فهرست مطالب

نشریه بوم شناسی کشاورزی
سال دوم شماره 1 (بهار 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/04/01
  • تعداد عناوین: 20
|
  • فخرالدین هاشمی شادگان، کورس خوشبخت، عبدالمجید مهدوی دامغانی، هادی ویسی، هومان لیاقتی صفحه 1

    تنوع زیستی از مولفه های مهم ارزیابی پایداری سیستم های کشاورزی است. همگام با افزایش یا کاهش تنوع زیستی، فراهمی خدمات اکوسیستمی در کشت بوم ها نیز تغییر می کند. متخصصان کشاورزی عوامل متعددی را بر تغییر سیستم های کشاورزی تاثیرگذار می دانند. در این مطالعه، سیستم های کشاورزی دو منطقه کوهستانی حفاظت شده و کوهپایه ای دشتی در جنوب غرب ایران از چشم انداز تنوع زیستی کشاورزی بررسی شده است. از لحاظ غنای گونه های زراعی، منطقه دشتی کوهپایه ای (میانگین 35/4 گونه در برابر 25/3 در منطقه کوهستانی) و از نظر گونه های باغی، منطقه کوهستانی حفاظت شده (میانگین 76/2 در برابر 9/0 گونه در منطقه دشتی) وضعیت بهتری داشتند. شاخص تنوع گونه ای شانون- وینر برای گونه های زراعی در روستاهای مختلف، 25/1 تا 87/1 بود که با برآوردهای پیشین در سیستم های زراعی ایران هماهنگ است. نتیجه آزمون رگرسیون ساده نشان داد که میانگین غنای گونه ای روستاها در سیستم های باغی با افزایش ارتفاع روستا از سطح دریا به طور معنی داری افزایش یافت، ولی در مورد دیگر سیستم ها روندی مشاهده نشد. به نظر می رسد در منطقه کوهستانی، سرمایه گذاری برای معیشت پایدار روستایی باید بر توسعه بخش باغبانی متمرکز شود. همچنین غنای گونه ای باغ کشت، به طور معنی داری با افزایش فاصله روستاها از مراکز شهری کاهش یافت. نتایج همچنین نشان داد، در مورد سیستم های زراعی و باغی، همبستگی مستقیمی میان غنای گونه ای این سیستم ها و درصد درآمد خانوارها از این بخش ها وجود داشته که استدلالی بر غالبیت نیافتن تک کشتی های بزرگ تجاری در این منطقه است.

    کلیدواژگان: پایداری، درآمد، سیستم های کشاورزی، غنای گونه ای، مناطق حفاظت شده
  • علیرضا آستارایی، محمد فارسی، علی پاکدین پاریزی، مرجان قائمی، فرنوش فلاحپور صفحه 12

    استفاده بهینه از ضایعات کشاورزی بعلت بازیافت و امکان تولید مواد با ارزش افزوده، مزایای اقتصادی و اکولوژیکی فراوانی را دارا می باشد. استفاده از روش بیولوژیکی به منظور تجزیه ضایعات کشاورزی روشی جدید برای بهبود قابلیت هضم این مواد و تسهیل تجزیه توسط سایر میکروارگانیسم ها می باشد. دراین مطالعه قابلیت تجزیه زیستی چندین گونه و همچنین جدایه از جنس تریکودرما روی کاه و کلش گندم انجام شد. دو هفته پس از تلقیح حدایه ها به کاه وکلش، خشک کردن آنها در دمای 75 درجه سانتی گراد، نمونه ها را وزن کرده و کاهش فیبرهای شوینده اسیدی (ADF) و فیبرهای شوینده خنثی (NDF) برای هر نمونه در اثر رشد قارچ در مقایسه با نمونه شاهد بررسی گردید. نتایج نشان داد که تجزیه زیستی ضایعات گیاهی به گونه قارچی و حتی جدایه آن بستگی دارد. NDF و ADF کاه و کلش گندم توسط گونه های تریکودرما ریسه ای، لانگی براچیاتوم بیشتر از سایر گونه ها کاهش یافت. بطور کلی کاهش NDF ضایعات کشاورزی توسط قارچ نسبت به ADF بیشتر بود. اگرچه تریکودرما ریسه ای مقدار ADF کاه و کلش گندم را کاهش بیشتری داد. بنابراین برای بهبود قابلیت هضم و همچنین کوتاه نمودن مدت زمان کمپوست سازی، تیمارکردن کاه وکلش و بقایای گندم با قارچ تریکودرما و بویژه گونه های ریسه ای و لانگی براچیاتوم می تواند از کارآیی بهتری برخوردار باشد.

    کلیدواژگان: بقایای گندم، فیبرهای شوینده اسیدی، فیبرهای شوینده خنثی، قارچ
  • سلماز رضوی دربار، امیر لکزیان، اکرم حلاج نیا، غلامحسین حق نیا صفحه 19

    استفاده از بقایای گیاهی درسیستم های کشاورزی پایدار به منظور حفظ حاصلخیزی خاک اهمیت زیادی دارد. کیفیت مواد آلی، غلظت دی اکسیدکربن و میزان نیتروژن خاک از جمله عواملی هستند که بر تجزیه بقایای گیاهی تاثیر بسزایی دارند. در این مطالعه تاثیر دو سطح دی اکسیدکربن (360 و700 پی پی ام) و دو سطح کود نیتروژن (صفر و 200 کیلوگرم کود اوره در هکتار خاک)، در شش زمان (صفر، 10، 20، 40، 60 و 90 روز) با دو تکرار با آرایش فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی بر تجزیه بقایای گندم (Triticum aestivum L.) و یونجه (Medicago sativa L.) در دو خاک با درصد آهک متفاوت (66/32 و 4/3 درصد آهک) در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. رطوبت نمونه های خاک (70 درصد ظرفبت زراعی) در طول آزمایش ثابت نگه داشته شد. میزان تجزیه بقایای گیاهی به عنوان شاخص ماده آلی خاک انتخاب گردید. نتایج نشان داد که میزان تجزیه بقایای گیاهی در هر دو خاک آهکی و غیرآهکی با افزایش غلظت دی اکسیدکربن افزایش یافت. نتایج همچنین نشان داد افزایش میزان نیتروژن در خاک سبب افزایش میزان تجزیه بقایای گندم و یونجه گردید. در تمام تیمارها میزان تجزیه بقایای گندم و یونجه در خاک آهکی بیشتر از خاک غیر آهکی بود.

  • علیرضا کوچکی، مهدی نصیری محلاتی، سرور خرم دل، سپیده انورخواه، مژگان ثابت تیموری، سارا سنجانی صفحه 27

    به منظور مطالعه شاخص های رشد شاهدانه (Cannabis sativa L.) و کنجد (Sesamum indicum L.) در دو نوع کشت مخلوط جایگزینی و افزایشی، آزمایشی در سال زراعی 88-1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل دو نوع کشت مخلوط جایگزینی (75%کنجد و 25%شاهدانه، 25%کنجد و 75%شاهدانه و 50%کنجد و 50%شاهدانه) و افزایشی (50%کنجد و 100%شاهدانه و 100%کنجد و 50%شاهدانه) و کشت خالص کنجد و شاهدانه بود. نتایج نشان داد که بیشترین میزان شاخص سطح برگ و تجمع ماده خشک شاهدانه در سری جایگزینی 50%کنجد و 50% (به ترتیب با 99/2 و 7/1921 گرم بر متر مربع) و کمترین میزان شاخص سطح برگ و تجمع ماده خشک در سری افزایشی 50%کنجد و 100%شاهدانه (به ترتیب با 06/1 و 9/929 گرم بر متر مربع) مشاهده شد. بیشترین شاخص سطح برگ و تجمع ماده خشک کنجد در کشت خالص (بترتیب با 34/1 و 27/551 گرم بر متر مربع) و کمترین میزان در سری افزایشی 50%کنجد و 100%شاهدانه (بترتیب با 23/0 و 73/51 گرم بر متر مربع) بدست آمد. بیشترین سرعت رشد گیاه در شاهدانه و کنجد بترتیب در سری جایگزینی 50%کنجد و 50%شاهدانه (58/76 گرم بر متر مربع در روز) و کشت خالص (78/22 گرم بر متر مربع در روز) مشاهده شد. بطورکلی نتایج نشان داد که کشت مخلوط شاهدانه با کنجد بدلیل سایه اندازی و ممانعت از جذب نور برای کنجد باعث کاهش رشد در مخلوط شد، بطوریکه بالاترین میزان شاخص های رشد در کشت خالص مشاهده گردید.

