فهرست مطالب

دانشور رفتار - پیاپی 36 (شهریور 1388)

دو ماهنامه دانشور رفتار
پیاپی 36 (شهریور 1388)

  • ویژه علوم تربیتی
  • تاریخ انتشار: 1388/06/01
  • تعداد عناوین: 6
|
  • ابوبکر عزیزی مقدم صفحه 1
    هدف این پژوهش، تعیین رابطه ی سلامت سازمانی مدارس با فرسودگی شغلی دبیران راهنمایی است. متغیر پیش بین سلامت سازمانی مدرسه، با هفت بعد یگانگی نهادی، نفوذ مدیر، ساخت دهی، مراعات، حمایت منابع، روحیه و تاکید علمی و متغیر ملاک (معیار) فرسودگی شغلی با سه بعد خستگی عاطفی،مسخ شخصیت و فقدان موفقیت فردی در نظر گرفته شده است. به منظور اندازه گیری متغیر ها از دو پرسشنامه1- پرسشنامه سلامت سازمانی هوی و همکارانش (O.H.I) و 2- پرسشنامه فرسودگی شغلی مزلچ و جکسون (M.B.I) استفاده شده است. جامعه آماری300 نفر دبیر مدارس راهنمایی شهرستان مهاباد در سال تحصیلی 87-86 در نظر گرفته شده است و از میان آن ها 170 نفر با روش طبقه ای انتخاب شدند. پس ازپخش پرسشنامه ها 165 پرسشنامه برگشت داده شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. روش تحقیق این پژوهش همبستگی است. برای تجزیه و تحلیل داده ها آزمون ضریب همبستگی پیرسون و جزئی، رگرسیون دو متغیره و چند متغیره، آزمونT مستقل و تحلیل واریانس یکراهه استفاده شد. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان داده است که بین دو متغیر سلامت سازمانی مدرسه و فرسودگی شغلی دبیران رابطه معکوس و معنادار وجود دارد (34/0=r و 01/0p<). همچنین با ثابت نگه داشتن متغیرهای تعدیل کننده (جنسیت، سن، سابقه خدمت و مدرک تحصیلی) رابطه دو متغیر سلامت سازمانی و فرسودگی شغلی معکوس و معنادار به دست آمد. نتایج پژوهش نشان دادکه فرسودگی شغلی با بعد نفوذ مدیر (08/0-=r و 05/0p>) رابطه معناداری ندارد. اما با ابعاد یگانگی نهادی (35/0-=r و 01/0p<)؛ رعایت (26/0-=r و 01/0p<)؛ ساخت دهی (37/0-=r و 01/0p<)، حمایت منابع (34/0-=r و 01/0p<) روحیه (65/0-=r و 01/0p<) و تاکید علمی (56/0-=r و 01/0p<) در سطح 01/0 همبستگی معکوس و معناداری را نشان داده است. در مجموع تجزیه و تحلیل یافته ها نشانگر آن است که از طریق سلامت سازمانی و ابعاد آن می توان به به تبیین و پیش بینی فرسودگی شغلی دبیران پرداخت. بنابراین محققین و مدیران سطوح مختلف سازمان های آموزشی باید بیش از پیش به سلامت سازمانی مدارس توجه کنند و در این راستا پیشنهادهایی جهت سالم سازی جو مدارس ارائه شده است
  • فیروز محمودی، اسکندر فتحی آذر، رجب اسفندیاری صفحه 23
    عملکرد تحصیلی دانش آموزان از موضوعاتی است که توجه بسیاری از محققان تربیتی را جلب کرده است. از عوامل مؤثر در عملکرد تحصیلی، شیوه تدریس معلمان و نوع و میزان ارتباط معلمان با دانش آموزان می باشد. بررسی فرایند تدریس معلمان با استفاده از مشاهده مستقیم و کدبرداری از جریان تدریس برای تعیین نوع ارتباط و تحلیل کیفیت تدریس از دهه های 50 و 60 رایج گردید که امروزه محققان زیادی از روش مشاهده مستقیم و کدبرداری مقوله ای استفاده می نمایند. در این پژوهش 60 کلاس (دبیر) از سه رشته متوسطه نظری (ریاضی-فیزیک، علوم تجربی، و ادبیات و علوم