فصلنامه فرهنگ پویا
پیاپی 19 (زمستان 1389)

الف) هنر به مثابه خلاقیت و مهارتی سرشار از ظرافت و زیبایی و فروزندگی؛ واژه‌‌ای است که همواره با جاذبه‌های خاص شنیداری - دیداری یا حسی - احساسی یا عاطفی - هیجانی و یا با همه این جاذبه‌ها همزاد و همدوش بوده و روح و روان اهل ذوق را مجذوب خویش ساخته است. صد البته این جذب و انجذاب‌ها و شور و نشاط‌ها، به ذایقه هنرشناسان و هنردوستان و هنرمندان به مراتب خوش‌تر و دل‌پذیرتر می‌آید تا افراد بی‌مایه از هنر و یا بی‌هنران. بارها شده است که یک اثر بسیار جذاب هنری در نگاه بی‌هنران جز پاره‌ای کاغذ و یا مشتی رنگ و لعاب و خاک و سنگ و گچ تصویر نیافته است...

مرد نگاه ممتدی به آسمان می‌کند. هواپیما بر آغوش میهن می‌نشیند. ضربان انقلاب، سرعت می‌گیرد و صدای تپش‌های آن تا دوردست‌ها در جهان شنیده می‌شود. نفس‌ها در سینه حبس شده است. مرد از پلکان هواپیما که پایین می‌آید، تازه کار ستاد استقبال آغاز می‌شود. برنامه با تلاوت آیاتی چند از قرآن کریم با صوتی زیبا و لحنی دلنشین آغاز می‌شود. پس از آن گروه سرود دانش‌آموزی، سرود «خمینی ای امام» را در فرودگاه اجرا می‌کند. در میان شور و هیجان استقبال از رهبر، تولدی مبارک آرام‌آرام و با درخششی بی‌نظیر در حال اتفاق افتادن است. هنر انقلاب اسلامی در آغازین ثانیه‌های ورود رهبر، متولد می‌شود. حالا همه جمعیت به وجد آمده‌اند، مرد اما همچنان عمیق و بی‌تغییر، به دوردست‌ها می‌نگرد...

هنر گوهر بسیار گران‌بهایی است که ارزش و گران‌بهایی آن فقط بدین جهت نیست که دل‌ها و چشم‌هایی را به خود جذب می‌کند. خیلی از چیزهایی که هنری نیست، ممکن است چشم‌ها و دل‌هایی را به خود جذب کند؛ نه، این یک موهبت و عطیه الهی است. حقیقت هنر - هر نوع هنری - یک عطیه الهی است. اگرچه بروز هنر در چگونگی تبیین است، اما این، همه حقیقت هنر نیست؛ پیش از تبیین، یک ادراک و احساس هنری وجود دارد و نکته اصلی آن‌جاست. بعد از آن که یک زیبایی، یک ظرافت و یک حقیقت ادراک شد، از آن هزار نکته باریکتر ز مو که گاهی آدم‌های غیر هنرمند نمی‌توانند یک نکته‌اش را هم درک کنند، هنرمند با همان روح هنری و با آن چراغ هنر که در درون او برافروخته شده است، ظرایف و دقایق و حقایقی را ابراز می‌کند. این می‌شود هنر واقعی و حقیقی که ناشی از یک ادراک و یک بازتاب و یک تبیین است...

کاوش در موضوع زیبایی در اسلام، یکی از مسایل مفید و ضروری به نظر می‌رسد. مبحث حسن و جمال(زیبایی)؛ در قرآن کریم، روایات معصومین علیهم‌السلام، فلسفه و عرفان اسلامی؛ مبحثی بسیار گسترده است و می‌طلبد که هر کدام در مقالاتی جداگانه به آن پرداخته شود، اما نویسنده به خاطر محدودیت فصلنامه، به کلیات بسنده می‌کند...

