فهرست مطالب
فصلنامه مطالعات و پژوهش های شهری و منطقه ای
پیاپی 6 (پاییز 1389)
- تاریخ انتشار: 1389/10/11
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحه 1شهرهای جدید در کشورهای مختلف برحسب ضرورت ها و کارکردهای آنها احداث می شود و این سیاست می تواند از کشوری به کشور دیگر و حتی از منطقه ای در یک کشور به منطقه دیگر در همان کشور تفاوت داشته باشد و ضرورت یا عدم ضرورت آن متناسب با شرایط اقتصادی اجتماعی و فرهنگی مردم مشخص می شود. امروز، هدف از ایجاد شهرهای جدید، تحقق ایده سکونت گا ه های ایده آل یا مدینه فاضله نیست، بلکه تمرکززدایی از مراکز شهری بزرگ و ایجاد انتظام فضایی، هدف و آرمان اصلی آن است. این مقاله، با استفاده از مدل آنتروپی و تحلیل سلسله مراتبی، ضمن تحلیل شکاف های سکونتگاهی در نظام شهری استان آذربایجان شرقی، به ارزیابی نقش شهرجدید سهند در انتظام فضایی منطقه شهری تبریز می پردازد. نتایج حاکی است اگر چه احداث شهر جدید سهند مطابق با تئوری های انتظام فضایی بخصوص تنوری فضایی هیلهورست صورت گرفته است، ولی تاکنون سرمایه گذاری های هنگفت در شهر جدید سهند، تاثیر بسیار ناچیزی در تعادل بخشی به سازمان فضایی شهرها و سلسله مراتب آنها در استان داشته است و تا پایان برنامه چهارم تنها 40 درصد اهداف مورد نظر در بخش جمعیت پذیری شهرهای جدید محقق شده است. توجه به تقویت شهرهای میانی به عنوان جایگزین شهرهای جدید از جمله پیشنهادهای جدی این مقاله برای مناطق شهری بزرگ است.
کلیدواژگان: شهرهای جدید، نظام شهری، سهند، انتظام فضایی، منطقه شهری تبریز -
صفحه 19شهر کرمانشاه با جمعیتی معادل 766706 نفر در سال 138 5، روزانه 500 تا 600 تن زباله تولید می کند. این زباله ها در بخش جنوب ی شهر کرمانشاه و به فاصله حدود 15 کیلومتری از آن روی دامنه شمالی کوه سفید انباشته می شوند. آلودگی زیست - محیطی، آلودگی آب سراب قنبر و هزینه زیاد حمل زباله، از جمله مشکلات ناشی از مکان گزینی نادرست این محل به شمار می رود. در این پژوهش، سعی شده است تا به کمک GIS و با توجه به ویژگی های ژئومرفولوژی منطقه، مکان بهتری برای دفن بهداشتی زباله های شهر کرمانشاه در نظر گرفته شود. برای این کار، ابتدا نقشه ژئومرفولوژی محدوده شهرستان کرمانشاه با شناسایی هشت پهنه لندفرم، شامل: دشت سیلابی، دشت تراکمی، دشت فرسایشی هموار، دشت فرسایشی ناهموار، مخروط افکنه آبرفتی، دامنه منظم، دامنه لغزشی و دامنه نامنظم تهیه گردیده است. طبق این بررسی و با غربال شدن چهار معیار حذفی در این گونه مکان یابی ها، مانند: آب زیر زمینی، خاک، شیب و جنس زمین، دشت فرسایشی ناهموار نیمه جنوبی شهر کرمانشاه، پهنه مناسبی برای دفن بهداشتی زباله تشخیص داده شده است. سپس با استفاده از یازده متغیر: شیب، زمین شناسی، خاک، فاصله از راه، فاصله از رودخانه، کاربری اراضی، بارش، فاصله از سکونتگاه ها، جهت باد، فاصله از چاه و واحد های ژئومورفولوژی، به روش همپوشانی در محیط GIS مبادرت به انتخاب سه مکان مناسب در سطح دشت فرسایشی ناهموار بخش جنوب شرق شهر کرمانشاه و به فاصله حدود 3 کیلومتری از مرکز شهر گردید. سرانجام از طریق بررسی های میدانی، ویژگی های این سه مکان از نظر شش معیار: چشم انداز، اکولوژی، مالکیت زمین، ارزش ملک، فاصله از مراکز گردشگری، فراهم بودن خاک لازم برای دفن زباله، مشخص شدند و با توجه به معیارهای موجود در انتخاب مکان، امتیاز نهایی برای هر سایت محاسبه گردید و به ترتیب اولویت برای دفن بهداشتی زباله معرفی شدند.