  • احمد زارع فیض آبادی، غلامحسین ساربان، هادی خزاعی صفحه 37

    به منظور مقایسه روش های مدیریت اکولو‍‍ژیکی کنترل علف های هرز بر بازده اقتصادی، عملکرد و اجزای آن در زراعت پنبه (Gossypium hirsutum L.)، آزمایشی در سال زراعی 86-1385 در شهرستان مه ولات خراسان رضوی در یک طرح بلوک های کامل تصادفی با 12 تیمار و 4 تکرار اجرا شد. تیمارها شامل وجین دستی، هرس، سوزاندن، دو نوبت وجین دستی، وجین دستی + هرس، وجین دستی + سوزاندن، هرس + هرس، هرس + وجین دستی، هرس + سوزاندن، وجین دستی + هرس+ سوزاندن، کنترل کامل و شاهد بدون کنترل بود. صفات مورد ارزیابی شامل ارتفاع بوته، تعداد غوزه در بوته، وزن 20 غوزه، وزن وش 20 غوزه، عملکرد وش تک بوته، عملکرد وش، تعداد و وزن خشک علف های هرز، هزینه ها، درآمد ناخالص و خالص بودند. نتایج نشان داد کلیه صفات در سطح یک درصد دارای اختلاف معنی دار بودند. تیمارهایی که شامل وجین دستی همراه با استفاده از هرس بودند، باعث 80 و 97 درصد کاهش به ترتیب در تراکم و زیست توده علف های هرز شدند. بیشترین میزان عملکرد وش پنبه در هکتار از تیمارهای کنترل کامل و وجین دستی + هرس + سوزاندن علف هرز به ترتیب با 4087 و 4051 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. ولی بیشترین هزینه کنترل علف های هرز نیز مربوط به همین دو تیمار بود که با توجه به عملکرد کل بیشتر، به ترتیب با 58/8 و 8/7 میلیون ریال در هکتار از بیشترین سود خالص نیز برخوردار بودند. کمترین درآمد خالص و عملکرد وش مربوط به تیمار شاهد بدون کنترل با 410 هزار ریال و1923 کیلوگرم در هکتار بود. بر این اساس وجین دستی + هرس + سوزاندن بهترین روش در کنترل علفهای هرز پنبه می باشد.

  • یاسر علی زاده، علیرضا کوچکی، مهدی نصیری محلاتی صفحه 45

    به منظور بررسی جذب و کارایی مصرف نور در کشت مخلوط لوبیا (Phaseolus vulgaris L.) و ریحان رویشی (Ocimum basilicum L.)، آزمایشی در سال زراعی87- 1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و پنج تیمار به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از: (1- کشت خالص لوبیا، 2- کشت خالص ریحان، 3- کشت مخلوط نواری چهار ردیف ریحان و دو ردیف لوبیا، 4- کشت مخلوط نواری چهار ردیف لوبیا و دو ردیف ریحان و 5 – کشت مخلوط ردیفی). برداشت گیاه ریحان در دو چین انجام گرفت. در این آزمایش میزان جذب نور در تیمارهای کشت مخلوط به طور معنی داری بالاتر از کشت خالص بود. کارایی مصرف نور لوبیا در کشت ردیفی (4/2 گرم بر مگاژول) بالاتر از تیمارهای دیگر بود و کمترین کارایی نور لوبیا درتیمار 4ردیف ریحان و 2ردیف لوبیا با 6/1 گرم بر مگاژول به دست آمد. در برداشت اول گیاه ریحان، کشت خالص کارایی نور بالاتری نسبت به تیمارهای دیگر داشت (27/1 گرم بر مگاژول). به طور کلی در چین دوم کارایی مصرف نور در تمامی تیمارها بالاتر از چین اول بود و کشت ردیفی با 4/3 گرم بر مگاژول بالاترین کارایی مصرف نور را به خود اختصاص داد. ضریب استهلاک نوری در این آزمایش برای ریحان 47/0 و برای لوبیا 55/0 به دست آمد. بالاترین شاخص سطح برگ لوبیا (3/4) در کشت خالص حاصل شد. بالاترین شاخص سطح برگ ریحان (2/3) در برداشت اول در کشت نواری با 4 ردیف ریحان و در چین دوم در کشت خالص (5/2) بدست آمد.

  • عبادالله مویدی شهرکی، مجید جامی الاحمدی، محمد علی بهدانی صفحه 55
  • سید محمد کاظم تهامی زرندی، پرویز رضوانی مقدم، محسن جهان صفحه 63

    به منظور اجرای هر جزء از طرح های کشاورزی ابتدا باید توجیه پذیری فنی و اقتصادی آن طرح نشان داده شود. در این مطالعه جهت آشنایی با روند مصرف انرژی در مزارع و مقدار انرژی به دست آمده از زراعت زعفران (L. Crocus sativus) در طی یک دوره پنج ساله عمر زعفران، دو پرسشنامه یکی مربوط به سال اول کاشت زعفران و دیگری مربوط به عملیات داشت و برداشت زعفران در سال دوم تا پنجم تهیه و در هر فرم سوالاتی در مورد انرژی های ورودی مستقیم و غیر مستقیم در زراعت زعفران گنجانده شد. در طی دیدار حضوری با کشاورزان، تعداد 70 نسخه پرسشنامه تکمیل گردید. نتایج به دست آمده حاکی از این امر است که بیشترین میزان انرژی مصرفی در سال اول مربوط به کود دامی با مقدار 16/91 درصد از کل انرژی مصرفی می باشد و در سال دوم تا سال پنجم، کود اوره با مقدار 67/37 درصد از کل انرژی مصرفی بیشترین مقدار را به خود اختصاص داده است. همچنین نسبت انرژی تولیدی به انرژی مصرفی در طی یک دوره پنج ساله بهره برداری زعفران برابر با 41/0 می باشد که با کشت یک ساله گیاهانی مثل گوجه فرنگی و کاهو در کشور آمریکا برابری می کند. اگرچه نسبت انرژی تولیدی به مصرفی در زراعت زعفران پایین است ولی این تحقیق نشان داد که زعفران گیاهی است که تقریبا به صورت اکولوژیک کشت می شود و به دلیل کارایی اقتصادی بالاتر نسبت به دیگر گیاهان در الگوی کشت منطقه دارد و همچنین اشتغال بسیار بالای روستاییان منطقه، می تواند نقش بسیار مهمی در اقتصاد و معیشت روستاییان داشته باشد.

