فهرست مطالب

تولیدات گیاهی - سال سی و سوم شماره 2 (زمستان 1389)

نشریه تولیدات گیاهی
سال سی و سوم شماره 2 (زمستان 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/10/11
  • تعداد عناوین: 8
|
  • رحمان رجبی، سید سعید پورداد صفحه 1
    هدف از این مطالعه بررسی واکنش مراحل جوانه زنی و گیاهچه ای ژنوتیپ های مختلف گلرنگ به دما های زیر مطلوب و ارتباط آن با نتایج حاصل از ارزیابی این ژنوتیپ ها در شرایط مزرعه بود. بدین منظور 16 ژنوتیپ پاییزه گلرنگ از نظر تحمل سرما و یخ زدگی در دو مرحله جوانه زنی و گیاهچه ای مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تاثیر دما، ژنوتیپ و نیز اثر متقابل آن ها بر درصد و سرعت جوانه زنی بسیار معنی دار بود. دماهای کمتر از 15 درجه سانتی گراد باعث کاهش معنی دار حداکثر جوانه زنی شد. کم ترین و بیش ترین درصد جوانه زنی به ترتیب در دماهای 5 و 15 درجه سانتی گراد حادث شد. تنش سرما غلظت پرولین و قندهای محلول برگ را به طور معنی داری افزایش داد و بین ارقام و ژنوتیپ های مختلف از نظر این صفت تنوع ژنتیکی زیادی دیده شد. نتایج نشان داد که تنش سرما نیز باعث افزایش خسارت به غشاء سلولی و تراوش الکترولیت ها و بالا رفتن هدایت الکتریکی محلول حاوی برگ شده و بین ارقام و لاین ها از نظر درصد خسارت به غشاء سلول اختلاف معنی داری در سطح 1% وجود داشته است. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که اختلاف بین ارقام از نظر وزن هزار دانه، تعداد روز تا گلدهی، تعداد روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته و عملکرد دانه در سطح احتمال 1 % معنی دار بود. تجزیه کلاستر بر اساس صفات فیزیولوژیکی و عملکرد دانه، 16 ژنوتیپ ارزیابی شده را در 3 گروه متفاوت قرار داد که ژنوتیپ های موجود در کلاستر 3 (ژنوتیپ های شماره 1، 16، 15 و 2) به علت دارا بودن سرعت جوانه زنی بیش تر، غلظت پرولین بالاتر، عملکرد دانه بالاتر و همچنین درصد کم تر خسارت به غشاء سلولی به عنوان ژنوتیپ های برتر شناخته شدند.
  • مصطفی احمدی، محمد جعفر بحرانی صفحه 15
    کلزا ((Brassica napus L. یکی از مهم ترین دانه های روغنی است که در سال های اخیر مورد توجه بسیار قرار گرفته است؛ لذا کشت، تولید و مدیریت صحیح آن جهت افزایش عملکرد از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. به منظور بررسی تاثیر چهار سطح کود نیتروژن (0، 75، 150، 225 کیلوگرم در هکتار) در کرت های فرعی و چهار سطح تنش قطع آبیاری (آبیاری در تمام مراحل رشد کلزا (تیمار شاهد)، و تنش در دوره های به ترتیب گلدهی، خورجین دهی و دانه بندی) به عنوان کرت اصلی بر عملکرد و اجزای عملکرد کلزا، آزمایشی در سال های 1385 و 1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز (باجگاه) روی رقم طلایه کلزا انجام شد. نتایج نشان داد که بیش ترین میزان عملکرد دانه، تعداد خورجین، وزن هزاردانه از تیمار شاهد آبیاری و 225 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل شد. با افزایش میزان نیتروژن، ارتفاع بوته، تعداد خورجین در بوته، تعداد شاخه های فرعی، تعداد دانه در خورجین و عملکرد دانه افزایش معنی داری یافتند. کم ترین وزن هزاردانه مربوط به تیمار بدون مصرف کود نیتروژن و تنش در مرحله دانه بندی بود. با افزایش مصرف نیتروژن درصد روغن دانه کاهش یافت؛ به نحوی که بالاترین درصد روغن دانه در تیمار شاهد آبیاری و 75 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل گردید. نتایج نشان داد کلزا از کودپذیری نسبتا بالایی برخوردار می باشد و گلدهی نیازمندترین مرحله رشدی گیاه است که با انجام آبیاری در این مرحله می توان از کاهش عملکرد جلوگیری کرد.
