سازماندهی، تجهیزات، خدمات و آموزش ارایه شده است
    کلیدواژگان: کتابخانه های دانشگاهی، دانشگاه آزاد اسلامی، خدمات اطلاع رسانی
  • لادن داریوش نیاکان، مریم جان محمدی صفحه 93
    هدف
    از آنجا که فهرست نویسی پیش از انتشار و عناصر آن ازجمله شماره رده بندی به عنوان یک منبع قابل اعتماد در بسیاری از کتابخانه ها مورد استفاده قرار می گیرد، در این مقاله سعی شده است میزان صحت شماره های رده بندی کنگره موجود در فهرست نویسی پیش از انتشار 155 عنوان کتاب فارسی که در کتابخانه دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران سازماندهی شده اند بررسی گردد.
    روش
    در این پژوهش از روش تحلیل محتوا برای بررسی فیپای 155 عنوان کتاب فارسی، و مطابقت آن با رده بندی کنگره استفاده شده است.
    یافته ها
    شماره رده بندی کنگره در 28 عنوان (18 درصد) از کتاب هایی که دارای فیپا بوده اند اشتباه بوده است. این اشتباهات به دو دسته: حروفچینی (28/1 درصد) و غیرحروفچینی (72/16 درصد) تقسیم می شوند. در مقاله حاضر با استناد به کتاب های رده بندی کتابخانه کنگره و اپک برخی کتابخانه های معتبر دنیا، تعدادی از موارد اشتباه به تفصیل شرح داده شده است
    کلیدواژگان: فهرست نویسی، _ رده بندی کنگره، فیپا، دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران
  • عادله اسعدی شالی، معصومه باقری صفحه 113
    هدف
    کتابداری بالینی به عنوان راهکاری برای پزشکی مبتنی بر شواهد1 خدماتی در جهت تسریع دسترسی متخصصان سلامت2 به منابع معتبر و روز آمد پزشکی است. این مقاله به امکان سنجی ارائه این خدمات در بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تبریز می پردازد.
    روش
    پژوهش حاضر کاربردی است و روش به کار رفته در آن پیمایشی از نوع توصیفی است. جامعه پژوهش شامل پزشکان و پرستاران شاغل در بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تبریز و مسئولین کتابخانه های این بیمارستان ها می باشد.
    یافته ها
    در کل نیاز و علاقه مندی به اجرای این طرح از سوی جامعه پژوهش در سطح بالا احساس می شود. کتابخانه های شهید مدنی سینا کودکان و نیکوکاری از امکانات مناسب تری برای اجرای طرح برخوردارند. از لحاظ نیروی انسانی هیچ یک از بیمارستان ها شرایط مناسبی برای اجرای طرح ندارند.
    کلیدواژگان: کتابداری بالینی، پزشکی مبتنی بر شواهد، کتابخانه های بیمارستانی، امکان سنجی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز
  • سیده مژگان بینش، رؤیا مقصودی دریه صفحه 139
    هدف
    در مقاله حاضر با استفاده از پایگاه Web of Science به بررسی دانشگاه های ایران در بازه زمانی 2002-2006 بر اساس تعداد انتشارات علمی نمایه شده در این پایگاه پرداخته شده است.
    روش
    در این پژوهش از روش تجزیه و تحلیل استنادی استفاده شده است. در واقع با استفاده از داده های موجود در پایگاه IsI براساس سال، نام مؤسسات، نوع مدرک منتشره، زبان و میزان همکاری با سایر کشورها به تحلیل این داده ها پرداخته شده است.
    یافته ها
    نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که در طی سال های مورد بررسی، دانشگاه تهران بالاترین انتشارات را در بین دانشگاه های کشور دارا بوده است. مجله PHOSPHORUS«»SULFUR AND SILICON AND THE RELATED ELEMENTS بیشترین تعداد مدارک تولید شده دانشگاه های ایران را منتشر نموده است. بیشترین حجم مدارک ایرانی نمایه شده در پایگاه Web of Science، مربوط به موضوع شیمی بوده است. مقالات با 23/88درصد بالاترین نوع مدارک منتشره در مجلات آی.اس.آی را تشکیل داده و زبان عمده مدارک منتشر کرده انگلیسی با 91/99درصد بوده است. بیشترین میزان مشارکت دانشگاه های ایران در زمینه انتشار مدارک علمی با کشورهای آمریکا و سپس کانادا بوده است.
    کلیدواژگان: مشارکت علمی، تولید علم، علم سنجی، مؤسسه اطلاعات علمی
  • جک کارلسون ترجمه: سید بلال سید علوی صفحه 155
    هدف
    این مقاله با هدف پژوهش در رفتار استنادی دانشجویان کارشناسی، به بررسی میزان تاثیر مولفه های سال تحصیلی، رشته تحصیلی و سطح دوره ی دانشجویان در رفتار استنادی و نیز در تعداد و نوع استناد آن ها پرداخته است.