  • محمد گلباشی، محسن ابراهیمی، سعید خاوری خراسانی، رجب چوکان، مهدی ضرابی صفحه 75

    امروزه برای داشتن یک نظام کشاورزی پایدار، استفاده از نهاده هایی که جنبه های اکولوژیکی نظام را بهبود بخشند و مخاطرات محیطی را کاهش دهند ضروری به نظر میرسد. در این راستا آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با شش تیمارکودی و سه تکرار در سال زراعی 88-1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد بر روی گیاه دارویی ریحان) (Ocimum basilicum L. انجام شد. تیمارها شامل تیمار شاهد (عدم کود دهی)، کود گاوی، کود گوسفندی، کود مرغی، ورمی کمپوست و کود شیمیایی بود. نتایج نشان دهنده برتری معنی دار کود آلی نسبت به شاهد و شیمیایی در بسیاری از صفات اندازه گیری شده بود. گیاهان تحت تیمار ورمی کمپوست ارتفاع بوته، عملکرد برگ، عملکرد تر و خشک اندامهای هوایی بیشتری در مقایسه با سایر تیمارها برخوردار بودند. از لحاظ درصد اسانس برگ تفاوت معنی داری بین تیمارها ملاحظه نشد. تیمار کود گاوی از لحاظ عملکرد اسانس برگ دارای بیشترین مقدار بود. در بین چین ها، بیشترین عملکرد برگ و عملکرد تر و خشک اندامهای هوایی در چین سوم مشاهده شد. بیشترین مقدار درصد اسانس برگ در چین اول و بیشترین عملکرد اسانس برگ در چین سوم که دارای بیشترین عملکرد برگ، بدست آمد. نتایج نشان داد که کود شیمیایی از نظر تاثیر بر تمام صفات اندازه گیری شده، به جز شاخص سطح سبز و وزن تر وخشک برگ در بوته، تفاوت معنی داری با شاهد نداشت.

  • علی زاده، کوچکی، نصیری محلاتی صفحه 85

    به منظور مقایسه خصوصیات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد 34 رقم ذرت (Zea mays L.) هیبرید، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مرکزتحقیقات کشاورزی ومنابع طبیعی خراسان رضوی اجرا گردید. نتایج تجزیه واریانس صفات مورد بررسی نشان داد که بین هیبریدها از نظر کلیه صفات مورد مطالعه اختلاف معنی دار (01/0p≤) وجود دارد. هیبرید تجاری سینگل کراس500 دارای بیشترین عملکرد دانه می باشد. بررسی همبستگی ساده بین صفات نشان داد عملکرد دانه بالاترین همبستگی مثبت را با صفت قطر بلال و پس از آن با صفت عمق دانه داشت. به منظور بررسی و تعیین روابط علت و معلولی صفات وارد شده به مدل رگرسیونی با یکدیگر و با عملکرد بوته، تجزیه مسیر انجام و تعیین شد که بالاترین اثرمستقیم و مثبت برعملکرد دانه مربوط به تعداد بلال در بوته می باشد. همچنین مشخص شد هرچند که تعداد دانه در ردیف بلال جزئی از عملکرد دانه در ذرت محسوب می شود، لیکن دارای کمترین اثرمستقیم بر عملکرد نسبت به سایر صفات می باشد. تجزیه به مولفه های اصلی موجب استخراج 7 مولفه شد که جمعا 85 درصد تغییرات را شامل می شدند. جهت انجام تجزیه به عامل ها از چرخش متعامد وریماکس استفاده شد و با توجه به ماهیت صفات قرارگرفته در این عامل ها، عامل اول ودوم به ترتیب خصوصیات بلال و عملکرد دانه نامگذاری شدند. تجزیه خوشه ایبه روش UPGMA هیبریدهای موردمطالعه را به پنج گروه مجزا تقسیم بندی نمود.

  • محمدجواد گل محمدی، حسن علیزاده، بیژن یعقوبی، مجید نحوی صفحه 95

    سوروف (Echinochloa oryzicola (Ard) Fisher) گونه مهاجم در شالیزارهای کشور و دارای خواص تقلیدکنندگی از برنج می باشد. به منظور بررسی اثر رقابتی گونه مهاجم سوروف و ارزیابی میزان خسارت آن در مزارع برنج، آزمایشی به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در موسسه برنج کشور در رشت در سال زرعی 1387 انجام شد. فاکتور های آزمایشی شامل سه سطح تراکم (10، 20 و 40 بوته در متر مربع) و برای برنج در تراکم رایج منطقه (20 کپه در متر مربع) می باشد. نتایج حاصل از داده های آزمایشی و مدل رگرسیونی دلالت بر این دارد که سوروف برنج باعث کاهش معنی دار عملکرد دانه، تعداد خوشه در بوته، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در سطح احتمال 1درصد گردید. با افزایش تراکم 40-0 بوته در متر مربع، کاهش عملکرد دانه تا 70 درصد را نشان داده است. میزان کاهش تعداد دانه در خوشه در تراکم های 10، 20 و 40 بوته در متر مربع به ترتیب 34، 41 و 43 درصد و میزان کاهش تعداد خوشه دربوته برنج در اثر تداخل با سوروف برنج به ترتیب 62، 64 و 62 درصد بود. تراکم های 10، 20 و 40 بوته در متر مربع بطور متوسط موجب 49، 67 و 61 درصد کاهش در تعداد پنجه برنج گردید. برنج، در تراکم 40 بوته سوروف برنج کمترین ارتفاع و در تیمار شاهد(بدون وجود علف هرز) بیشترین ارتفاع را دارد.

  • سید حسین ثنایی نژاد، علیرضا آستارایی، مرجان قائمی صفحه 103

    استفاده از فناوری سنجش از دور اغلب موجب کاهش هزینه و افزایش دقت و سرعت شده و روز به روز بر اهمیت این فناوری در راستای توسعه پایدار افزوده می شود. از این رو در تحقیق حاضر امکان استفاده از نسبت های باندی و تجزیه و تحلیل مولفه های اصلی با انگیزه دستیابی به مدلی مناسب برای پایش و مطالعه پوشش گیاهی منطقه نیشابور و بررسی رابطه پراکنش پوشش گیاهی با خصوصیات خاک مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج حاصل نشان داد که نسبت های باندی و آنالیز مولفه های اصلی نسبت به اغلب تک باندها در مطالعه و تفکیک پدیده های منطقه مورد مطالعه از قابلیت بالاتری برخوردار هستند. همچنین شاخص های مختلف در شرایط منطقه مذکور نتایج متفاوتی را ارائه می دهند، به طوری که شاخص ها با بالاترین ضریب تبیین در آشکارسازی پوشش گیاهی منطقه نقش مهمی ایفا می کنند. از طرفی روش های به کارگرفته شده بر اساس تفکیک کاربری برای مطالعه تغییرپذیری پوشش منطقه مورد مطالعه نتایج بهتری را ارائه می دهند.

  • صادق قربانی، حمیدرضا خزاعی*، محمد کافی، محمد بنایان اول صفحه 111

    کشاورزی اکولوژیک به استفاده از مواد آلی توجه دارد و اسیدهای آلی یکی از منابع مهم مواد آلی می باشند. به منظور بررسی کاربرد اسید هیومیک در آب آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت (Zea mays L.) (رقم سینگل کراس 704) آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، در سال زراعی 88-1387 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح مختلف اسید هیومیک (0، 500، 1500، 2500، 3500 و 4500 گرم در هکتار) بودند. نتایج نشان داد که اسید هیومیک بر شاخص سطح برگ، دوام سطح برگ، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، تعداد دانه در ردیف و طول بلال تاثیر معنی داری داشت، اما تاثیر آن بر شاخص برداشت، وزن هزار دانه و تعداد ردیف معنی دار نبود. تیمارهای 3500 و 4500 گرم در هکتار اسید هیومیک، به دلیل شاخص و دوام سطح برگ بالاتر، عملکرد دانه بالاتری را به خود اختصاص دادند. کمترین عملکرد دانه نیز در تیمار شاهد به دست آمد. همچنین بیشترین و کمترین عملکرد بیولوژیک نیز به ترتیب در تیمارهای 4500 گرم در هکتار و شاهد حاصل شد. افزایش عملکرد دانه به افزایش تعداد دانه در ردیف و طول بلال مربوط بود. بیشترین تعداد دانه در ردیف و همچنین طول بلال در تیمار 3500 گرم در هکتار و کمترین آنها در تیمار شاهد به دست آمد. در مجموع می توان گفت که استفاده از اسید هیومیک به دلیل اثرات مختلف فیزیولوژیکی، علاوه بر افزایش عملکرد ذرت، می تواند در جهت کاهش مصرف کودهای شیمیایی و همچنین کاهش آلودگی محیط زیست نقش مثبتی را ایفا کند و به عنوان ماده ای با منبع طبیعی در جهت پایداری و افزایش تولید محصولات زراعی مورد استفاده قرار گیرد.

