فصلنامه روان شناسی کاربردی
سال سوم شماره 2 (پیاپی 10، تابستان 1388)

پژوهش حاضر تعیین روند تغییر سلامت عمومی در زوجین است. روش پژوهش از نو ع توصیفی - مقایسه ای است که برای انجام آن 230 زوج از دانشجویان دانشگاه های تهران با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شد. از این تعداد 213 زوج در سال اول مطالعه، 116 زوج در سال دوم، 46 زوج در سال سوم، 95 زوج در سال چهارم، 56 زوج در سال پنجم و در نهایت 27 زوج که حدود 4 سال از عقد آنان گذشته بود به پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ، 1979 پاسخ دادند. داده ها با آزمون تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر، رگرسیون و t وابسته تحلیل شد. یافته ها نشان داد به جز زیرمقیاس نشانه های بدنی، تفاوت میانگین زیرمقیاس ها و نمره کل پرسشنامه سلامت عمومی در بین سال های مختلف مطالعه، تفاوت معناداری ندارد. معتبرترین پیش بینی کننده نمره کل سلامت عمومی در سال پنجم مطالعه و ازدواج کردن زوجین است. وضعیت سلامت عمومی در بین زوج های دانشجوی مختلف در هر سال مطالعه تفاوت داشت و وضعیت سلامت عمومی زنان در مقایسه با شوهران خود نامطلوب تر بود. در تبیین نتایج حاضر می توان به تغییر در روابط و مسئولیت های زوجین، و تنش حاصل از چگونگی کسب مهارت های ارتباطی و نحوه حل تعارض ها در سالهای نخستین ازدواج اشاره نمود. همچنین در زنان این تنش میتواند با پذیر ش نقش های خانوادگی یا کاری در اوایل ازدواج افزایش یافته و تاثیر نامطلوبی بر سلامت روانی آنها داشته باشد.

پژوهش تعیین سطوح و مقایسه قضاوت اخلاقی و رشد اجتماعی دانش آموزان دبستان های غیر انتفاعی تحت تعلیم آموزش قرآن (به شیوه حفظ با معانی) و دانش آموزان عادی منطقه چهار شهر تهران بود. روش پژوهش پس رویدادی از نوع علی–مقایسه ای بود. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش آموزان دختر و پسر 10 و 11 ساله در حال تحصیل در کلاس چهارم و پنجم در سال 87- 1386 و نمونه گیری به صورت تصادفی چند مرحله ای و تعداد نمونه در هر گروه 60 دانش آموز بود. آزمودنی ها به پرسشنامه های قضاوت اخلاقی (1998) و رشد اجتماعی واینلند (1965) پاسخ دادند. داده ها با استفاده از آزمون های t، تحلیل واریانس دو و چند راهه مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد میزان رشد اجتماعی و قضاوت اخلاقی دانش آموزان حافظ قرآن بالاتر از دانش آموزان عادی است. همچنین تفاوت بین خرده مقیاس های رشد اجتماعی دانش آموزان دختر و پسر معنی دار، و نیز رابطه بین رشد اجتماعی و قضاوت اخلاقی معنی دار و مثبت است. این پژوهش، مبین نقش موثر شیوه های جدید آموزش و پرورش قرآن محور در افزایش رشد اجتماعی و قضاوت اخلاقی دانش آموزان، نسبت به روش های متداول و سنتی آموزش و پرورش است.

پژوهش تعیین رابطه نظام ارزشی مصرف کنندگان بر نگرش های آن ها حین فرایند تصمیم گیری، و بر متعلقات به عنوان فرایندهای پس از خرید کردن بود. روش پژوهش همبستگی و نمونه گیری به صورت خوشه ایبود. برای انجام پژوهش 213 نفر از میان دانشجویان دانشگاه اصفهان انتخاب شدند و به زمینه یابی ارزشهای شوارتز(2004)، نگرش سنج خرید کردن (1385) و یک پرسش باز پاسخ درباره متعلقات مهم افراد، با استفاده از مقولات کدگذاری ریچینز (1994) پاسخ دادند. داده ها با استفاده از تحلیل همبستگی متعارف که نوعی تحلیل آماری چند متغیری است که روابط چند متغیر را با چند متغیر دیگر مورد سنجش قرار می دهد تحلیل شد. یافته ها نشان داد ارزش های سطح فردی با نگرش های افراد و انواع متعقات مهم افراد رابطه دارند و آن ها را پیش بینی میکنند. همچنین نگرش های خرید کردن با انواع متعلقات رابطه دارد. به طور کلی نه تنها کارکردهای روان شناختی کل گستره ارزش نگرش رفتار را در بر میگیرد، بلکه این کارکردها با نظام ارزشی پیچیده تری نیز در ارتباط است.

هدف این پژوهش تعیین رابطه پایگاه های هویت و مسند مهارگذاری با جنس، پایه و رشته تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه است. روش پژوهش علی- مقایسه ای است. 179 آزمودنی پسر و 167 آزمودنی دختر به «مقیاس مسند مهارگذاری راتر» (به نقل از دشتی، 1996) و «آزمون عینی هویت من» آدامز و بنیون (به نقل از رحیمی نژاد، 1989) پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از تحلیل واریانس یکراهه، آزمون تعقیبی شفه، آزمون t و مجذور کای استفاده شد.. یافته ها نشان داد که از نظر دستیابی پایگاه های هویت تفاوت بین دانش آموزان دختر و پسر معنادار نیست. به علاوه، میزان اکتساب پایگاه هویت موفق در دانش آموزان سال سوم در مقایسه با پایه های اول و دوم بیشتر است. مسند مهارگذاری با جنس و رشته تحصیلی رابطه دارد، به این صورت که دانش آموزان دختر و دانش آموزان رشته علوم انسانی بیشتر دارای مسند مهارگذاری بیرونی و دانش آموزان پسر و دانش آموزان رشته ریاضی بیشتر دارای مسند مهارگذاری درونی بودند. در ضمن مشخص شد که پایگاه های هویت و مسند مهارگذاری نیز با یکدیگر رابطه دارند، یعنی آزمودنی های دارای هویت موفق، واجد مسند مهارگذاری درونی بودند. اکتساب هویت یک فرایند تحولی است. بدین معنی که با افزایش سن و تجاب فردی، میزان دستیابی به پایگاه هویت موفق افزایش می یابد. در عوض مسند مهارگذاری افراد بیشتر متاثر از شرایط و تجارب بیرونی (مانند تحصیل در یک رشته خاص) است.

