مجله تحقیقات نظام سلامت
سال ششم شماره 1 (بهار 1389)

در سال های اخیر چاقی و اضافه وزن در نوجوانان درکشورهای در حال توسعه و کشورهای توسعه یافته روند رو به رشدی داشته است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی شیوع لاغری، اضافه وزن و چاقی در دختران دبیرستانی شهر اصفهان انجام شد.
این مطالعه به صورت توصیفی، تحلیلی و مقطعی با نمونه گیری طبقه ای- تصادفی بر روی 384 دختر دبیرستانی شهر اصفهان در بهار 1385 انجام شد. اطلاعات دموگرافیک و تن سنجی توسط یک نفر جمع آوری گردید. برای تعیین لاغری، اضافه وزن و چاقی داده های مرجع BMI (Body mass index) برای سن NHANES-1 به کار گرفته شد.
بالاترین درصد لاغری (1/14 درصد) در دختران 18 ساله و بالاترین درصد اضافه وزن و چاقی (25 درصد) در دختران 14 ساله دیده شد. به طور کلی 03/7 درصد از دختران لاغر، 1/9 درصد اضافه وزن و 04/1 درصد چاق بودند.
شیوع اضافه وزن و چاقی در دختران 14 تا 18 ساله شهر اصفهان در مقایسه با سایر شهرهای کشورمان کمتر بود.

امروزه آمار و ارقام سزارین در سراسر دنیا و در کشور ما بسیار بالا و روز به روز در حال افزایش است. این در حالی است که عمل جراحی سزارین از جمله اعمال جراحی بزرگ محسوب می شود که با عوارض بسیار خطرناک و به ندرت کشنده همراه می باشد. مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش به همسران زنان باردار در کاهش میزان سزارین های انتخابی طراحی شد.
مطالعه حاضر از نوع کارآزمایی بود که جهت انجام مداخله، 88 زن باردار شکم اول در هفته های 28 تا 32 حاملگی مراجعه کننده به مطب های خصوصی زنان و زایمان شهر اصفهان به طور تصادفی به دو گروه آزمون و شاهد تقسیم شدند. فقط همسران گروه مورد در زمینه زایمان طبیعی و سزارین آموزش دیدند. در ابتدای مطالعه و پس از گذشت 4 هفته، میزان آگاهی و نگرش هر سه گروه (مادران گروه مورد و همسرانشان و مادران گروه شاهد) سنجیده شد و با پی گیری تلفنی نوع زایمان آن ها ثبت گردید.
مداخله آموزشی در همسران منجر به افزایش معنی داری در دانش و نگرش مثبت آنان نسبت به زایمان طبیعی در مادران گروه مورد شد. همچنین، انجام سزارین بدون دلیل پزشکی در گروه مورد (5/29 درصد) به طور معنی داری کمتر از گروه شاهد (50 درصد) بود.
با توجه به یافته های پژوهش چنین استنباط می شود که آموزش مردان در افزایش میزان آگاهی، اصلاح نگرش زنانشان و کاهش میزان سزارین های انتخابی موثر است.

بیشترین موارد بیماری ناشی از ویروس آنفلونزای جدید در بین نوجوانان رخ داده است و این نشان از اهمیت این گروه سنی در خصوص انتشار این بیماری و موارد مشابه آن دارد. این مطالعه با هدف بررسی وضعیت رفتارهای پیش گیری کننده از ابتلا و گسترش آنفلونزای جدید بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی در دانش آموزان دبیرستان های شهرکرد انجام شد.
این مطالعه مقطعی روی 313 دانش آموزان دبیرستانی و با استفاده از پرسش نامه انجام شد. روایی و پایایی این پرسش نامه در مطالعه مقدماتی بررسی و مورد تایید قرار گرفت (8/0 = α). در تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری 15SPSS استفاده شد.
میانگین سنی دانش آموزان مورد مطالعه 31/16 سال بود و 163 نفر از آنان، دانش آموزان پسر تشکیل می دادند. آگاهی، شدت درک شده و موانع درک شده بیشتر دانش آموزان در سطح متوسط قرار داشت. حساسیت درک شده 4/75 درصد دانش آموزان و منافع درک شده 6/55 درصد آنان در خصوص آنفلونزای نوع A در سطح بالایی قرار داشت. همچنین، رسانه جمعی با بیشترین درصد به عنوان اولین منبع کسب اطلاعات دانش آموزان در زمینه آنفلونزا A به دست آمد.
با توجه به یافته های پژوهش و ارتباط سازه های تشکیل دهنده مدل اعتقاد بهداشتی با عملکرد دانش آموزان، به نظر می رسد استفاده از روش های مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی می تواند در خصوص رفتار های پیش گیری کننده از آنفلونزای نوع A موثر باشد.