  • محمدجواد ارشدی، حمیدرضا خزاعی، مهدی نصیری محلاتی، سیدامید عاقلی صفحه 119

    به منظور بررسی تاثیر مقادیر کود نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد سیب زمینی (Solanum tuberosum L.) و مطالعه اثرات مستقیم و غیرمستقیم برخی صفات مهم زراعی بر عملکرد، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه رار در سال زراعی 87-1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد که در آن برای تشخیص زمان نیاز گیاه سیب زمینی به کود نیتروژن از دستگاه کلروفیل متر استفاده شد، بطوری که کود نیتروژن سرک در دو سطح 100 و 150 کیلوگرم در هکتار بطور جداگانه در دو شاخص نیتروژن 90 و 95 درصد، با یکدیگر مقایسه شدند. نتایج نشان داد که شاخص نیتروژن 95 درصد در مقابل 90 درصد از کارایی بیشتری در افزایش عملکرد گیاه سیب زمینی برخوردار است، اما در شاخص 95 درصد، سطوح کود نیتروژن 100 و 150 کیلوگرم در هکتار اختلاف معنی داری با یکدیگر نداشتند. نتایج تجزیه علیت نشان داد که صفات میزان نیتروژن برگ و درصد غده های درشت دارای بیشترین اثر مستقیم مثبت و صفات وزن مخصوص غده و درصد غده های ریز دارای بیشترین اثر مستقیم منفی بر عملکرد غده بودند و فراهمی نیتروژن علی رغم کاهش وزن مخصوص غده، از طریق افزایش درصد غده های درشت، عملکرد غده را افزایش داد. ارزیابی ضرایب همبستگی نشان داد بین صفات قرائت های SPAD، درصد نیتروژن برگ، درصد نیتروژن غده و درصد غده های درشت با یکدیگر و همچنین بین این صفات و عملکرد، همبستگی های شدیدی وجود دارد. در مجموع به نظر می رسد مدیریت مصرف کود نیتروژن به کمک دستگاه کلروفیل متر علاوه بر تولید عملکرد غده مطلوب، بتواند سبب صرفه جویی در مصرف کودهای نیتروژن دار گردد.

    کلیدواژگان: تجزیه علیت، شاخص نیتروژن، عملکرد غده، کلروفیل متر
  • محسن ابراهیمی، محمدرضا بی همتا، عبدالهادی حسین زاده، فرنگیس خیال پرست، محمد گلباشی صفحه 129

    به منظور مطالعه سازگاری 30 ژنوتیپ لوبیا سفید (Phaseolus vulgaris L.) در شرایط آب و هوایی منطقه کرج، آزمایشی در سال زراعی 1388-1387 در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار به اجرا در آمد. هر کرت شامل چهار خط به طول تقریبی 5/2 متر بود. فاصله خطوط 50 سانتیمتر و فاصله بوته های روی خطوط پنج سانتیمتر بود. در طول دوره رشد مجموعا 18 صفت مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که ژنوتیپ ها از لحاظ کلیه صفات در سطح احتمال 1 درصد اختلاف دارند که نشان دهنده وجود تنوع کافی بین ژنوتیپ های مورد مطالعه می باشد که می تواند در مطالعات بعدی مورد استفاده قرار گیرد. نتایج مقایسه میانگین تیمارها نشان دادکه ژنوتیپ شماره 29 ازنظر صفات ارتفاع گیاه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، تعداددانه دربوته و وزن غلاف در بوته نسبت به سایر ژنوتیپ ها دارای بالاترین مقدار می باشد. نتایج همبستگی ساده صفات اندازه گیری شده نشان داد که عملکرد دانه دارای همبستگیمثبت و بسیار معنی داری با صفاتی چون وزن غلاف، عملکردبیولوژیک، تعداددانه دربوته، تعداد غلاف، ارتفاع بوته، عرض غلاف، تعداددانه درغلاف و تعداد روز تا گلدهی میباشد. تنها صفتی که همبستگی منفی با عملکرد نشان داد طول غلاف میباشد. تجزیه خوشه ایژنوتیپ ها به روش UPGMA صورت گرفت و ژنوتیپ ها به سه گروه تقسیم بندی شدند. با توجه به نتایج و خصوصیات مطلوب، ژنوتیپ های 29 و 30 برای شرایط آب و هوایی کرج قابل توصیه اند.

  • مریم آشفته بیرگی، براتعلی سیاه سر، سعید خاوری، محمد گلباشی، نفیسه مهدی نژاد، عادل علیزاده صفحه 136

    به منظور مطالعه عملکرد و اجزای عملکرد و پایداری هیبریدهای جدید خارجی ذرت دانه ای (Zea mays L.)، آزمایشی با 18 هیبرید تجاری (شامل 15 هیبرید خارجی زودرس و متوسط رس) و نیز 3 رقم هیبرید تجاری ایرانی (KSC704، KSC647، DC370) به عنوان شاهد در دو سال زراعی 88-1387 و 89-1388، در قالب دو طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی به اجرا در آمد. نتایج این آزمایش نشان داد که هیبریدهای سینگل کراس EXP1 و دابل کراس 370 با عملکرد دانه 5/16 و 1/12 تن به ترتیب برترین و ضعیف ترین هیبرید ازنظر عملکرد دانه می باشد. هیبرید EXP1 همچنین ازنظر صفات تعداد ردیف دانه در بلال، عمق دانه، طول بلال و قطر ساقه نیز برترین هیبرید بود. بررسی همبستگی ساده نشان داد که عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی داری با صفات ارتفاع بوته، ارتفاع بلال، تعداد ردیف دانه در بلال، عمق دانه، تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، طول بلال و تعداد برگ گیاه دارد. همچنین مشاهده شد که صفت درصد چوب بلال بطور منفی با عملکرد همبسته می باشند. تجزیه خوشه ایبا روش Ward’s و با استفاده از اطلاعات بدست آمده از هر دو سال انجام گرفت. نتایج نشان داد که ارقام ذرت دانه ای به چهار گروه مجزا تفکیک شدند.