کلیدواژگان: پسماندجامدشهری، دفن بهداشتی زباله، ژئومورفولوژی، کرمانشاه، مکان یابی -
صفحه 35یکی از مشکلات اساسی حادث شده در شهرهای کشور، عدم جهت دهی مناسب و علم توسعه کالبدی آنها بوده است، که آثاری، همچون: تخریب زمین های کشاورزی، رشد و گسترش شهرها در ارتفاعات با شیب های زیاد، ادغام روستاها در کالبد شهرها، مشکلات زیست- محیطی و مخاطرات طبیعی، افزایش هزینه زیرساخت ها وخدمات شهری و عدم استفاده بهینه از زمین و... را به دنبال داشته است. رعایت نکردن اصول شهرسازی یا ناتوانی در به کارگیری اصول، عدم بهره مندی مشاوران از ابزارهای قوی تحلیل مناسبت محیطی و مسائل اجتماعی، اقتصادی و حقوقی، از اهم عوامل مؤثر در این زمینه بوده است. هدف این مقاله، تعیین الگوی مناسب برای جهت دهی توسعه کالبدی شهرهای کشور است که به صورت موردی، بر روی شهر سردشت انجام شده است. نوع تحقیق توسعه ای کاربردی و روش بررسی آن توصیفی تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق محدوده 670 هکتاری اطراف شهر سردشت (جهات مختلف) بوده که با تشخیص ضرورت توسعه افقی شهر به دلیل نبود فضاهای کافی، در محیط GIS و با استفاده از روش تصمیم گیری دلفی و منطق بولین اقدام به تعیین جهت توسعه افقی شهر در آینده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که بستر و فضای جغرافیایی شهر به لحاظ شرایط طبیعی محیطی، پتانسیل اسکان جمعیت با توجه به رشد پیش بینی شده جمعیت (4/1) تا افق 1400 را نخواهد داشت. از یک طرف، محاط بودن شهر به وسیله عوارض طبیعی و ژئومورفولوژیک محیط پیرامون و از طرف دیگر، کمبودهای شدید شهر به لحاظ سرانه کاربری ها، تجهیزات، تاسیسات و امکانات و خدمات و مهمتر از همه، سرپناه(مسکن) تا افق 1400، شهر را با محدویت های جدی روبه رو می سازد.
