دو ماهنامه امان
پیاپی 29 (فروردین و اردیبهشت 1390)

من این سال نو را به همه مسلمین جهان و ملت های مظلوم تحت فشار ابرقدرت ها و ملت شریف رزمنده ایران، تبریک عرض می کنم. مبارک باد بر شما ملت بپاخاسته و بیدار، که تمام توان خودتان را در مقابل قدرت های بزرگ، که همه، بسیج شده اند بر ضد شما، به میدان آوردید؛ و همان طور که در اول نهضت با هم همدست و متحد بودید، امروز هم در این سال جدید، با هم هستید. و من امیدوارم که بیشتر از پیش، با هم برادر و همفکر و هم رزمنده باشید.

تاریخ تشیع، پیوسته نظاره گر مظلومیت مجاهدانی است که همواره در سایه اندیشه و عمل، این مشعل فروزان را بر فراز جای رفعت آدمی، روشن نگاه داشته و با بذل هستی خویش، این سترگ مذهب مبارزه را سرافراز و باشکوه، بر تارک تاریخ نشانده اند. شهید آیت الله سیدمحمد باقر صدر، ستاره فروزانی است که در این هماوردگاه دشوار، تنها به اندیشیدن و نظریه پردازی بسنده نکرد و جان بر سر راه آرمان خویش نهاد و تمامی هستی خویش را نثار راهی کرد که جز به مدد همت بزرگ مردانی چون او، در جهانی سراسر ظلمت و جور، گشوده نخواهد شد. 19 فروردین سال روز شهادت چنین بزرگ مردی است.

آن روز که پادشاه اردن، مغرضانه خطر گسترش «هلال شیعی» را مطرح نمود، گمان نمی کرد که روزی آن هلال، تبدیل به ماه کاملی گردد که دوستانش و شاید خودش را یکی پس از دیگری از صفحات تیره تاریخ محو گرداند. تفاوتی نمی کند عنوان این «ماه» چه باشد، مذهب و یا ملیتش نیز همین طور، مهم این است که نوری بدیع بر انسان های خفته ای تاباند که سالیان سال است سرکوب گشته اند. به لطایف الحیل سعی شد بخواب روند تا همچون مردگان آرام و بی تفاوت باشند و به آنان قبولانده بودند که حاکم، هر که باشد، ولی امرشان است و ایشان محکوم به اطاعت اند. غافل؛ از آن که اول شرط حکومت، عدالت است و حاکمی که عادل نباشد لیاقت حکومت را ندارد چه رسد به ولایت امر.

تحلیل انقلاب ها مبتنی بر یک سلسله پیش فرض ها و تئوری هایی است که رهیافت خاصی را در فهم انقلاب اسلامی پردازش می کند. رهیافت اعتقادی و فکری یکی از عمده ترین این رهیافت ها است. در این رهیافت، فهم انقلاب اسلامی در گرو فهم خصایص مذهبی جامعه شیعی ایران می باشد. نگارنده این سطور، شکل گیری و تداوم انقلاب اسلامی را ریشه در مکتب سیاسی شیعه می داند؛ لذا به تبیین نقش آموزه مهدویت در انقلاب اسلامی ایران می پردازد.

عید نوروز از جمله اعیاد کهن ایرانیان است که حرف های ضد و نقیض زیادی درباره آن بیان شده است. عید نوروز به عنوان یکی از بزرگ ترین و با شکوه ترین اعیاد در بین مردم کشور ما و برخی از کشورهای همسایه مطرح می باشد. وجود احادیث بسیار در این خصوص از سویی و ذکر اعمالی از قبیل استحباب غسل، روزه، نماز در این روز و نام گذاری این روز به نام اهل بیت از سویی دیگر، نگارنده را به نگارش این مقاله ترغیب نموده است.

در طول سال، روزهایی وجود دارند که مردم در آن با برگزاری مراسم جشن و سرور، به شادی و لذت می پردازند. در ایران اسلامی، این جشن ها در ایام ولادت امامان معصوم رونق بیشتری می یابد. همین امر بسترساز سؤالی در ذهن است و آن اینکه جایگاه و آداب شادی در آیین حیات بخش اسلام چیست؟ در پاسخ به این سؤال، می توان این مسئله را با توجه به اجزای به هم پیوسته دین که اعم از احکام شرعی و فقهی شادی است پاسخ داد. نوشتار ذیل قصد دارد تا این موضوع را به صورت مختصر مورد بررسی و تبیین قرار دهد.