زیبایی یکی از عناصر بنیادین در حکمت هنر است. به باور حکمای اسلامی، زیبایی‌های موجود در این عالم، جلوه‌های مفیدی از زیبایی مطلق یعنی حق‌تعالی هستند. همچنین منشا هنر، برخی اسماء و صفات الاهی از قبیل خالقیت حق‌تعالی دانسته شده است. هنرمندان هم با خلق آثاری در حد خود تجلی‌بخش این اسماء و صفاتند. می‌توان نزد فیلسوفان اسلامی تعریفی برای هنر بازسازی کرد که در آن، عنصر‌ زیباآفرینی، ذاتی‌ هنر است‌. مقاله پیش رو، به این موضوع می‌پردازد...

دراین تحقیق برآنیم تا معنا و مفهوم هنر اسلامی را از نگاه برخی از اندیشمندان معاصر که مقام والای عرفانی آنان نیز زبانزد خاص و عام است، مورد بررسی قرار دهیم. بزرگانی مانند: حضرت امام خمینی، شهید مرتضی مطهری، آیت‌الله جوادی آملی، علامه محمدتقی جعفری، آیت‌الله مصباح یزدی و شهید مظلوم دکتر بهشتی؛ ازجمله اندیشمندانی هستند که در این مقال دیدگاه‌های آنان مورد واکاوی قرار گرفته است. در این میان لازم دیدیم تا در کنار این بزرگان، به بررسی دیدگاه‌های شهید سیدمرتضی آوینی نیز بپردازیم؛ چه آنکه اندیشه ناب این شهید والامقام، قرابت خاصی با بزرگان عرصه دین و عرفان دارد...

آنچه در این نوشتار از روح هنر اسلامی ذکر شد، مقدمه‌ای برای ورود به آراء و نظرات هنرمندی است که خود همه این مراحل را از غرب تا قرب با هنرش تجربه کرده. هنری که پس از شهادتش نیز هنوز ماندگار است و منبع و مرجعی برای تمامی هنرمندان گردیده. این هنرمند شهید، سید مرتضی آوینی اگر چه زیاد از اصطلاح «هنر اسلامی» در آثارش نام نمی‌برد اما آنچه هست این است که او هنری را معرفی می‌نمایاند که نه مصطلح بلکه حقیقت هنری است که از آن روح رحمانی و حقیقت ازلی نشات گرفته...

روایت‌ فتح‌ را با درایت‌ شهادت‌ آمیختن و هنر تصویر را با ظفر تحقیق‌ هماهنگ‌ ساختن و دو قوس‌ نزول‌ و صعود را با منحنی‌ تام‌ هنر اسلامی‌ دور زدن و معقول‌ را با عبور از بستر خیال، محسوس‌ کردن و محسوس‌ را با گذر از گذرگاه‌ تخیل، معقول‌ نمودن و تجرد تام‌ عقلی‌ را در کسوت‌ خیال‌ کشیدن و از آن‌جا به‌ جامه‌ی‌ حس‌ درآوردن‌ و سپس‌ از پیراهن‌ حس‌ پیراستن‌ و کسوت‌ خیال‌ را تخلیه‌ نمودن‌ و به‌ بارگاه‌ تجرد کامل‌ عقلی‌ رسیدن‌ و رساندن‌ و در لفافه‌ی‌ هنر، سه‌ عالم‌ عقل‌ و مثال‌ و طبیعت‌ را به‌ هم‌ مرتبط‌ جلوه‌ دادن و کاروان‌ دلباخته‌ی جمال‌ محبوب‌ را از تنگنای‌ طبیعت‌ به‌درآوردن‌ و از منزل‌ مثال‌ رهایی‌ بخشیدن‌ و به‌ حرم‌ امن‌ عقل‌ رساندن‌ که‌ عناصر اصلی‌ هنر اسلامی‌ را تشکیل‌ می‌دهند، در سلاله‌‌ سلسله‌‌ سادات‌ و دوده‌ شجره‌‌ طوبای‌ شهادت‌ یعنی‌ شهید سعید سیدمرتضی‌ آوینی(ره) و دیگر هنرمندان‌ متعهد دینی‌ تبلور یافت‌ و می‌یابد...