    روش
    این پژوهش در سال 2002 در دانشگاه باکنل با استفاده از 583 کتاب شناسی مربوط به مقالات دانشجویان کارشناسی رشته های مختلف علوم انسانی و علوم اجتماعی به روش میدانی به انجام رسیده است.
    یافته ها
    یافته های این پژوهش نشان می دهد که هر سه مولفه ی سال تحصیلی، رشته تحصیلی و سطح دوره بر رفتار استنادی دانشجویان تاثیرات قابل توجهی داشتند؛ دانشجویان هنوز هم کتاب را به عنوان مهم ترین منبع اطلاعاتی مورد استفاده قرار می دهند و میزان استناد آن ها به صفحات اینترنتی بسیار کم است
    کلیدواژگان: دانشجویان کارشناسی، صفحات اینترنتی، رفتار استنادی، استنادها
  • احد پیشگر، قاسم صافی صفحه 181
    بنیان هر علمی بر منابع مرجع استوار است و هر علمی، منابع تحقیقی ویژه ای دارد که ابزار کار پژوهشگران و عصای دست کتابداران است و پژوهندگان را در تجسس دانش و دستیابی به اطلاعات بخصوصی یاری می دهند و آن ها را که به دنبال اطلاعات یا اصلاح اطلاعاتی می باشند راهنمایی می کنند که کجا و چگونه می توانند پاسخ پرسش ها را که برای پاسخ گویی به نیازی لازم است، بیابند. مطلبی که پیش رو دارید معلوماتی در این باب و در خصوص ویژگی های کتاب مرجع شناسی عمومی تالیف دکتر قاسم صافی ارائه می دهد
    کلیدواژگان: اطلاع رسانی، کتابنامه، _ مرجع شناسی، منابع مرجع
  • مریم پارساییان صفحه 185
    هدف
    طی سال های 1379-1383 در رشته کتابداری و اطلاع رسانی غیرپزشکی در دو دانشگاه تهران و تربیت مدرس، تعداد 78 پایان نامه دارای بخش پبشینه پژوهش می باشند در پژوهش حاضر سعی شده که به بررسی میزان ارتباط موضوعی پایان نامه ها و پیشینه های مندرج در آن ها بپردازیم.
    روش
    در جهت تحقق هدف پژوهش، با استفاده از روش تحلیل محتوی، عناوین 78 پایان نامه و 1092 پیشینه مندرج در آن ها براساس سه شاخص رویکرد، زمینه و جامعه با یکدیگر تطبیق داده شدند که میزان انطباق آن ها با یکدیگر بیانگر متوسط ارتباط موضوعی آن هاست. متوسط ارتباط به دست آمده براساس زبان و نوع پیشینه، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند.
    یافته ها
    نتایج بررسی نشان داد که متوسط ارتباط موضوعی کلیه پایان نامه ها و پیشینه های مندرج در آن ها، 44 درصد است؛ دانشگاه تهران و تربیت مدرس در قیاس با یکدیگر، دارای متوسط ارتباط موضوعی تقریبا یکسانی هستند؛ به لحاظ زبانی، پیشینه های انگلیسی نسبت به پیشینه های فارسی دارای فراوانی و متوسط ارتباط موضوعی بیشتری می باشند، همچنین در قیاس با سایر انواع منابع اطلاعاتی، فراوانی و متوسط ربط موضوعی مقاله ها از همه بیشتر است.
    کلیدواژگان: پیشینه، کتابداری و اطلاع رسانی، _ پایان نامه، ارتباط موضوعی
|
  • Page 7
    Purpose
    Many studies have been conducted on citation network of scientific articles based upon the ISI databases. However, not much is known about the characteristics of Web citation network. The main purpose of the current study is to examine five characteristics of Web citing sources including file format, hyperlinking, Internet domain, language, and publication year in order to explore features of the scientific publishing on the Web.
    Methodology
    Using content analysis approach, a random of 545 Web citing sources in the four science and the four social science disciplines targeting 1650 research articles published in 108 open access journals were studied.
    Findings
    About 61% of the OA citing sources targeting research papers were in PDF format, 30% were from academic domains ending in edu and ac and 71% of the citations were not hyperlinked. Moreover, 15% of the OA citing sources targeting studied papers in the eight selected disciplines were in non-English languages. Additional analyses revealed significant disciplinary differences across science and the social sciences. Overall, the OA Web citation network was dominated by PDF format files and non-hyperlinked citations. The results can practically be used in design and development of scientific retrieval systems, especially automatic or autonomous citation indexes.
  • Page 31
    Purpose
    The purpose of this study is to examine the state of knowledge management in electricity special library in Ministry of Energy and present a model.
    Methodology
    The Directories of libraries and their direct managers of Tavanir specialized holding company including 16 regional electricity companies has been studied. This study uses questionnaire and also qualitative interview to explore the how manager organize their knowledge.
    Findings
    Findings include the main four indicators such as gathering, organizing, disseminating & human recourses that have been explored in related to studied sample. The studied sample evaluated the performance of knowledge management small and under-medium rate and the present situation is not suitable. Finally the model for implementation knowledge management program in this area has been offered.
