فهرست مطالب

مجله الهیات تطبیقی
پیاپی 1 (بهار 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/04/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • عین الله خادمی، عبدالله علیزاده صفحه 1
    قاضی عبدالجبار معتقد است ایمان، انجام طاعات و واجبات و نوافل و دوری از زشتی ها و محرمات است. او ایمان را از اسماء شرعی دانسته و بر آن است که جزو اسماء مدح به شمار می آید و صاحب آن مستحق پاداش می باشد. از نگاه او ایمان دارای سه رکن قول، معرفت و عمل است و عمل جزو لاینفک ایمان بوده و مشتمل بر سه بخش انجام طاعات و واجبات، انجام نوافل و دوری از زشتی ها و محرمات می گردد. عبدالجبار معتقد است اسلام نیز همانند ایمان از اسماء شرعی و جزو اسم های مدح بوده و فرد مسلمان نیز همانند فرد مؤمن، مستحق پاداش است؛ بنابراین اسلام و ایمان بنابر رای قاضی عبدالجبار متشابهند.
    کلیدواژگان: قاضی عبدالجبار همدانی، ایمان، اسلام، اسماء شرعی، اسماء مدح و ذم، واجبات، مستحبات، محرمات
  • اعظم پرچم صفحه 21
    امروزه همه فرهیختگان و باورمندان به ادیان الهی برای نیل به تفاهم و همزیستی دینی و انسانی، مراوده و گفتگوی دانشمندان مذهبی را لازم می دانند و تاکید می کنند که انجام این گفتگو ها موجب پیدایش حس تفاهم و درک حقیقی دینی خواهد شد. طبیعی است که محور اصلی این گفتگو ها متون مقدس و حیانی است. در این میان قرآن کریم و کتاب مقدس بیشترین پیروان الهی را به خود اختصاص داده اند. از این رو، یکی از محور های اصلی، گفتگوی بین ادیان خواهد بود. این مقاله مفهوم معجزه، عناوین واهداف آن و مصادیقش را در تورات و انجیل و قرآن مورد جستجو قرار داده، بر باورهای مشترک بین مسلمانان و پیرامون کتاب مقدس توجه ویژه دارد.
    کلیدواژگان: قرآن، تورات، انجیل، معجزه، انبیا، عیسی، موسی
  • فرح رامین صفحه 37
    با توجه به ارتباط تنگاتنگ نظریه تکامل با معرفت دینی و تاثیر شگرف این نظریه در ایجاد نحله های فکری جدید در فلسفه، این مقاله پس از بررسی مختصر پیامدهای کلامی نظریه داروین، به کنکاش درباره برخی مناقشات نوین چون ابهام مفهوم تناسب، توتولوژی و کاربرد حساب احتمالات در این نظریه، تعارض قانون دوم ترمودینامیک (آنتروپی)، اطلاعات بیولوژیکال در مولکول DNA، پیچیدگی های کاهش ناپذیر، تنظیم ظریف ثوابت بنیادین طبیعت و اصل آنتروپیک با این نظریه می پردازد.