  • مهرداد محلوجی، احمد یوسفی، حمیدرضا نیکخواه، ذبیح الله راوری صفحه 31
    به منظور بررسی سازگاری ژنوتیپ های متحمل به شوری جو، تعداد 10 ژنوتیپ این گیاه طی سال زراعی 82-1381 در شش ایستگاه تحقیقاتی اصفهان، کرمان، یزد، قم، مشهد و گناباد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در3 تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. حداقل هدایت الکتریکی آب آبیاری و خاک در کلیه مناطق اجرای آزمایش به ترتیب 8 و 10 دسی زیمنس برمتر بود. نتایج حاصل از تجزیه مرکب داده ها نشان داد که اثر متقابل ژنوتیپ و مکان در سطح احتمال یک درصد معنی دار و عملکرد دانه ژنوتیپ های مورد مطالعه اختلاف معنی داری در سطح احتمال پنج درصد داشتند. بیش ترین عملکرد دانه به ژنوتیپ شماره 4 (LB.Iran/una 8277//Gloria“S”/COME”s”-11M/3/Kavir) و ژنوتیپ شماره 5 (73-M4-30) به ترتیب با 4616 و 4581 کیلوگرم در هکتار تعلق داشت. متوسط عملکرد 2 شاهد) نصرت و والفجر(به ترتیب 4167 و 3596 گیلوگرم هکتار بود. تجزیه پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ های مختلف بر اساس روش پارامتری ضریب تغییرات و نیز روش غیر پارامتری رتبه نشان داد که ژنوتیپ های شماره 4 و 5 پایدارترین ژنوتیپ ها بودند بنابراین ژنوتیپ های شماره 4 و 5 به خاطر میانگین عملکرد بالای دانه در کلیه مناطق به عنوان ژنوتیپ های سازگار و متحمل به شوری انتخاب شدند.
  • پیمان حسینی، علی کاشانی، رضا مامقانی، موسی مسکرباشی صفحه 41
    به منظور مطالعه امکان پذیری کشت بهاره ارقام چغندرقند در شرایط آب و هوای اهواز، این تحقیق به صورت اسپلیت اسپلیت پلات و در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1380-1379 در مزرعه آزمایشی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. فاکتوراصلی شامل دو تاریخ کاشت (اول دی ماه و بیستم بهمن ماه)، فاکتورفرعی یا روش کاشت به دو صورت (کشت مستقیم و کشت گلدانی) و ژنوتیپ به عنوان فاکتور فرعی فرعی شامل سه تیپ (BR1، منودر و رسول) بودند. همزمان با انتقال گلدان های کاغذی تاریخ کاشت اول به مزرعه در بیستم بهمن ماه، کشت مستقیم و کشت گلدانی تاریخ کاشت دوم انجام پذیرفت. زمان برداشت در هر دو تاریخ کاشت بیستم تیرماه بود. نتایج نشان داد در تاریخ کاشت های همزمان از لحاظ عملکرد ریشه تفاوت معنی داری دیده نشد؛ ولی از نظر درصد قند ریشه، روش کشت مستقیم دارای برتری معنی دار (05/0 p≤) نسبت به روش کشت گلدانی بود. درتاریخ کاشت دوم درصد قند ریشه به طور معنی دار (05/0 p≤) از تاریخ کاشت اول بیشتر گردید و رقم منودر دارای بیش ترین درصد قند (1/10%) و کم ترین میزان ناخالصی های ریشه بود. نتایج نشان داد با انجام کشت بهاره چغندر قند می توان علاوه بر استفاده از مزایای آن، به عملکرد شکر سفید در واحد سطح معادل کشت های پاییزه چغندر قند در شرایط آب و هوایی اهواز دست یافت.
