مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل
سال پنجم شماره 3 (پیاپی 19، تابستان 1382)

یکی از ارکان ضروری و اجتناب ناپذیر بهبود کیفیت نظام آموزشی دانشگاه ها، ارزشیابی مداوم وضعیت تحصیلی دانشجویان در دوره های مختلف است. این مطالعه به منظور بررسی وضعیت آموزشی دانشجویان رشته دندانپزشکی بابل و روند تحصیلی آنان در مقطع بالینی در ورودی های 75-1372 به انجام رسید.
این بررسی توصیفی تحلیلی به روش مقطعی بر روی تمامی 104 دانشجوی فارغ التحصیل دانشکده دندانپزشکی بابل تا سال 1381 که از طریق کنکور سراسری پذیرش شده و تمامی دروس اختصاصی خود را در این دانشکده گذرانیده بودند به انجام رسید. و پس از تکمیل اطلاعات زمینه ای، متغیرهای دروس نظری، عملی و کلی، همچنین معدل دوران علوم پایه و نمرات امتحان علوم پایه برای هر دانشجو در نظر گرفته شد. برای آنالیز داده ها از آزمونهای آماری t-test و ANOVA و همچنین ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد و P<0.05 معنی دار تلقی شد.
نتایج نشان داد که از چهار دوره دانشجویان مورد مطالعه، وضعیت تحصیلی از دوره اول (ورودی های 1372) به ورودی های آخر (1375) روند رو به رشدی داشته است. دانشجویان با بالاترین میانگین نمرات (15.64) متعلق به ورودی های 1375 بوده و پائین ترین میانگین (14.92) به ورودی های 1372 تعلق داشته است. در این مطالعه دانشجویان دختر در مقایسه با پسر، و همچنین سهمیه مناطق در مقایسه با دانشجویان با سهمیه ایثارگران از میانگین نمرات بهتری در دروس نظری، عملی، معدل دوران علوم پایه و میانگین نمرات امتحان جامع علوم پایه برخوردار بودند.
باتوجه به نتایج این بررسی، توجه به مسایلی از قبیل تکمیل کادر هیات علمی دانشکده، ایجاد فضای فیزیکی مناسب و تمرکز بخش های آموزشی در یک محل، موجب روند رو به رشد وضعیت تحصیلی دانشجویان خواهد شد.

دانشگاه ها مسوولیت خطیری در تربیت آموزش و پرورش دانشجویان دارند. ارایه مشاوره و راهنمایی تحصیلی از طریق اساتید به دانشجویان کمک خواهد کرد تا در غلبه بر مشکلاتشان فائق آیند. این مطالعه به منظور بررسی نحوه انتخاب، شرح وظایف و حدود مسوولیت اساتید راهنما از دیدگاه دانشجویان انجام شد.
این مطالعه مقطعی بر روی تمامی 275 نفر از دانشجویانی که در طی سه سال گذشته برای آنها از طریق دانشکده های تابعه در رشته های پزشکی، پرستاری، پیراپزشکی، بهداشت، توانبخشی و در سه مقطع تحصیلی دکترای عمومی، کارشناسی و کاردانی استاد راهنما تعیین شده بود، انجام شد. اطلاعات از طریق تکمیل پرسشنامه نظر خواهی مشتمل بر 45 سوال جمع آوری گردید و با استفاده از آزمون آماری کای دو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و P<0.05معنی دار تلقی شد.
از 275 نفر دانشجو، 205 نفر زن و بقیه مرد بودند. بین اشتیاق دانشجویان برای مراجعه شخصی به اساتید راهنما و جنس ارتباط معنی داری مشاهده شد %75.1. (P=0.002) نتیجه مشاوره شخصی خود را موثر دانسته اند. بین مقطع تحصیلی و تاثیر مشاوره و راهنمائی شخصی ارتباط معنی داری مشاهده شد%45.2. (P=0.002) نمونه ها مشاوره گروهی را موثر ندانستند. در خصوص شرح وحدود مسوولیت اساتید راهنما و انتظارات از آنان مشخص شد که 63.3% مداخله اساتید راهنما را در کلیه حیطه های تحصیلی، خانوادگی، اقتصادی، اجتماعی و... که به نوعی در افت تحصیلی آنها موثر است را به عنوان مسوولیت استاد راهنما تلقی کرده و 65% آنها توقع دارند که فقط در صورت درخواست آنها اساتید راهنما مداخله مستقیم داشته باشند.
با توجه به نتایج مطالعه ضرورت دارد که اساتید راهنما طبق برنامه زمان بندی شده در هر هفته و با موضوعات مشخص، در اولین ترم تحصیلی دانشجویان را با آیین نامه و مقررات آموزشی آگاه نمایند.