پانزده روز پیش، کسی را در همین نقطه به قتل رساندند. 1 ابرهایی سیاه، دیوانه وار به این سوی و آن سوی می روند.
چه کسی مقام شریف ابراهیم را از کنار دیوار کعبه فاصله داده است؟ و چه داستانهایی داشته ای ای سنگ سیاه!

اینترنت و فضای مجازی از بدو فراگیر شدن، گستره وسیعی از اطلاعات را در معرض همگان، نمایان ساخت و پس از آن، انواع اطلاعات اعم از صحیح و ناصحیح، خوب و بد با کمترین هزینه و توسط همگان، در معرض عموم قرار گرفت. پس از آن بود که اندیشه ها و مکاتب گوناگون از این بستر، جهت ارائه مطالب مورد نظر خویش بهره بردند و چندی نگذشت که فضای مجازی، بستری برای تقابل و جنگ همه جانبه اندیشه ها گشت. از آنجا که مذهب حقه تشیع به طور عام و عقیده مهدویت به طور خاص مخالف همه مکاتب و انگاره های انحرافی جهان است، هجمه ای همه جانبه علیه اسلام و تشیع و به طور خاص، اندیشه و دکترین مهدویت در عرصه اینترنت به راه افتاد.
این مقاله در صدد است به بررسی برخی از شیوه های مقابله دشمن با فرهنگ مهدوی در عرصه اینترنت و وب بپردازد. در پایان نیز پیشنهاداتی در مورد شیوه مقابله با این حرکات دشمن ارائه خواهد شد.

خوشبختانه در سال های بعد از پیروزی انقلاب، به دلیل حضور عینی و عملی بسیاری از عالمان متعهد و مصلحان دینی در عرصه های مختلف اجتماع و طرح و تبیین نقطه نظرات آنان در جامعه و نیز چگونگی رفتار آنان با بانوان به ویژه همسر و دخترانشان، بسیاری از ابهامات و شبهاتی که در خصوص حقوق، وظایف و تکالیف زنان در جامعه وجود داشت، پاسخی روشن داده شد؛ که می بایست این آموزه ها در تمامی شئون زندگی فردی و اجتماعی ما به کار گرفته شود. سیره عملی علما و بزرگان با همسرانشان، علاوه بر آن که الگویی برای همگان است، ارج نهادن اسلام به زنان را نیز به وضوح نشان می دهد. در این مجال به گوشه ای از منش استاد علامه شهید مرتضی مطهری در برخورد با همسر، از زبان ایشان می پردازیم؛ باشد که الگویی برای همه مهدی یاوران باشد.

از طرفی مقوله انتظار فرج، در روایات معصومین، راهبرد عصر غیبت شمرده و از طرف دیگر، نقش زنان به عنوان نیمی از جامعه اسلامی و شیعه، غیر قابل انکار است. آنچه در ذیل می خوانید گفتاری از استاد میرباقری برای تبیین جایگاه و مسئولیت زنان منتظر در عصر غیبت با توجه به تهاجم فرهنگ غرب می باشد که توسط ایشان مورد دقت و باز کاوی قرار گرفته است.

سعدی تنها از قول خود نمی گوید که: «روزی به غرور جوانی، بانگ بر مادر زدم...»این، ماجرای مکرر تاریخ، در بسیاری از خانه ها و خانواده هاست که قدر «گوهرهای خانگی» را نمی دانند و با دست خویش، آنها را می شکنند. متاسفانه انسان، فراموشکار است و گذشته خود و دیگران را زود از یاد می برد و پرده های نو و صحنه های تازه به تازه ای که جلوی چشمانش می درخشد، سبب می شود از گذشته غافل شود.