بحث «زیبایی»، چیستی و چرایی، انواع و مراحل و نتایج آن؛ همواره مورد تاکید شرع بوده است؛ همان‌طور که در قرآن و روایات به آن اشارت رفته است. حضرت علامه مصباح یزدی در گفتاری کوتاه با بیانی شیوا و ساده به این موضوع پرداخته‌اند...

فلسفه هنر اسلامی و تبیین زوایای آن کاری نیست که از عهده هر کسی برآید که «هزار نکته باریک‌تر زمو اینجاست...» آنچه در پیش روست چکیده‌ای است از چندین ساعت گفت‌وگوی صمیمی با علامه مصباح یزدی که توسط فرزند گرامی ایشان انجام گرفته است. از آن روی که این گفت‌وگوها در مراحل نخستین قرار دارد و چه بسا تا چندین جلسه دیگر ادامه یابد بر آن شدیم تا عصاره‌ای اندک از چندین جلسه مصاحبه انجام شده را تقدیم حضور خوانندگان نشریه نماییم و در آینده‌ای نزدیک گفت‌وگوهای کامل در این زمینه را منتشر سازیم...

گفتاری از حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمهدی میرباقری (رییس فرهنگستان علوم اسلامی) به بهانه دیدار مسیولان سازمان صدا و سیما و اهالی هنر، با رهبر فرزانه انقلاب اسلامی حضرت‌آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی)

سال 1320 در مشهد متولد شد. پدرش معمار بود و افتخار دارد سال‌ها شاگرد ایشان بود و به اصطلاح زیر دست پدر، استاد شد. از هفت - هشت سالگی با پدر به سر کارش می‌رفت که حرم مطهر آقا علی بن موسی الرضا (ع) بود. سال 42 از دانشکده فنی تهران مدرک مهندسی سازه و عمران گرفت و دوباره به بارگاه امام رضا (ع) شرف‌یاب شد و در ساخت و ساز حرم رضوی (ع) مشغول شد؛ به قول خودش 40 سال تمام کبوتر حرم است. می‌گوید وقتی در حرم مشغول شد، مجموعه ساخت و ساز 12 هکتاری طی مدت 40 سال به 63 هکتار تبدیل شد؛ یعنی 50 هکتار به مجموعه حرم اضافه شد. الآن هم مدیر عامل سازمان حریم حرم است. از سازه‌های مهمی که طراحی کرد، می‌توان به کتابخانه آستان قدس رضوی، صحن جمهوری اسلامی صحن قدس اشاره کرد. همچنین بسیاری از رواق‌ها و... که الآن هست هم از کارهای اوست. او در شهر‌های دیگر همچون طبس، مجموعه مروارید طبس را طراحی کرد. در کاشمر هم مجموعه شهید مدرس را و در قم نیز در توسعه حرم و مدرسه امام خمینی مشارکت داشت. موسسه آموزشی امام خمینی و تشکیلات زیر زمین فیضیه هم حاصل کار اوست، بعلاوه چهار پنج مسجد. او در کشور سوریه، مجموعه عمار بن یاسر و اویس قرنی را ساخت و در شهر رقه هم حوزه ساخت. همچنین کمک‌های غیر مستقیم به لحاظ فنی در بسیاری مراکز، نقشه‌ کاری و محاسبات و امثال این امور را انجام داد. مساجدی که او طراحی کرد و ساخت حدود شصت بنا می‌رسد، از جمله در ایران و آفریقای جنوبی و افغانستان که یک امام‌زاده بزرگ در مزار شریف، به نام یحیی بن زید بن علی بن الحسین را طراحی کرد. مهندس دهشیدی درباره معماری سنتی و مدرن، حرف‌های شنیدنی دارد...

