فهرست مطالب
فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی
سال نهم شماره 3 (پیاپی 29، پاییز 1382)
- تاریخ انتشار: 1382/10/30
- تعداد عناوین: 6
-
-
ساخت و اعتباریابی اندازه گیری هدفهای دانشگاهی برای ارزیابی درونی گروه های آموزشیصفحه 1تجربه های جهانی نشان میدهند که برای ارتقای سطح کیفیت آموزشعالی باید از ارزیابی درونی گروه های آموزشی استفاده کرد. برای ارزیابی درونی، آشکارکردن هدفهای گروه آموزشی ضرورت دارد. لذا، به منظور تسهیل این امر، تدوین یک ابزار تراز شده مورد نیاز بوده است. باتوجه به این ضرورت، یک طرح تحقیق برای تهیه ابزار تشخیص هدفهای دانشگاهی تهیه و اجرا شده است. برای تحقق هدفهای طرح، براساس تجربه های جهانی، فرم اولیه «پرسشنامه هدفهای دانشگاهی» تدوین شد. سپس پرسشهای فرم اولیه در نمونهای از اعضای هیات علمی دانشگاه تهران به اجرا درآمدند. پاسخها تحلیل شدند و سرانجام، پرسشنامه نهایی تدوین گردید. براساس داده های گردآوری شده، «پرسشنامه هدفهای دانشگاهی» از قابلیت اعتماد و اعتبار لازم برخورد است و میتواند برای تشخیص رسالت و هدفهای دانشگاهی مورد استفاده قرار گیرد. اجرای چنین پرسشنامهای درسطح یک دانشگاه میتواند به آشکار کردن «الگوی ذهنی» دانشگاهیان درباره رسالت و هدفهای دانشگاهی بینجامد، علاوه بر آن، در ارزیابی درونی گروه آموزشی برای بهبود کیفیت مورد استفاده قرار گیرد.
کلیدواژگان: کیفیت آموزش عالی، ارزیابی درونی، هدفهای دانشگاهی ابزار اندازه گیری -
ارزیابی درونی رهیافت مناسب برای بهبود کیفیت آموزش عالی کشاورزیصفحه 27امروزه یکی از مسائل مهم درآموزشعالی به طور عام و درآموزشعالی کشاورزی به طور خاص ارزیابی مستمر کیفیت پژوهش و آموزش است. طی دو دهه گذشته، کشورهای متعددی کوششهای ویژهای در جهت بهبود کیفیت آموزشعالی به عمل آوردهاند. آنها در انجام این امر، رهیافتهای گوناگونی از ارزشیای را به کار بردهاند. در میان این رهیافتها، ارزیابی درونی ویژگی های جامع و سیستماتیک دارد که منجر به بهبود کیفیت مستمرمیگردد. از طریق ارزیابی درونی اعضای هیات علمی، فعالیتهای گذشته گروه آموزشی را بررسی و نقاط قوت، فرصتها و تهدیدات را برای طرحریزی توسه آتی گروه آموزشی شناسایی میکنند. هدف اصلی این مطالعه به کارگیری ارزیابی درونی در گروه ترویج و آموزش کشاورزی به منظور بهبود کیفیت آن بوده است. این مطالعه این تحقیق پیمایشی است و در آن برای تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی استفاده شده است. در به کارگیری این الگو، ابتدا زمینه (اهداف دوره)، دروندادها، فرایندها، بروندادها و پیامدها در قالب 5 عامل: دانشجویان، دانشآموختگان، ساختار و مدیریت، فرآیند یادگیری و دوره آموزشی اجرا شده مورد توجه قرارگرفتند. بعد از تعریف ملاکهای مناسب برای هر عامل، نشانگرهای مناسب مربوط به هر ملاک شناسایی شدند. سپس براساس اهداف پژوهش و آموزشی گروه، وضعیت مناسب برای نشانگرها به وسیله اعضای هیات علمی تعریف شد تا وضعیت موجود عوامل با آنها مقایسه و مورد قضاوت قرار گیرد. پیمایش با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه صورت گرفت. جمعیت تحت مطالعه شامل همه 24 نفر دانشجویان گروه، 65 نفر دانشآموخته، 65 نفرکارفرما، 4 عضو هیات علمی و رئیس گروه است. نتایج ارزیابی نشان میدهند که باتوجه به اهداف و رسالتهای گروه آموزشی، اهداف دوره مطلوب و دروندادها نظیر (دانشجویان، منابع یادگیری، برنامه درسی، و...)، فرآیندها شامل (یادگیری، تدریس و...) و بروندادها شامل (دانشآموختگان و آثار علمی هیات علمی) نسبتا مطلوب بودهاند. درنهایت، براساس نتایج ارزیابی، توصیه هایی برای بهبود کیفیت آموزشی و پژوهشی گروه ارائه شدهاند.