درباره تربیت کودک و نوجوان، کتاب های متنوعی نوشته شده است و علما ودانشمندان نیز در این زمینه زحمات فراوانی را متحمل شده اند اما در عصر حاضر با کمال تاسف، اهمال کاری ها و بی توجهی هایی نسبت به تربیت زیربنایی و آغازین کودک وجود دارد. غرب تلاش دارد با تربیت مسموم خود، نسل جدید را نابود و تربیت آنها را از شعاع وحی، دور و در قالب عقل و خرد سودپرست مادی محدود کند و ابزاری از آنها بسازد که تنها در جهت رشد و تکامل مادی به کار گرفته شود. این، خیانت بارترین و خوف ناک ترین خدمتی است که به نسل معاصر انجام گرفته، چرا که نسل جدید ورای نیازهای مادی، خواسته های دیگری نیز دارد و آن، تقویت بنیه معنوی و روحی آنهاست. از آن جا که خانواده، اولین جایگاه تربیت فرزند است و مادر، رکن مهم تربیت محسوب می شود، این مقاله، رسالت خانواده و به ویژه مادر را مورد بررسی قرار می دهد.

«صیانه ماشطه»، آرایشگر دختر فرعون و همسر حزقیل (مردی که در قرآن کریم، از او به عنوان «مؤمن آل فرعون » یاد شده) بود.
این بانو، در ثبات ایمان و صبر و تحمل، کاری کرد که نظیر آن در تاریخ، کمتر دیده شده است. در کتاب «خصائص الفاطمیه » روایت شده که در دولت حقه امام زمان سیزده زن برای معالجه مجروحان، به دنیا رجعت می کنند؛ که یکی از آن ها صیانه ماشطه است. در اینجا به گوشه ای از زندگی این بانوی بزرگوار اشاره می کنیم

بیل میکانیکی به گل می نشست. زمان می گذشت، اما خبری از شهدا نبود. داشتم با خودم حرف می زدم: «خدایا من هم با اینها بودم، چی شد اینها را انتخاب کردی؟ مگه ما آدم بدا دل نداریم؟ خدایا اینها چی داشتند که ما از اون بی بهره بودیم؟»توی پاکت بیل، یک تکه پارچه قرمز رنگ توجهم را جلب کرد. دویدم و برداشتمش. گل ها را از روی آن پاک کردم. جواب سؤالم بود؛ رویش نوشته بود: «عاشقان شهادت».1 اکنون در محضر کلام شهدا و وصیت های ایشانیم چرا که «این وصیت نامه ها انسان را می لرزاند و بیدار می کند».2

یکی از دغدغه های بانوان امروز و بلکه عامل اولویت دهی بسیاری از گزینش ها و انتخاب های ایشان در مسیر زندگی، چگونگی حضور و ظهور زنان در میدان بزرگی به نام جامعه و تاثیر بر این نهاد است. هدف از این نوشتار آن بوده که جایگاه و مقصود از اجتماعی بودن زن و نیز کیفیت و نحوه حضور بانوان در جامعه از منظر فرهنگ متعالی اسلام و مهدویت مورد کنکاش قرار گیرد تا زنان منتظر موعود اسلام، نسبت خود با اجتماع را به درستی تصور، و سپس شکل صحیح آن را مورد تصدیق در فکر و عمل قرار داده و در متن زندگی خویش جاری سازند. آنچه در این مجال به خوانندگان گرامی ارائه می شود، شروع و درآمدی بر این موضوع است.

19 فروردین، سالروز شهادت بنت الهدی صدر است. زندگی شهیده بنت الهدی، در بردارنده ویژگی های تابناک و درخشانی است؛ زیرا او عالمی جلیل القدر و ادیبی فاضل بود که در محضر دو برادر دانشمند و مادری وارسته و با بصیرت، رشد و پرورش یافت. وقتی دکتر بنت الشاطی مصری در سفر خود به نجف اشرف با وی ملاقات کرد از او پرسید، «از کدام دانشکده فارغ التحصیل شده ای؟» بنت الهدی صدر با تبسمی ملیح گفت: «من فارغ التحصیل مدرسه خانه مان هستم»! خانم دکتر از این پاسخ غافلگیرکننده شگفت زده شد؛ چرا که خود را در برابر اندیشمندی مسلمان می دید که در هیچ مدرسه و دانشگاهی درس نخوانده بود. آنچه در ذیل می آید، اجمالی از خاطرات خانم ام تقی الموسوی از شاگردان و دوستان نزدیک مرحومه بنت الهدی است که سال ها افتخار مجاورت و دوستی با ایشان را در کارنامه زندگی خود دارد و آنچه راوی در این مقاله آورده، تنها بخشی از آن خاطرات و گفتنی هاست که با تلخیص تقدیمتان می شود.