انسانی) از نواحی پنجگانه آموزش وپرورش شهر تبریز در سال تحصیلی 83-1382 به شیوه نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب و بررسی شدند. برای بررسی و تجزیه و تحلیل از شیوه تجزیه و تحلیل ارتباط کلامی فلندرز استفاده شده است. نتایج حاصل از مشاهده مستقیم فرایند تدریس نشان داد که دبیران به میزان کم از تدریس غیرمستقیم استفاده می نمایند. تفاوت معناداری بین میزان استفاده از تدریس غیرمستقیم در سه رشته متوسطه نظری مشاهده نگردید (245/1=F؛ 05/0>296/0=p).همچنین میزان سابقه تدریس دبیران در استفاده از تدریس غیرمستقیم تاثیر ندارد.در هیچ یک از عوامل دهگانه تعیین شده توسط فلندرز، جزء عامل دوم (ترغیب و تشویق) در بین دبیران در سه رشته متوسطه نظری تفاوت معناداری وجود ندارد. ولی دبیران رشته علوم انسانی نسبت به دو رشته دیگر دانش آموزان خود را ترغیب و تشویق می نمایند. نهایتا همبستگی معناداری بین تدریس غیرمستقیم و پیشرفت تحصیلی مشاهده نشد (125/0=r؛ 05/0>341/0=p)، ولی بین تدریس مستقیم و پیشرفت تحصیلی، همبستگی منفی وجود دارد (55/0-=r؛ 05/0<000/0=p).
  • محمد امینی، فریبرز صدیق ارفعی، ملوک قدمی صفحه 41
    در این پژوهش، میزان اثربخشی برنامه درسی تربیت سیاسی مقطع متوسطه از دیدگاه دبیران و دانش آموزان این مقطع در شهرستان کاشان مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. با توجه به نقش و اهمیت تربیت سیاسی در ابعاد فردی و اجتماعی، این تحقیق کوشیده است تا میزان توفیق و موفقیت برنامه درسی تربیت سیاسی مقطع متوسطه را از دیدگاه دبیران و دانش آموزان مشخص سازد. جامعه آماری این پژوهش، دبیران و دانش آموزان متوسطه شهرستان کاشان در سال تحصیلی 87-86 بوده که از طریق روش نمونه گیری خوشه ای، 350 دانش آموز و 350 دبیر انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات، از ابزار پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از شاخص های آمار توصیفی (فراوانی، میانگین، انحراف استاندارد) و برای تحلیل استنباطی داده ها از آزمون t استیودنت استفاده شده است. یافته های حاصل از این تحقیق مبین آن است که میان دیدگاه های دبیران و دانش آموزان در مورد میزان اثربخشی برنامه درسی تربیت سیاسی مقطع متوسطه تفاوت معنادار آماری وجود دارد. ضمن آنکه اطلاعات به دست آمده نشان داد که این برنامه از نظر دانش آموزان کاملا غیر اثربخش است
    کلیدواژگان: برنامه درسی، اثربخشی، تربیت سیاسی، آگاهی های سیاسی، نگرش های سیاسی، مهارت های سیاسی
  • معصومه فلاح نودهی صفحه 55
    صلح یکی از اصول و ارزش های زندگی است. صلح لحظه های صادقانه و صمیمی هر انسان است که می تواند در زندگی خود و در زندگی اجتماعی آن را تجربه کند. صلح، پیش شرط عمده ی تداوم حیات زندگی انسانی، نسل ها و ملیت ها است؛ به عبارتی بقاء نوع بشر به عنوان یک کل، اکنون به حفظ صلح و ایجاد صلح وابسته است و ضروری است که آموزش، هم شرایط و لوازم بروز جنگ و خشونت را افشا کند و هم راه هایی را که باعث تعدیل این وضعیت و خشونت می شود را افشا کند و هم راه هایی را که باعث تعدیل این وضعیت و حتی غلبه بر آن می شود، مطرح کند.