    کلیدواژگان: پیچیدگی کاهش ناپذیر، تنظیم ثوابت فیزیکی، اصل آنتروپیک، قانون آنتروپی، تناسب، احتمال گرایشی
  • فروغ سادات رحیم پور، فائزه زارعیان صفحه 59
    در فاصله میان قرن هفدهم تا نوزدهم میلادی، جهانیان شاهد ظهور علوم جدیدی بودند که هر کدام به نحوی اصول اعتقادی موحدان را به چالش می کشید و مقدمات بروز تعارض علم و دین را فراهم می آورد. از جمله نظریات علمی که در قرن نوزدهم مساله خداباوری را خدشه دار کرد، نظریه تکامل بود که توسط چارلز داروین مطرح گردید. در این پژوهش، سعی بر آن است که ضمن اشاره کوتاه به پیامدهای فلسفی-کلامی نظریه تکامل، از میان این پیامدها به تعارض میان نظریه تکامل و خداباوری با توجه به برهان نظم پرداخته شود و علل بروز این تعارض و نحوه برطرف نمودن آن از دیدگاه «کیث وارد» فیلسوف معاصر، بررسی گردد. در این خصوص، کیث وارد به عنوان فردی متدین ضمن پذیرش نظریه تکامل، از یک سو سعی به اصلاح برداشت های موحدان از اصول نظریه تکامل، بویژه اصل انتخاب طبیعی دارد و از سوی دیگر، در صدد است تا اشتباه زیست شناسان را در تحمیل بار ارزشی بر اصول تکاملی نشان داده، با تعدیل آن ها، تعارض مفروض میان نظریه تکامل و برهان نظم را برطرف نماید. بدین ترتیب، کیث وارد نشان می دهد که نه تنها تعارضی میان نظریه تکامل و خداباوری نیست، بلکه فرضیه وجود خداوند بیش از هر فرضیه دیگری می تواند مؤید نظام آفرینش مبتنی بر تکامل باشد.
    کلیدواژگان: خداباوری، برهان نظم، علت غایی، تصادف، کیث وارد
  • صفحه 77
    به عقیده برخی متفکران غربی، نشاندن انسان زمینی و مقهور در کنار خدایی آسمانی و قاهر جز به قیمت ازخود بیگانگی انسان و حلول شخصیتی بیگانه در ذهن و روان او تمام نمی شود. اساسا تلقی آدمی از الیناسیون (ازخود بیگانگی) و چگونگی آن، رابطه مستقیم با نحوه تلقی وی از انسان و ماهیت او دارد؛ البته، نوع نگاهی که انسان به خداوند دارد و خدایی که یک آیین معرفی می کند، متغیر دیگری است که در آن سوی معادله انسان و خدا، نقش تعیین کننده ای در اعتقاد به «ازخودبیگانگی» دارد. در تعالیم اسلامی، فطرت و دین دو حقیقت متناظر برهم تعریف شده اند و به عبارت دیگر، حقیقت واحدی در دو جلوه تکوین و تشریع به صورت فطرت و دین، ظهور نموده اند. در فلسفه اسلامی، خصوصا حکمت متعالیه، رابطه انسان با خدا و بلکه جهان با خدا عین ربط و تعلق است. در آموزه های وحیانی، حقیقت انسان نفخه ای الهی است. لذا با ذات الهی سنخیت تام داشته، همچنانکه خودفراموشی نتیجه مستقیم خدافراموشی است، خداباوری و خودیابی نیز پیوندی وثیق با یکدیگر دارند. در تعالیم عرفانی عارفان مسلمان هم، خداوند حقیقتی است که از من آدمی «من تر» است و لذا هرچه قرب و کشش و انجذاب به او بیشتر باشد، نه تنها آدمی از خود تهی و بیگانه نمی شود، بلکه خود را بیشتر می یابد و به سر منزل مقصود و اصل خود نائل می گردد.
    کلیدواژگان: خداباوری، ازخودبیگانگی، انسان، مادیت، خودیابی
  • امیرعباس علیزمانی، مریم دریانی اصل صفحه 97
    پرسش از «معنای زندگی» یکی از مهمترین مسائلی است که در طول تاریخ همواره مطرح شده است، اما طرح آن و نحوه پاسخ گویی به آن در دوران جدید به صورت خیلی جدی تر مورد توجه قرار گرفته است. در پاسخ به چیستی معنای زندگی نظرات مختلفی بیان شده است. در این مقاله، ما به بیان دیدگاه جان کاتینگهام در این خصوص می پردازیم. او در ابتدا اظهار می کند که زندگی فارغ از اراده انسان دارای معنای ذاتی است و آدمی باید آن را کشف کند. سپس استدلال می کند که تنها راه معنادار یافتن زندگی، ایمان به خدا و داشتن نگاه دینی به کی هان است و این که ما علی رغم تمامی شرور و ناکامی هایی که در زندگی با آنها مواجه می شویم، تنها با متدین و مؤمن بودن می توانیم همچنان احساس کنیم که زندگی ما عبث و بی معنا نیست. همچنین موانع معناداری و دلایل احساس پوچی را بیان کرده و گفته می شود که تنها راه حل تحول درونی و داشتن نگاه دینی به عالم است.