  • عبدالحسین گل شکوه، محمد برزگری، فرید فتوحی صفحه 55
    به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکرد سه هیبرید جدید ذرت. Zea mays این تحقیق در تابستان سال 1382 در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد اجرا گردید. این آزمایش در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی به صورت کرت های یکبار خرد شده با سه سطح تاریخ کاشت به عنوان فاکتور اصلی و چهار سطح رقم به عنوان فاکتور فرعی با چهار تکرار اجرا شد. سطوح فاکتور اصلی شامل تیمارهای تاریخ کاشت (22 تیرماه، 1و11 مرداد ماه) و سطوح فاکتور فرعی شامل چهار هیبرید تجاری ذرت (SC 704، SC 4-S 3393، SC 4-S 3282، SC 4-S 3261) بودند. نتایج نشان داد که تیمارهای تاریخ کاشت و ارقام از نظرصفت عملکرد دانه تفاوت کاملا معنی داری داشتند؛ همچنین اثر متقابل تاریخ کاشت و رقم در مورد صفت عملکرد در سطح احتمال 5% معنی دار بود. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که بیش ترین عملکرد دانه (11310 کیلو گرم در هکتار) در تاریخ کاشت اول مرداد و کم ترین عملکرد (8065 کیلوگرم در هکتار) در تاریخ کاشت 22 تیرماه به دست آمد. مقایسه میانگین تیمارها مربوط به اثر متقابل نشان داد رقم ذرت SC4-S 3393 در تاریخ کاشت اول مرداد و رقم SC4-S 3261 در تاریخ کاشت 22تیر ماه به ترتیب با 12430 و 6689 کیلوگرم در هکتار بیش ترین و کم ترین عملکرد دانه را دارا بودند.
  • بهمن فاضلی نسب، بهمن یزدی نصب، محمدرضا نقودی، محسن مردی صفحه 71
    در این تحقیق به منظور بررسی رابطه ژنتیکی و امکان تفکیک 21 رقم و لاین گندم بهاره و پاییزه ایرانی در سطح مولکولی از 37 جفت آغازگر ریزماهواره استفاده شد. میانگین شاخص چندشکلی و میزان اطلاعات چندشکلی هر آغازگر ریزماهواره بترتیب 68/0 و 63/0 برای آنها به دست آمد. شباهت ژنتیکی با استفاده از دو روش جاکارد و نی و لی محاسبه و به ترتیب میانگین 201/0و 328/0 برای آنها به دست آمد. در هر دو روش ارقام قدس و الوند دارای بیش ترین میزان شباهت و ارقام بولانی و نیک نژاد دارای کم ترین میزان شباهت بودند. تعداد آلل تولید شده از دو تا 10 متغیر و میانگین تعداد آلل در هر جایگاه 37/5 و در مجموع 199 آلل تکثیر شد. ژنوتیپ ها با استفاده از دو ضریب تشابه جاکارد و نی و لی و روش تجزیه خوشه ایUPGMA گروه بندی شدند و 21 ژنوتیپ گندم در 4 گروه قرار گرفتند؛ ضمنا اکثر ارقام از لحاظ بهاره و پاییزه بودن از همدیگر تفکیک شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که نشانگرهای ریزماهواره قادر است چندشکلی بسیار بالا، مطمئن و قابل تکراری را نمایان سازد.