    اسناد و مدارک جمهوری اسلامی ایران که شامل سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران (1383)، اهداف کلی آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران(1385) و اهداف دوره متوسطه (1385) است در سیاستگذاری ها و برنامه ریزی ها به ویژه در برنامه ریزی های آموزش و پرورش اهمیت بسزایی دارد لذا در این پژوهش اسناد و مدارک جمهوری اسلامی ایران از لحاظ پردازش به مؤلفه های هفتگانه آموزش صلح یونسکو مورد بررسی قرار گرفته اند. مؤلفه های مورد مطالعه که از مؤلفه های آموزش صلح یونسکو هستند، عبارتند از: حقوق بشر و دموکراسی، تعاون و همبستگی، حفظ فرهنگ ها، خود و دیگران، جهان وطنی، حفاظت از محیط زیست و معنویت.
    روش تحقیق در این پژوهش از نوع کیفی است که به تحلیل محتوای اهداف سند چشم انداز بیست ساله نظام جمهوری اسلامی ایران، اهداف کلی آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران و اهداف دوره متوسطه می پردازد.
    آموزش و پرورش تنها نهاد رسمی است که مسئولیت تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان را بر عهده دارد و در نظام آموزشی کشور ما، مطالب تدوین شده در کتاب های درسی به عنوان محور اصلی برنامه آموزشی قلمداد می شود و باید بر اساس اهداف مندرج در اسناد و مدارک باشد. در سند چشم انداز بیست ساله نظام جمهوری اسلامی ایران مؤلفه های حقوق بشرودموکراسی، تعاون و همبستگی، حفظ فرهنگ ها دارای بیشترین فراوانی می باشد و به مؤلفه انترناسیونالیسم توجهی نکرده است. در اهداف کلی آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران مؤلفه خود و دیگران دارای بیشترین فراوانی و مؤلفه های حقوق بشرودموکراسی، تعاون وهمبستگی، انترناسیونالیسم، حفاظت از محیط زیست، معنویت کمترین فراوانی را به خود اختصاص داده اند. در اهداف دوره متوسطه بیشترین فراوانی مربوط به مؤلفه خود و دیگران و کمترین فراوانی مربوط به مؤلفه های انترناسیونالیسم و حفاظت از محیط زیست می باشد.
    کلیدواژگان: آموزش صلح، اسناد و مدارک جمهوری اسلامی ایران، تحلیل محتوا، مؤلفه های هفتگانه یون
  • بیژن ظهیری ناو، سوران رجبی صفحه 69
    هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی گروهی از عوامل مرتبط با کاهش انگیزه تحصیلی دانشجویان رشته زبان و ادبیات فارسی می باشد. نمونه آماری تحقیق شامل 312 نفر از دانشجویان رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی، دانشکده پردیس و دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل در سال تحصیلی 86-1385 می باشد که با استفاده از روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شده بودند. روش پژوهش همبستگی بوده و برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته، آزمون انگیزه تحصیلی، پرسشنامه سلامت روانی، پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ، امیدواری، مقیاس حمایت اجتماعی، پرسشنامه استرسورهای دانشجویی استفاده شده است. نتایج مطالعه نشان داد که 56 نفر (9/17 درصد) دارای انگیزش تحصیلی بسیار پایین هستند، 249 نفر (8/79 درصد) دارای انگیزش تحصیلی متوسط هستند و فقط 7 نفر (2/2 درصد) از انگیزش تحصیلی بالایی برخوردارند. همچنین نتایج به دست آمده با استفاده از تجزیه و تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان داد که متغیرهای مورد مطالعه توانایی پیش بینی انگیزش تحصیلی دانشجویان رشته زبان و ادبیات فارسی را دارد. با توجه به نتایج، متغیرهای عزت نفس (001/0p<)، بومی بودن (001/0p<)، تحصیلات پدر (001/0p<)، تحصیلات مادر (001/0p<)، استرسورهای خوابگاه و استرسورهای محیط به عنوان عوامل درون سازمانی (001/0p<)، جنسیت (05/0p<)، و امیدواری (05/0p<) به ترتیب اولویت می توانند انگیزش تحصیلی دانشجویان رشته زبان و ادبیات فارسی را پیش بینی کنند و سهم عزت نفس در پیش بینی انگیزش تحصیلی بالاتر از سایر متغیرها است
    کلیدواژگان: انگیزه ی تحصیلی، عملکرد تحصیلی، زبان و ادبیات فارسی، دانشجو
  • محمدحسن میرزامحمدی، مهدی سبحانی نژاد، خدیجه سیادت نژاد صفحه 81