  • حمیدرضا خزاعی، احمد نظامی، کوروش شجاعی نوفرست صفحه 146

    به منظور بررسی اثرات محدودیت رطوبتی برعملکرد و توزیع ماده خشک بین اندام های هوایی و ریشه ژنوتیپ های تریتیکاله (Triticosecale×Wittmack)، این آزمایش در سال1388 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل میزان رطوبت قابل دسترس خاک در دو سطح شاهد و تنش (به ترتیب آبیاری پس از تخلیه 50 و 75 درصد رطوبت قابل استفاده در منطقه ریشه) و چهار ژنوتیپ تریتیکاله (8-82-ET، 15-82-ET، 17-79-ETو92-Junillo) بودند که به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که تیمار محدودیت رطوبتی سبب کاهش معنی دار (01/0>P) عملکرد دانه به مقدار 32 درصد شد، اما اثر ژنوتیپ و اثر متقابل تیمارها تاثیر معنی داری در عملکرد نداشتند.وزن خشک کل اندام های هوایی، وزن خشک ساقه و برگ و نیز سنبله با اعمال تیمار محدودیت رطوبتی کاهش یافتند. اعمال تیمار محدودیت رطوبتی سبب کاهش معنی دار (01/0>P) عمق نفوذ ریشه گردید، بطوریکه تیمار محدودیت رطوبتی سبب حدود 16 درصد کاهش در عمق نفوذ ریشه شد. همچنین ژنوتیپ و برهمکنش محدودیت رطوبتیو ژنوتیپ تاثیر معنی داری (بترتیب 05/0>P و 01/0>P) بر عمق نفوذ ریشه داشتند. وزن خشک ریشه تحت تاثیر تیمارهای محدودیت رطوبتی و ژنوتیپ قرارگرفت (01/0>P) اما اثر متقابل ژنوتیپ و محدودیت رطوبتیبر این صفت معنی دار نبود. اعمال تیمار محدودیت رطوبتی سبب حدود 46 درصد کاهش در وزن خشک ریشه گردید. سطح کل ریشه نیز تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی و اثر متقابل آنها قرار گرفت. نسبت وزن خشک ریشه به وزن خشک اندام های هوایی تحت تاثیر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ و محدودیت رطوبتی قرار گرفت (01/0>P)، اما تیمار محدودیت رطوبتی بر این صفات اثر معنی دار آماری نداشت. در نهایت نتایج نشان داد که ژنوتیپ 8-82-ET ضمن اینکه از خصوصیات رشدی بهتری در شرایط محدودیت رطوبتی برخوردار بود، شاخص حساسیت به تنش (DSI) کمتری نیز داشت که نشان دهنده حساسیت کمتر و احتمالا پایداری بیشترعملکرد این رقم در شرایط محدودیت رطوبتی می باشد.

  • رجب چوکان، هادی حسن زاده مقدم صفحه 158

    تعداد 20 هیبرید مختلف داخلی و خارجی ذرت (Zea mays L.) از پنج گروه رسیدگی در طی دو سال (1386 و 1387) در منطقه مشهد مورد مطالعه قرار گرفتند. این بررسی بصورت کرت های یکبار خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا در آمد که در آن سه تاریخ کاشت (15 اردیبهشت- 30 اردیبهشت و 15 خرداد) در کرت های اصلی و هیبریدها در کرت های فرعی قرار داده شدند. نتایج حاصل نشان داد که کشت هیبریدهای دیررس با ریسک بالائی همراه است. در تاریخ کاشت سوم اکثر هیبریدها بجز هیبریدهای زودرس قادر به طی مراحل رشد و نمو بطور کامل نمی باشند. ارقام زودرس بویژه رقم KSC 260 در تاریخ کاشت دوم و سوم و متوسط- زودرس مثل KSC 400 در تاریخ کاشت اول و دوم می تواند بدون کاهش عملکرد جایگزین هیبرید دیررس KSC 704 گردند. رقم هیبرید KSC 260 در سال 1386 و 1387 در تاریخ کاشت سوم بترتیب با تولید 886/13 و 698/11 تن در هکتار با رطوبت مناسب قابل برداشت بود در حالیکه رقم دیررس رایج KSC 704 در همین شرایط با تولیدی معادل 007/13 و 243/16 تن در هکتار دارای رطوبت دانه حدود دو برابر رقم زودرس بود که از نظر آماری تفاوت معنی داری با عملکرد رقم زودرس نداشت.

  • حمیدرضا توکلی کاخکی، علیرضا بهشتی صفحه 168

    در سیستم های کشاورزی رایج استفاده از آفت کش ها و قارچ کش ها برای تیمار نمودن بذر بصورت گسترده ای کاربرد یافته است. این مطالعه به منظور بررسی اثر ضدعفونی بذر بر شاخص های قدرت بذر گندم بک کراس روشن در سال 1386در شرایط آزمایشگاهی به مرحله اجرا درآمد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با هشت تکرار اجراء شد. فاکتورهای مورد بررسی در این شامل مرحله آلودگی بذر به اسپور سیاهک پنهان معمولی گندم (laevis Tilletia) در دو سطح (آلودگی و عدم آلودگی)، نوع قارچ کش در چهار سطح (رئال، ویتاواکس، دیویدند و شاهد) و سه سطح مدت نگهداری بذر (30،60و 90 روز) بود. نتایج نشان داد که آلودگی بذر و نوع قارچ کش اثر معنی بر طول ساقه چه و طول ریشه چه داشت (01/0 ≤ P). اثرمدت نگهداری بذر بر صفات درصد جوانه زنی، وزن خشک گیاهچه،طول ریشه چه و طول ساقه چه معنی دار (01/0 ≤ P) بود. اثر متقابل آلودگی بذر و نوع قارچ کش ها بر شاخص های سرعت و درصد جوانه زنی،وزن خشک گیاهچه وطول ریشه چه معنی دار نبود. بر اساس این نتایج آزمایشگاهی، استفاده از قارچ کش های ضدعفونی کننده بذردر صورت عدم ضرورت نه تنها موجب خسارت احتمالی به بنیه بذر می شود بلکه، صدمات زیست محیطی را نیز بدنبال خواهد داشت. چنانچه آلودگی بذر و شیوع بیماری در مزرعه محرز باشد و باتوجه به متفاوت بودن عکس العمل ارقام مختلف گندم به بیماری سیاهک پنهان گندم و با تکیه و بهره گیری از نتایج آزمایش های مزرعه ای استفاده از قارچ کش مطلوب می تواند در جلوگیری از کاهش عملکرد موثربوده و حداقل مخاطرات زیست محیطی را بدنبال داشته باشد.

  • پریسا ناظری، علی کاشانی، کاظم خاوازی، محمدرضا اردکانی، مجتبی میرآخوری*، محمد مهدی پورسیاه بیدی صفحه 175

    به منظور بررسی تاثیر کود زیستی فسفر گرانوله به برخی صفات کمی، کیفی، عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا سفید (Phaseolus vulgaris L.) در شهرستان مهران، در سال 87-1386 آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل فاکتور استفاده از کود شیمیایی فسفر (سوپرفسفات تریپل) در چهار سطح (استفاده از 25 درصد سوپرفسفات تریپل، استفاده از 50 درصد سوپرفسفات تریپل، استفاده از 75 درصد سوپرفسفات تریپل، استفاده از 100 درصد سوپرفسفات تریپل و (تیمار عدم استفاده از سوپرفسفات تریپل) و فاکتور کود زیستی فسفر گرانوله حاوی روی در دو سطح (عدم استفاده از کود زیستی فسفر و استفاده از کود زیستی فسفر) مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشان داد که بین استفاده و عدم استفاده از کود زیستی فسفر از نظر عملکرد دانه در سطح آماری 5 درصد تفاوت معنی داری مشاهده شد و بیشترین عملکرد دانه در تیمار استفاده از کود زیستی فسفر با تولید 3/2275 کیلو گرم در هکتار نسبت به عدم استفاده از کود زیستی فسفر با تولید 1675 کیلو گرم در هکتاربود. همچنین در مقادیر مختلف کود سوپرفسفات تریپل نیز در سطح آماری 1 درصد اختلاف معنی داری مشاهده شد که نشان دهنده اثر مقادیر مختلف کود سوپرفسفات تریپل بر عملکرد دانه است که بیشترین عملکرد دانه در 75درصد مصرف کود سوپرفسفات تریپل با متوسط 2468 کیلو گرم در هکتار بدست آمد. در بررسی اثرات متقابل سطوح کود شیمیایی (سوپرفسفات تریپل) و کود زیستی فسفر از نظر بیشترین مقدار عملکرد دانه مربوط به تیمار استفاده از کود زیستی + استفاده از تیمار 75درصد کودهای شیمیایی فسفر با عملکرد دانه 3113 کیلوگرم در هکتار بود که در مقایسه با دیگر سطوح کودی معنی دار گردید. اثرات متقابل تیمار کود زیستی و سطوح کودی در مورد صفاتی همچون وزن صددانه، ارتفاع بوته، تعداد شاخه در بوته، تعداد غلاف در بوته، شاخص برداشت، تعداد دانه در بوته، عملکرد دانه و درصد پروتئین معنی دار بود.

