فهرست مطالب

آینه پژوهش - سال بیست و دوم شماره 1 (پیاپی 127، اردیبهشت 1390)

نشریه آینه پژوهش
سال بیست و دوم شماره 1 (پیاپی 127، اردیبهشت 1390)

  • 142 صفحه، بهای روی جلد: 18,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1390/03/20
  • تعداد عناوین: 17
|
  • سرمقاله
    محمدعلی مهدوی راد صفحه 5
  • مقاله
  • سید حسن اسلامی صفحه 7
    اگر شخصی، مقاله یا کتابی را منتشر کند و در آن از نوشته های دیگران به شکلی مستقیم یا غیرمستقیم استفاده نماید، اما از اشاره به منابع نوشتار خود به شکلی دقیق و متعارف، بپرهیزد یا در این کار کوتاهی نماید، یا چنان وانمود کند که این نوشته زاده و حاصل تاملات شخصی خویش است، مرتکب عملی شده است که به آن انتحال، یعنی به خود بستن و سرقت علمی می گویند. مقاله حاضر با هدف به بحث گذاشتن انتحال یا سرقت علمی برخی دانشگاهیان به رشته تحریر درآمده است. بر این اساس، نویسنده ابتدا به تعریف مبسوط انتحال می پردازد. سپس با تاکید بر انتحال یا سرقت علمی برخی مدرسان دانشگاه و بیان اهداف و انگیزه های آنان، برخی نمونه های عینی را که مرتکب این عمل شده اند، بیان می کند. نویسنده در ادامه به پرسش اصلی پژوهش خود با این مضمون که چرا انتحال عملی غیراخلاقی است؟ می پردازد. در این میان با تطبیق پرسش خود با سه نظریه اخلاقی پیامدگرایی، تکلیف گرایی و فضیلت گرایی، غیراخلاقی بودن عمل انتحال را در بوته نقد و بررسی قرار می دهد. در انتها، با یادآوری ده شیوه پرهیز از عمل غیراخلاقی انتحال، هر یک از آن ها را تشریح می کند.
    کلیدواژگان: انتحال، سرقت علمی، نظریه های اخلاقی، اخلاق پژوهش
  • محمدرضا جدیدی نژاد صفحه 18
    از دیرهنگام تا زمان معاصر در نسبت دادن کتاب به شخصی، پیوسته صاحب مواد و مطالب کتاب مورد توجه بوده است نه کاتب و راوی آن. نویسنده در مقاله حاضر به معرفی کتاب های حدیثی (پانزده کتاب) که در رجال النجاشی و الفهرست شیخ طوسی به تبعیت از منابع مورد استفاده شان به راویان و تکمیل کنندگانشان نسبت داده شده اند، می پردازد و این مسئله را در بوته نقد و بررسی قرار می دهد.
    کلیدواژگان: کتب حدیثی، رجال النجاشی، الفهرست شیخ طوسی، راویان حدیث، انتساب کتب
  • نقد و بررسی کتاب
  • سیدهدایت جلیلی صفحه 24
    کتاب آسیب شناسی جریان های تفسیری محصول پژوهش و نگارش جمعی از تفسیرپژوهان است که می توان آن را به منزله اثری در شناخت و نقد جریان های تفسیر دانست. نویسنده در مقاله حاضر، پس از بیان هدف و ساختار کتاب، سعی در ارائه نکاتی انتقادی درباره این کتاب دارد. از این رو به طور مبسوط، ساختار، هدف و رویکرد کتاب را در پرداختن به موضوعات، در بوته نقد و بررسی قرار می دهد.
    کلیدواژگان: آسیب شناسی جریان های تفسیری، معرفی و نقد کتاب
  • سیدعلی آقایی صفحه 30
    مقالات و کتاب های منتشر شده در دهه های پایانی قرن بیستم و آغاز قرن بیست و یکم در غرب، ادبیات نسبتا غنی را در حوزه حدیث پدید آورده است ولی بازتاب مطالعات حدیثی در دنیای غرب و تحولات آن در محافل علمی ایران اسلامی بسیار کمرنگ می باشد. به این منظور، نویسنده در مقاله حاضر درصدد معرفی و نقد کتاب «حدیث در نگاه خاورشناسان: بررسی و تحلیل مطالعات حدیث شناسی هارالد موتسکی»، برآمده است. بر این اساس، با بیان اطلاعاتی درباره کتاب، به تشریح مبسوط فصول آن می پردازد و ذیل معرفی هر فصل، به نقد فصل مربوط همت گماشته است. نویسنده در قسمت پایانی، پیشنهادهایی برای تصحیح کتاب گفته شده ارائه می کند.
    کلیدواژگان: مطالعات حدیث شناسی، هارالد موتسکی، حدیث شناسی غرب، حدیث در نگاه خاورشناسان، معرفی و نقد کتاب
  • جواد بشری صفحه 38