رشد چشمگیر تعداد فارغ التحصیلان پزشکی عمومی، انتخاب رشته های تخصصی و دسترسی بهینه به خدمات پزشکی، به ویژه پس از انقلاب فرهنگی منجر به چالش هایی در این زمینه شده است. این مطالعه به بررسی انگیزه ها و عوامل مؤثر بر انتخاب رشته تحصیلی فارع التحصیلان پزشکی عمومی پرداخته است.
این مطالعه بر روی تمام شرکت کنندگان در امتحان ورودی دستیاری در دانشگاه علوم پزشکی مازندران از طریق تکمیل پرسشنامه فارغ التحصیلی دانشکده پزشکی انجام شد. این عوامل در گروه های تخصصی نیز با هم مورد مقایسه قرار گرفتند و رابطه آنها با ویژگی های جمعیت شناختی نیز بررسی شد.
دو عاملی که بیشترین تاثیر را بر انتخاب رشته های تخصصی داشت، علاقه به، کمک به مردم با امتیاز 3.07، محتوای علمی رشته تخصصی با امتیاز 3 بود. هرینه دیه قصور پزشکی با امتیاز 0.98 کمترین تاثیر را بر انتخاب رشته داشت. بیشتر آقایان به عدم وابستگی رشته تخصصی تاکید داشتند، در حالی که خانمها بیشتر به قابل پیش بینی بودن ساعات کاری تکیه می کردند. داوطلبان سهمیه آزاد اغلب به کسب فرصت برای ایجاد تغییر در زندگی مردم توجه داشتند، اما سهمیه ایثارگران به عدم وابستگی و تمرین مسوولیتهای اجتماعی تاکید می کردند. تماس با بیمار در انتخاب داوطلبان رشته های پشتیبانی اهمیت کمتری داشت.
با عنایت به تفاوت انگیزه های انتخاب رشته تخصصی در دو جنس، از آنجا که تعداد خانم های پزشک رو به افزایش است، در آینده باید شاهد تغییرات اساسی در ساختار حرفه پزشکی باشیم. در هر صورت، دانستن سلسله مراتب عوامل موثر بر انتخاب رشته های تحصیلی و عوامل مرتبط با آنها به مسوولین مربوطه در تعیین راهبردهای مناسب برای ایجاد تغییرات مورد نظر کمک خواهد کرد.

تسط اصول و قوانین حاکم بر محیط های آموزش بالینی مانع از اتخاذ یک دیدگاه فردی نسبت به درمان بیماران، که دانشجویان پرستاری بطور نظری در دوره های آموزش دانشگاهی فراگرفته اند، می گردد و این امر از توسعه و گسترش علوم نظری پرستاری که در حقیقت منشای توسعه و پیشرفت علوم بالینی است جلوگیری می کند. این مطالعه به منظور بررسی عوامل موثر بر انطباق آموزش نظری و بالینی انجام گرفت.
این مطالعه توصیفی تحلیلی بر روی کلیه مدرسان پرستاری شاغل (30 نفر) و دانشجویان سال آخر کارشناسی پرستاری مشغول به تحصیل (44 نفر) در دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام شد. اطلاعات از طریق پرسشنامه جمع آوری و با استفاده از آزمون کای دو و ضریب همبستگی چوروف مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
از دیدگاه هر دو گروه «میزان تحصیلات مدرسان پرستاری»، «علاقه دانشجویان پرستاری به رشته تحصیلی خود»، «افزایش سطح علمی پرستاران بالینی با ایجاد دوره های باز آموزی»، «ارزشیابی بالینی دانشجویان درحین کارآموزی بالینی» موثرترین عوامل بر انطباق آموزش نظری و بالینی پرستاری بودند. در 22.5% موارد همبستگی معنی دار آماری را نشان داد و در 77.5% موارد همبستگی معنی دار دیده نشد.
با توجه به نتایج این مطالعه ارزشیابی بالینی دانشجویان در حین کارآموزی بالینی می تواند شکاف بین آموزش نظری و بالینی پرستاری را از میان بردارد. با نزدیک شدن دیدگاه های مدرسان و دانشجویان پرستاری بهتر می‎توان به رفع موانع موجود اقدام نمود.