کارگران در مشاغل مختلف در معرض صدا قرار دارند که در طولانی مدت می تواند سبب کاهش شنوایی و اختلال خواب شود. افزایش مواجهه با صدا همچنین می تواند در بالا رفتن فشار خون، کاهش کارایی و زیاد شدن میزان غیبت از کار تاثیر داشته باشد.
در این پژوهش مورد- شاهدی به تعداد 80 نفر از کارگران یکی از صنایع اصفهان، از نظر مواجهه با صدا و فشار خون مورد مطالعه قرار گرفتند. تراز فشار صوت در خط تولید کارخانه مذکور به روش استاندارد 1996 ISO و با دستگاه صداسنج مدل 440SEL بر حسب دسی بل (dBA) اندازه گیری شد. در معاینه بالینی در محل کار، فشار خون افراد در گروه های مواجهه یافته و بدون مواجهه طبق شرایط استاندارد با فشارسنج جیوه ای 2ALPK بر حسب mmHg اندازه گیری شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های Independent t و همبستگی Pearson استفاده شد.
تراز فشار صدا در کارگاه دارای میانگین 56/2 ± 21/95 دسی بل بود که به طور معنی داری از حد مجاز 85 دسی بل بالاتر (2009 ACGIH) می باشد (01/0 > P). فشار خون دیاستولی در 8/28 درصد موارد در محدوده طبیعی و در 1/50 درصد موارد در محدوده بالا و در 1/21 درصد موارد بین این دو محدوده قرار داشت. اختلاف میانگین فشار خون سیستولی گروه مورد با گروه شاهد در سطح 001/0 = P معنی دار بود. اما بین میانگین فشار خون دیاستولی این دو گروه اختلاف معنی دار نبود. آزمون همبستگی نشانگر وجود رابطه مستقیم و ضعیفی بین فشار خون سیستولی و صدا بود (006/0 > P، 28/0 = r).
مواجهه طولانی مدت با صدا در محیط کار، در بالا رفتن فشار خون به عنوان عامل خطرساز بیماری های قلبی- عروقی نقش دارد. به همین دلیل اجرای برنامه های آموزشی برای کارگران و انجام اقدامات کنترلی برای پیش گیری از اثرات زیان بار صدا در محیط کار، توجه به فشار خون کارگران و مراقبت ویژه در مورد کارگران با سابقه فشار خون بالا پیشنهاد می گردد.

استفاده از منابع خوراکی آبزی، به ویژه ماهیان، به عنوان بخشی از منابع پروتئینی، به علت نیاز روزافزون انسان به غذا افزایش یافته است. بنابراین به موازات افزایش مصرف این منابع، اهمیت بهداشتی ماهیان نیز بیشتر مورد توجه قرار می گردد. بررسی فلزهای سمی به علت فرایند تجمع زیستی در بافت موجودات زنده اهمیت زیادی دارد.

به منظور بررسی غلظت فلزهای سنگین در بافت عضلانی و پوست سه گونه از ماهیان مصرفی شهر اصفهان، تعداد 105 نمونه از ماهیان سرخو، شوریده (ماهیان دریایی جنوب) و کپور پرورشی به طور تصادفی از مراکز عمده فروش ماهی جمع آوری شد و مقدار فلزهای سنگین کادمیوم، کروم، سرب، نیکل و جیوه موجود در بافت عضلانی و پوست ماهیان پس از عملیات هضم شیمیایی با دستگاه جذب اتمی و مقدار جیوه به روش فعال سازی با نوترون تعیین گردید.

میانگین غلظت سرب، کروم، کادمیوم، نیکل و جیوه در بافت خوراکی ماهیان سرخو به ترتیب 44/0، 03/0، 06/0، 32/0 و 22/0، در ماهی شوریده به ترتیب 48/0، 06/0، 06/0، 28/0 و 42/0 و در ماهی کپور به ترتیب 48/0، 07/0، 05/0، 3/0 و 22/0 ppm بر حسب وزن خشک ماهی به دست آمد.

در این بررسی به طور تقریبی، توزیع یکسانی از فلزهای سمی در بافت ماهیان مورد مطالعه وجود داشت، ولی از نظر آماری اختلاف معنی داری بین غلظت آن ها مشاهده نگردید. میانگین فلزهای سنگین سمی از حد مجاز سازمان جهانی بهداشت بیشتر نبوده است. همچنین نتایج حاصل از انجام این پژوهش نشان داد که مقدار فلزهای سنگین سرب، کادمیوم، کروم و نیکل به ترتیب در 27، 8، 3 و 25 درصد از نمونه های مورد مطالعه بیشتر از حداکثر مجاز سازمان جهانی بهداشت بود.

خوکچه هندی بر عکس جوندگان دیگر، گیاه خوار می باشد و دستگاه گوارش این حیوان شبیه اسب، خرگوش و چینچیلا است. فلور باکتریایی دستگاه گوارش این حیوان برای هضم گیاهان مناسب است. آگاهی از فلور طبیعی دستگاه گوارش خوکچه هندی از نظر بهداشت عمومی و کاربرد این حیوان در پژوهش های آزمایشگاهی بیماری های عفونی حایز اهمیت است. در این بررسی نقش باکتری های خانواده انتروباکتریاسه آدر دستگاه گوارش خوکچه های هندی کوه کرکس تعیین گردید.
دو گروه از خوکچه های هندی وحشی اطراف پناهگاه کوه نوردی کرکس انتخاب شدند و فلورباکتریایی مدفوع آن ها از نظر باکتری های خانواده آنتروباکتریاسه آبا روش های باکتری شناسی بررسی شد.
هیچ کدام از نمونه های مدفوع جمع آوری شده دارای باکتری های بیماری زای سالمونلا نبود. از مدفوع خوکچه های هندی گروه اول، که از بالای پناهگاه کوه نوردی انتخاب شدند، باکتری اشرشیا کلی جدا نشد. مدفوع خوکچه های هندی گروه دوم (پایین پناهگاه کوه نوردی) در نوبت اول نمونه برداری، 12 درصد و در نوبت دوم تنها 4 درصد دارای باکتری اشرشیا کلی بودند.
اغلب باکتری های دستگاه گوارش از طریق غذا و آب آلوده باعث عفونت در انسان می شوند؛ در حالی که در این بررسی باکتری های فلور طبیعی دستگاه گوارش کوه نوردان باعث آلودگی خوکچه های هندی به باکتری اشرشیا کلی شده و برای مدتی این باکتری از طریق مدفوع این حیوان دفع شده بود.