نگاه متعالی و منطقی دین مبین اسلام به «هنر» و «ارزش‌ها»ی آن را تنها نمی‌توان در نمود عینی آن یعنی «هنر اسلامی» تجلی یافته دانست، بلکه این نگاه متعالی، مشعر به هنرمند بودن صاحب اصلی این دین است که خود خالق و صانع هستی می‌باشد و به این هنرمندی و زیبایی، جهان خلقت را به تصویر کشیده است...

هنر اسلامی همواره رو به سوی امر قدسی و موجود متعالی دارد و آدمی را به قدرت و کمال بیکران متصل می‌سازد. این احساس توسط هنرمند به اثر هنری و در نتیجه به مخاطب انتقال می‌یابد. بنابراین درک چنین حالاتی تنها می‌تواند از طریق فعالیت روحی در ما بیدار شود.

هنر مفهومی ثمره‌ای برجای مانده از توفان عظیم تولد مدرنیته است که رابطه‌اش با انقلاب در نگاه اول متضاد یا حتی متناقض به نظر می‌رسد و حال آن‌که با دقت موشکافانه در تعریف و اهداف هنر مفهومی؛ به ظرفیت‌ها و نیازمندی‌های عمیق آن در مواجهه با انقلاب اسلامی پی می‌بریم. ارتباطی عمیق که به تعبیر مقام معظم رهبری «ذایقه‌ای دیگر خلق می‌کند مطابق فکر و ایمان و عقیده ما». مقاله پیش رو می‌کوشد هنر مفهومی را اجمالا از نظر بگذراند و بر ظرفیت‌های فراوان انقلاب اسلامی در ارایه ایده و محتوا به این هنر، نظر بیفکند...

چرا منزلت زنان به عنوان «هنرمند» تا این حد کم ارزش شمرده می‌شود؟ چرا تاریخ هنر، چندان زنان هنرمند برجسته‌ای به خود ندیده است؟ از چه راه‌هایی تمایلات زن‌گرایی در هنر ارتقاء خواهد یافت؟ آیا هنر زنان باید به طور بنیادین با آنچه هنرمندان جنس مخالف او می‌آفرینند، متفاوت باشد؟ این‌ها مجموعه سوالاتی است که فمینیست‌ها پس از بررسی‌های موشکافانه تاریخی مطرح کردند. اصلی‌ترین سوالات هنگامی مطرح شد که زنان، نامی از گذشتگان خود در دنیای پرهیاهوی هنر نیافتند و ساده‌ترین سوال آنان یعنی «زنان هنرمند کجا هستند؟»،‌ بی‌پاسخ ماند. نخستین بیانیه‌های این جنبش در ابتدای دهه 1970 شکل گرفت و در ابتدای کار، زنان علاقه‌مند به هنر و تاریخ‌نویسان هنر زنانه، مجموعه پرسش‌هایی را در رابطه با زنان و هنر مطرح کردند...

چیستی هنر را از دریچه فلسفه‌های مضاف می‌توان با چند رویکرد به نظاره نشست که ما کنون در مقام تبیین آن نیستیم، اما با جهشی از همین مقدمه به موخره‌اش، آگاهیم که نسبت بین هنر و فلسفه اگر عاقلانه دریافت شود، دو دیدگاه متضاد رخ می‌نماید که یکی با رنگ و بوی حقیقت به مثابه (هنر آنچه که باید باشد) و دیگری با گره زدن زلف با واقعیت (هنر آنچه که هست)، هر کدام از ظن خود یار هنر است و صد البته راه خیر از میان این دو می‌گذرد...