  • مهدی زارع، رجب چوکان، محمدرضا بی همتا، اسلام مجیدی هروان صفحه 81
    به منظور مطالعه وراثث و نحوه عمل ژن های کنترل کننده ی صفات مختلف در ذرت، والدین و نسل های F1، F2، BC1 و BC2 حاصل از تلاقی های K18 х K74/1 و K18 х K3653/5 در سال 1384 در کرج، در شرایط مزرعه و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی(RCBD) با سه تکرار ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس در هر دو تلاقی، حاکی از وجود تفاوت های معنی داری بین نسل های مورد مطالعه برای کلیه صفات بود و لذا تجزیه میانگین نسل ها برای تمامی صفات صورت گرفت که در تلاقی K18 х K74/1 صفات تعداد روز تا ظهور کاکل، تعداد روز تا رسیدن فیزیولوژیک، تعداد روز از ظهور کاکل تا رسیدن فیزیولوژیک، ارتفاع بلال و تعداد دانه در ردیف و در تلاقی K18 х K3653/5 در اکثر صفات، علاوه بر اثرات افزایشی و غالبیت، اثرات اپیستازی نیز نقش داشتند. همچنین مشخص شد واریانس غالبیت بیش ترین نقش را در کنترل صفات مورد بررسی بر عهده دارد. در هر دو تلاقی، در اکثر صفات مورد مطالعه، نسل F1 نسبت به والدین دارای مقادیر بیش تری بود که نشان دهنده وجود هتروزیس می باشد. متوسط وراثت پذیری عمومی برای صفات مورد بررسی در تلاقی K18 х K74/1 29/0 تا 69/0 و در تلاقی K18 х K3653/5 بین 45/0 تا 81/0 متغیر بود. دامنه وراثت پذیری خصوصی در تلاقی K18 х K74/1 بین 009/0 تا 6/0 و در تلاقی K18 х K3653/5 بین 0 تا 51/0 بود.
  • سید محمدحسین مرتضوی، عزیز تراهی، لیلا برمه صفحه 97
    با توجه به تنوع واریته های نر خرمای موجود در استان خوزستان که از گرده آنها برای گرده افشانی ارقام ماده استفاده می شود، نقش مهمی که گرده ها در باروری و خصوصیات کمی و کیفی (زنیا و متازنیا) میوه بازی می کنند و نیز اهمیت بررسی تفاوت های موجود در بین آنها به منظور اهداف به نژادی، در این پژوهش ریخت شناسی گرده های 15 پایه خرمای نر این استان با استفاده از میکروسکوپ الکترونی نگاره (SEM) مورد بررسی قرارگرفت. بدین منظور پس از آماده سازی مقدماتی گرده ها، تصاویر با بزرگ نمایی های 500، 1000، 5000، 10000 و 20000 برابر و در زوایای مختلف تهیه و پارامترهایی نظیر میانگین طول و عرض، شکل، مقدار عناصر معدنی و آراستارهای سطح اگزین و شیار آنها بررسی گردید. نتایج نشان داد که دانه گرده خرما بیضی یا قایقی شکل (در منظر استوایی) و آراستارهای سطح آن از نوع مشبک و دارای روزن بندی تک شیاره می باشد. گرده پایه های نر مختلف مورد بررسی از نظر طول و عرض با هم تفاوت معنی داری نشان دادند. بزرگ ترین وکوچک ترین طول به ترتیب به گرده واریته های غنامی سبز (کد 7) و غنامی شادگان (کد 8)، همچنین بزرگ ترین و کوچک ترین عرض بترتیب به گرده واریته های سمسماوی (کد 1) و غنامی شادگان (کد 8) تعلق داشتند. مقایسه اسپکترم های آنالیز ترکیب عناصر غذایی نشان داد که عمده عناصر تشکیل دهنده دانه های گرده کربن، اکسیژن، فسفر و کلر می باشند.
|
  • Page 1
    The aim of the present investigation was to study the response of different safflower genotypes to low temperatures in germination and seedling stages and find its relation with field performance. In this study, 16 winter safflower genotypes were evaluated for cold and frost tolerance in germination and seedling stages in controlled condition and field condition. Results showed that the effect of temperature, genotype and temperature × genotype interaction on germination and germination rate was significant. Below 15 °C, temperature reduced maximum germination significantly. The lowest and the highest germination per cent occurred in 5 °C and 15 °C, respectively. Results revealed that cold stress led to increase proline and soluble sugars concentration in leaves significantly and there was high variation among genotypes for this character. Cold stress increased cell membrane injury, electrolyte leakage and electric conductivity (EC) in leaves. There were significant differences between genotypes for cell membrane injury at 1% level of probability. Combined analysis of variance indicated differences among genotypes for thousand kernel weight (TKW), days to heading (DH) and maturity (DM), plant height (PH) and grain yield to be significant (P < 0.01). The results of cluster analysis also showed the genotypes based on physiological traits and mean yield tend to be classified in three groups, where the best genotypes (entries No. 1, 2,15 and 16) with high promptness index (PI), proline content, low injury index and high-yielding performance were classified in the third group.