تازه می دیدمش. زنی حدودا چهل ساله، با وقار و خوش صحبت. چند نفری را دور خودش جمع کرده بود و برایشان با محبت حرف می زد. خانم های اطرافش نیز از مشکلاتشان می گفتند و او خطاب به آنها می گفت: «نگران نباشید. مشکلتان حل می شود. اگر من به انگشترم نگاه کنم، حالتی مثل وحی به من دست می دهد و آنوقت هر چه دعا کنم مستجاب می شود».

در آستانه ظهور، مسئولیت بسیار سنگین فعالان و منتظران امام عصر، مراقبت از خویش است؛ تا با هجوم فساد و ناهنجاری ها در جامعه، مبارزه کنند و خود را هم از تیررس دشمن بزرگ که هوای نفس و وسواس خناس، شیطان رجیم است دور نگه دارند. به همین خاطر، ائمه اطهار برای دوستداران امام عصر و منتظران حقیقی ایشان در عصر غیبت، نصایح و راه کارهایی بیان کرده اند که به اختصار برخی از آنها را به نگارش در می آوریم.

سیزدهمین روز فروردین، به روز طبیعت نامیده شده است و روشن است که وجود درختان یکی از ارکان شادابی در طبیعت است. کاشت درخت از آن رو اهمیت دارد که یکی از آموزه های دینی و از توصیه های انبیاء و اولیاء الهی بوده و خودشان نیز به آن اشتغال داشته اند. به طوری که همه انبیای الهی به گونه ای در عصر خویش، در ایجاد باغ و بستان و حفظ آن کوشا بوده اند. امام صادق می فرمایند: «خداوند هیچ پیامبری را مبعوث نکرد مگر اینکه به زراعت می پرداخت».

تناثر به معنای پراکنده شدن و از بین رفتن، و «نجوم» به معنای ستارگان است. در آداب و رسوم عرب ها پیش و پس از اسلام نام برخی سال ها را طبق حوادث و رخدادهای مهم آن سال بر می گزیدند؛ برای نمونه آن که سالی که سپاه ابرهه به خانه کعبه حمله کرد را عام الفیل نهادند.

تاریخ، در طول چهارده قرن گذشته، روزهای زیادی را در پیوند با قیام امام حسین به خود دیده است. از روزهایی که عده ای با تمام هستی به یاری امام حسین آمدند و جان فشانی کردند تا زمانی که دسته ای از اهالی کوفه به خون خواهی امام حسین قیام کردند و «توابین» لقب گرفتند، تا روزی که مختار، قاتلین حسین بن علی و یارانش را از دم تیغ گذراند و روزهایی که ائمه خود، مجلس عزا تشکیل می دادند و آن را فرصتی برای بیان آرمان ها و اهداف والای مکتب تشیع می دانستند. شیعیان، ظهور آخرین منجی الهی را نیز در راستای قیام حسینی می دانند و مهدی موعود را منتقم خون حسین بر می شمردند و هر صبح، جمعه با ندای «این الطالب بدم المقتول بکربلا» ظهورش را می طلبند. 14 ربیع الثانی (28 اسفند) سالروز قیام مختار به خون خواهی امام حسین، بود؛ این مناسبت و هم چنین پخش سریال «مختارنامه» و منتقم کرار نامیدن مختار در این سریال، بهانه ای شد تا موضوع انتقام خون حسین را در مصاحبه ای با جناب حجت الاسلام و المسلمین محمد صابر جعفری، سردبیر محترم نشریه در شماره قبل و در ادامه مصاحبه با حجت الاسلام حسن ملایی، دبیر محترم علمی نشریه، را در این شماره به گفت و گو بنشینیم.

مباحث مهدویت از جمله موضوعات جذاب و بروز می باشد که همگان طالب آن هستند، از این جهت که نگاه به آینده دارد و امید را در دل هر انسان آزادی خواه و ظلم ستیزی زنده نگه می دارد. امروزه این موضوع تقریبا در تمام دنیا و بین تمام مردم جای خود را باز کرده و اندیشمندان زیادی نیز در این عرصه وارد شده و شروع به نظریه پردازی کرده اند حتی مجموعه های دیداری و شنیداری و مؤسسات هنری زیادی با صرف هزینه های هنگفت و سر سام آور این فاز شده و سعی در القای نظرات خود برای بدست گرفتن آینده می باشند.