دانش آموزان حداقل 20 درصد از اوقات خویش را در مدرسه سپری می کنند. آموزش و رشد شخصیت آنان به روش های آموزشی صحیح و مناسب، فضای فیزیکی مطلوب و محیط روانی مساعد بستگی دارد. دانش آموزان از سرمایه های عمده انسانی هر جامعه محسوب می گردند. توجه به سلامت و ارتقای بهداشت محیط تحصیلی آنان نوعی سرمایه گذاری برای آینده قلمداد می گردد.
این مطالعه به صورت توصیفی- تحلیلی انجام شد. تعداد نمونه های مورد مطالعه، 77 مدرسه ابتدایی دولتی در شهر اصفهان بود که به صورت تصادفی منظم انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، فرم ارزیابی بهداشت محیط مدارس بود. این فرم از دو قسمت تشکیل شده است. قسمت اول شامل مشخصات عمومی مدارس و قسمت دوم شامل آیتم هایی است که مطلوب بودن قسمت های مختلف مدرسه را مورد بررسی قرار می دهد. فرم های مذکور با مراجعه کارشناس بهداشت عمومی به مدارس، مشاهده و مصاحبه با مدیر مدارس و در مدت 3 ماه تکمیل گردید و سپس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته، در نواحی مختلف مقایسه به عمل آمد.
6/76 درصد از مدارس، دارای وضعیت مطابق با استاندارد و 5/80 درصد از کلاس های مدارس دارای وضعیت مطلوب بودند. از نظر وضعیت استانداردهای ساختمانی و کلاس درس در نواحی مختلف، اختلاف معنی داری وجود نداشت. وضعیت سرویس های بهداشتی (توالت و دستشویی) و آبخوری های مدارس در حد مطلوبی بود و اختلاف معنی داری از این نظر در بین نواحی وجود نداشت. اما با این حال، ناحیه 1 وضعیت نا مطلوب تری داشت. 79 درصد از مدارس دارای وضعیت مطلوب از نظر جمع آوری و دفع زباله و 49 درصد از مدارس دارای بوفه های بهداشتی و مطابق استاندارد بودند. ولی بین نواحی از این دو نظر اختلاف معنی داری وجود نداشت.
به نظر می رسد که وضعیت بهداشت محیط مدارس ابتدایی شهر اصفهان به صورت تقریبی در حد مطلوب بوده، اما باید نسبت به بهبود بوفه های بهداشتی اقدام گردد که این امر مستلزم توجه بیشتر مسوولین محترم آموزش و پرورش، متولیان محترم بهداشت و درمان و اختصاص بودجه مناسب جهت حل مشکلات بهداشتی مدارس می باشد.

جایگاه ویژه دانشگاه در تربیت نسل بالنده انقلاب اسلامی و نقش عظیمی که دانشگاه در پرورش مدیران و کارگزاران آینده نظام مقدس جمهوری اسلامی ایفا می کند، برکسی پوشیده نیست. ضرورت توجه به فعالیت های فرهنگی، تحصیلی و اعتقادی دانشجویان به خصوص چگونگی گذراندن اوقات فراغت آن ها، در این راستا اهمیت ویژه ای دارد. بنابراین لازم است که با راهنمایی این قشر در زمینه برنامه ریزی صحیح برای اوقات فراغت، آنان را در استفاده هر چه بهتر از ایام پرارزش دانشجویی یاری داد. هدف از اجرای این پژوهش شناسایی نقاط قوت و ضعف برنامه های تحصیلی دانشجویان بود تا بتوان بر مبنای آن کارآیی برنامه ریزی های آینده را تقویت نمود.
این مطالعه به صورت مقطعی بر روی 238 نفر از دانشجویان دانشکده بهداشت انجام گرفت. روش نمونه برداری منظم و تصادفی بود. داده ها با استفاده از پرسش نامه خود ایفا شامل اطلاعات دموگرافیک، نحوه گذران اوقات فراغت در داخل و خارج از دانشگاه، امور مذهبی، خدمات رفاهی و نیازهای آموزشی دانشجویان جمع آوری شد و به وسیله نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
توزیع جنسی دانشجویان مورد مطالعه 4/79 درصد دختر و 6/20 درصد پسر را نشان داد. 1/60 درصد از دانشجویان غیر بومی بودند و 1/88 درصد از خوابگاه استفاده می کردند. 9/84 درصد از دانشجویان مجرد بودند. میانگین و انحراف معیار تعداد ساعات اوقات فراغت دانشجویان در طول شبانه روز 2/3 ± 4/6 ساعت بود. 2/31 درصد از دانشجویان هیچگاه در برنامه های فرهنگی- مذهبی دانشگاه شرکت نمی کردند و 1/12 درصد همیشه در این برنامه ها شرکت می نمودند. استفاده از کتابخانه در میان این فعالیت ها رتبه بالاتری داشت. دانشجویان نیاز به اردوهای یک روزه، برنامه های ورزشی و تفریحی، آموزش قرآن و نمایش فیلم را جزء ضرورت های خود دانستند. حدود 3/82 درصد از دانشجویان با شعایر مذهبی و اجرای آن موافق بودند. درصد زیادی از دانشجویان از وجود اکثر خدمات رفاهی نظیر وام تحصیلی و مشاوره روانی بی اطلاع بودند. اولویت نیاز دانشجویان برای آموزش گرفتن مواردی نظیر روش های جستجوی مقالات، استفاده مناسب از کامپیوتر، نقش استاداند راهنما در حل مشکلات آموزشی و کسب مهارت های لازم در پر کردن اوقات فراغت آن ها بود.
از آن جایی که اکثر دانشجویان مجرد بوده، بیشتر وقت خود را در خوابگاه و دانشگاه سپری می کنند، لازم است مسوولان دانشگاه برنامه ریزی دقیقی برای پر کردن اوقات فراغت دانشجویان انجام دهند. توجه به عمده ترین نیازهای دانشجویان از قبیل کامل بودن کتابخانه ها، اردوهای یک روزه، برنامه ورزشی، مراسم به مناسبت های مختلف در ایام سال و آموزش قرآن کریم حایز اهمیت زیادی می باشد.

