فهرست مطالب
فصلنامه مشرق موعود
پیاپی 1 (بهار 1386)
- تاریخ انتشار: 1385/05/01
- تعداد عناوین: 10
- سرمقاله
-
صفحه 5
- قرآن و حدیث
-
صفحه 11قیام یمانی که در روایات متعددی از منابع دست اول حدیثی شیعه و اهل سنت ذکر شده است، از نشانه های مهم ظهور امام مهدی به شمار می رود. ظهور مدعیان یمانیت در تاریخ و مقبول افتادن دعوای آنان در نزد بسیاری از مسلمانان، اصالت این حادثه را می نمایاند. با وجود این که تعدادی از احادیث، قیام یمانی را از زمره علائم مهم ظهور برشمرده اند، اما حتمی بودن آن اثبات پذیر نیست.
روایات معتبر، به نام و نسب این شخص اشاره نکرده اند، اما از او با واژه هایی چون «یمانی»، «قحطانی»، «الخلیفه الیمانی» و «المنصور الیمانی» یاد شده است. وی که انسان مومن و وارسته ای به شمار می رود و از او با عنوان پرچم هدایت یاد شده است، به انگیزه اصلاح جامعه خود اندکی پیش از ظهور امام مهدی قیام می کند.
روایات این حادثه را به تفصیل بیان نکرده اند، اما به مومنان سفارش کرده اند که به هنگام آغاز جنبش یمانی در یاری او بکوشند. تکریم شدن یمانی در نزد پیشوایان دینی، علاوه بر این که امکان زندگی با معنویت در عصر فتنه های آخرالزمان را نشان می دهد، مطلوب بودن قیام های اصلاح طلبانه را نیز در نگاه پیشوایان دینی می نماید. بنابراین، بجاست زوایای زندگی این شخصیت شناسایی و معرفی شود.
کلیدواژگان: یمانی، قحطانی، یمن، سفیانی، خراسانی، پرچم هدایت، حتمی، غیرحتمی - کلام و عرفان
-
صفحه 43در این نوشتار به بررسی و مقایسه یکی از مهم ترین اندیشه های مغرب زمین (مدرنیته) و اندیشه مهدویت پرداخته می شود. ازاین روی، پس از تبیین مفاهیم مدرنیته و اندیشه مهدویت، به دلیل گستردگی مباحث این دو، برخی از مولفه های اساسی مدرنیته همانند سنت ستیزی، لیبرالیسم و خردگرایی را با آموزه های اندیشه مهدویت مقایسه می نماییم.
نکته جالب توجه آن است که مدرنیته و مقوله مهدویت دو اندیشه به شمار می روند که در موارد متعددی با یک دیگر برخورد دارند.
کلیدواژگان: مدرنیته، اندیشه مهدویت، عصر ظهور، لیبرالیسم، خرد، خردگرایی، سنت و نظام امامت - تاریخ
-
صفحه 75سنت و قانون در حیطه علوم انسانی، از آن روی با هم متفاوت اند که سنت، بر اثر تکرار و با کثرت مشاهده از دیگر رفتارها جدا می شود و به شکل ضابطه و الگو درمی آید، اما قانون ضابطه و الگویی است که ابتدا وضع می شود و سپس تکرار و عملی می گردد. به گفته دیگر، سنت برآمده از رفتار انسان و موقعیت مکانی و زمانی است و احتمال دارد با تغییر رفتار دگرگون شود، یا از بین برود، اما قانون برآمده از شرایط نیست بلکه برای تغییر رفتار و وضعیت مقرر می شود.
بنابراین، برخلاف تصور عده ای، انسان مجبور به سنت های تاریخی نیست و با شناخت آنها می تواند خود را از جبر ناشی از آنها برهاند.
با این مقدمه، می توان نتیجه گرفت که حوادث و وقایع قبل از ظهور نیز که احادیث آنها را «علائم الظهور» نامیده اند، دو نوع هستند: علائم الظهور جزئی و شخصی که به سنت های تاریخی ربطی ندارند و آنها را علائم الظهور حتمی می نامند، و علائم الظهور کلی و اجتماعی که نتیجه سنت های تاریخی اند و در اصطلاح به آنها علائم الظهور غیرحتمی می گویند.