کلیدواژگان: کیفیت، ارزیابی، ارزیابی درونی، الگو(مدل)، کارفرما، دانش آموخته، اعتبارسنجی -
الگوی رهبری آموزشی در دانشگاه های دولتی ایرانصفحه 49هدف اصلی پژوهش تهیه الگویی برای رهبران اثربخش در دانشگاه های دولتی برپایه جوسازمانی و ویژگی های شخصیتی مدیران است. تعداد 100 نفر از مدیران دانشگاهی و 300 نفر از همکاران مستقیم آنها در دانشگاه های دولتی هفده استان کشور به گونه تصادفی انتخاب شدند. نیمرخ و سیاهه شخصیتی گوردون درمورد مدیران، و پرسشنامه های جوسازمانی لیتوین و استرینگر، و رهبری اثربخش آموزشی رامسدن درمورد همکاران آنها به کار گرفته شدند. پس از برآورد اعتبار ابزارها، پرسشنامه های 80 نفر از مدیران و 213 نفر از همکاران مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند. برای رواسازی پرسشنامه ها علاوه بر روایی همگرا و واگرا، از تحلیل مؤلفه های اصلی باچرخش و اریماکس استفاده شد. نخستین یافته پژوهش نشان میدهد که مجموعه پرسشهای جوسازمانی از مؤلفه های دوستی و همکاری، پاداشدهی، روشنی خط مشی ها، خطرپذیری، و ضابطه ها و مجموعه پرسشهای رهبری اثربخش آموزشی از مؤلفه های هدفمداری، ترغیب مداری، کارمداری، تحول مداری، تفاهم مداری، و انسان مداری تشکیل شده است. مشخصه های توصیفی بیانگر آنند که در میان صفات نیمرخ، مسئولیتپذیری مدیران در بالاترین وجامعهپذیری آنان در پایینترین سطح قرار دارند. در میان صفات سیاهه گوردون، تفکر ابتکاری مدیران به گونهای نامحسوس ضعیفتر از سه صفت دیگر است. برای بررسی ارتباط بین عاملهای سازنده ویژگی های شخصیتی، جوسازمانی، رهبری اثربخشی آموزشی، و یافتن بهترین الگوی تبیین واریانس بین آنها، از دو روش تحلیل رگرسیون چند متغیری و تحلیل همبستگی بنیادی استفاده شده است. تحلیل رگرسیون نشان میدهد که الف) رهبری اثر بخش کارمدار بهترین م دل رگرسیون است که متغیرهای دوستی و همکاری، ضابطه ها، خطرپذیری بهترین ترکیب خطی برای پیشبینی آن است؛ ب) رگرسیونی که بیشتریت تعداد متغیر مستقل را شامل شود، متعلق به تبیین رهبری اثربخش انسان مداراست، و متغیرهای مسئولیتپذیری، ثبات عاطفی، جامعهپذیری، و دوستی و همکاری بهترین ترکیب خطی برای پیشبینی آن هستند. نتایج همبستگی بنیادی نشان میهند که در بین 13 متغیر مستقل (8 متغیر ویژگی شخصیتی و 5 متغیر جو سازمانی) و 6 متغیر وابسته عاملهای رهبری اثربخش، سه همبستگی بنیادی وجود دارند. نخستین همبستگی 66 درصد، دومین آن 25 درصد، و سومین همبستگی بنیادی در حدود 20 درصد واریانس را تببین میکنند. مدلهای بهینه برای پیشبینی رهبری اثربخش به صورت ذیل بیان میشود: 1)اگر مدیری با ویژگی مسئولیتپذیری نسبتا کم، در محیطی مملو از جو دوستی و همکاری، حتی اگر پاداش دهی نسبتا کم قرار گیرد، پیشبینی میشود که نوع رهبری اثربخش وی مشارکتی با ابعاد ترغیب مداری، تفاهم مداری، عدم تاکید برهدف، و عدم تاکید بر کار مداری باشد؛ 2) اگر مدیری با ویژگی خستگی ناپذیری نسبتا زیاد، حتی اگر اندکی زود رنج و بدبین و بدون تفکر ابتکاری باشد، اما در محیطی مملو از جودوستی و همکاری، حتی توام با خطرگریزی نسبی و نبودن ضابطه و خطمشی های روشن قرار گیرد، پیشبینی میشود که نوع رهبری اثربخش او سازشگرانه با ابعاد هدفمدرای، ترغیب مداری، و تفاهم مداری، عدم تاکید بر کار مداری، و عدم تاکید بر توسعه و تحول باشد؛ و سرانجام 3) اگر مدیری خستگیناپذیر، تکرو، و دارای روابط شخصی قوی باشد، ولی درمحیطی بی توجه به تشویق و پاداش و اما ضابطهمند قرار گیرد، پیشبینی میشود نوع رهبری اثر بخش مورد انتظار وی رهبری دیوانسالار باابعاد هدفمداری، و کارمداری باشد.