آموزش ناکافی نیروهای متخصص می تواند جان انسانها، که دارایی اصلی یک جامعه هستند را به خطر اندازد. این مطالعه به منظور شناخت نقاط ضعف و قوت شیوه آموزش دندانپزشکی و ارزیابی مهارت دانشجویان در انجام هوشمندانه امور دندانپزشکی انجام گرفته است.
این مطالعه توصیفی تحلیلی، بصورت ارزشیابی آموزشی و با استفاده از الگوی CIPP می باشد. که بر روی کلیه دانشجویان ورودی سال 1357 رشته دندانپزشکی دانشکده های دندانپزشکی شاهد و تهران 50 نفر دانشجویان دانشکده دندانپزشکی شاهد و 84 نفر دانشجویان دانشکده دندانپزشکی تهران) انجام شد. با استفاده از پرسشنامه اطلاعات جمع آوری گردید و سپس داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
نتایج نشان داد دانشجویان گروه ترمیمی دانشگاه شاهد حدود 28% از معیار مطلوب (70%) در مقیاس خوب از نظر مسایل تئوریک عقب تر می باشند و در مقیاس عالی بالاتر از معیار مطلوب می باشند. در بخش پریو دانشجویان دانشگاه شاهد از نظر مسایل تئوریک در مقیاس خوب حدود 30 % با معیار مطلوب (70%) و از نظر توانمندی های عملی حدود 12% با معیار مطلوب (20%) اختلاف دارند. دانشجویان بخش ترمیمی دانشگاه تهران در مقیاس خوب حدود 22.5% با معیار مطلوب (70%) و از نظر توانمندی های عملی در مقیاس خوب 32% و در مقیاس 2.5% با معیار مطلوب فاصله دارند.
با توجه به نتایج مطالعه اگرچه در امر آموزش گروه های ترمیمی و پریو به موفقیت هایی دست پیدا کرده ایم ولی به اهداف آموزشی مطلوب دسترسی پیدا نکرده ایم و بازنگری سیستم و برنامه های آموزشی و ارایه راهکارهای جدید ضروری به نظر می رسد.

یکی از راه های انکار ناپذیر در ارتقای کیفیت آموزش، برنامه ریزی درسی و داشتن طرح درس است. برنامه ریزی درسی فرایندی است جهت تعیین هدفهای مناسب و تشخیص مسائل، نیازها، امکانات و محدویتهائی که برای رسیدن به آن هدفها موجود است. این تحقیق جهت تعیین نظرات اساتید در مورد برنامه ریزی درسی انجام گردید.
این مطالعه بر روی 53 نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی سمنان انجام شد. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه شامل 8 سوال دموگرافیک و 24 سوال برای تعیین نظرات افراد جمع آوری گردید.
براساس نتایج این مطالعه 88% افراد با تدوین طرح درس قبل از شروع دوره آموزشی موافق اند. ولی حجم کار زیاد را مانع تهیه طرح درس می دانند. 60.4% از افراد تمام جلسات درس خود را براساس طرح درس تدوین شده تدریس نموده و آنرا در ارتقای کیفی تدریس خود موثر می دانند، ولی 49.1% آنان از اینکه طرح درس در ابتدای دوره آموزشی در اختیار دانشجویان قرار گیرد، مخالفند.
چنانچه اساتید از امتیازات داشتن طرح درس آگاهی یابند، مسلما از اینکه آنرا در اختیار دانشجویان قرار دهند استقبال خواهند نمود، همچنین با توجه به درخواست اساتید به برگزاری بعضی از کارگاه های آموزشی مانند طرح درس نویسی و روش های نوین تدریس لازم است توسط مسوولان نیز به این نیاز پاسخ داده شود.