|
  • F. Hashemi Shadegani, K. Khoshbakht, A. Mahdavi Damghani, H. Veisi, H. Liaghati Page 1

    Biodiversity is an important component in sustainability assessment of agroecosystems. Along with increasing or decreasing of biodiversity, ecosystem services in agroecosystems will be varied. Agricultural experts take into account different factors which affect agroecosystems variation. In this study, farming systems of two areas including a protected mountainous area and also a plain – hilly area in southwestern Iran from agrobiodiversity aspects are studied. In case of field crops species richness, plain – hilly area (average 4.35 versus 3.25 in mountainous area) and in horticultural systems, mountainous protected area (average 2.76 versus 0.9 species in plain area) had better situations. Shannon – Weiner index had the scores range from 1.25 to 1.87 in different villages which was harmonious with former estimations in Iran. Simple regression showed that mean horticultural species richness raised significantly with increasing altitudes, however in other systems, no significant trend were observed. It seems that in mountainous areas, investment on sustainable rural livelihood should be concentrated on gardening development. Homegardens species richness reduced significantly, in villages thar were far from urban centers. Results showed that there is significant and positive correlation between agronomic and horticultural systems regarding species richness and relative household income

  • A.R. Astaraei, M. Farsi, A. Pakdin Parizi, M. Ghaemi, F. Fallahpour Page 12

    Efficient use of agricultural wastes due to their recycling and possible production of cost effective materials, have economic and ecological advantages. A biological method used for degrading agricultural wastes is a new method for improving the digestibility of these materials and favoring the ease of degradation by other microorganisms. This research was carried out to study the possible biodegradation of wheat straw by different species and isolates of Trichoderma fungi. Two weeks after inoculation of wheat straw by different isolates, oven drying in 75◦C, the samples were weighted and (Acid Detergent Fiber) ADF and NDF (Neutral Detergent Fiber) reductions of each sample under influence of fungal growth were compared with their controls. The results showed that biodegradation of wheat straw were closely related to fungi species and also its isolates. The Reductions in NDF and ADF of wheat straw by T. reesei and T. longibrachiatum were more pronounced compared to others, although T. reesei was superior in ADF of wheat straw reduction. It is concluded that for improving in digestibility and also shortening the timing of composting process, it is recommended to treat the wheat straw with Trichoderma fungi and especially with T. reesei and T. longibrachiatum that performed well and had excellent efficiencies

  • S. Razavi Darbar, A. Lakzian, A. Halajnia, G. Haghnia Page 19

    Incorporation of plant residue in soils is considered as an important agricultural practice for maintaining soil fertility in sustainable agricultural system. CO2 levels, nitrogen fertilization and plant residues are factors which highly affect decomposition of added organic matter to soil. In this research controlled chambers were used to investigate the effects of elevated atmospheric CO2 concentrations (350 vs. 760 CO2 ppm) under two N fertilization levels (0 vs. 500 kg N ha-1) and two replicates on decomposition of wheat and alfalfa residues in two calcareous (32.66 % CaCO3) and non calcareous soils (3.4 % CaCO3) at 6 times (0, 10, 20, 40, 60 and 90) under laboratory condition. Soil moistures were adjusted at 70% of field capacity. The results showed that elevated CO2 significantly increased decomposition of residues in both calcareous and non calcareous soils. In the samples that received N fertilizer, decomposition of wheat straw and alfalfa residues increased in both soils. From the obtained results, we concluded that in all treatments the amount of decomposition of wheat straw and alfalfa residues in calcareous soil were higher than non calcareous soils.

  • A. Koocheki, M. Nassiri Mahallati, S. Khorramdel, S. Anvarkhah, M. Sabet Teimouri, S. Sanjani Page 27

    In order to evaluate the effect of intercropping with replacement and additive series for hemp (Cannabis sativa L.) and sesame (Sesamum indicum L.), a field experiment was conducted during growing season 2006-07 at the Agricultural Research Station of Ferdowsi University of Mashhad, Iran. A randomized complete block design with three replications was used. Treatments included different combinations of intercropping with replacement (75%sesame+ 25% hemp, 25%sesame+ 75% hemp, 50%sesame+ 50% hemp) and additive (50%sesame+ 100% hemp and 100%sesame+ 50% hemp) series and their monoculture. Results indicated that the highest and the lowest leaf area index (LAI) and dry matter (DM) accumulation of hemp were observed in 50% sesame+ 50% hemp (2.99 and 1921.7 g.m-2) and 50% sesame +100% hemp (1.06 and 929 g.m-2), respectively. The highest and the lowest LAI and DM accumulation of sesame were observed in monoculture (1.34 and 551.27 g.m-2) and 50%sesame+ 100% hemp (0.23 and 51.73 g.m-2), respectively. The maximum crop growth rate (CGR) of hemp and sesame were observed in 50% sesame+ 50% hemp (76.58 gm-2day-1) and monoculture (22.78 gm-2day-1), respectively. It seems that the intercropped sesame with hemp reduced the growth indices of sesame due to increasing shading on it and decreasing the absorption of radiation.

  • A. Zare Feizabadi, G. Sareban, H. Khazaei Page 37

    In order to compare of ecological management of weed control on economical income, yield and yield components of cotton (Gossypium hirsutum L.), a Randomized Complete Block design with 12 treatments and four replications was conducted in Mahvelat of Khorasan Razavi province, Iran. Treatments consisted of weeding, harrowing, burning, two times weeding, weeding + harrowing, weeding + burning, harrowing + harrowing, harrowing + weeding, harrowing + burning, weeding+ harrowing+ burning, weed free and weedy as a check treatment. Investigated traits were plant height, number of boll in plant, 20 boll weight, 20 boll cotton lint weight, cotton lint yield per plant, cotton yield, number and biomass of weeds, outcome, net and gross income. The result showed that treatments had significant effect

  • E. Moayedi Shahraki, M. Jami Al-Ahmadi, M.A. Behdani Page 55

    In order to perform each component of agricultural practices, its plan should be rationalized economically and technically. In a study for recognition patterns of energy inputs and outputs in saffron fields of Southern Khorasan, Iran, during a five years exploitation period, two questionnaires were prepared, one for the first cultivation year, and another for crop management and harvest during four subsequent years. In each questionnaire some questions were included to obtain direct and indirect inputs and outputs of energy flows in saffron fields. About seventy questionnaires were filled by direct interview with farmers. Results showed the highest energy input in the first year is supplied by farm manure which approach to 91.16% of total used energy. During four next years, however, nitrogen fertilizer (mainly as urea form) was the main energy input with 37.67% of total used energy. The daughter corms and crop shoots consist the main sources of energy outputs, as energy efficiency was 41% for a five exploitation period, which is similar to some annual crops such as tomato and lettuce in USA. Although energy efficiency of saffron production is very low in Southern Khorasan, but most of saffron fields is cultivated ecologically, with low external inputs, and this crop play an important role in rural livelihood, because of its high economic efficiency and employment than other local cultivated crops.