کلیدواژگان: مدل سازی، مکان بهینه، اسکان جمعیت، توسعه کالبدی، شهر سردشت -
صفحه 55امروزه موضوع احیای بافتهای مرکزی شهرها و توسعه پایدار آن، به صورت یک مساله ای مهم در برنامه ریزی های شهری درآمده است. در طول دهه های گذشته، اتکای بیش از حد شهرسازی مدرن به نیازهای حرکت سواره و غفلت از حفظ و ساماندهی فضاهای پیاده که افول ارزشهای اجتماعی، فرهنگی، بصری و کاهش کیفیت محیط شهری را در این بافتها به همراه داشت، انتقادات زیادی از سوی صاحبنظران مسائل شهری را در مورد شهرسازی مدرن مطرح ساخته است. شدت این انتقادات بیشتر متوجه کیفیات کالبدی- فضایی و جنبه های نامطلوب اجتماعی حاصل از این نظام شهرسازی بوده است. در این راستا، از راهکارهایی که برای طرح شهر مطلوب شهروندان در برابر اوضاع نابسامان شهرسازی مدرن، در عرصه شهرسازی جهان مطرح شده، می توان به «جنبش پیاده گستری» اشاره نمود. این جنبش، نه تنها سیمای کالبدی مراکز شهری را عوض کرده، بلکه تغییرات نوینی را در ارتقای کیفیت زندگی شهری و رفتار اجتماعی مردم به وجود آورده است. در این زمینه، مقاله حاضر، با روش تحلیلی- اسنادی و با استناد به مطالعات و بررسی های میدانی در رابطه با محور پیاده تربیت، با هدف بررسی و شناخت بیشتر خاستگاه مکانی و زمانی زایش و پویش محورهای پیاده به عنوان بستر کالبدی حیات مدنی و تعاملات اجتماعی شهرها در راستای انتظام بخشی و ساماندهی مراکز کهن شهری به رشته تحریر درآمده است. یافته های تحقیق، حاکی از آن است که ساماندهی این محور در بافت مرکزی شهر موجب انطباق آن با سیاستهای پیاده گستری شده است؛ به گونه ای که پس از اجرای آن، مکانهای تجاری و کاربری های مرتبط با آن رونق گرفته است و با این روند، پیاده راه تربیت، نوید بخش چشم انداز روشن توسعه فضاهای تجاری و تفریحی بوده، با پذیرش گروه های مختلفی از شهروندان، زمینه ای برای بالا بردن کیفیت زندگی اجتماعی و غنا بخشیدن به فضای شهری در بافت قدیم فراهم نموده است.
کلیدواژگان: شهرسازی مدرن، جنبش پیاده گستری، مراکزشهری، بافت قدیم، پیاده راه تربیت -
صفحه 73گردشگری به عنوان بزرگترین و پیچیده ترین صنعت دنیا به شمار می رود. تنوع ابعاد و پیچیدگی های صنعت گردشگری متناسب با مناطق جغرافیایی، زمینه های ویژه ای برای برنامه ریزی و مدیریت گردشگری می طلبد. در مناطقی که پتانسیل های بالقوه فراوانی برای توسعه صنعت گردشگری دارند، اما روند مطلوبی را طی ننموده اند، باید به دنبال عوامل و عناصری گشت، که سبب سرعت بخشیدن به حرکت کند جریان گردشگری هستند. هر چند توسعه گردشگری در مناطق مختلف راه حل کلی برای همه مسائل نیست، اما راهبردهای نوینی پیش روی برنامه ریزان و تصمیم گیران مرتبط می گذارد، که برای توسعه پایدار و کاهش محرومیت مناطق می تواند مؤثر باشد. بر این اساس، هدف مقاله، بررسی وضعیت مناطق نمونه گردشگری در جهت محرومیت زدایی از دیدگاه اجتماعات محلی است؛ به گونه ای که سبب توسعه گردشگری و افزایش اشتغال محلی با شیوه های مشارکتی گردد. روش تحقیق، توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی و کتابخانه ای و بررسی های میدانی است. مطالعه موردی شامل منطقه نمونه گردشگردی اورامان تخت است. داده ها و اطلاعات به طرق مختلف مراجعه به سازمان ها و مراکز مرتبط و بررسی های پیمایشی و پرسشنامه جمع آوری شدند، با استفاده از شیوه ارزیابی مشارکتی (PRA) قابلیت ها و توانمندی های منطقه اورامان در زمینه ایجاد اشتغال و به تبع آن محرومیت زدایی مورد سنجش و ارزیابی قرار گرفت. آثار مؤلفه های قابل انتظار در هفت گروه عمده و 71 زیرگروه بر اساس جاذبه های گردشگری (9 دسته) منطقه اورامان در جهت محرومیت زدایی بر اساس میانگین نمره (اهمیت)، وضعیت CPM مؤلفه ها، ظرفیت ایجاد شده در منطقه و میانگین کل ارزشیابی شدند. نتایج نشان می دهد، با توجه به ویژگی های جغرافیایی و ظرفیت تحمل منطقه، ارزیابی CPM حکایت از غلبه همزمان فعالیت های بخش گردشگری در منطقه مبتنی بر الگوی زنجیره ای و منبع گرا بودن دارد.