ایستگاه کار شامل محیط فیزیکی اطراف کارگر، ابعاد و نحوه چیدمان تمام تجهیزات است. افزایش فشار کار سبب کاهش کارآیی و بازده نیروی کار و در نتیجه افت کیفیت محصولات تولیدی خواهد شد. با شناخت عوامل موثر در افزایش فشار کار و کاهش یا بر طرف کردن این فشارهای تهدید کننده سلامتی، علاوه برحفظ سلامت کارگر، از زیان های اقتصادی نیز جلوگیری می شود. هدف از این پژوهش تعیین، ارزیابی وضعیت ایستگاه های کاری از نظر عوامل انسانی، شغلی و محیطی زمینه ساز حوادث و بیماری های شغلی با استفاده از روش فنلاندی بود.
این مطالعه مقطعی، به روش سرشماری در تمام ایستگاه های کار یک شرکت صنایع فلزی اصفهان انجام شد. اطلاعات مورد نظر با استفاده از چک لیست استاندارد فنلاندی آنالیز ارگونومی محل کار و از طریق مشاهده عینی جمع آوری گردید. سپس اطلاعات با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
در 7/84 درصد موارد هیچ یک از استانداردهای وضعیت فضای کار در ایستگاه های کار نبود؛ در 6/13 درصد نحوه فعالیت بدنی و در 3/15 درصد بلندکردن بار نامناسب بود؛ در 1/5 درصد مقدار فشار اعمال شده به بازوها بسیار شدید و وضع بدن در حین کار سنگین بد بود؛ در 7/23 درصد احتمال وقوع حادثه زیاد بود؛ در 5/52 درصد به دلیل وضعیت کار، امکان ارتباط با سایر افراد محدود شده بود؛ در 8/89 درصد مشکلی در تصمیم گیری وجود نداشت؛ در 1/33 درصد طول سیکل کار کمتر از پنج دقیقه تکراری بود و در 44 درصد موارد روشنایی کمتر از حد مجاز بود؛ شاخص استرس گرمایی حداکثر 29 درجه سانتی گراد و زمان مواجهه کمتر از حد استاندارد بود و استرس گرمایی وجود نداشت. صدا در 20 درصد موارد بالاتر از حد مجاز بود.
نامناسب بودن محیط کار مشکلاتی برای تحقق وظایف کار شاغلان، سلامتی آن ها و کیفیت محصولات شرکت به وجود می آورد. وضعیت فضای کار، شرایط محیطی و طرز قرار گرفتن بدن در هنگام کار، زمینه ساز حوادث و بیماری های شغلی است. نتایج می تواند مورد استفاده مهندسان طراح شرکته ای صنایع فلزی مشابه قرار گیرد و می توان با طراحی صحیح ایستگاه کار، تا حد زیادی از این فشارهای تهدید کننده سلامتی کارگران جلوگیری نمود.