عامل ایدز (ویروس (HIV پس از ورود به بدن با همه به سلول های دفاعی بدن باعث از هم پاشیدگی سیستم ایمنی سلولی گردیده و دفاع بدن را در برابر بیماری مختل می سازد. از آنجایی که 90% آلودگی های جدید مربوط به کشورهای در حال توسعه می باشد. این مطالعه به منظور تعیین سطح آگاهی و نگرش دانشجویان مامایی و پرستاری در مورد ایدز انجام گرفت.
این مطالعه توصیفی تحلیلی است بر روی 150 نفر از دانشجویان مامایی و پرستاری سال دوم به بالا (دانشگاه آزاد و دولتی شهر بابل) انجام گرفت. نمونه ها بطور تصادفی انتخاب و توسط پرسشنامه ای آگاهی و نگرش آنها مورد بررسی قرار گرفت. همچنین ارتباط بین سطح آگاهی با رشته تحصیلی و نوع دانشگاه و سال تحصیلی نیز توسط آزمون آماری کای دو مورد بررسی قرار گرفت و برای تعیین ارتباط بین آگاهی و نگرش از ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردید.
در این مطالعه تمامی واحدهای پژوهش، اطلاعاتی در مورد ایدز کسب کرده بودند و بیشتر دانشجویان تنها منبع کسب اطلاعاتشان رسانه های جمعی بود (58%) و هیچکدام از آگاهی در سطح عالی برخوردار نبودند ولی بیشترین فراوانی نسبی مربوط به سطح آگاهی خوب بوده است. بین سطح آگاهی با رشته تحصیلی و نوع دانشگاه ارتباط معنی داری وجود داشت (P<0.05). اما بین سطح آگاهی با سال تحصیلی ارتباط معنی داری وجود نداشت. هیچکدام از واحد های پژوهش نسبت به ایدز نگرش صحیحی نداشتند. بین نوع نگرش با رشته تحصیلی و سال تحصیلی و نوع دانشگاه ارتباط معنی داری یافت نشد. ضریب همبستگی پیرسون بین آگاهی و نگرش ارتباط مستقیم نشان داد.
با توجه به یافته های این مطالعه آموزش های دوره دانشگاه تاثیر چندانی بر سطح آگاهی آنها نداشته و با توجه به پاندمی ایدز بایستی در مورد این بیماری اطلاعات بیشتری به تمامی اقشار جامعه به خصوص دانشجویان علوم پزشکی، ارایه گردد. پیشنهاد می شود این اطلاعات در قالب یک واحد درسی گنجانده شود.