  • Page 15
    Oilseed rape (Brassica napus L.) is one of the most important oilseed crop which in recent years was attentioned, therefore; cultivation, production and its management in order to increase grain yield is very important. Thus, a two year (2006-2008) field experiment was conducted at the Experimental Research Field of College of Agriculture, Shiraz University, to study the effect of nitrogen (N) rates (0, 75, 150, and 225 kg ha-1) and drought stress (full irrigation at all growth stages, withheld irrigation stress at flowering, pod development, and seed filling stages) on yield and yield components of oilseed rape (Talayeh cultivar). The experimental design was split plots arranged in randomized complete block design with four replications. Results showed that full irrigation and 225 kg ha-1 of nitrogen treatment had the highest grain yield, number of pods per plant, and 1000- grain weight. Increased N fertilizer application significantly increased plant height, number of branches per plant, number of pods per plant, and seed yield, but increased N fertilizer application resulted in a decrease in grain oil percentage. Full irrigation and 75 kg ha-1 of nitrogen treatment had the highest grain oil percentage. It is concluded that rapeseed has a high requirement for nitrogen fertilizer. Also, it seems that providing sufficient water to plant during flowering stage is especially important to produce higher yield with high quality at water deficit prone environments.
  • Page 31
    This study was to evaluate the adaptability of ten salt tolerant advanced barley in six regions (Esfahan, Kerman, Yazd, Ghom, Mashhad and Gonabad) in 2002-03. Statistical design was a Randomized Complete block (RCB) with three replications. Electrical conductivities of irrigated water and soil in all regions were at least 8 ds/m and 10ds/m, respectively. Combined analysis of variance revealed interaction of genotypes * regions and genotypes were different significantly at 1% and 5%, respectively. Genotypes No. 4 (LB.Iran/una 8277//Gloria”s”/Come “s”-11M/3/Kavir) and No. 5 (73-M4-30) produced the highest grain yields (4616 and 4581 kg ha-1, respectively). Mean grain yields of Nosrat and Walfajre (checks) were 4167 and 3596 kg ha-1, respectively. Stability analysis on grain yields based on parametric method of C.V. % and non-parametric method of rank showed that genotypes No. 4 and No. 5 were most stable genotypes. Therefore, due to high grain yields, mean of genotypes No. 4 and No. 5 in all regions were selected as adaptable and salt tolerant genotypes.
  • Page 41
    To study the spring culture possibility of sugar beet cultivars in Ahvaz climatic conditions, this experiment was execute in split plots based on complete randomized design in 2000-2001 agronomic year, using three factors included date of sowing (Dec. 21, and Feb. 8th) as main plots, sowing method (direct sowing and transplanting) as sub plots and cultivars (BR1, Monodoro and Rassoul) as sub plots at Agricultural Faculty of Shahid Chamran University of Ahvaz. The second date of sowing was synchronous with transplanting of the first sowing date. Final crop harvesting for both sowing date was in July 10. Date of sowing had a high effect on root yield. Root yield in the first date of sowing was significantly more than the second date of sowing. In each sampling compared to previous sampling, root sugar content, root sugar yield and the root yield increased. Different sowing methods in synchronous date of sowing had not significant effect on root yield (p≤0.05). However, root sugar content in direct sowing was significantly more than transplanting method. In the second date of sowing, sugar content was significantly more than the first date of sowing (p≤0.05) and Monodoro variety had the most root sugar content (10.1%) and the lowest impurities. The results showed that performing spring culture of sugar beet could obtain equivalent white sugar yield with autumn sugar beet culture in Ahvaz climatic conditions.