همان گونه که انسان ها با شناخت سنت ها مجبور به آنها نمی شوند، با شناخت علائم الظهور غیرحتمی نیز در برابر آنها مقهور نخواهند گشت؛ با شناخت و انتخاب صحیح علاوه بر تغییر در حوادث قبل از ظهور، در تعجیل یا تاخیر ظهور نیز می توان تاثیر گذارد. به گفته دیگر، علائم الظهور غیرحتمی نه تنها انسان را مجبور نمی سازند بلکه دایره انتخاب را می گسترانند.
به نظر می رسد، تنها با کندوکاو درباره ارتباط سنت های تاریخی و علائم الظهور غیرحتمی، به چرایی و علت عدم تعیین وقت برای ظهور امام مهدی، پیش نیاز به امام غایب و عدم وقوع برخی از علائم الظهور، می توان پی برد.
- حقوق و سیاست
-
صفحه 99در طی دهه های گذشته، نظریه مسیحیت صهیونیستی تکامل یافته و اینک، به اندیشه مسلط، بر سیاست و حکومت امریکا و اسرائیل تبدیل شده است. در این نظریه، مؤلفه های هفت گانه ای وجود دارد که مهاجرت یهودیان و تاسیس دولتی یهودی در ارض موعود، اولین و مهم ترین سازه آن به شمار می رود. از اساسی ترین آرمان های انقلاب اسلامی نیز که از سال 1322 شمسی و در پی نشر کتاب کشف اسرار، یا به عبارت دقیق تر، از سال 1341 شمسی و با تشکیل انجمن های ایالتی و ولایتی آغاز شد، مبارزه و مخالفت با پدیده مهاجرت یهودیان و دولت یهودیان است. مقاله حاضر می کوشد ارتباط بین آن دو را به تصویر کشد.
کلیدواژگان: نظریه، مسیحیت، صهیونیسم، انجیل، اسرائیل، امریکا، انقلاب اسلامی، امام خمینی(ره)، ایران و تشیع -
صفحه 129
- جامعه شناسی
-
صفحه 135محبت به امام زمان، یکی از ارزش های مهم در فرهنگ اسلامی به شمار می آید. این ارزش، افزون بر واجب بودن در آموزه های دینی، کارکردهای مثبتی برای جامعه اسلامی به ارمغان می آورد. در این فرایند، نقش خانواده در انتقال محبت امام زمان از نهادها و سازمان های دیگر برجسته تر می نماید. این مهم، راه کارهای ویژه ای را طلب می کند، که توجه به وراثت زیستی و طبیعی، الگوهای نقش، فرهنگ سازی، ارزش انگاری و... را می توان از آن جمله دانست.
فرایند انتقال محبت امام زمان، آسیب هایی را نیز فرا روی خود دارد؛ که سطحی نگری در معنای محبت، به وجود نیاوردن انگیزه در فرزندان، عدم ارزش انگاری محبت امام زمان، نظام مند نبودن و افراط و تفریط در انتقال آن از جمله این آسیب هاست.
- روان شناسی
-
صفحه 159نقش امید در سلامت روانی، که آرزوی همه انسان ها است، بسیار مهم است. امید، عامل ذاتی و باطنی شالوده زندگی و عامل پویایی و دینامیک روان انسان است.
امید ملازم روانی زندگانی و رشد است، یعنی هر لحظه آمادگی برای آن چیزی است که تاکنون تحقق نیافته است. رشد امید یا ناامیدی در انسان به میزان زیادی وابسته به فرهنگ و ارزش های جامعه یا طبقه ای است که فرد در آن زندگی می کند، از همین رو برای مقابله با ناامیدی بایستی وضعیت اجتماعی و فرهنگی شایسته ای که با ذایقه اصلی و فطری تمامی انسان ها هم خوانی دارد پی ریزی نمود.
لذا فرهنگ مهدویت چنین ویژگی برجسته ای را دارد. در این فرهنگ مترقی، امید محور اصلی است و می توان آن را لمس کرد و تنها کافی است که سرچشمه های امیدبخش در فرهنگ مهدویت استخراج و تبیین گردند. در همین راستا، نوشتار حاضر به کلیات مربوط به امید، عوامل رشد امید و سرچشمه های امیدبخش در فرهنگ مهدویت می پردازد.