بیش از نیمی از مرگ های کودکان ممکن است به طور مستقیم و غیرمستقیم به علت فقر تغذیه ای باشد. بنا بر اعلام یونیسف، اهمیت نسبی علل زمینه ای سوء تغذیه باید به طور وسیعی در خانواده ها، جمعیت ها وکشورها شناخته شود؛ این سازمان ت‍اکید می کند که برای بررسی بیشتر علل سوء تغذیه، یک برخورد کاملا محلی و ناحیه ای، به جای راه حل های کشوری یا جهانی مورد نیاز است. هدف از این مطالعه، تعیین وجود ارتباط بین سطح تحصیلات والدین کودکان بدو ورود به دبستان و وضعیت دریافت وعده های غذایی این کودکان با قد و وزن آن ها بود.
در این پژوهش توصیفی- مقطعی، 235 دانش آموز بدو ورود به دبستان در شهرستان خمین، که در طرح سنجش سلامت کودکان پیش دبستانی شرکت کرده بودند، به روش نمونه گیری تصادفی سیستماتیک در شهر و روش نمونه گیری خوشه ایدر روستا انتخاب شدند. به کمک پرسش نامه، اطلاعات مربوط به تحصیلات والدین و وضعیت دریافت وعده های غذایی کودکان جمع آوری شد. اندازه گیری قد و وزن توسط پزشک مسوول طرح صورت گرفت. اطلاعات به دست آمده توسط آزمون های آماری t مستقل، 2χ، همبستگی Spearman، Mann-Whitney و آنالیز کواریانس تجزیه و تحلیل شد.
حدود 58 درصد کودکان دریافت وعده های غذایی نامناسب داشتند، که از این نظر بین پسرها و دخترها و نیز در شهر و روستا تفاوت معنی داری وجود نداشت (221/0 = P و 568/0 = P). قد و وزن کودکانی که والدینشان تحصیلات بالاتری داشتند، نسبت به کودکانی که والدینشان تحصیلات پایین تری داشتند، بیشتر بود (29/0 = rs برای قد و 31/0 = rs برای وزن در مادران، 01/0 > P). میانگین قد و وزن کودکانی که دریافت وعده های غذایی مناسبی داشتند، نسبت به میانگین قد و وزن کودکانی که دریافت وعده های غذایی مناسبی نداشتند، به طور معنی داری بالاتر بود (001/0 > P). نسبت وزن به قد در کودکانی که والدینشان تحصیلات بالاتری داشتند، نسبت به کودکانی که والدینشان تحصیلات پایین تری داشتند، بیشتر بود (28/0 = rs برای تحصیلات مادر و 27/0 = rs برای تحصیلات پدر، 01/0 > P).
به نظر می رسد، بازنگری جدی در برنامه تغذیه ای گروه سنی پیش دبستانی و ارایه الگوهای صحیح تغذیه ای برای این گروه ضروری باشد. از طرفی، طراحی و اجرای برنامه های آموزشی مرتبط با سلامت کودکان برای خانواده ها و به ویژه مادران، باید بیش از پیش مد نظر مدیران و برنامه ریزان بخش سلامت و آموزش کشور قرار گیرد.

با توجه به این که دختران نوجوان امروز، مادران فردا خواهند بود، این دوران یک فرصت طلایی برای ارتقای آگاهی های تغذیه ای نوجوانان در جهت بهبود سلامت نسل آینده می باشد که با اجرای برنامه های آموزشی به عنوان راهبردی موثر در جهت بهبود الگوهای غذایی این سنین میسر می گردد. مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش تغذیه بر آگاهی و نگرش دانش آموزان دختر دبیرستانی انجام گرفت.
در این مطالعه 315 نفر از دانش آموزان دختر 9 مدرسه از نواحی مختلف اصفهان در دو گروه تقسیم شدند. قبل از مرحله اول آموزش و 10 روز بعد از جلسه دوم آموزش، به وسیله دو پرسش نامه آگاهی و نگرش اطلاعات جمع آوری شد. آموزش به صورت ارایه سخنرانی، ارایه جزوات و پمفلت طی 2 جلسه 2 ساعته با فاصله 10 روز اجرا شد و به گروه شاهد نیز آموزش داده نشد. اطلاعات حاصل به وسیله نرم افزار 16 SPSSتجزیه و تحلیل شد.
قبل از اجرای آموزش، گروه ها با هم اختلاف معنی داری نداشتند ولی پس از مداخله، سطح آگاهی در گروه مورد به صورت معنی داری افزایش یافت (0001/0 > P). نگرش در هیچ یک از گروه ها تغییر معنی داری نداشت.
از آن جایی که آموزش تغذیه راهکاری با اثربخشی مطلوب در جهت ارتقای آگاهی های تغذیه ای به شمار می آید، مطالعه حاضر نشان داد که با طراحی یک برنامه جذاب آموزشی می توان آگاهی های تغذیه ای دختران نوجوان را به میزان قابل توجهی ارتقا داد. اگر آموزش ها با نیازهای تغذیه ای این سنین منطبق و به شکل قابل لمس با استفاده از فن آوری سمعی- بصری ارایه گردد، اثربخشی نه تنها در آگاهی های آنان بلکه در اصلاح الگوی رفتارهای غذایی آنان نیز پدیدار خواهد شد.