نتایج امتحانات نه تنها برای قضاوت درباره عملکرد فراگیران بلکه درباره اثر بخشی آموزش، روش ها و مواد آموزشی نیز مفید هستند. با توجه به گستردگی استفاده از آزمونهای چند گزینه ای در مراکز آموزش عالی بر آن شدیم تا کیفیت آزمونهای پایان ترم را مورد مطالعه قرار دهیم.
در این مطالعه توصیفی تحلیلی تعداد 1485 پرسش چند گزینه ای از 40 موضوع امتحانی دروس تخصصی و پایه پرستاری در نیسمال دوم 79-78 مورد بررسی قرار گرفت و کیفیت هر یک از آنها با استفاده از فرمولهای مناسب مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
بیش از نیمی از پرسش ها در کل آزمونهای مورد تحلیل دارای ضریب دشواری بالای 0.7 بوده که در طبقه آسان و بسیار آسان قرا می گیرند. 11.4% از کل پرسش ها در سطح 0.05=a دارای ضریب تمیز معنی دار بوده اند و 5.9% از پرسشها واقعا به عنوان چهار گزینه ای عمل کرده، ولی سایر پرسشها عملا یک یا دو گزینه ای بوده اند. 76.2% از آزمونها دارای ضرایب پایایی منفی بوده است. تنها 23.8% ضرایب پایایی مثبت داشتند که مقادیر آنها از 0.03 تا حداکثر0.5 برای یک امتحان متغیر بوده است.
با توجه به نتایج این بررسی، طراحی آزمونهای پایان ترم وضعیت مناسب و راضی کننده نداشته و عموما آزمونهای مورد استفاده در فرآیند ارزشیابی برآیندهای آموزشی دانشجویان دارای اشکال ساختاری اساسی بوده و این آزمون ها به عنوان ابزار دقیق و معتبر عمل نمی نمایند و ضمنا تفاوت های واقعی آزمودنی ها را نمی سنجند.

ارتباط با بیمار، پرستار را در تشخیص نیاز بیمار کمک می کند. از آنجایی که اساسی ترین نقش پرستاران آموزش و کمک به بالا بردن سطح آگاهی بیماران در جهت پیشگیری از بیماری به روش برقراری ارتباط مناسب است، یادگیری کلینیکی در واقع قلب یک تمرین بالینی می باشد. این مطالعه به منظور بررسی عملکرد دانشجویان پرستاری در زمینه برقراری ارتباط با بیمار انجام گرفت.
این مطالعه توصیفی تحلیلی بر روی تمام دانشجویان ترم سوم پرستاری، دانشکده پرستاری مامایی فاطمه زهرا (س) رامسر انجام شد. اطلاعات مورد نیاز توسط پرسشنامه ای دو قسمتی جمع آوری گردید. قسمت اول پرسشنامه توسط پرونده دانشجویی که شامل اطلاعات دموگرافیک، رتبه کنکور، معدل دیپلم و... بود تکمیل شد. قسمت دوم به وسیله چک لیست شامل 8 عبارت، از مراحل اجرای ارتباط با بیمار که با درجه بندی کاملا (نمره 2)، نسبی (نمره 1) اصلا رعایت نمی کند (صفر) توسط خود محقق پر شده است. سپس داده ها با استفاده از آزمون کای دو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
بر اساس نتایج این مطالعه میزان علمکرد دانشجویان در برقراری ارتباط با بیمار متوسط بوده و عواملی مثل معدل، رتبه کنکور و سواد پدر با این مهارت ارتباطی نشان نداده است. ولی عواملی مثل سواد مادر، میزان رضایت مندی، آشنایی با حرفه در برقراری ارتباط موثر بوده است.
در انتخاب دانشجویان پرستاری توجه به میزان رضایت مندی و آشنایی با حرفه می تواند توانایی دانشجو را در ارتباط با بیمار افزایش دهد.

درمان بیماران در تمام بیمارستان ها رابطه مستقیم با دانش پزشکان و پرستاران دارد از آنجایی که پرستاران باید دستورات پزشکی را اجرا نمایند، و اکثرا دستورات پزشکی نیز بر مبنای سرم ها و ویال ها استوار است. این مطالعه به منظور شناخت دانش پرستاران به سرم ها و ویال هایی شایع مصرفی انجام شده است.
این مطالعه به صورت مقطعی در تابستان سال 81 در بیمارستان های آموزشی و درمانی دانشگاه های تهران و بابل انجام شد. ابتدا پرسشنامه ای حاوی 15 سوال مربوط به دانش پرستاران نسبت به ویال ها و سرم ها تهیه و توزیع شد. سپس داده ها جمع آوری و با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون X2 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
169 نفر جمعا به پرسشنامه ها پاسخ دادند که 135 نفر (79.9%) زن و بقیه مرد بودند. 51 نفر از پرستاران ساکن تهران و 118 نفر در شهرستان زندگی می کردند. در رابطه با سوالات مربوط به سرم ها و ویال ها بین پرستاران شاغل در بخش های داخلی و جراحی و اورژانس ها اختلاف معنی داری وجود نداشت. فقط دانش پرستاران بخش داخلی در رابطه با انتخاب بهترین سرم در درمان اختلال آب و الکترولیت در بیماران با انسداد پیلور معده از دانش بقیه واحدهای پرستاری بالاتر بود (P=0.049). دانش پرستاران در مورد 3 سوال از سرم ها و ویال های شایع، صفر بود.
با توجه به نتایج این مطالعه بازنگری در اهداف آموزشی پرستاران در دوران تحصیل لازم به نظر می رسد. همچنین آموزش مداوم جامعه پرستاری برای پرستاران شاغل پیشنهاد می شود.