کلیدواژگان: امید، آرزو، عوامل رشد امید، امید و انتظار، سرچشمه های امیدبخش، مهدویت - ادیان و مذاهب
-
صفحه 175آیین عیسوی مذهبی است که بر اساس انتظاری دیرپا و موکد در ملت یهود شکل گرفت. شماری از یهودیان که در آموزش های انبیای خود به صورت دم افزونی به ماشیح وعده داده شده بودند با آمدن عیسی گرد او جمع شدند و پایه ریز دیانت تازه ای شدند که پرشتا در مسیر عالمگیر شدن حرکت کرد. اما با پایان حیات زمینی عیسی این انتظار به شکل تازه ای درآمد و آن عبارت بود از انتظار بازگشت عیسی مسیح و تشکیل یک حکومت که بتواند ملکوت الهی را استوار سازد.
این مقاله تلاش دارد تا با مراجعه به متون اولیه و مقدس مسیحی این دو انتظار را تصویر کند. امید است مقدمه ای باشد برای مطالعات بیشتر پژوهشگران در این عرصه.
کلیدواژگان: انتظار مسیحی، عهد جدید، بازگشت عیسی، انتظار یهودی مسیحی - فرق انحرافی
-
صفحه 187در این پژوهش که با عنوان «نقش استبداد و استعمار در پیدایش بابیت» انجام گرفته، ابتدا به تعریف «باب» و تاریخچه و معانی و مصداق های واقعی آن پرداخته شده است.
آن گاه بحث مدعیان بابیت به طور اجمالی از دوره غیبت صغرا بررسی می شود و به علل و اهداف استعمار در دامن زدن به فرقه گرایی نیز اشاره می گردد. در ادامه، اشکال جدید طرح های استعمارگران نیز به طور مختصر بیان می شود و اهداف روس ها و انگلیسی ها و طرح های آنها برای پیدایش بابیت، به اختصار بررسی خواهد شد.
با توجه به این که حوادث تاریخی در بستر جامعه و تحولات آن متولد می شوند، از این جهت بر اساس مباحث مبنایی اوضاع اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی دوره ظهور بابیت، به اجمال خواهد گذشت.
نیمی از مطالب این مقاله به نقش دشمنان و دست های مرموز دو کشور بیگانه روس و انگلیس در واقعه بابیت اختصاص دارد که با حمایت های مخفی و آشکار، طرح های خود را جهت رسیدن به اهداف استعماری عملی کردند و از بانیان این فتنه از بدو پیدایش شیخیه تاکنون حمایت مادی و سیاسی بی وقفه ای نمودند که در این مقاله سعی شده علاوه بر تحلیل قضایا، به شواهد تاریخی معتبر نیز استناد شود.
هدف از این تحقیق اطلاع رسانی به قشرهای مختلف درباره ریشه انحراف های اجتماعی و عقیدتی است؛ فرقه منحرف بابیت، از انحرافات مهم اجتماعی گسترده در ایران بوده که با فرهنگ و عقاید مردم ایران ارتباط تنگاتنگ داشته است. دولت های استعماری انگلیس و روس از این راه برای ضربه زدن به فرهنگ غنی و امیدبخش مهدویت در شیعه، از تمام امکانات خود استفاده کرده اند.
بهائیت، که امروزه استعمارگران به طور گسترده با بودجه های کلان در تبلیغ افکار انحرافی آن، عده ای از جوانان را اغفال می نمایند و به سوی افکار موهوم و فسادانگیز می کشانند، ریشه در اندیشه های خرافی شیخیه و جموداندیشی فرقه های مشابه دارد که باید با تفکر و تعقل برای مقابله با آنها با تمام امکانات بسیج شد.