    کلیدواژگان: معنا، زندگی، ارزش اصیل، موفقیت، ایمان
  • عباس یزدانی، پریسا فیضی صفحه 109
    یکی از مهمترین مباحث فلسفه دین، مساله تنوع دینی است. دیدگاه های مختلفی در بحث تنوع دینی از سوی دین پژوهان مطرح شده است. پژوهش حاضر به بررسی و مقایسه نظریه آلوین پلنتینگا، فیلسوف دین مسیحی به عنوان مدافع نظریه انحصارگرایی دینی و علامه طباطبایی، فیلسوف و دین پژوه اسلامی پیرامون تنوع ادیان می پردازد. از بررسی آثار مختلف علامه طباطبایی می توان استنباط نمود که وی با ارائه دیدگاهی شمول گرایانه، بر این باور است که همه ادیان به نحوی بهره ای از حقیقت داشته، پیروان سایر ادیان هم می توانند اهل نجات و رستگاری باشند، اما دین اسلام به عنوان خاتم ادیان، کاملترین دین محسوب شده، از حقانیت کاملتری برخوردار است و نیز به بهترین وجه می تواند پیروان خود را به فلاح و رستگاری نائل نماید. مهمترین دلیل ایشان برای شمول گرایی این است که هدایت الهی ایجاب می کند تمام انسان ها به سعادتی در خور خویش برسند. بی شک، لازمه وسیع دانستن رحمت خداوند آن است که بیشتر انسان ها را اهل نجات بدانیم، اما آلوین پلنتینگا بر خلاف نظر علامه طباطبایی، با نگرشی انحصارگرایانه در مورد تنوع دینی، بر این باور است که فقط آموزه های یک دین دارای حقانیت بوده، صرفا یک دین می تواند دین صحیح باشد و بقیه ادیان باطل خواهند بود. او حقانیت و نجات را منحصر در دین مسیح و آموزه ها و تعالیم آن می داند و مسیحیت را دینی موجه تلقی می کند.
    کلیدواژگان: تنوع دینی، انحصارگرایی، شمول گرایی، حقانیت، نجات، طباطبایی، پلنتینگا
|
  • Page 1
    Qazi Abdoljabbar has regarded faith as performing religious duties, obligations, additional religiously recommended actions and facing evil and unlawful deeds. He, therefore, knows faith included in such religious commendable names that cause Divine reward. For him, faith is founded upon saying, knowledge and deed, the last being inseparable from it and including performing religious duties, religiously advisable deeds and becoming far from evil and unlawful deeds. He has also viewed Islam to be the same as faith. For Abdoljabbar, therefore, has considered faith and Islam as two things of resemblance.
  • Page 21
    Nowadays, all Cultivated thinkers and believers in divine religions see the dialogue among religious as necessary task in order to attain the religious and human co-existence and mutual understanding. They believe that such dialogues will bring about a sense of sympathy and a true knowledge of religion. It is clear that core of such dialogues are the revealed Scriptures. Among these Scriptures, the Holy Koran and the Bible, Possessing the greatest number of believers in the world, are the main focus of the inter- religious dialogues.This paper attempts to make a research on the concept of miracle its titles, objectivest, and instances in Koran and Bible, focusing on common beliefs among Moslems, christianst, and jews.