با توجه به نتایج این مطالعه اساتید باید با در نظر گرفتن تناسب علمی مطالب با فراگیران و اولویت تدریس مطالب ضروری و تاکید بر جنبه کاربردی آنها، از وسایل کمک آموزشی نیز بیشترین استفاده را ببرند.

یکی از روش های قابل توجه در ارزیابی نظام آموزشی دانشگاه ها وضعیت روند تحصیلی فارغ التحصیلان رشته های مختلف در دوران تحصیلی می باشد. بدین منظور وضعیت روند تحصیلی دانشجویان رشته مامایی دانشگاه علوم پزشکی بابل مورد بررسی قرار گرفت.
این مطالعه توصیفی تحلیلی بر روی کلیه 120 نفر از فارغ التحصیلان رشته مامایی ورودی سالهای 76-71 انجام شد و اطلاعات لازم از بایگانی آموزشی دانشگاه گردآوری شد.
وضعیت تحصیلی دانشجویان ورودی های 79-1371 تفاوت قابل ملاحظه ای نداشت در ارتباط با خصوصیات دموگرافیک و چگونگی وضعیت تحصیلی دانشجویان، نتایج نشان داد که دانشجویان زیر 20 سال و مجرد میانگین دروس (16.6) در مقایسه با میانگین دروس دانشجویان غیرخوابگاهی (16.1) وضعیت بهتری داشتند و ارتباط بین وضعیت سکونت دانشجویان با میانگین دروس معنی دار بوده است (P<0.008). همچنین بین وضعیت روند تحصیلی دانشجویان با سهمیه های مختلف ارتباط معنی داری وجود داشت (P<0.000).
با توجه به نتایج این مطالعه بر لزوم توجه بیشتر مسوولان آموزش به نحوه پذیرش دانشجو و فراهم نمودن امکانات لازم جهت تسهیل در امر تحصیل دانشجویان متاهل تاکید می شود.

از جمله عواملی که در طرح دعاوی، پزشک نتوانسته از خود دفاع کند، عدم تکمیل پرونده بیمار بوده است. با توجه به حوزه اختیارات نظام پزشکی هر شهرستان وضعیت آگاهی و عملکرد دانشجویان و دستیاران پزشکی در بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی سمنان در این زمینه مورد بررسی قرار گرفت.
در این مطالعه توصیفی تحلیلی وضعیت آگاهی و عملکرد 134 دانشجوی دستیار پزشکی نسبت به اصول مستند سازی مراقبت های ارایه شده در سال 80-79 مورد بررسی قرار گرفت. ابزار اندازه گیری یک پرسشنامه 12 سوالی مربوط به آگاهی و یک چک لیست مربوط به عملکرد بوده که پس از تایید اعتبار و روایی آن مورد استفاده قرار گرفت. داده ها از طریق مصاحبه با دستیاران و مطالعه پرونده های پزشکی بیماران جمع آوری شد.
نتایج نشان داد که 60% دستیاران از جنبه های قانونی مستند سازی بی اطلاع بودند.74.8% نحوه کاربرد اختصارات در ثبت تشخیص نهایی و اعمال جراحی را نمی دانستند.85.8% آنان نمی دانستند سقف مدت زمان تایید دستورات شفاهی چند ساعت است. بین میزان آگاهی و دوره آموزشی رابطه معنی داری مشاهده گردید (P<0.05). تنها 10% پرونده بیمار را خوب تکمیل می کردند. اکثرا گرایش به ثبت اطلاعات بالینی داشته و نسبت به سایر اطلاعاتی که در مراجع قانونی حایز اهمیت است بی توجه بودند. بین وضعیت عملکرد، دوره آموزشی و آگاهی رابطه معنی داری مشاهده گردید (P<0.05).
با توجه به نتایج این مطالعه ضروری است فرآیند آموزش بالینی از قبیل هماهنگی بین دروس تئوری و عملی، تاکید بر جنبه های قانونی پزشکی، بررسی کمی و کیفی گزارش صبحگاهی و نظارت دقیق اساتید و پزشکان معالج بر فرآیند مستند سازی پرونده پزشکی و باز خورد آن به دانشجویان و دستیاران مد نظر قرار گیرد.