برخلاف نظریه مارکسیستی‏ و تکامل جبری یا طبیعی، انقلاب اجتماعی لزوما انقلابی ادبی به همراه ندارد. همچنین انقلاب ادبی‏ نیز همواره بی‏درنگ پس از انقلاب اجتماعی پدید نمی‏آید. البته غالبا انقلاب اجتماعی، ادبیاتی انقلابی‏ ویژه خود و در خدمت خود پدید می‏آورد و نیز زمینه مناسبی برای پیدایش انقلاب ادبی فراهم‏ می‏کند که ممکن است بعدها به نتیجه برسد. پس به‏ همان سان که صرفا با انقلاب ادبی نمی‏توان انقلابی‏ اجتماعی به راه انداخت، با انقلاب اجتماعی هم‏ نمی‏توان انقلابی ادبی برپا کرد. نوشتاری که پیش روست، بر آن است تا تاثیر انقلاب اسلامی بر ادبیات فارسی را بررسی نماید...

مختصات ادبیات داستانی کشور در دوران پس از انقلاب، اشتراک‌ها و افتراق‌های آن با ادبیات داستانی پیش از انقلاب، ریشه‌ها و پیشینه این ادبیات و وضعیت و جایگاه فعلی آن، کمیت و کیفیت داستان‌های کوتاه و رمان‌ها به‌ طور خاص، از مسایلی است که در ارتباط مستقیم با این انقلاب شگفتی‌ساز مطرح است...

مادران و پدران ایرانی، از گذشته‌های دور تا به حال، در شب‌های سرد چله، نوروزها و پای گهواره‌ها، به همراه لالایی‌های شبانه‌شان، با افتخار اشعار بزرگان را زیر لب زمزمه می‌کردند. ما، همان بچه‌ها، وقتی بزرگ‌تر شدیم؛ با اسطوره‌های بزرگ شاهنامه‌ احساس غرور و پشتگرمی کردیم. بادی به غبغب انداختیم و نخواستیم بپذیریم که شاهنامه با چاشنی‌ تخیلات ذهنی و افسانه‌پردازی‌های فردوسی خلق شده. ما خود را از تبار همان رستم پهلوان دانسته و سعی کردیم در زندگی «نوشدارو پس از مرگ سهراب» نباشیم. ما آموختیم؛ همچون «آرش کمانگیر» حافظ هر وجب از خاک عزیزمان باشیم. با اشعار شاعر روشندل؛ رودکی بزرگ، سر ذوق آمدیم و با غزلیات زیبای حافظ و سعدی، حال و هوای دل تپیدن و عشق‌ورزی را تجربه کردیم. گاه با تلنگرهای صایب به خودمان آمدیم؛ وقتی هم که کمی احساس غریبی کردیم با واژه‌های صوفی، محتسب، داروغه، خمار، ساقی، میخانه...؛ دیدیم باز «بوی خوش آشنایی» به مشام می‌رسد و قیصر امین‌پور، سلمان هراتی، سهراب سپهری، جلال آل‌احمد و خیلی‌های دیگر با همان فرهنگ و ادب اصیل ایرانی و همان میراث ارزشمندی که از گذشتگان وام گرفته بودند و باعث مباهات ما بودند؛ اما هم‌زبان و هم‌نوا با ما دست به قلم شدند...

دهه هفتاد ادبیات ایران، دهه تجربه‏ ای گذرا بود. دهه‏ای که با فراز و نشیب‏ هایش دهه نگرشی ژرف به ادبیات به مثابه ادبیات بود. از این رو تفاوت‏ های عمیق و گسترده‏ ای را با ادبیات دهه‏ ها یا قرون پیش از خودش داشت. دهه ‏ای که هر چند گذرا بود، اما موجب تغییر خود جریان دهه هفتاد در دهه بعد از آن نیز شد. به عبارت دیگر خود جریان دهه هفتاد نیز تحت تاثیر کلیت این تجربه قرار گرفت و از دل خود به شکوفایی رسید...

