نشریه سیاست دفاعی
پیاپی 42 (بهار 1382)

نگارنده این نوشتار بر این باور است که عامل مغلوب شدن زودهنگام ارتش عراق در جنگ 2003، پفروپاشی روحیه پ آن ارتش بود. به همین سبب، در این نوشتار ابتدا عوامل اساسی مؤثر برروحیه، و پیامدهای زوال آن را مورد بحث و بررسی قرار داده و آن گاه فرایند تخریب روحیه ارتش عراق را مورد مداقه قرار داده است. به باور نویسنده، آمریکا برای تخریب روحیه ارتش عراق ومغلوب ساختن آن، براساس یک سناریوی از پیش طراحی شده طی چند مرحله، اقدامات روانی تبلیغی خویش را به اجرا گذاشته است. در مرحله نخست، ارتش و نیروهای مسلح عراق را دچار ترس و وحشتی فراتر از آستانه تحمل آدمهای بهنجار کرده است; پس از آن، آنان را از نیازهای روانی زیستی، که مقاومت مستمر، لازمه برآوردن آنهاست، محروم ساخته است; سپس آنان را نسبت به دستگاه رهبری عراق، و شخص صدام حسین، بی اعتماد و بدبین ساخته است. افزون بر آن، آمریکا از روش هایی همچون شایعه، تبلیغات و فریب به شکل دقیق و اثربخش بهره گرفته است.

دولت بوش به صورتی یک جانبه و بدون مجوز سازمان ملل، در مارس 2003 به عراق حمله کرد و پس از یک جنگ کوتاه این کشور را به اشغال نظامی خود درآورد. این پروژه برای ایالات متحده هزینه ها و منافعی دارد که توجه به آنها می تواند اهداف پشت پرده و اعلام نشده را تا حدودی آشکار سازد. در این مقاله ضمن بررسی شرایط پیش از حمله، زمینه های جنگ را بررسی کرده وسپس هزینه قابل پیش بینی برای جنگ و اشغال نظامی را مرور خواهیم کرد. آن گاه به بررسی دشواری های موجود پرداخته و چشم انداز آینده را روشن خواهیم ساخت.

در این مقاله، نویسنده درصدد است، با عنایت به تحول در مفهوم امنیت، نشان دهد که نیاز به انرژی در جنوب آسیا یک مسئله حیاتی است و خط لوله گاز ایران به جنوب آسیا، نه تنها از اهمیت زیادی در رفع این نیازها برخوردار است، بلکه میزان تاثیرگذاری جمهوری اسلامی ایران را درجنوب آسیا افزایش خواهد داد. نگارنده معتقد است با کشیده شدن خط لوله گاز ایران به جنوب آسیا، چهار مسئله مهم امنیتی حل، و یا از میزان تشنج زایی آنها در حد بالایی کاسته خواهد شد. این چهار مسئله عبارت اند از: اختلاف هند و پاکستان بر سر کشمیر، اختلاف ایران و پاکستان درباره افغانستان، فرقه گرایی در پاکستان، و اختلاف مسلمانان و هندوها در هندوستان. علاوه بر این، نگارنده بر این باور است که در مجموع، خط لوله گاز ایران به جنوب آسیا فرصتهایی استثنایی رابرای ارتقای موقعیت استراتژیک ایران فراهم خواهد کرد.

نوشتار حاضر، تحلیلی پژوهشی در موضوع فرایند تصمیم به جنگ در رژیم صهیونیستی است وپردازش محتویات مقاله بر مدار بررسی این عناصر صورت گرفته است که فرایند سیاست گذاری دفاعی امنیتی این رژیم، با توجه به عناصر تصمیم سازی نظامی امنیتی و روابط ناظر بر این تصمیم سازی و اهمیت نهادهای بوروکراتیک مسئول در این فرایند و هم چنین شرایط داخلی وخارجی مؤثر در تصمیم به جنگ، چه هستند و از سویی رژیم صهیونیستی چه سطحی از خشونت درجنگ را به کار می برد، و الزامات و محدودیتهای جنگی این رژیم کدامها هستند؟
در پایان مقاله به جمع بندی ملاحظات کلی ناظر بر توانمندی ها و آسیب های نظام تصمیم گیری رژیم صهیونیستی و پاسخی که به آسیبها می دهد، پرداخته می شود; و در نهایت نتیجه گیری مقاله معطوف به بیان شرایطی می گردد که رژیم مزبور، راحت تر و روان تر دست به تصمیم جنگی می زند.

خروج کره شمالی از معاهده عدم گسترش سلاحهای هسته ای موضوعی است که در این نوشتارضمن بررسی جایگاه این قید در فرایند قراردادی خلع سلاح، کنترل تسلیحات و عدم گسترش، به تحلیل کلی ابعاد حقوقی آن پرداخته می شود. در عین حال، از آن جا که امروزه نیز موضوع خروج کشورمان از این معاهده در محافل مختلف مطرح شده است، تدقیق در این قید، کارکرد و نقاط مثبت ومنفی این پیشنهاد را نیز به صورت غیرمستقیم مشخص خواهد کرد. در کل، با این که قید خروج اساسایکی از مظاهر حق حاکمیت دولتهاست، اما با توجه به حقوق بین الملل قراردادی اعمال این قید باموانع حقوقی در حال ظهوری روبه رو است که عمدتا از گسترش مفهوم حفظ صلح و امنیت بین المللی و افزایش اختیارات شورای امنیت ملل متحد نشات می گیرند. این نوشتار صرفا به بررسی چشم انداز حقوقی توسل کره شمالی به قید خروج از رژیم عدم گسترش می پردازد.

در ادبیات نظامی هر کشور، شناخت ویژگی های جغرافیای خودی و دشمن برای مقاصد دفاعی یکی از اساسی ترین مفاهیم به حساب می آید. تجربه هشت سال دفاع مقدس، ضرورت شناخت نقش عوامل طبیعی و انسانی در مقابله با تهدیدها (در ابعاد نظامی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و...) را درسطوح ملی، منطقه ای و فرامنطقه ای (تاکتیک و استراتژیک) آشکارتر ساخت. در این نوشتار سعی شده است تا مفهوم جغرافیا و روش های مطالعاتی آن، هم چنین مفهوم نظامی وقلمرو فعالیت آن بحث شود و از نکات مشترک این دو مفهوم، تعریفی نو از جغرافیای نظامی بانگرشی به جنبه های کاربردی در سطوح مختلف فعالیتهای نظامی ارائه شود.

موضوع نوشتار، تلفیق سیستم C4I2، با سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) به منظور ایجاد نظام فرماندهی و کنترل همه جانبه است، نگارندگان مقاله ضمن اشاره به مفهوم و پیشینه شکل گیری سیستم پفرماندهی، کنترل، ارتباطات، رایانه و اطلاعات پ، زیرساختهای بنیادی و عوامل راه اندازی آن موردبحث قرار می دهند و از سویی، به توضیح مسئله ارتباط C4I2 با GIS و قابلیتهایی که یک سیستم اطلاعات جغرافیایی توانمند می باید دارا باشد پرداخته و مراحل اجرایی شدن یک سیستم C4I2، رابرشمرده اند.