    مقاله حاضر به بررسی آراء و اندیشه های فلسفی – تربیتی دکتر محمد باقر هوشیار و مقایسه آن با آراء و اندیشه های برخی از صاحبنظران معاصر می پردازد. روش مورد استفاده در این پژوهش، تحلیل اسنادی بوده و در این جهت کلیه منابع و مراجع موجود و مرتبط با آراء و اندیشه های هوشیار و همچنین آراء سایر دانشمندان تربیتی معاصر مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها که حاصل بررسی نه سؤال پژوهشی است نشان می دهد که مبنای اصلی اندیشه فلسفی و تربیتی هوشیار انسان است. انسان مخلوق خداست و برای رسیدن به خدا تلاش می کند این نکته محوری در آراء تربیتی هوشیار نیز نقش اصلی را ایفا می کند. بر این اساس حاصل نظام تربیتی هوشیار انسانی است که به تدریج و از طریق یک برنامه تربیتی جامع به کمال مورد نظر رسیده است. اندیشه های تربیتی هوشیار از چنان جامعیتی برخوردار است که پاسخگوی بسیاری از مسائل تعلیم و تربیت معاصر نیز می باشد. در بخش پایانی مقاله به مقایسه اندیشه فلسفی و تربیتی هوشیار با برخی اندیشه های معاصر پرداخته شده است.
    کلیدواژگان: فلسفه تعلیم و تربیت، آراء و اندیشه ها، محمد باقر هوشیار، معاصر، مقایسه
|
  • Azizi Moqaddam, A Page 1
    The main purpose of this study was to investigate the relationship between teachers’ burnout and organizational health in secondary schools of Mahabad. The dependentvariable was burnout which comprised of three elements; (a) exhaustion (b) de-personalization; (c) unaccomplishment. The independent variable was organizational health including seven dimensions of institutional integration, principal influence,consideration, initiating structure, resource support, moral and academic emphasis. The correlations were computed for the data obtained by two questionnaires: (a) Maslach Burnout Inventory (MBI) (b) Organizational Health Inventory (O.H.I).The research instruments were administered to 170 teachers, however, only 165 questionnaires were returned and utilized for analysis. To analyze the data, inferential statistics (Pearson’s correlation coefficient, Independent-Sample T-Test, One way ANOVA, LSD Test) were used. The results showed that there is a significant relationship between organizationalhealth of schools and teacher’s burnout (r=-0.34, p<0.01). Moreover, there is a significant relationship between different dimensions of organizational health (institutional integration, consideration, initiating structure, resource support, moral and academic emphasis) and teacher’s burnout (p<0.01). However, there is no significant relationship between the “principal influence” and teacher’s burnout (p>0.05).
  • Mahmoodif., Fathi Azar, E. , Esfandiari, R Page 23
    The academic performance of students is a topic that has attracted many educational administrators. Among the factors effective on improving the student's academic performance are the teacher's methods and their interaction with the students.Using direct observation, coding the teaching/learning process to determine the type of relationship, and analysis of quality were common during the 50s and 60s. Many researchers use direct observation and categorical coding, nowadays. Sixty classes of three high schools in different fields of study (Mathematics, Empirical sciences, and Humanities) were selected using stratified random sampling. The classes werefrom five different educational areas in Tabriz.Flander's interaction analysis was utilized to analyze the data.The results of direct observation revealed that teachers employed non-direct teaching less than a direct one. There was no significant difference between the use of indirect teaching and teachers’ gender. Moreover, there was no significant relationship between teachers’ experience and indirect teaching. In addition, there was no significant difference between the teachers’ experience and the three fields of study, however, teachers of humanities encouraged students to learn much more than the other two groups. Also no significant relationship was found between non-direct teaching and students academic achievements (p=0.341>0.05; r=0.125). Nevertheless, there was a negative relationship between direct teaching and academic improvement (p=0.000<0.05; r=-0.55).