هدف پژوهش حاضر تعیین و مقایسه رابطه والد – فرزند دانش آموزان دختر دبیرستانی دارای بحران هویت و فاقد بحران هویت است. روش پژوهش توصیفی - مقایسه ای و جامعه مورد پژوهش، کلیه دانش آموزان دبیرستان های دخترانه شهرستان کازرون که در سال تحصیلی 84- 83 مشغول به تحصیل بودند که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای، ابتدا شهرستان کازرون به 5قسمت تقسیم و بعد از هر بخش یک مدرسه به صورت تصادفی و به این شیوه 450 نفر انتخاب شد و پرسشنامه آزمون هویت شخصی توسط احمدی (1378) و آزمون روابط والد – فرزند توسط مارک ای فاین، بی مورلند و شوبل (1983) توسط آن ها تکمیل شد. یافته ها نشان داد از بین این نمونه ها، بر اساس نتایج پرسشنامه آزمون هویت شخصی دانش آموزان دارای بحران هویت آشکار شدند که تعداد آنها 60 نفر بود و 60 دانش آموز فاقد بحران هویت که از لحاظ سن و وضعیت اقتصادی - اجتماعی با آنان همتا شدند به عنوان نمونه آماری برگزیده شدند. نتایج پژوهش تفاوت بین دو گروه دانش آموزان را از لحاظ بحران هویت نشان داد. نتیجه گیر ی: دانش آموزان دارای بحران هویت نسبت به دانش آموزان فاقد بحران هویت به طور کلی رابطه ضعیفت تری با والدین خود دارند.

هدف پژوهش تعیین اعتبار، پایایی و هنجاریابی پرسشنامه فردگرایی اقتصادی فلدمن (1981) بود. روش پژوهش از نوع تحلیل عاملی است. به منظور تعیین اعتبار 375 نفر، به منظور تعیین پایایی دو نمونه 40 و 50 نفری و به منظور هنجاریابی 1000 نفر از مردم شهر اصفهان با روش نمونه گیری تصادفی دو مرحله ایی انتخاب شدند. اعتبار سازه با استفاده از تحلیل عاملی سنجش شد. یافته ها نشان داد پرسشنامه فردگرایی اقتصادی در ایران دارای سه عامل انطباق سازمانی برای فرصت برابر، فشارهای درونی جامعه برای نگهداری فقر و اخلاق کاری است. ضریب پایایی همسانی درونی (آلفای کرونباخ) برای هر یک از عوامل این پرسشنامه به ترتیب: 380/0، 648/0، 573/0 و کل پرسشنامه 729/0 بود و پایایی بازآزمایی به ترتیب 432/0، 676/0، 584/0 و کل پرسشنامه 687/0 بود. در نهایت نمرات خام گروه نمونه 1000 نفری به نمره معیار Z و T و نمرات درصدی برای تعیین هنجاریابی پرسشنامه تبدیل شد. پرسشنامه فردگرایی اقتصادی دارای پایایی و اعتبار سازه است. در موقعیت هایی که افراد قدرت انتخاب با توجه به مسائل اقتصادی شان را دارند، مثل انتخابات، پرسشنامه می تواند گرایش های اقتصادی فردی یا اجتماعی مردم را ارزیابی کند و بر اساس آن، سیاست هایی جهت جذب آراء اعمال شود.

هدف پژوهش حاضر تبیین رابطه بین ابعاد مختلف معنویت با اضطراب و افسردگی در دانشجویان دانشگاه تهران و همچنین تعیین توان پیش بینی ابعاد مختلف معنویت در میزان افسردگی و اضطراب دانشجویان است. روش پژوهش پس رویدادی (علی- مقایسه ای) است.. 304 نفر از دانشجویان (124 پسر و 180 دختر) دانشگاه تهران به صورت طبقه ای سهمی انتخاب شدند و به فهرست بازبینی نشانگان رفتاری (دراگوتیس و همکاران، 1983) و مقیاس تجربیانت معنوی (غباری بناب و همکاران، 1384) پاسخ دادند. یافته ها نشان داد بین میزان اضطراب و ابعاد معنویت (معنایابی در زندگی و ارتباط با خدا) همبستگی منفی و بین افسردگی و اضطراب و تجربیات سلبی دانشجویان در معنویت همبستگی مثبت است. همچنین بین میزان افسردگی، معنایابی در زندگی، ارتباط با خدا و شکوفایی معنوی در دانشجویان همبستگی منفی بود. از لحاظ جنس، اضطراب و افسردگی در دختران بیشتر از پسران بود. با توجه به این یافته ها می توان گفت رابطه بین اضطراب و افسردگی که دو جنبه مهم از سلامت روان هستند با معنویت و جنبه های مختلف آن معکوس است. از این یافته ها می توان در حیطه طراحی برای ارتقای سلامت روان در محیط های دانشجویی بهره برد.