  • Page 37
    With regard to close relation between evolution theory and religious knowledge, and its prodigious influence on arising new schools in philosophy; this paper firstly considers the outcome of Darwin’s theologian theory in brief; secondly it talks about recent controversies such as: ambiguity of Fitness concept, tautology and the usage of probability calculation in this theory,opposition of the second law of thermodynamics (Entropy), biological information in DNA, irreducible complexity, Fine-tuning of decisive nature constant and Anthropic Principle.
  • Page 59
    About the seventeenth century till nineteenth century, the world was witnessed the emersion of modern science, that challenged the principles of theism and prepare context of conflict between science and religion. In nineteenth century one of these scientific theories that inquietude the problem of belief in God, was Darwin’s theory of evolution. In this research we are trying to mention on philosophic issue of the theory of evolution and among this consecequent, we worked conflict between the theory of evolution and belief in God according to Argument from design and then from the perspective of contemporary of philopher “Keith Ward”, we investigate the cause and the salvation this conflict. In this subject Keith Ward as religious man who accepted theory of evolution tried to rectified perceive of religious people about the theory of evolution, specially the principle of Natural Selection and on the other hand, he wanted to show the mistake of biologist who imposed value of principle of evolution and with rectified of these mater, he try to solved the conflict between the theory of evolution and belief in God, more than any other theory, can prove the creation system based on theory of evolution.
  • Page 77
    According to some Western thinkers, considering earthy and compelled human alongside with the heavenly and compelling God can result in nothing but human’s alienation and transduction of alien personality in his mind and spirit. Basically, man’s realization of alienation and its type has a close relationship with the way of consideration of human and his nature. Of course type of human regard to God and kind of God that a religion defines, is another altered factor that into the side transaction, human and God has a decisive role. In Islamic teaching human nature and religion are defined as two truth corresponding together and in other words unique truth manifest into the sight of genesis and legislation as human nature and religion. In Islamic philosophy especially Hekmah Al-Motaaliyeh (transcendental wisdom) human’s relationship with God and also universe with God, is the same as relation and dependency. In heavenly instructions, human nature is divine whiff. Therefore, it should have total congruity with divine nature. Since self- forgetfulness is the direct result of God- forgetfulness, God-belief and self- detection have strong relation with each other, too. Moreover, in the mystical instructions of the Muslims mystics, God is a truth that is closer to man than himself. And therefore, the more he is such proximity, attraction and rapture to God, not only the man becomes self- alien, but also he will recognize himself better than before and will approach to his own origin.
  • Page 97
    Questioning the ‘ Meaning of Life ’ is one of the most important issues that has been asked during the history. But how to question and answer to it is more curiously concerned in the modern time. In answering to the question ‘ what is the meaning of life? ’ there have been proposed various ideas. In this article‚ we explain the John Cottingham ’s idea on this issue. He has a religious perspective to the problem. First ‚ he explained that life has objective meaning irrespective of human will and so we must find it. So he argues that the only way of finding life meaningful is to believe in God and to have a religious view to universe. And that the only way to make us feel life is not absurd and meaningless is to be religious and faithful ‚ despite all evils and failures which we face in life. He also explained the barriers of meaningfulness and the reasons of feeling meaningless. Finally ‚ he argues that the only solution is inner change and changing our views to universe.
  • Page 109
    One of the most important issues in philosophy of religion is religious diversity. Different view points have been offered in the encounter of the religious diversity from philosophers of religion. The purpose of this research is to examine and compare Alvin Plantinga`s theory as an exclusivist view and Allameh Tabatabaee`s theory concerning religious diversity. Allameh Tabatabaee by presenting the inclusivist view believes that all religions benefit from truth and savior, but Islam considered well-known to seal of religions, is more perfect than others. His most significant argument to support the inclusivist view is that the divine widen salvation requires all human beings in different culture and religions save. While Alvin Plantinga, by exclusivist attitude maintains that only one religion can be true and only its followers can be saved. He believes that truth and salvation is based on Christian's doctrines and teachings and considered Christianity as justified religion.