  • Amini, M. , Sedigh Arfaei, F. , Ghadami M Page 41
    The purpose of this study was to evaluate the effectiveness of political education curriculum from the point of views of teachers and students in the secondary schools. Considering the role and importance of political education in the personaland social development, this study aimed at determining the success and effectiveness of political education curriculum. The target population included teachers and students in Kashan’s secondary schools in 2007-2008. Based on cluster sampling method, two samples (350 teachers and 350 students) were selected. The data were collected through a questionnaire. Later, they were analyzed by using appropriate descriptive andinferential statistics. The results indicate that there are significant differences between teachers and students views concerning the effectiveness of political education curriculum in secondary schools. In addition, the political curriculum is completelyineffective from the students’ point of view.
  • Fallah Nodehi, M Page 55
    Being a basic principal and value in an individual’s personal and social life, peace is a pure, intimate feeling experienced by everyone. It is also a requirement for the continuity of anindividual, a generation or a nation’s life. In other words, man’s survival as a whole depends on peace. Therefore, education attempts to detect the causes of war and conflict and provide the solutions to these problems.The notary and documentary sources of the Islamic Republic of Iran: “The Prospective Document for 20 Years” (2004), the “Educational General Goals of the Islamic Republic of Iran (2006) and the “High School General Goals” (2006) are based on the seven peace factors envisaged by UNESCO, i.e., “human rights and democracy”, “solidarity and cooperation”, “preserving cultures”, “self and others”, “internationalism”,“protecting environment” and “spirituality”.
  • Zahiri Naw, B. , Rajabi, S Page 69
    This study investigates the factors that reduce the academic motivation in the students “of Persian Language and Literature”. The sample included 312 male and femaleuniversity students who were selected through random multistage sampling from “Open University”, “Namin college” and “Mohaghegh Ardebili University”. The data were collectedthrough the following instruments: “A searcher Made Questionnaire”, “Inventory of School” Motivation (ISMS), “Mental Health Questionnaire” (GHQ-28), “Rosenberg selfesteem Test”, “Hopefulness Test”, “Social Support Scale”, and “Graduate Stressors Questionnaire”. The correlations indicated that 56 cases (17.9%) had low motivation, 249 cases (79.8% had average motivation, however, only 7 cases (2.2%) showedhigh motivation. Furthermore, the results of Linear Regression Analysis revealed that a number of variables, that is, selfesteem (p<0.001), being a resident (p<0.001), parents’educational level (p<0.001), stressors in the dorm, the environmental stressors which acted as inter-organizational factors (p<001), gender and hopefulness (p<0.05) may predict the academic motivation in the “Persian Language and Literature” majors. Moreover, the best indicator of motivation turned out to be self-esteem.
  • Mirza Mohammadi. Mh. , Sobhaninejad, M. , Siyadatnejad Kh Page 81
    The present study investigates Mohammad Bagher Hushiar's philosophical and educational viewpoints. Furthermore, it compares his thoughts and ideas to those of contemporarytheorists. Being a contemporary education instructor, Hushiar has had an incredible influence on education in Iran. Hence, this study aims at analyzing this great educator's thoughts and theories. The methodology used for this purpose has been documentary analysis, which fully studies all the present resources and references pertaining t`o Hushiar, as well as, other contemporary educational theorists. The findings are based on nine statements which reveal the basis of his philosophical and educational thoughts especially the basic principle that underlies all his teachings, that is, man is a creature of God who seeks to join his creator. Thus, the outcome of Hushiar's educational system is a man who gradually and through a comprehensive educational program achieves his desired perfection. Hushiar's viewpoint is so comprehensive that it is properly responsive to the most contemporary educational issues. Finally, his viewpoints in philosophy and education has been compared to some of the most contemporary thoughts in this regard.