افت تحصیلی دانشجویان پزشکی یک مساله بسیار مهم در آموزش پزشکی است که در صورت عدم کنترل موجب پایین آمدن سطح علمی پزشکان در سال های آینده خواهد شد. این مطالعه با هدف بررسی علل افت تحصیلی در گروهی از دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز انجام شده است.
در این مطالعه که به صورت مقطعی بر روی کلیه دانشجویان ورودی 72-1371 انجام گرفت، دانشجویان بر اساس معدل دانشگاهی و تعداد ترم های مشروطی به دو گروه موفق (معدل بالای 16و فاقد ترم مشروطی) و ناموفق (معدل زیر 14 و بیش از یک ترم مشروطی) تقسیم شدند. تعداد کل دانشجویان مورد مطالعه 215 نفر بودند که از این تعداد بر اساس معیارهای فوق 82 نفر موفق و 53 نفر ناموفق شناخته شدند.
معدل دوران متوسطه، میزان علاقه به پزشکی و سطح تحصیلی والدین در دانشجویان موفق از دانشجویان ناموفق بالاتر بود. به علاوه فاصله بین اخذ دیپلم و ورود به دانشگاه در بیش از 66% از دانشجویان ناموفق بیش از یک سال و در مقابل در حدود 85% از دانشجویان موفق بلافاصله یا حداکثر یک سال بوده است. بیش از 75.6% دانشجویان موفق دارای منزل شخصی و 71.7% از دانشجویان ناموفق در خوابگاه زندگی می کردند، حدود 28.3% از دانشجویان ناموفق و تنها 6% از دانشجویان موفق دارای شغل اضافی بوده اند. 43.4% از دانشجویان ناموفق هیچ برنامه ای جهت مطالعه نداشتند. 50.1% دانشجویان ناموفق متاهل بوده اند در صورتی که تنها 18.3% از دانشجویان موفق متاهل بوده اند. رابطه معنی داری بین موفقیت و حضور در کلاس وجود نداشت، 70%دانشجویان ناموفق دارای سهمیه ایثارگران بوده اند.
با توجه به یافته های پژوهش، توجه به عواملی که باعث موفقیت تحصیلی در دانشجویان پزشکی می شود امری ضروری بوده و تا زمانی که یک برنامه جامع و نوین برای آموزش پزشکی وجود نداشته باشد مشکل افت تحصیلی همچنان به قوت خود باقی خواهد بود.