به علت خطرات سزارین نسبت به زایمان طبیعی و عوارض زودرس و دیررس سزارین، این عمل نسبت به زایمان طبیعی از نظر بهداشت عمومی مورد توجه خاصی قرار گرفته است. هدف از انجام این پژوهش، تعیین فراوانی نسبی سزارین و علل آن بود تا بر اساس نتایج به دست آمده در جهت کاهش میزان سزارین های غیر ضروری برنامه ریزی شود.
در طول یک سال، 360 نمونه از بین کلیه زنانی که در 4 بیمارستان دولتی و 4 بیمارستان خصوصی شهر اصفهان زایمان کرده بودند، به طور تصادفی انتخاب شدند و چک لیست مربوط با توجه به پرونده های بیمارستانی تکمیل گردید. داده ها به روش آمار توصیفی و آزمون های آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
6/73 درصد از مادران به روش سزارین و 4/26 درصد به روش طبیعی زایمان کرده بودند که معادل 8/2 سزارین به ازای یک زایمان بود. بیشتر مادران سزارین شده، در گروه سنی 29-25 سال و اکثر مادران سزارین شده نخست زا بودند. تمایل مادران مراجعه کننده به بیمارستان های خصوصی جهت انجام سزارین، بیشتر از مراجعین به بیمارستان های دولتی بود. شایع ترین علل سزارین، سزارین قبلی، زایمان سخت، نمای بریچ، سزارین انتخابی و زجر جنینی بود.
با توجه به آمار بالای سزارین در بیمارستان های مورد مطالعه شهر اصفهان (6/73 درصد) در مقایسه با میانگین استانی آن (5/59 درصد)، ضروری است در زمینه کاهش سزارین برنامه ریزی های لازم صورت گیرد و با افزایش آگاهی زنان و حتی همسران آن ها نسبت به روش های زایمانی، از میزان سزارین های انتخابی کاسته شود. توصیه می شود بیشتر برنامه ها روی زنان نخست زا متمرکز گردد.

خودکشی و اقدام به خودکشی پدیده های پیچیده روانی هستند که تحت تاثیر متقابل عوامل فردی و محیطی قرار دارند. از آن جایی که شناخت عوامل خطر مربوط به هر پدیده از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد، هدف مطالعه حاضر شناخت مهم ترین عوامل خطر این دو پدیده و جهت عملکرد هر یک از آن ها در استان ایلام بود.
نظام جامع ثبت اطلاعات موارد خودکشی و اقدام به خودکشی در استان ایلام که در فاصله سال های 1375 تا 1382 فعالیت داشته است، داده های مطالعه حاضر را فراهم نموده است. اطلاعات مربوط به موارد خودکشی و اقدام به خودکشی رخ داده در استان با ذکر مشخصات دموگرافیک هر مورد شامل سن، جنس و وضعیت تاهل همراه با روش خودکشی، مکان و زمان رخداد حادثه، در این نظام جامع ثبت شده است.
یافته ها نشان می دهد که اقدام در فصل بهار، استفاده از روش دار زدن، اسلحه گرم و خودسوزی به طور معنی داری باعث افزایش و متاهل بودن، در گروه سنی 40-49 سال قرار داشتن، استفاده از سم و قرص به طور معنی داری باعث کاهش احتمال ارتکاب به خودکشی در مقایسه با اقدام به خودکشی می شود.
مراکز بهداشتی و درمانی موجود در استان ایلام به منظور کاهش میزان خودکشی بایستی به پیشگیری مرحله اول خودکشی به ویژه در مواردی که در افراد مجرد و یا در فصل بهار رخ داده است و یا از روش های بسیار کشنده ایی نظیر دار زدن، اسلحه گرم و خودسوزی استفاده کرده اند توجه بیشتر معطوف نمایند.

شکاف کیفیت خدمات، فاصله بین ادراکات و انتظارات مشتریان از خدمات ارایه شده می باشد. گام اساسی در حذف این شکاف، شناسایی ادراکات و انتظارات مشتریان از کیفیت خدمات ارایه شده است. هدف از این مطالعه نیز تعیین دیدگاه زنان از شکاف کیفیت خدمات بهداشتی اولیه در مراکز بهداشتی درمانی شهر اصفهان بود.
این مطالعه به صورت مقطعی انجام شد و جمعیت مورد مطالعه آن، زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهری اصفهان بودند. حجم نمونه 1280 نفر بود و برای جمع آوری اطلاعات نیز از ابزار Service quality استفاده شد که شامل ابعاد ملموس، اطمینان، پاسخ گویی، تضمین و همدلی در نحوه ارایه خدمت است. اطلاعات به دست آمده با استفاده از آزمون t و 2χ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
در هر 5 بعد کیفیت خدمات، زنان اختلاف نظر داشتند. کمترین میانگین اختلاف کیفیت (08/11-) در بعد تضمین و بیشترین میانگین آن (41/14-) در بعد ملموس به دست آمد؛ تفاوت مشاهده شده بین نظر زنان در مورد کیفیت خدمات در هر 5 بعد معنی دار بود (05/0 > P).
اختلاف منفی، بیانگر این است که انتظارات خدمت گیرندگان فراتر از ادراکات آن ها از وضعیت موجود بوده، هنوز فضای زیادی برای بهبودی و اصلاح به منظور نیل به رضایت مشتریان و ارایه خدمات بهداشتی درمانی مطلوب وجود دارد.