کلیدواژگان: رهبری آموزشی، جو سازمانی، ویژگیهای شخصیتی -
تحلیلی بر کثرت و تنوع مفهوم تلفیق در حوزه برنامه درسیصفحه 87تلفیق برنامه درسی به معنای ارتباط دادن و درهم آمیختن محتوای برنامه درسی به منظور انسجام تجارب یادگیری فراگیران است. بررسی منابع تخصصی موجود در این زمینه، حاکی از آن است که تلفیق برنامه درسی همواره به شکل یکسان و واحد صورت نگرفته و طراحی برنامه درسی تلفیقی به روش های گوناگون انجام شده است. کثرت و تنوع مفهوم تلفیق در حوزه برنامه درسی باعث پیچیده شدن این مفهوم و منجر به بروز دشواری هایی در قلمرو آن گردیده است. در این مقاله، به بیش از بیست نمونه از این دسته بندی های مختلف از رویکردهای تلفیق اشاره شده و، در پایان، دسته بندی های گوناگون، تحت عنوان سه محور اساسی، آورده شدهاند که این خود حاکی از یک جمعبندی کلی در این زمینه است.
کلیدواژگان: برنامه ریزی درسی، تلفیق، برنامه درسی تلفیقی، میان رشته ای، چند رشته ای، فرا رشته ای -
مقایسه مزیت نسبی آموزشی عالی و فعالیتهای اقتصادی در استان اصفهانصفحه 125یکی ازاساسی ترین وظایف آموزش عالی درهرکشوری تربیت نیروی انسانی متخصص موردنیاز بخشهای مختلف اقتصاد است. بنابراین، به منظور بهره گیری مناسب ازامکانات جامعه شایسته است که هماهنگی قابل قبولی بین عرضه وتقاضای دانش آموختگان دربازارکار برقرارباشد. طبیعی است که امکانات آموزش عالی و فعالیتهای اقتصادی بین مناطق مختلف کشور توزیع شده اند؛ با این حال دراین مقاله، تلاش برآن است که مزیت نسبی آموزش عالی وفعالیتهای اقتصادی دراستان اصفهان برآورد و با یکدیگرمقایسه شوند. براین اساس، می توان عدم تناسب موجود بین توانمندی های آموزش عالی و فعالیتهای اقتصادی منطقه ای را به وضوح ارزیابی کرد. برای تحقق این امر، با استفاده از شاخص مزیت نسبی آشکار شده معیارهایی جهت برآورد مزیت نسبی، تعریف شده است. برای تعیین مزیت نسبی آموزش عالی دراستان اصفهان، عرضه دانش آموختگان دانشگاه های استان دررشته های مختلف با مقادیرمشابه درسطح کشور موردمقایسه قرارمی گیرد. همچنین به منظور برآورد مزیت نسبی فعالیتهای اقتصادی استان اصفهان، ارزش افزوده (تولیدات) بخشهای مختلف درسطح استان نسبت به کل کشور مقایسه می شوند. بدیهی است که عامل تعیین کننده مزیت نسبی آموزش عالی میزان عرضه دانش آموختگان دررشته های مختلف تحصیلی است؛ همچنین مزیت نسبی درفعالیتهای اقتصادی ازمهمترین عوامل تعیین کننده ترکیب تقاضا برای نیروی کار متخصص به حساب می آید. بنابراین، عدم هماهنگی بین این دومقوله باعث بروز عدم تعادل دربازارکار می گردد و نمود آن درمواردی، «بیکاری دانش آموختگان دانشگاهی» و زمانی دیگر«کمبود نیروی انسانی متخصص» است. به خوبی روشن است که با شناخت عوامل مؤثربرایجاد عدم تعادل بین عرضه وتقاضای نیروهای متخصص دربازارکار، به نحو مناسب تری می توان راهکارهای منطقی در جهت کاهش عدم تعادل دربازارکار را شناسایی کرد. این مقاله درهفت قسمت به صورت زیرتدوین شده است: 1 مقدمه،2 پیشینه تحقیق،3 سیمای عمومی استان اصفهان،4 برآورد مزیت نسبی آموزش عالی دراستان اصفهان،5 برآورد مزیت نسبی فعالیتهای اقتصادی دراستان اصفهان،6 تناسب بین مزیتهای نسبی آموزشعالی وفعالیتهای اقتصادی،7 نتیجه گیری و پیشنهادها.