کلیدواژگان: منطقه گردشگری، محرومیت زدایی، اورامان تخت، PRA -
اثرات آموزش های غیر رسمی بر توسعه اقتصادی روستاها (مطالعه موردی روستاهای شهرستان فریدن استان اصفهان)صفحه 95یکی از شیوه های مورد عمل وزارت جهاد کشاورزی برای افزایش میزان عملکرد و بهره وری از منابع در مناطق روستایی، برگزاری آموزشهای غیر رسمی است. این تحقیق با هدف شناسایی آثار و پیامدهای اقتصادی این آموزشها در چارچوب پژوهش ارزشیابی و با استفاده از الگوی ارزشیابی شبه تجربی انجام گرفته است. در این الگو با تکمیل 262 پرسشنامه از خانوارهای روستایی در شهرستان فریدن، در قالب گروه تجربی و شاهد، اطلاعات لازم جمع آوری و تجزیه و تحلیل شده است. نتایج تحقیق نشان داد که در شاخص افزایش تولیدات دامی، تفاوت مشاهده شده بین دو گروه معنی دار و آموزشهای غیر رسمی در زمینه افزایش تولیدات دامی فراگیران مؤثر است. در شاخص بهبود و افزایش درآمد نیز تفاوت مشاهده شده بین دو گروه معنی دار و این آموزشها در بهبود نسبی درآمد دامداران روستایی مؤثر است. در شاخص افزایش سرمایه گذاری در امور دامداری تفاوت مشاهده شده بین دو گروه در خصوص متغیرهای دریافت وام، سرمایه گذاری در احداث جایگاه دام، سرمایه گذاری در بهسازی جایگاه دام، سرمایه گذاری در خرید وسایل و تجهیزات و سرمایه گذاری در سایر فعالیتهای دامداری، معنی دار و تنها درخصوص متغیر تمایل به دریافت دام دامداری و تمایل به افزایش دام تفاوت معنی دار است. لذا با توجه به اینکه آموزشهای غیر رسمی به عنوان یکی از روش های مؤثر در بهبود و ارتقای سطح تولید و بهره وری نهایی، نوسازی شیوه های گوناگون تولید و توسعه اجتماعی و فرهنگی روستایی مؤثر است، فراهم نمودن امکانات کافی و مناسب در چهارچوب یک برنامه مشخص و مدون، ارائه این خدمات توسط اتحادیه های صنفی، شرکتهای تعاونی، سازمان های غیر دولتی همراه با رفع مسائل و مشکلات دامداران و ارائه وسایل و ابزار خاص به صورت رایگان یا یارانه دار به فراگیران مد نظر قرار گیرد.