دانشگاه ها منشا تحولات جامعه در عرصه های مختلف است و دانشجویان به عنوان ارگان اصلی دانشگاه در آینده پیکره اساسی سازمان ها و ارگان های مختلف جامعه را تشکیل می دهد. بنابراین نگرش دانشجویان به رشته تحصیلی و آینده شغلی آن ها و پاره ای از عوامل مرتبط با تحصیل از جمله جنس، سن، رشته تحصیلی و... که خود عامل موثری در ایجاد انگیزش آن ها می باشد، باید مورد بررسی قرار گیرد. این مطالعه با هدف تعیین نگرش دانشجویان دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نسبت به رشته تحصیلی و آینده شغلی و پاره ای از عوامل مرتبط با آن صورت گرفت.
در این مطالعه توصیفی- مقطعی، 318 نفر از دانشجویان دانشکده بهداشت مشغول به تحصیل در 4 رشته بهداشت عمومی، بهداشت محیط، بهداشت حرفه ای و تغذیه به طور تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه محقق ساخته بود که با 44 سوال نگرش فرد نسبت به رشته تحصیلی و آینده حرفه ای خود از لحاظ تامین اقتصادی، تامین شغلی، رفاه شخصی و رضایت قلبی و مهم ترین مشکلات آن ها را مورد بررسی قرار می داد. داده ها به صورت توصیفی و تحلیلی در نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد.
میانگین و انحراف معیار نمره نگرش دانشجویان نسبت به رشته تحصیلی خود 008/7 ± 25/61 به دست آمد. 6/95 درصد از دانشجویان به رشته تحصیلی خود نگرش مثبت داشتند. میانگین و انحراف معیار نمره نگرش دانشجویان به آینده شغلی خود 36/10 ± 54/62 به دست آمد. دیدگاه 4/87 درصد از دانشجویان به آینده شغلی مثبت بود. مقایسه نمره نگرش افراد بر حسب سن و میانگین معدل دیپلم اختلاف معنی داری را نشان نداد. در حالی که مقایسه نمره نگرش افراد بر حسب رشته تحصیلی و نحوه نگرش به رشته تحصیلی اختلاف معنی داری را با نگرش به آینده شغلی نشان داد. علاقه فردی، خدمت به جامعه، جایگاه اجتماعی رشته و تلقین جامعه بر اهمیت رشته از مهم ترین عوامل انگیزش مثبت به شغل بودند.
با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش، دانشجویان رشته های بهداشتی نسبت به رشته تحصیلی و آینده شغلی خود نگرش مثبتی داشتند. توزیع مناسب نیروی انسانی، حمایت مالی از استخدام شدگان، ایجاد مراکز مشاوره و حمایت از دانشجویان در توجیه آینده شغلی می تواند در تقویت نگرش آن ها مفید واقع شود.

کهولت سن پدیده ای است که تحقق آن مستلزم وجود شرایط مناسب زیستی است. بر طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال 2001 تعداد افراد بالای 70 سال به مرز 585 میلیون نفر رسیده، که 9 درصد جمعیت جهان را در بر می گیرد و پیامد آن مشکلات مربوط به مراقبت، نگه داری، بهداشت و تامین مایحتاج سالمندان خواهد بود؛ به طوری که مشکلات دهان و دندان یکی از مسایل اولیه در میان سالمندان است. هدف از انجام این تحقیق تعیین نیازهای بهداشتی درمانی دهان و دندان در سالمندان بود.
این مطالعه با روش توصیفی- مقطعی به منظور مقایسه نیازهای سالمندان مقیم و غیر مقیم در خانه سالمندان انجام شد. 77 نفر گروه اول از ساکنین خانه سالمندان و 74 نفر گروه دوم از افراد غیر مقیم، بر طبق پرسش نامه از قبل تعیین شده، مورد معاینه و بررسی قرار گرفتند و اطلاعات با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون 2χ مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.
دو گروه در متغیر مشکلات دهان و دندان اختلاف معنی داری با یکدیگر نداشتند (6/0 = P)، ولی از نظر متغیرهای تمایل به درمان (0001/0 = P)، نیاز به درمان (0001/0 = P)، پوسیدگی دندان (049/0 = P)، وضعیت بی دندانی (009/0 = P)، دندان مصنوعی (0001/0 = P) و دفعات مسواک زدن در روز (0001/0 = P) بین گروه غیر مقیم و مقیم اختلاف معنی دار مشاهده گردید.
با توجه به نتایج به دست آمده، هر دو گروه نیازمند به توجه بیشتر به وضعیت سلامت دهان و دندان می باشند و این امر ضرورت ارتقای مراقبت های بهداشتی دهان را هر چه بیشتر آشکار می سازد.