  • Page 63
    Purpose
    this research is to present a plan to improve Information Services in libraries of Islamic of Azad University, so that more proper services can be presented to the university community through studying the processes.
    Methodology
    this research is descriptive survey. The target population includes 75 central, main units of libraries. Collecting Information tool is a questionnaire with 35 questions. SPSS is used for analyzing the data.
    Findings
    The results of this research indicate that libraries have many difficulties for providing services due to human resources, equipments, collections, and organizing. Electronic services are not offer in all libraries and half of the libraries lack the electronic services. Furthermore, %17.5 of libraries has designed their website to present their information. Current awareness services and selective dissemination of information have respectively allocated %14.5 and %1.9 to themselves. Using e-mails services is %13.3. Based on the findings, developing professional human resources, organizing, equipment, services and training have been all suggested.
  • Page 93
    Purpose
    The Cataloging In Publication (CIP) is a vital and reliable sources for cataloging in many libraries. For this reason, the current study examines the extent of accuracy of LC classification numbers presented in CIP's records of 155 Persian books cataloged in the Faculty of Veterinary Medicine Library of University of Tehran.
    Methodology
    Using content analysis method the CIPs of 155 Persian books were analyzed and compared to the LC classification scheme.
    Findings
    The results showed that CIP LC classification of 18% of books were incorrect. These errors can be divided into two groups: typos (1.28%) and non- typescript (16.72%) errors. In this article, we have demonstrated some mistakes with regard to LC classification books and OPAC.
  • Page 113
    Purpose
    Clinical librarianship is a tool for evidence based medicine that intends to improve health professional's access to information. This research, studies the feasibility of implement of clinical librarianship program in the hospital libraries of Tabriz University of Medical Science.
    Methodology
    This paper is a descriptive research. Hospital libraries of Tabriz Medical University and their users are the society of the research.
    Findings
    Data has been collected through questionnaire and Results show that, 93/8% of physicians, 95/6% of nurses and 90% of hospital library managers agree with implementation of clinical librarianship program in the library of their hospital. Libraries of Madani, and Sina hospitals, according to their equipments, and libraries of Madani, Sina and Nikokari hospitals in view point of information resources have a condition for implementation of clinical librarianship program. All hospital libraries face to lack of human resource for implementation of clinical librarianship program.
  • Page 139
    Purpose
    Because of nature university is defined as one of the most important scientific centers in each country. One of the basic criteria for evaluating universities is the number of scientific publications of each university.
    Methodology
    In this paper; first 113 universities of Iran were investigated during 2002-2006 according to the scientific publications indexed in the web of Science database. Then 30 prior universities which had the most number of publications in this database were selected for other analyses.
    Findings
    the results of this research showed that during this period of time, (Tehran University) has had the highest number of publications among the other universities in Iran. "PHOSPHORUS SULFUR AND SILICON AND THE RELATED ELEMENTS" journal has published the most number of Iran Universitie's publications. The highest numbers of Iranian publications during 2002-2006, are related to the chemistry subject category. "Articles" are the most published types of documents in ISI journals (88.23%) and English is the language goes the highest number of documents (99.91%). Iran universities have had the highest collaboration with the United States and then Canada on producing Scientific Publications.
  • Page 155
    Purpose
    Aiming at the examination of undergraduate student citation behavior, this essay studied the effect of class year, academic discipline and the student's course level components upon the citation behavior and the numbers and the type of citation, as well.
    Methodology
    This research conducted in Bucknell University in 2002. It was done in field study using 583 bibliography referred to the undergraduate students of humanities and those of social sciences.
    Findings
    Finding showed that all three components of class year, discipline of the course, and Course level had a notable effect upon the student's citation behavior. It showed also that students still use books as the most important resource and their citation to web site is very low
  • Page 181
    The structure of each science solids to reference sources and each science has specific research sources which are useful tool for the scientists and librarians. It helps them to find the special information and guides the one who search for information as correction of the information. And helps them to know where and how they can find the answers of questions which are necessary to reply. The following scheme has the knowledge of around this subject and it gains characteristic Dr. Qasem Safi's book which is "Reference Source (General)".
  • Page 185
    Purpose
    Between 1379-1380 in the library and information science master in Tehran and Tarbiat Modares universities, 81 theses has been defended that 78 theses has the literature review section. The purpose of this study is to review the extent of subject relevance between theses and their literature reviews.
    Methodology
    for fulfillment of the purpose, the titles of 78 theses and 1092 their Literature review has been analyzed based on three criteria (approach, context, population), that the extent of their adaptation indicates the average of subject relevance. The attained average was analyzed based on variables such as university, language and type of sources.
    Findings
    The results indicate some 44% subject consistency between theses and their literature reviewed. Tehran and Tarbiat Modares universities have more or less the same rate of subject consistency. English sources are more consistent than Persian, and subject of articles are more relevant than the other forms of the sources.