کلیدواژگان: اثرات اقتصادی، آموزشهای غیر رسمی، دامداری روستایی، شهرستان فریدن -
صفحه 117سفرهای شغلی طولانی آونگی، نوعی از سفرهای شهری، بین شهری و یا میان شهری برای انجام شغل است که معمولا به طور روزانه انجام می پذیرد و حداقل در کوتاه مدت سفرهای ناگزیری هستند و در حوزه های مادر شهری به طور نمایان تری وجود دارند. در این مقاله، به بررسی کلی سفرهای شغلی آونگی، عوامل تداوم آن برای اهالی وزوان و در واقع، تحلیل عدم تبدیل آن به مهاجرت در شهر وزوان و تاثیر عوامل جهت جغرافیایی سفرها و میزان رضایت از این سفرها بر آن پرداخته شده است. روش تحقیق در این مطالعه به صورت پیمایشی و از طریق تکمیل پرسشنامه از شاغلین ساکن در شهر وزوان - که سفر شغلی به خارج از شهر انجام می دهند انجام شده است - برای سنجش ارتباط بین متغیرها و تاثیر آنها بر متغیر وابسته (علاقه به ادامه سفر شغلی) از آزمونهای آماری همبستگی و رگرسیون خطی استفاده شده است. در زمینه تاثیر عوامل از روش تحلیل مسیر و مدل سازی بهره گرفته شده و مدل نهایی از طریق مسیر یابی نهایی ارائه شده است. نتیجه مطالعه آن است که پدیده سفرهای شغلی خارج از شهر وزوان پدیده ای غالب است که از یک سو، ناشی از نبود فرصتهای شغلی در این شهر و از سوی دیگر، به خاطر جاذبه قوی حوزه مادر شهری اصفهان است. این امر علی رغم عدم رضایت نسبی از مشاغل و فواصل نسبتا دور مشاغل، هنوز ادامه دارد. در این میان، عامل اصلی در تداوم این سفرها، تمایل خانواده ها و خود شاغلان در باقی ماندن در شهر وزوان است. طبق داده های مربوط به فراوانی ها، 82 درصد؛ یعنی 173 نفر از افراد خانواده هایشان رضایت ناچیزی در مورد سفرهای شغلی سرپرستشان داشته اند. علی رغم آنکه اکثرمسافران شغلی یا173نفر ازآنان نیز رضایت کمی ازسفرشان دارند، ولی نتایج حاصل ازضریب رگرسیونی نشان داد که بین دو متغیر رضایت خانواده در باقی ماندن در محل سکونت، با متغیر علاقه به سفر رابطه قوی و مستقیم (672/0) وجود دارد که عامل اصلی علاقه به ادامه سفرهای شغلی درشهر وزوان است.کلیدواژگان: سفرهای آونگی، حوزه سفر، رضایت شغلی، شهر وزوان، تحلیل مسیر
-
Page 1Rapid population growth in metropolises and consequences of population concentration in one or few urban areas has been a major challenge to urban management in different countries in recent decades. The situation in developing and developed countries is of different nature; moreover, due to the centralized structure of the most developing countries and approaches merely modeled of developed countries toward population concentration challenge often haven’t had a positive reflection and led these countries to encounter a variety of other problems, in practice. During the early years after the Islamic Revolution and the beginning of the imposed war, extensive migrations began all over the country. Many farmers came to cities increasingly because of economic stagnation in villages resulted from land reform and waning of seasonal economy. In addition to farmer's migrations, there were widespread migrations from towns to large cities, mainly to the center of provinces. Configuration of the country's population was changed by these migrations, which led to fast growth of urbanization in the country. According to these conditions and upon evaluating the trends; demographers predicted that the population of cities in Iran will be doubled over the next 20 years. This paper studies the country's population variations in recent decades and considers urban system of the country. It also analyzes the affects of building new towns in Iran. In fact, at the moment, the “new towns” pattern has been accepted as a basis for organization and spatial refinement of large cities and establishing regional spatial order and balance.
-
Page 19Kermanshah city, with a population of about 766700 persons in 1385, produces 500 to 600 tons of waste per day. These rubbishes are accumulated on North Slope of Sefidkuh at a distance of about 10 kilometers from south of the city. Environmental pollution, water pollution in Qanbar spring and costly process of garbage transportation on the account of remote distance to northern part of city are some of the main reasons of inappropriate locating. Such problems cause hygienic solid waste landfill to be paid attention to by municipal managers. Choosing a suitable place is one of the most important matters for this purpose. The present research seeks to locate a better place for hygienic waste landfill in Kermanshah using GIS and considering the regional geomorphologic features.