کلیدواژگان: استبداد، استعمار، بابیت و بهائیت
-
Page 11This paper studies the crucial period following Imam Askari's martyrdom, which left the Imamiyya in conflict and divided them into several subsects.The study of these subdivisions will give some idea of the difficulties faced by the agents, the personal representatives of the twel fth Imam in giving the ultimate recognition to succession to Imam Askari in accordance with twelver belief and providing the astute leadership demanded of them in those unfavorable circumstances.During this time the role of the twelfth Imam was defined in terms of his being al-Qajm, Sahib- al-amr, al-hujja, and above all, al-Mahdi of the umma. The prolonged occultation of the twelfth Imam had given rise to the most critical period in the lives of his deputies, who were confronted with criticisms from within as well as without. The justification for the Ghayba of the twelfth Imam was going to occupy the intellectual effort of the Imamites during the years following the Imam's disappearance.
-
Page 43Along with other traditionalists such as Rene Gonon, Shwan, and Komarasomi, Dr. Nasr has illustrated the traditional world with his own special approach which has not yet been actualized, but such society is very much compatible with the Utopia that will form at the time of the reappearance of Imam Mahdi (PBUH).Because of his traditional view, Nasr believes in the transcendental unity of religions. This view is not agreeable with the governance of Imam Mahdi in the age of reappearance and therefore his honor will not accept the unity of religions.According to the fact that Nasr believes that the Islamic tradition is superior and more convenient in comparison to other religions, he choose the Islamic tradition and devoted many of his works to it. He explicates many of the bases of the Mahdawi thought as one of the divine teachings of Islam.
-
Page 75Kofa’s seminary, the greatest scientific center of the Islamic society in the first and second century A.H, was the center of many lingual, jurisprudential, and other sects. Nevertheless, we must keep in mind that the Shiite scholars and thinkers, that were mostly the students of the impeccable Imams, were the main axes of this seminary. Therefore, Imamate and specially Mahdawiat is inevitably among the important issues in this seminary. The importance of this issue is highlighted only when various sects such as “Kisaniya”, “Navoosiya”, “Fathiya”, and, “Waghifiya” claimed that some of the Imams or their children were the awaited Mahdi. In order to prove their claim, they even wrote books concerning Mahdawiyat and Imam Mahdi’s occultation. On the other hand, the great Shiite scholars wrote many works in this field to prove the essence of Mahdawiyat and reject the claim of the newly established sects. In this article, I have provided the name of most of these writings and their authors. These names are ordered chronologically based on the date of demise of the authors from the time of the establishment of Kofa’s seminary until the first years of the minor occultation, besides studying the fields of the books related to the issue of Mahdawiyat.
-
Page 135What will happen in the future considering this world and the world after death? What is man’s role in indicting the future? The second question has been usually raised for the pious people. Therefore, the monotheistic religions have answered it and projected the future of the world as very bright and beautiful. Islam has given the most complete answer to this question to all of the people of the world and especially to its own followers. Islam says that the future of man is towards felicity, justice, and reviving the beautiful human values. The Holy Quran and the traditions have accounted this promise as one of the divine customs.This article has a general review over the viewpoints concerning man’s future. I have finally posed Islam’s viewpoint. Islam promises the final victory of the indigent and the dominance of rightness and justice by the very governance of Imam Mahdi (PBUH), as the last proof of God.
-
Page 159According to the important stand of values, specifically divine values in education the present paper is based upon this theory, that one can categorize and list the Mahdawi values and provide suitable techniques for developing them in one’s private and social life by using the rich Islamic treasures. Three topics have been followed in this domain: Firstly, studying the works on values, listing Mahdawi values and finally explaining the importance of the values and the values educational techniques.Emphasizing on the role of families, the author has tried to probe into the Mahdawi values and the educational aspects of the values through library research.
-
Page 175“Salvation” and “savior” has always been an important and attractive topic for the all religions. Yet, religions might be united only in these two points and not in their explanation or their components. From the Christian point of view, man comes to this world with a handful of sins; his life in this materialistic and corrupted nature is accounted as a non blessed legacy that he has inherited from his ancestors. Man can never be rescued from this regretful situation through relying on his personal abilities or even by practicing the Moosavi method (the religion of Prophet Moses). Therefore, Jesus, as the son of God or God himself, in the garb of a human, has come to earth to save man from this corrupted nature and after being crucified and going back to the sky, he will return with the same deliverance only in addition to that, he will bring along with him the ideal of forming a government that is the Utopia of the children of Israel.