  • S.M.K. Tahami, P. Rezvani Moghaddam, M. Jahan Page 63

    In order to have a sustainable agriculture it is necessary to use environmental friendly inputs to improve ecological aspects of environment. Basil (Ocimum basilicum L.) is a medicinal and vegetable crop which is cultivated in different parts of the world. An experiment was conducted at Research Station, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran, in year 2009. A complete randomized block design with six treatments, and three replications was used. The treatments were: control (no fertilizer), cow manure, sheep manure, hen manure, vermin-compost and NPK fertilizers. Results showed that all studied organic manures were high in measured characters in compare with chemical fertilizer. The highest plant height, leaf yield, fresh and dry matter were obtained at vermicompost. Treatments have no significant affect on Essential oil percentage. The highest essential oil yield was obtained in cow manure treatments. Third cut and the first cut had the maximum and the minimum of leaf yield, fresh and dry shoot yield, respectively. Essential oil percentage in the first cut was significantly more than other cuts, but essential oil yield, were the highest in third cut because this cut produced highest leaf yield. There was no significant difference between chemical fertilizers and control treatment in all characters except green area index and fresh and dry leaf weight in a plant.

  • M. Golbashy, M. Ebrahimi, S. Khavari Khorasani, R. Choukan, M. Zarabi Page 75

    In order to study morphological traits, yield and yield components of 34 hybrids of corn, an experiment was carried out based on of randomized Complete Block Design with three replications under normal irrigation condition in Khorasan Razavi Agricultural Research and Natural Resources Center, Mashhad, Iran on 2009. Results of analysis of variance showed that there were significant differences between hybrids for all of traits. Results of hybrid means comparison showed that KSC500 hybrid was better than others in yield trait. Result of simple correlation between traits showed that ear diameter and kernel depth had the highest correlation with grain yield, respectively. In other to study relationship of traits in regression model with grain yield, path analysis showed that number of ear per plant had the highest direct and positive effect on grain yield. Principle component analysis was performed for corn hybrids. Seven components have been extracted, which describe 85% of traits variations. Also factor analysis (with Varimax rotation) was performed. Cluster analysis with Ward’s method, arranged hybrids into five different groups.

  • Y. Alizadeh, A. Koocheki, M. Nassiri Mahallati Page 85

    In order to study radiation use efficiency and radiation interception in intercropping of herb sweet basil (Ocimum basilicum L.) and common bean (Phaseolus vulgaris L.), an experiment was conducted at the Agricultural Research Station, Ferdowsi University of Mashhad, Iran during growing season of 2008. Treatments were 1) sole crop of bean, 2) sole crop of sweet basil, 3) strip intercropping of bean and sweet basil (four rows bean and two rows sweet basil), 4) strip intercropping of bean and sweet basil (two rows sweet basil and four rows bean), 5) row intercropping of bean and sweet basil. Sweet basil was harvested at two times during the course of experiment. For this purpose a complete randomized block design with three replications was used. Results showed that in intercrop the fraction of intercepted radiation (F) was higher than the sole crop F. radiation use efficiency (RUE) of sweet basil in intercrop treatments was increased compared to sole crop and highest RUE of sweet basil obtained in secondary harvest of row intercropping (3.4 g.MJ-1), and the highest RUE of bean obtained in row intercrop too (2.4 g.MJ-1). Light extinction coefficient of bean was obtained as 0.55 and sweet basil 0.47, respectively. The highest Leaf area index (LAI) in bean was obtained in sole crop (4.3) and the highest LAI in sweet basil in first harvest was in strip intercropping with 4 rows sweet basil (3.2) and secondary harvest was in sole crop sweet basil (2.5).

  • M.J. Golmohammadi, H. Alizadeh, B. Yaghoubi, M. Nahvi Page 95

    Early watergrass (Echinochloa oryzicola (Ard) Fisher) is an aggressive specie of Echinochloa and have mimicry chareterstics of rice. In order to evaluate competitive effect of aggressive specie of Echinochloa on Rice, an experiment was conducted at the Rice Research Institute of Rasht during 2007. The experimental design was complete randomized block with three replications. The treatment included weeds density at three densities (10, 20 and 40 plant/m2) and Rice was transplanted with local normal density (20 bunch. m-2 and each bunch included three plants). Result indicated that early water grass decreased grain yield, the number of panicle per plant, biologic yield and harvest index were significantly at possible area 1%. When density increased until 40 plant. m-2, grain yield lossed was 70%. Loss of number seed per panicle in densities 10, 20 and 40 plant/m2 was 34, 41 and 43 present and loss of number panicle per plant of rice in competition to Echinochloa was 62, 64 and 62 present respectively. Densities of 10, 20 and 40 plant. m-2 decreased average of rice height to 49, 67 and 61 present, respectively. Rice in densities 40 plant. m-2 of weed had less highest and in densities 0 plant. m-2 the highest.

  • S.H. Sanaeinejad, A. Astaraei, M. Ghaemi Page 103

    Remote sensing techniques are known as very useful methods for studying land use management in arid and semi arid areas, where undeveloped soils are dominant. These techniques can be used for determining different environmental characteristics including soil and vegetations. In this study ETM+ band ratios and Principal component analysis (PCA) were used for monitoring of vegetation cover and its disparity in relation to soil characteristics. Neyshabour area was selected as the study area. The results showed that using of vegetation indices and PCA increased regression coefficients for the model. It was also found that when the analysis is restricted to more homogenous areas, the regression coefficients were improved significantly. It was also concluded that it is possible to develop some statistical models for using of ETM+ images for monitoring vegetation cover in arid areas which are covered dispersedly

  • S. Ghorbani, H.R. Khazaei, M. Kafi, M. Bannayan Aval Page 111

    Agroecology emphasizes the use of organic materials in agriculture. The organic acids are important sources of organic materials. In order to study the effect of different levels of humic acid on yield and yield components of corn (Zea mays L.) an experiment was conducted at Research Station, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran, during 2009. The experiment was conducted with different levels of humic acid (0, 500, 1500, 2500, 3500 and 4500 g.ha-1) based on randomized complete block design with three replications. Results showed that different levels of humic acid imposed a significant effect on the yield parameters such as grain yield, biomass, leaf area index, leaf area duration, height, row number and ear length, but there were no significant effects on harvest index, 1000-grain weight, ear diagonal, and grain number per row did not have significant effect. According to the results, the highest and lowest grain yield belonged to 3500 g.ha-1 humic acid and control treatments respectively. The highest biomass production observed to 4500 g.ha-1 humic acid treatment. While the highest row number and ear length belonged to 3500 gha-1 humic acid treatments. Generally, it seems that application of humic acid due to having nutritional ingredients and different physiological effects improves corn performance and reduces environmental pollution and it could be used as a natural material to increase and stabilize field crop production.

  • M.J. Arshadi, H.R. Khazaee, M. Nassiri Mahallati, O. Agheli Page 119

    In order to investigate the effects of nitrogen fertilizer on yield and yield component of potato, (Solanum tuberosum L.) and researching for direct and indirect effects of some important agronomic traits, an experiment was conducted based on randomized complete blocks design with three replications at the Agricultural Research Station, Ferdowsi University of Mashhad, Iran, during 2008. Chlorophyll meter was used to identify the required precise time of potato to nitrogen fertilizer application. Nitrogen topdress fertilizer was applied at two levels (of 100 and 150 kgN.ha-1) and during two nitrogen index of 90 and 95 percent. Results of analysis of variance showed that 95 percent nitrogen index versus 90 percent nitrogen index has a better efficiency in increment of potato crop yield, but in 95 percent index, nitrogen fertilizer levels of 100 and 150 kgN.ha-1 did not showed significant difference in tuber yield. Results of path analysis indicated the traits of leaf nitrogen and large tuber percentage had the most positive direct effect on tuber yield and the traits of tuber specific gravity and tiny tuber percentage had the most negative direct effect on tuber yield. Supplying of nitrogen despite decrement of tuber specific gravity, increased tuber yield by increment of large tuber percentage. Assessment of correlation coefficient indicated that there are high correlations between SPAD reading, leaf nitrogen percentage and large tuber percentage and also there are high correlations between these traits and yield of potato. In general, it appeared that nitrogen fertilizer application by using chlorophyll meter, in addition to producing desirable yield of tuber, leads to make desirable quality of tuber and economy in nitrogen fertilizers application.