کلیدواژگان: دانش آموختگان، بازار کار، استان اصفهان، مزیت نسبی، شاخص مزیت نسبی آشکار شده -
بررسی رابطه میان آموزش عالی زنان در ایران و حضور آنان در عرصه های قانون گذاریصفحه 159در دهه اخیر در ایران، زنان از مردان در آموزشعالی سبقت گرفتند. آنان یک قرن و نیم عقبماندگی از مردان را دراین بخش جبران کردند و سهم خود را نسبت به مردان افزایش دادند. بالارفتن نسبت حضور زنان به مردان در آموزشعالی کشور ریشه در فرآیندهای درونی و بیرونی تاثیرگذار در دهه اول تاسیس جمهوریت در ایران دارد. همچنین زیاد بودن این سهم برای زنان پیامدهای مثبت در بخشهای مختلف فرهنگی، اجتماعی و سیاسی برای آنان در آینده خواهد داشت. در این مقاله، نویسنده با تجزیه و تحلیل آماری و روند افزایش سهم زنان در آموزشعالی در دهه اخیر و مقایسه آن با دهه های قبل در ایران میپردازد. همچنین با بررسی علل و عوامل این جهش، پیامدهای ناشی از افزایش حضور زنان در ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور را تبیین میکند و نتیجه میگیرد که، متناسب با افزایش زنان در آموزشعالی، نقش آفرینی آنان در بخشهای مدیریتی جامعه اعم از مدیریت اجرایی یا قانونگذاری در سطوح ملی و محلی افزایش نیافته است ولی شواهد نشان میدهند که تقاضا برای سهم خواهی در آینده به جابهجایی میان زنان و مردان در ساختار قدرت منتهی خواهد شد.
کلیدواژگان: زنان، آموزش عالی، زنان هیات علمی، دانش آموختگان زن پستهای مدیریتی، ارکان قدرت، مراکز قانون گذاری ملی، مراکز قانون گذاری محلی، سهم نامناسب
-
Construction and Validation of An Instrument for Measuring University Objectives in Departmental Self - evaluationPage 1Assessing quality of higher education systems has been considered as a major issue in many countries during the past two decades. Accreditation model, which includes internal quality assurance and external quality assessment, has been applied to assess and improve the quality in higher education systems. Application of internal quality assessment started in 1996 in Iran. The exercise indicated the need for an instrument to measure institutional and departmental mission and objectives. This research project was undertaken to respond to the above need. In doing so, based on the experience from Institutional Goals Inventory (IGI) instrument a draft version of a questionnaire was prepared in Persian language. It was validated among sample of faculty members of Tehran University. The Persian version of the IGI is applied to clarify university mission and goals. Using this questionnaire as a base, another questionnaire was developed to delineate departmental missions and objectives. The technical characteristics of this instrument are reported in this article. The results indicated that the PIGI is valid and reliable instrument to measure university goals and develop departmental objectives for self–evaluation.