-
Page 35Population growth in urban areas and limitations of development potentials are the problems that in many parts of the existing population (including Sardasht) takes the future horizons’ residents to the shade and significantly limits the providing of public services and vital resources and suitable residence in the distant horizons. The article deals with this issue and its goal is to determine an appropriate pattern of physical development for cities especially mountain towns. The considered case in this article is to develop physical models for Sardasht using advanced model in the GIS environment in response to research question "Where is the best place for physical development and settlement of Sardasht population in terms and conditions of urban-building?" whose answer has been discussed in this paper
-
Page 55Nowadays the renewal of central textures of the cities and their sustainable development has been a very important issue in urban planning. Among the approaches that have been presented for the favorable city for citizens in unsuitable conditions of the modern urban planning, the pedestrianization movement can be mentioned on the scope of the urban planning of the world. In this regard, by applying descriptive-inductive method through field works and studies in relation to the pedestrian axis of Tarbiat Street this paper has been written aiming at studying and more recognition of the spatio-temporal sources of the creation and dynamism of pedestrian axis as the yardstick of the physical and social interaction of the cities. The main aim is systematizing and re-arrangement of old urban centers. Results of this study indicate that the re-arrangement of this axis in the central texture of the city has made it in accordance and harmony with the pedestrianization policies, in such a way that after its implementation, the trading places and the related uses have been grown and with this trend, Tarbiat pedestrian way has shown a good standard for future in trading, business and recreational aspects and has provided a ground for improving the social life and promotion of city spaces in old textures.
-
Page 73Tourism is considered as the world's largest and most complex industry. Diversity of dimensions and complexities of the tourism industry according to geographical areas demand special bases for planning and management of tourism. In areas which have abundant potentials for tourism development, but the process has not been good. The elements which have caused slow movement of tourism must be looked for. Although, tourism development in different areas is not a general solution for all problems, but it provides planners and decision makers with new strategies that can be effective for sustainable development and reducing deprivation of regions. Accordingly, the aim of the article is to study the sample areas of tourism for eradication of poverty from the perspective of local communities, so that it may cause the development of tourism and increase in local employment in participatory manners. Research methodology is descriptive and analytical and is based on documentary data and field surveys. This case study includes the tourism sample area of Oraman -e- Takhat. Data and information are collected in different ways such as referring to relevant agencies and centers, reviewed surveys and questionnaire and are measured and evaluated using Participatory Rural Appraisal (PRA) capabilities and regional capabilities of Oraman in the field of employment creation and consequently the eradication of poverty.
-
Page 95The economic impact of non school training is studied based on three general components, that is, increase in animal products, increase in investments and increase in incomes and some indices. In increase in animal products index, the differences in variables such as number of animals held, breast feeding rate and average weight of sold or slaughtered animals in two groups (experimental and witness) is significant. But the observed difference in variables such as livestock losses, lambed animals and number of animals in 0.05 levels is not significant. Also, the difference between two groups in total index is significant, too. Therefore, it can be said that non-school trainings for increasing animal products have been effective. In improvement and increase in income index variables such as purchased animals number, sold or slaughtered animals number, lambed animals number, costs of forage, medicine and veterinary are studied and no difference between two groups is observed. But differences in general index is significant since variables of animal products have been included. Therefore, it can be concluded that non-school trainings are effective in rural rancher's relative income improvement.
-
Page 117In this paper long time commuting in a small city like Vazvan town is studied. Commuting in Vazvan is caused by lack of job in this city that makes the parents travel to Isfahan, and also there are some factors because of which people do not immigrate to the attractive city of Esfahan. In this study, the wish to travel is the dependent variable which is mostly affected by family satisfaction, will to continue a job of a profession, the feeling that there is no job in Vazvan and lack of money to live in the city in which one works.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.