  • Page 55
    In order to investigate the effect of planting dates on the yield of three new corn hybrids, an experiment was carried out during the summer of 2003 in Safiabad Agricultural Research Center. This experiment was conducted as a split plot design in complete randomized blocks with four replications with three levels of planting dates as main factors and four cultivars as sub factors. Planting dates were achieved in July, 13 and 23 and August, 2 on 2003, Sub plots were included four corn hybrids SC4-S 3393, SC4-S 3282, SC4-S 3261 and SC 704 as a check. Results showed that planting dates had a significant effect on the yield of corn hybrids. The differences of yield measurement also indicated that planting dates × hybrids interaction was significant at the 5% probability When mean comparisons were used to test for treatment differences showed that the highest yield with 11310 kg seeds/ha was obtained on sowing date of July twenty third, while the lowest yield with 8065 kg seed/ha occurred in July thirteenth when the interaction effect was evaluated in associated with treatments, it has shown that SC4-S 3393 and SC4-S3261 which were planted at the different planting dates (July, 23 and July 13) had the highest (12430 kg seeds/ha) and the lowest (6689 kg seeds/ha) yield, respectively.
  • Page 71
    In the present study, 37 microsatellite primerpairs were used for germplasm analysis and estimation of the genetic relationship and diversity between 21 spring and winter genotypes of Persian breed wheat. Genetic diversity (DI) and polymorphism information content (PIC) were calculated with average 0.68 and 0.63, respectively. Genetic similarity was calculated with Nei & Li and Jaccard methods with average 0.201 and 0.325, respetcively. The highest levels of genetic similarity for genotypes were found in Ghods and Alvand genotypes by two methods and the lowest was in Bolani and Niknejhad with Nei & Li and Jaccard methods.The number of alleles per microsatellite marker varied from 2 to 10 (average 5.37) and a total of 199 alleles were detected. The result showed all of the genotpyes could be distinguished and clustered into 4 groups with Nei & li similarity and UPGMA clustering method and all cultivars segregated by growgth type, i.e spring and winter. The data suggest that microsatellite can be used to estimate high and repeatable Polymorphism genetic diversity.
  • Page 81
    In order to study the inheritance and nature of action of the genes controlling various traits in maize, K18 х K74/1 and K18 х K3653/5 were crossed. Parents with F1, F2 and backcrosses generations were planted in a randomized complete block design with three replications in 2005. The results obtained from the analysis of variance showed significant differences between studied generations for all traits. Thus, the generation mean analysis was performed for all traits. The results showed that although, additive, dominance and effects of epistasis were important for days to silking, days to physiologic maturity, days from silking to physiologic maturity, ear height and the number of kernels per row and most of traits in K18 х K74/1 and K18 х K3653/5 crosses respectively but the dominance gene effects were the most important for inheritance of the majority of traits. The F1 means of most traits in both crosses were more than parents, which indicate heterosis. Average broadsense heritabilities were between 29% and 69% and between 45% and 81% and the range of narrowsense heritability were between 0.9% and 60% and between 0% and 51% for all traits In K18 х K74/1 and K18 х K3653/5 crosses, respectively.
  • Page 97
    Regarding the diversity of male date varieties in Khuzestan province used for pollination of female trees, the importance of pollen type in fertilization, its affect on quality and quantity of fruits and the prominence of their variation for breeding objects. In this study, the pollen morphology of 15 male date varieties were studied under a scanning electron microscope (SEM). For this propose, pollen grains were photographed at 500, 1000, 5000, 10000 and 20000 X in different angles and polar axis (P), equatorial diameter (E), P/E ratio, exine patterns were studied. Results indicated that date pollen is ellipsoid in shape; and exine is reticulate with a main fissure. There were significant differences in length and diameter of pollen grains under study. Maximum and minimum length belonged to Ghanami sabz (code 7) and Ghanami Shadegan (code 8), respectively and Samesmavi (code 1) and Ghanami Shadegan (code 8) had the max and min diameter respectively. Comparisons of the spectrum analysis of mineral composition showed that main elements of different studied date pollen grains are carbon, oxygen, chlorine and phosphorous