-
Internal Evaluation as an Appropriate Approach to Improve Higher Education System (The Case Study of Agricultural Extension and Education Department, Tarbiat Modarres University)Page 27One of the critical issues in higher education, in general and in agricultural higher education in particular, is continuous assessment of research and education quality. During the past two decades many countries have made special efforts to improve quality of their higher education. In doing so, they have applied different evaluation approaches. Among these approaches internal evaluation has holistic systematic characteristics that would lead to continuous quality improvement. Through internal evaluation the faculty members examine their past activities and find out their strengths, weaknesses, opportunities and threats to their department to better plan the future development of their department. The main purpose of this study was the application of internal evaluation in Agricultural Extension and Education Department for its quality improvement. It used descriptive survey research methodology and descriptive statistics to analyze data. In accordance with internal evaluation model, the five domains of context (degree objectives), inputs, processes, outputs and outcomes were considered for evaluation. These included: students, graduates, management and structure, learning process and degree program. The survey included total of 24 students, 65 graduates 65 employers, 4 faculty members and dean of the department. The results indicated that departmental objectives and missions, and context were satisfactory and inputs including (student, learning resources, and curriculum), process (teaching, learning) and outputs (graduates, publications of faculty) were relatively satisfactory. Finally, based on results of the assessment recommendations were made for improvement of the quality of the department.
-
Educational Leadership in Iranian Public UniversitiesPage 49Central aim of the present research is to provide an effective leadership model for public universities on the basis of organizational climate and the administrator's personality traits. A total of 100 university administrators and 300 of their colleagues of public universities in 16 Iranian provinces were chosen at random for the research. Gordon,s personality profile and list was used for the administrators and Litwin & Stringer,s organizational climate questionnaires, as well as Romsden,s effective educational leadership questionnaire were given to their colleagues. The responses of 80 administrators and 213 of their colleagues were analyzed. The effective educational leadership questionnaires used criterias such as focus on goals, encouragement, work, transformation, understanding, and the human element. Descriptive observations indicate the administrators exhibited highest degree of accountability and lowest degree of sociability among the profile traits. Among the Gordon qualities, innovative thought was imperceptibly weaker than the other three traits among the administrators. Multiple regression and correlation analyses were used to study the relationship among factors conducive to personality traits, organizational climate, and effective educational leadership and to find the best model to show their variances.
-
Analysis of the Numerousness and Variety of Integration Concept in the CurriculumPage 87Curriculum integration is defined as linking and combining content areas in order to facilitate coherent learning experiences for students. Integrated curriculum is an educational approach, which motivates learners for lifelong learning and develops the required capabilities for living in the twenty first century. The review of the literature shows that curriculum integration hasnt always followed a single approach and has been designed using different methods. Numerousness and variety of integration concept in the curriculum has been the source of some confusions about this concept and has led to some problems and challenges in this area. This article presents and describes more than twenty types of classifications for the integration approaches. These approaches are then categorized under three axes showing the fundamental features of different integrated curriculum approaches.
-
Study of Relative Comparative Advantages of Higher Education Training and Economics Activities in IsfahanPage 125One of the most important function, of higher education functions is training of human recourse for economic sectors. Thus, coordination in demand and supply of university graduates in labor market is necessary. The potentials of higher education training and economic activities are not distributed evenly throughout the country. In this paper, relative advantage of higher education and economics activities in Isfahen are estimated and compared. For this purpose, index of relative comparative advantage (R.C.A)of higher education in Isfahan was computed. Number of graduates in different fields in Isfahan University were compared to those who graduated in similar fields in other Iranian universities. To determine the R.C.A of economic activities, values added in different sectors in Isfahan, were compared to values added in the same sector in other parts of Iran.
-
Status of Women in Higher Education and Legislative Fields in IranPage 159Recent years, Iranian higher education has witnessed a sharp increase in number of women enrolment. In fact the enrolment ratio for women has surpassed the 50% mark with respect to men. Such increase which has its roots in significant internal and external processes influential in formation of Islamic Republic, will have significant political, cultural and economic consequences for Iranian women in the future. In this essay, the trend of increase in enrolment of women in higher education is studied and is compared with previous decades in Iran. A close examination of causes and consequences of this great achievement, indicate that despite such sharp increase in number of women in higher education, their role has not increased in managerial, executive, and legislative branches of the society in national and local levels. However the evidence clearly shows a clear demand for bigger share a women in managerial, executive, and legislative fields in the future.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.