گرایش اصلی تعزیه آن‌چنان که از معنای لغوی آن برمی‌آید، به عزاداری و نمایش واقعه دردناک کربلا برمی‌گردد. این شیوه نمایش که با علایق دینی مردم پیوند خورده است، مسیری را از تولدش تا امروز پشت سر گذاشته که همچنان نسل حاضر هم با آن آشناست و در کنار گونه‌های گوناگون آشنایی با وقایع عاشورا، برایش قابل اعتنا و اهمیت است. مقاله حاضر به طی این مسیر و دیده‌های گردشگران بیگانه از تعزیه و سرانجام نقش موسیقی در این هنر ملی اسلامی می‌پردازد...

شاید بتوان هنر نمایش آیینی و مذهبی براساس واقعه کربلا و شهادت امامان که در طول تاریخ به هنر نمایشی «تعزیه» شهرت یافته است را دارای نقشی موثر در تبیین آموزه‌های امامان شهید (ع) ارزیابی کرد. پرواضح است که تبیین درست وقایع و پرهیز از خرافه‌گویی‌ها در ارایه این هنر، می‌تواند جایگاه آن را به عنوان یک هنر متعالی ارتقاء بخشد...

آداب و رسوم و ضوابط معماری چگونه تعیین می‌شود؟ شارع مقدس اگر قالب معماری می‌داد، جلوی تکامل را می‌گرفت. محتوای آثار معماری کشور های اسلامی با معماری اسلامی یا آنچه که قبلا در مورد معماری قدیم آمده است، فرق دارد. اگر معماری اثری را ارایه دهد که در آن ایده های غیر اسلامی خود یا دیگران را به کار گرفته باشد؛ دیگر آن اثر معماری، معماری اسلامی نیست؛ بلکه معماری‌ای است با ایده های متفاوت یا حتی معماری من درآوردی. پس چگونه می‌توان اثری را با معماری اسلامی به وجود آورد یا چگونه می‌توان آن را که کمتر اسلامی است، بیشتر اسلامی نمود؟ فراموش نشود وقتی که صحبت از کلمه اسلامی به میان می‌آید، در مقابل آن، کلمه غیر اسلامی هم وجود دارد. لذا این سوال مطرح می‌شود: معماری اسلامی چیست؟ چه چیزی باعث اسلامی شدن یک اثر معماری می‌شود؟...

آن‌گونه که می‌دانیم، طبع لطیف آدمی زیبایی را دوست دارد و زیبایی نوازنده روح آدمی است. هر اثری که جنبه‌‌ای از هنر داشته باشد، به همان اندازه بر اعماق جان تاثیرگذار است. حال اگر چندین هنر هم‌زمان و در کنار هم و یا تنیده در هم مانند کاشی‌کاری، معرق‌کاری، خوشنویسی، گچ‌بری و... نوازشگر چشم و روح زیباطلب انسان واقع شوند، به مراتب نشاط و انبساط خاطر بیشتری را به وجود می‌آورند. مجموعه‌های معماری ایرانی – اسلامی که در جای جای ایران زمین یادآور دست و ذهن هنرمندان این مرز و بوم است، ما را بیش از پیش شیفته هنرمندی آنان می‌کند. آنچه در پی می‌آید، گوشه‌ای از این زیبایی‌هاست...

هنر خوشنویسی در گستره هنر اسلامی، دارای جایگاهی ازرشمند و سابقه‏ای کهن‏ است. هنری که اعتبار نخستین آن مدیون کتابت‏ قرآن مجید است و هم به دلیل این منزلت و حرمت‏ در مقایسه با سایر هنرها، سوای زیبایی و لطف،‏ به معنویتی خاص می‏رسد تا بدان‌جا که هر زمان،‏ با مدد ذوق و ابتکار خوشنویسان چیره‏دست، خط و خطاطی رنگ‏وبویی تازه و جلوه‏ای نو بر خود می‏‌گیرد...

آنچه که هنر تذهیب بر روح و روان انسان، چه هنگام حضور در مکان‌های عبادی و چه هنگام قرایت کتاب آسمانی قرآن تاثیر می‌گذارد، فراتر از لذت دیدن و لمس کردن این رشته هنری است. اختلاط تاثیرگذاری و تاثیرپذیری تذهیب در درک مادی و معنوی اثری که توسط هنرمند اجرا می‌شود، آنچنان عمیق و زیبا و وصف‌ناپذیر است که در بیان جزیی آن قلم ناتوان است...