ارتعاش دست- بازو نوعی ارتعاش موضعی است که اندام فوقانی را درگیر می کند. پیامد های ناشی از این نوع ارتعاش شامل اختلالات عروقی، عصبی و اسکلتی- عضلانی می باشد. هدف از انجام این پژوهش، تعیین تاثیر دستگیره ضد ارتعاش ساخته شده توسط پژوهشگران بر فراوانی اختلالات عروقی و عصبی در کاربران سنگ سمباده دستی بود.
این مطالعه بر روی 12 نفر از کاربران سنگ سمباده دستی در یکی از صنایع فلزی مربوط به تولید ماشین آلات خدمات شهری اصفهان انجام شد. نوع مطالعه تجربی و به صورت قبل- بعد بود. متغیرهای بالینی مورد بررسی شامل وجود یا عدم وجود بی حسی، سوزن سوزن شدن، رنگ پریدگی، خارش، ضعف، سردی، درد، کبودی و قرمزی در انگشتان یا دست بود که با استفاده از چک لیست و معاینه بررسی شد. اندازه گیری ارتعاش در 3 محور x، y و z مطابق با استاندارد 2003-5349 ISO انجام گردید. دستگیره ضد ارتعاش با توجه به وزن و فرکانس دستگاه سنگ سمباده طراحی و در مجموع از 9 قطعه مجزا ساخته شد. وزن این دستگیره 214 گرم بود. دستگیره به مدت یک هفته و به طور میانگین 3 ساعت (± 20 دقیقه) در یک نوبت کاری توسط کاربران مورد استفاده قرار گرفت. قبل و یک هفته بعد از استفاده از دستگیره ضد ارتعاش، کارگران از نظر بالینی و چک لیست مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج کیفی و کمی به ترتیب با آزمون های مک نمار و Paired t و با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت.
در آزمون مک نمار برای متغیرهای بالینی بی حسی 01/0 > P، سوزن سوزن شدن 05/0 > P، رنگ پریدگی 01/0 > P، خارش 005/0 > P و درد 005/0 > P، به دست آمد که اختلاف معنی داری را نشان می داد. مقدار میانگین شتاب ارتعاش قبل از مداخله در سه جهت x، y و z به ترتیب m/s2 6/2، m/s2 8/3 و m/s2 4/3 بود که بعد از مداخله به m/s2 2/1، m/s2 1/2 و m/s2 8/1 کاهش یافت. بیشترین میزان کاهش موردی در محور z و به میزان 90 درصد مشاهده گردید. کاهش شتاب ارتعاش و رساندن آن به زیر m/s2 2 باعث کاهش اختلالات عروقی و عصبی گردید. پس از یک هفته استفاده از دستگیره ضد ارتعاش، علایم و شکایات بالینی به میزان ثابت رسید.
به طور کلی مقادیر به دست آمده نشان دهنده تاثیر مثبت دستگیره ضد ارتعاش در کاهش میزان اختلالات عروقی و عصبی و همچنین کاهش میزان ارتعاش انتقال یافته به دست می باشد. پژوهشگران استفاده از دستگیره های ضد ارتعاش با میزان میرایی ارتعاش به زیر m/s2 2 را جهت کاهش عوارض عصبی عضلانی ناشی از ارتعاش دست- بازو پیشنهاد می کنند.

شناخت عللی که سبب قطع استفاده از IUD می شود، برای برنامه ریزی کنترل جمعیت از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ این مساله، انجام بررسی دوره ای عوامل موثر بر کاهش استمرار IUD و عوارض منجر به قطع مصرف آن را در منطقه خاص توجیه می نماید. پژوهش حاضر به منظور بررسی فراوانی نسبی در آوردن IUD به علل مختلف در زنان انجام گرفت.
بررسی حاضر یک مطالعه توصیفی تحلیلی و جمعیت مورد مطالعه زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهرستان لنجان اصفهان جهت خروج IUD بودند. نمونه مورد مطالعه شامل 150 نفر از زنان جمعیت فوق بود که به روش انتساب متناسب با جمعیت هر مرکز به صورت تصادفی طبقه ای انتخاب شدند.
از کل زنان مورد مطالعه، 3/71 درصد داوطلبانه اقدام به در آوردن IUD کرده بودند و در 7/28 درصد IUD خود به خود در آمده بود. شایع ترین علت در آوردن IUD در زنان مورد مطالعه، خون ریزی بود که 38 درصد از مراجعین را تشکیل می داد. دفع خود به خود IUD در 7/28 درصد، تمایل به حاملگی در 7/14 درصد و عفونت در 10 درصد به ترتیب در مرتبه های بعد قرار داشت. سایر موارد 8/8 درصد کل زنان را تشکیل می داد.
علاوه بر انجام مشاوره دقیق، آموزش صحیح، مراجعه مکرر و منظم برای کنترل IUD و تکنیک گذاشتن IUD به طور استریل و صحیح و نیز مسوولیت پذیری و مهارت پرسنل مورد تاکید این مطالعه بود که توجه بیشتر مسوولین را طلب می کند.

پزشکان در هنگام مواجهه با بیماران، در خطر ابتلا به تعداد زیادی از عوامل عفونی هستند. با این وجود با اعمال روش های ساده ای مانند واکسیناسیون، استفاده از دستکش، ماسک و شستن دست ها می توانند خود را در مقابل بسیاری از این عوامل عفونی حفظ کنند. استفاده از روش های پیشرفته جراحی و استفاده صحیح از تکنیک های جراحی نیز خطر عوامل عفونی را کاهش می دهد. در این مقاله به مواردی اشاره خواهد شد که با رعایت آن ها احتمال خطر برای پزشکان و بیمارانشان کاهش خواهد یافت.

تعارض در منافع، که اغلب در دو بعد اقتصادی و غیر اقتصادی ظهور می نماید، ممکن است نویسندگان، سردبیران، اعضای هیات تحریریه و داوران را از انجام فعالیت اصلی خود، رعایت امانت و صداقت در امر نگارش، چاپ و انتشار دستاوردهای پژوهشی، باز دارد. در صورت رخ داد چنین امری، سلامت آحاد جامعه ممکن است در معرض خطر قرار گیرد. بنابراین، بهترین راه مقابله با این پدیده، شناخت و افشای صحیح و به موقع آن می باشد. هدف از نگارش مقاله مروری حاضر، آشنا ساختن دانشمندان فارسی زبان در حوزه سلامت با این پدیده و شیوه های مقابله با آن بود.