مهمترین وظیفه پزشکان عمومی اداره بیماران سرپائی در مطب یا مراکز بهداشتی درمانی می باشد و علیرغم اینکه نظرها امروزه به سوی آموزش طب سرپائی معطوف شده، اما آموزش فعلی، آموزشی کلاسیک مبتنی بر بالین بیمار میباشد، لذا بر آن شدیم تا نظر پزشکان عمومی مراکز بهداشتی درمانی را که در اولین سطح ارجاع قرار دارند، نسبت به آموزش طب سرپائی جویا شویم.
در این مطالعه مقطعی، کلیه پزشکان عمومی مشغول به کار در مراکز بهداشتی درمانی استان گیلان در سال 1381 به تعداد 161 نفر مورد پرسش واقع شدند. اطلاعات از طریق پرسشنامه ای حاوی متغیرهای زمینه ای سن، جنس، سال فراغت از تحصیل، دانشگاه محل تحصیل و دارا بودن مطب خصوصی و 8 سئوال نگرش، از نحوه اجرای طب سرپائی در طی دوره عمومی دکترای پزشکی جمع آوری شد. سپس داده ها با استفاده از آزمون X2 تجزیه و تحلیل گردید.
در این مطالعه، 85 نفر (52.8%) نگرش مثبت و بقیه نگرش منفی نسبت به آموزش طب سرپایی داشته اند که ارتباط معنی داری بین نگرش پزشکان با سال فراغت از تحصیل، دانشگاه محل تحصیل وجنس وجود نداشته است. 139 مورد (86.3%) بیمارستانهای دانشگاهی را به تنهایی جهت آموزش دانشجویان جهت طب سرپائی کافی نمی دانستند. پیگیری بیماران را در مراکز بهداشتی درمانی بیشتر از بیمارستانها امکان پذیر می دانستند.
این مطالعه نشان می دهد که آموزش طب سرپایی در طی دوره عمومی بصورت مطلوب انجام نمی گیرد و جهت ارتقاء کیفیت آموزش پزشکی نیاز به تغییر رویکرد از آموزش بیمارستانی به طب سرپائی می باشد.

تفکر انتقادی، یک نوع فعالیت شناختی جهت درک وارزیابی یافته ها و پدیده ها بر پایه مهارتهائی از قبیل استدلال و تحلیل می باشد. این مطالعه به منظورتعیین اعتماد، اعتبار و هنجار نمرات براساس آزمون مهارتهای تفکر انتقادی کالیفرنیا، فرم ب در دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد.
این مطالعه روش شناختی بر روی 405 دانشجوی پرستاری دانشگاه علوم پزشکی تهران (که به شیوه تصادفی طبقاتی از ترمهای مختلف انتخاب شده بودند) انجام شده است. جهت تعیین اعتبار، آزمون توسط اساتید زبان انگلیسی و فارسی ترجمه و ویرایش و براساس نقطه نظرات و قضاوت اساتید روانشناسی تربیتی و آموزش پزشکی اعتبار صوری و محتوایی آن تایید شد. اعتماد آزمون به روش همبستگی درونی و با استفاده از فرمول شماره 20 کودر- ریچاردسون و اعتبار سازه آزمون پس از انجام تحلیل عاملی با استفاده از روش های همبستگی درونی و تفاوتهای گروهی تائید شد. هنجار نمرات آزمون نیز بر اساس جداول توزیع فراوانی، هنجار درصدی نمرات تعیین شد.
ضریب اعتماد آزمون 62% بدست آمد. تحلیل عاملی به روش مؤلفه های اصلی و چرخش واریماکس بر روی 34 سؤال نشان داد که آزمون از 5 عامل (تحلیل، ارزشیابی، استنباط، استدلال استقرائی و قیاسی) با پوشش 4/25% کل واریانس برخوردار است. در تعیین اعتبار سازه همه خرده آزمونها با نمره کل آزمون از همبستگی مثبت و بالائی برخوردار بودند همچنین اختلاف معنی داری بین میانگین نمرات دانشجویان پرستاری و فلسفه در آزمون تفکر انتقادی وجود داشت(0.0001= p). هنجار درصدی نمرات نیز نشان داد که صدکهای 50،5و95 به ترتیب مربوط به نمرات خام 6و11و17 می باشد.
نتایج حاصل حاکی از آن است که سوالات آزمون از اعتماد لازم بعنوان یک ابزار پژوهشی برخوردار بوده و با ساختار تئوریکی آزمون نیز هماهنگ می باشند، همچنین همگی یک سازه واحد (تفکر انتقادی) را مورد سنجش قرار داده و از قدرت تمیز خوبی بین افراد با سطوح مختلف تفکرانتقادی(CT) برخوردار هستند.