رسیدن به رمز یک نگاه، جان یک واقعه، خاطره‌ی یک قصه و تقسیم آن در چشم و حافظه مردم؛ همه‌ی آن چیزی است که به سادگی، نقاشی قهوه‌خانه به آن نایل شده است. نقاشان «خیال‌ساز» ایمان را نقاشی نمی‌کردند، بلکه با ایمان نقاشی می‌کردند. مردانی که آیین جوانمردی را از پیوند خاطره‌ی مولا علی(ع) و رستم و پوریای ولی به نقش می‌نشاندند. «نقاشی قهوه‌خانه» را می‌توان اولین تلاش برای بردن هنر به میان مردم به شمار آورد که قبل از این دربار‌ی محسوب می‌شد...

مرگ بر شاه، درود بر خمینی... این عبارات تنها بر سر زبان‌ها نمی‌آمد. آن روزها، یعنی کمی قبل از پیروزی انقلاب، بر تمامی دیوارها اعم از دیوار منازل، ادارات و مغازه‌ها این جملات را با هر رنگ و اندازه‌ای می‌دیدی. نوشتن این عبارات، کوچک و بزرگ نداشت، دانش‌آموزان، دانشجویان، مردم عام و خاص، همه و همه با شور و اشتیاق ویژه و حتی در بدترین شرایط و هراس‌انگیزترین لحظات (حکومت نظامی) به این کار می‌پرداختند، اما کم‌کم دیوارها تنها میزبان شعارها نبودند، بلکه تصاویر هم جای خودشان را روی دیوار پیدا کردند؛ نقاشی‌های مفهومی که هر کدامشان دنیایی حرف و حدیث داشتند و می‌توانستند محرک مردمی باشند که با اندیشه‌شان می‌رفت تا انقلابی خلق شود...

هنر؛ پدیده جهانی و بشری است که در همه ابعاد زندگی انسان در طول روزگاران و در میان همه ملت‌ها و امت‌ها بوده و خواهد بود و همه در تحسین آن شرکت دارند. همان‏گونه که نمی‏توان ویژگی شعور و درک را در انسان‌ها در بستر زمان نادیده گرفت، از هنرآفرینی و خلاقیت و ابداع نیز به عنوان نماد بشری و زندگی اجتماعی آنان نمی‏توان چشم پوشید. در جامعه اسلامی، از زمان حضرت رسول(ص) و امامان (ع) همواره هنرمندان مورد احترام و تقدیر و تشویق بوده‏اند و لذا هنرمندان متعهد به ویژه شاعران در زمان تشریع، صحابه، تابعان و پیروان آنها، از منزلت خاص برخوردار بودند...

اصولا در دین همه چیز بر پاکی است و در واقع همه چیز طاهر است. همه چیز بر حلیت است،‏ مگر دلیل بر حرمت باشد؛ یعنی اصل در دین اباحه است. پس چرا دین با بخشی از هنر مخالفت کرده است؟ این هنر چه ویژگی دارد که می‏تواند حرام تلقی شود و چه چیزی‏ در انسان ایجاد می‏کند که با دین تعارض داشته باشد؟ به طور ویژه‌تر چرا دین، موسیقی را حرام کرده است؟ این حکم عام است یا با شرایطی جاری می‌شود؟ این مقاله، موضوع را پیگیری کرده است...

روزهای دفاع مقدس، همه چیز رنگ و بوی دیگری داشت. از جمله آن‌ها ساز و نواهایی بود که دل‌ها را هوایی می‌کرد. اعجاز حنجره‌ها بود یا سوز نواها فرقی نمی‌کرد؛ حاصلش بی‌پروایی بود و رفتن تا خط مقدم. حنجره طلایی‌هایی مانند صادق آهنگران، غلام کویتی‌پور و... نقشی مهم در تشجیع جوانان برای حضور در جبهه‌ها داشتند...