  • M. Ebrahimi, M.R. Bihamta, A.H. Hosseinzadeh, F. Khial Parast, M. Golbashy Page 129

    In order to study compatibility of 30 white bean genotypes under Karaj climate, an experiment was conducted based on randomized Complete Block Design with four replications. Evaluation and statistical analysis was performed for 18 important traits. Analysis of variance results showed that there are significant differences between varieties for all traits. Results of genotypes means comparison with Duncan’s multiple range test showed that genotype No. 29 was better than others in plant height, yield, and biological yield, seed no. per plant and pod weight traits. Simple correlation coefficients were significant between yield and weight of pod, biological yield, number of seed per plant, number of pod per plant, plant height, width of pod and number of seed per pod. Only pod length was negative correlated with yield between all investigated traits. Cluster analysis with UPGMA method arrangement genotypes into three groups. According to this experiment results we can recommend 29 and 30 genotypes for Karaj condition

  • M. Ashofteh Beiragi, B.A. Siah Sar, S. Khavari, M. Golbashy, N. Mehdi Nejad, A. Alizadeh Page 136

    In this study 18 corn hybrids consist of 15 new early and mid mature foreign hybrids and three commercial Iranian corn hybrids (KSC704, KSC647 and DC370) as controls were evaluated at two RCBD with three replications at the Khorasan Razavi Agricultural Research and Natural Resources Center, during 2008 -2010. Results showed that hybrid EXP1 and DC370 with 16.5 and 12.1 t.ha-1 were the best and the worst hybrids, respectively. Also, the EXP1 hybrid was better than others for no. rows, kernel depth, ear length and stem diameter. The results of simple correlation showed positive and significant correlations between grain yield with plant height, ear height, No. rows kernel depth, days to physiological maturity, ear length and leaves no. Also, we estimated negative correlation between grain yield and cob percentage. Results of cluster analysis by Wards’ method based on two years data showed that these corn varieties can be divided in four clusters.

  • H.R. Khazaei, A. Nezami, K. Shojaei- Noferest Page 146

    A study was conducted to evaluate the effects of moisture limitation on yield and dry matter distribution between shoot and root of triticale genotypes. This study was performed using a factorial experiment based on completely randomized design with four replications, in Agricultural College of Ferdowsi University of Mashhad greenhouse during 2009. Treatments were two available soil water including irrigated after 50% and 75% depletion of moisture from root zoning (as a check and moisture limitation, respectively) and four triticale genotypes (ET-82-8, ET- 82-15, Et- 79-17 and Juanillo-92). Results showed that the significant (P>0.01) decrease in grain yield due the drought stress about 32 percent, but the effects of genotypes and interaction of moisture limitation and genotypes were not significant. Total above ground dry weight, leaf plus shoot and spikelet dry weight decreased with drought moisture limitation. Moisture limitation had significant (P> 0.01) decrease in root depth about 16 percent. Also genotypes and treatment's interactions had significant effects on root depth (P>0.05). Moisture limitation and genotypes showed significant effects (P>0.01) but interactions were not significant. About 46 percent decrease on root dry weight was due from moisture limitation. Experimental treatments and their interactions had significant effects on total root area. Genotypes and interactions were significant effects (P>0.01) on root/shoot ratio, but the effect of moisture limitation was not significant. Finally, results showed that while the ET-82-8had the better growth characters, its drought susceptibility index (DSI) was lower which indicate the lower susceptibility and high yield stability of this genotype under stress conditions.

  • R. Choukan, H. Hassanzadeh Moghaddam Page 158

    Twenty local and foreign maize (Zea mays L.) hybrids in five different maturity groups were evaluated in Mashhad, Iran for two years (2007-2009). Three planting dates (5th May, 20th May and 5th June) and hybrids were arranged in a randomized complete block design as split plot arrangements, with three replications. The planting dates were in main plots and hybrids in subplots. The results indicated that late maturing hybrids will have high risk in region. In 5 June planting, non of hybrids except early maturing group, failed to reach proper maturity. Results revealed that KSC 704 can be replaced by early hybrid, KSC 260 in 20 May and 5 June plantings, as well as medium-early hybrids such as KSC 400 in 5 May and 20 May plantings. Hybrid KSC 260 in 5th June sowing, produced 13.886 and 11.698 t.ha-1 grain with proper harvestable moisture in 2007 and 2008 respectively, while, late hybrid KSC 704 produced 13.007 and 16.243 t.ha-1 grain with very high moisture, without significant grain yield.

  • H.R. Tavakoli Kakhki, A.R. Beheshti Page 168

    In conventional agricultural systems application of fungicide and pesticides for seed treatment had been extended in wide range. This study was conducted to evaluate the effects of seed treatment on seed vigor indices on back cross Roshan of wheat cultivar in vitro status during 2007. The experiment was done in a completely randomized factorial design with eight replications. Treatment were including wheat seed in two levels (contaminated with common bunt teliospores and health seeds), fungicides in four levels (Real, Vitavax, dividend and control) and seed storage time following treatment in three levels (30, 60 and 90 days) were tested in the experiment. Results revealed that contamination and fungicide affected shoot and root lengths significantly (p≤0.01). Seed storage had significant effect (p≤0.01) on germination percentage, seedling dry weight, root and shoot lengths. Interaction between contamination and fungicide was not significant for germination rate, seed germination percentage, seedling dry weight and root length. According to these laboratory results seed treatment with fungicide not only lost seed vigor but also damaged bioenvironmental indices could be expected. Whenever seeds contaminated by common bunt and epidemic of disease are definitely by emphasis on field experiment results and different reaction of wheat varieties to common bunt, utilization of favorite fungicide will be useful and yield loss and bioenvironmental hazard will be decrease

  • P. Nazeri, A. Kashani, K. Khavazi, M.R. Ardakani, M. Mirakhori, M. Pour Siah Bidi Page 175

    In order to evaluate the effect of using zinc granulated phosphorous biofertilizer on yield and yield components of white bean (Phaseolus vulgaris L.), a field experiment based on a randomized complete block design with three replications was performed. Experimental treatment were included of using phosphate and triple super phosphorous chemical fertilizer at five levels (without using of chemical fertilizer, use of %25 phosphorous chemical fertilizer, use of %50 phosphorous chemical fertilizer, use of %75 phosphorous chemical fertilizer, use of %100 phosphorous chemical fertilizer) and bio granulated phosphate fertilizer including zinc in 2 level (without using bio phosphorous fertilizer, without bio phosphorous fertilizer). Characterizations such as seed yield, the high of bush, the number of tributary branches, dry weight of bushes, whole dry weight, percentage of phosphorous and protein of seed, whole biomass and yield components were measured. Results shows that there is an significant deferent between use and not using of biological fertilizer from the view of yield components at %5 statistical level and the most yield component with producing of 2275.3k on 1000m2 was belong to use of biological fertilizer. There is a significant deference between the various amounts of phosphate chemical fertilizer at %1 statistical level. This shows the effect of various amounts of phosphate chemical fertilizer on yield components, that most yield components was obtained by using of %75 of chemical fertilizer with amount of 2468kg for 1000m2. in the survey of the reciprocal effects between fertilizer and bio fertilizer from the yield components view and depend on using of bio fertilizer and %50phosphate chemical fertilizer treatment, seed yield was 2683 kg in 1000m2, that comparing with other level of fertilizer and irrigation treatment become significant. Reciprocal effects of bio fertilizer treatment and the level of using fertilizer for some characterizations such as weight 1000 seed, high of bush, number of branches in the bush, number of pod in the bush, seed number harvested index at yield components and present age of pertain were significant.