فرقی نمی‌کند از چه نوع باشد جاز، پاپ و یا حتی رپ هم که باشد، یک‌بار که گوش دهی، اشتیاق چندانی به شنیدن دوباره آن نداری و این خاصیت یک موسیقی است که شورآفرین باشد و وسوسه‌انگیز؛ اما به روز، پس نمی‌توانی منکر تاریخ مصرفشان باشی. با این قاعده کلی، چرا برخی آهنگ‌ها در گذر زمان رنگ نمی‌بازند و تاریخ انقضایشان به سر نمی‌آید؟ ‌شاید به این دلیل که در بعضی قوانین هم استثناهایی وجود دارد و پرانتزهایی قایل می‌شوند، اما آنان که اهل دل‌اند، می‌گویند آنچه از دل برآید، لاجرم بر دل نشیند. با این ادعا می‌توان حدس زد که چرا پاره‌ای از هنرها که زاییده دل هستند، حماسی می‌شوند و ماندنی!...

سینمای ایران، مانند بسیاری از حرکت‏ها و جریان‏های فرهنگی هنری در این کشور، آغاز و سیری سهل و ممتنع دارد؛ سهل از آن‏رو که تاریخ‏نگاری‏های آن به دست اهل قلم انجام شده و نقطه‏های تاریک و ناشناخته بسیاری از آن روشن شده است؛ و ممتنع از آن جهت که بسیاری از این تحقیق‏ها در حد یک کلیت مطرح شده و هر چند ضرورت رسیدگی و بازبینی دوباره این تاریخ و شناخت دقیق آن بیش از پیش معلوم شده، اما وجود عنوان‏های آشنا و تکراری، هر حرکتی را در این جهت از ابتدا با بی‏توجهی روبه‏‌رو ‏می‏‌سازد...

جهانی شدن (Globalization) فرایندی است که به تعبیر «مک لوهان» زمانی تحقق می‌یابد که سیاره زمین به دهکده‌ای جهانی تبدیل شده است و در این بین تمامی ابزار به فراخور توانایی و وسع‌شان به خدمت گرفته شده‌اند، اما برخی حوزه‌ها و ابزارشان نقش پررنگ‌تری را ایفا می‌کنند. برخی حوزه‌ها همچون حوزه فرهنگی و برخی ابزار همچون رسانه‌ها و سینما که مردم اقصی نقاط جهان را به یکدیگر مرتبط می‌سازند تا آن‌جا که این مردمان که هرگز یکدیگر را ندیده‌اند، منافع و اعتقادات ارزشی مشترکی می‌یابند. گفته مک لوهان همین‌جا اعتبار می‌یابد که اشاره دارد «در دهکده جهانی، محتوای پیام، اصل و تعیین کننده نیست؛ بلکه نقش عمده را رسانه‌ای ایفا می‌کند که عهده‌دار انتقال فرهنگ می‌باشد.»1در سایه آن محصولاتی (ملک سلیمان) به ظاهر ملی، اما فرامرزی بر بلندا درخشیدن می‌گیرند و گستره وسیعی از مخاطبان را مجذوب خویش می‌سازند...

تابلو فرش وحدت اسلامی با مطرح کردن عوامل وحدت مسلمانان (خدا، کتاب، قبله و پیامبر اعظم)، مسلمانان جهان را به وحدت دعوت می‌نماید. پرچم 57 کشور عضو سازمان وحدت اسلامی در حاشیه این فرش، آرم سازمان وحدت اسلامی نیز به عنوان نماد وحدت مسلمانان در متن فرش قرار گرفته است. کعبه قبله مسلمانان در وسط این تابلو فرش و شعار «یا ایهاالمسلمون اتحدوا» در حاشیه فرش است...