    نویسنده در این نوشتار به نکات زیر اشاره کرده است: توصیف و بررسی مختصر نسخه میکروفیلم کتاب سلوک السلطنه که در دانشگاه تهران وجود دارد، پرداخته است.
    بحث درباره مقبره الشعرای کوی سرخاب در تبریز. نویسنده مطلب خویش را با بیان ابن کربلایی صاحب روضات الجنات و مرحوم سجادی راجع به این مقبره و محله / کوی سرخاب، آغاز کرده، سپس بحث را به سمت محل دقیق قبر خاقانی که موضوع نوشته اش است سوق می دهد.
    معرفی مختصر نسخه جدیدی از منظومه عاشقانه سعد و همایون که شامل ده نامه عاشقانه است که در سده هشتم توسط شخصی به نام عبدالرحیم سروده شده است.
    معرفی نسخه ای از کتاب آداب اهل الله اثر قرامانی که کتابی درباره تصوف و به زبان عربی است و با استفاده از اقوال بزرگان اهل عرفان و با استشهاد به آیات و روایات و نیز نقل ابیات فارسی و عربی، در تطبیق سه مفهوم طریقت، شریعت و حقیقت، نوشته شده است.
    برجسته تر کردن نام کاتب نسخه ای عربی در صرف و نحو که در کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی نگهداری می شود.
    معرفی و تشریح ارزش وجودی کهن ترین نسخه کفایه التعلیم فی صناعه التنجیم نگاشته ظهیرالدین غزنوی که اثری متداول در ادوار مختلف تاریخ تمدن ایرانی است.
    معرفی و بررسی محتوای سفینه 720، موجود در خانقاه نعمت اللهی که منبعی برای تدوین شعرای بی دیوان متقدم است.
    معرفی محمدبن علی حکیم ترمذی با بیان ترجیع بندی عرفانی از این شاعر سده هشتم.
  • جواد آسه صفحه 48
    از آنجا که علم نحو در فهم کتاب، سنت و کتاب های حوزوی نقش اساسی دارد، پس باید در فراهم آوردن متنی برای آموزش آن و نیز به کار گرفتن شیوه مناسبی در تعلیم آن دقت فراوانی مبذول داشت. نویسنده در مقاله حاضر، کتاب آموزش مقدماتی نحو را در بوته نقد و بررسی قرار داده است. برای این هدف، پیش از نقد کتاب پیش گفته، ابتدا بایسته های متن آموزشی علم نحو را بیان می کند. سپس با برشمردن امتیازات و نیز ضعف ها و کاستی های کتاب آموزش مقدماتی نحو، مقاله خویش را به پایان می رساند.
    کلیدواژگان: آموزش مقدماتی نحو، نحو مقدماتی، علم نحو، معرفی و نقد کتاب
  • محمد ربیع میرزایی صفحه 53
    کتاب آیین اخلاق در قرآن، نخستین منبع جامع و تطبیقی فلسفه اخلاق قرآنی است که نویسنده در مقاله حاضر به طور مبسوط کتاب مذکور را مورد شرح و بررسی قرار می دهد. برای نیل به این هدف، نویسنده پس از پرداختن به عنوان کتاب به زبان عربی و فرانسه و مولف و مترجمین آن، مقاله خود را با بیان شرح حال و آثار مولف کتاب، محمد عبدالله دراز آغاز می کند. در ادامه، به بیان نسخه ها و چاپ های این کتاب پرداخته و آثاری که درباره کتاب پیش گفته نگاشته شده اند را معرفی می کند. بیان گستره موضوعات کتاب، ساختار کلی کتاب، روش و ادبیات و نگارش ترجمه، از دیگر مباحثی است که در مقاله حاضر به چشم می خورد. نویسنده پس از بیان برخی از امتیازات ویژه و نیز نقاط ضعف کتاب، مقاله خود را با ارائه گزارش تفصیلی محتوای کتاب به صورت فصل به فصل، به پایان می رساند.
    کلیدواژگان: آیین اخلاق در قرآن، فلسفه اخلاق قرآنی، معرفی و نقد کتاب
  • نگاهی به الموسوعه الرجالیه المیسره یا معجم رجال الوسائل
    محمدباقر ملکیان صفحه 64
  • حمیدرضا میرمحمدی صفحه 69
    دایره المعارف شجره آل ر سول(ص) به بیان شجره طیبه در انساب سلسله سادات شیخ شبان در ایران و ذریه امامزاده میر بهاء الدین محمد(ص) و امامزاده سیدمیراسحاق زین الدین(ع) می پردازد. نویسنده در مقاله حاضر ابتدا کتاب و بخش های آن را معرفی می نماید. سپس با بیان باب های مختلف کتاب و نقطه قوت کار، مشکلات تنظیم و ارائه مطالب را از سوی نویسنده کتاب، در بوته نقد و بررسی قرار می دهد.
    کلیدواژگان: دایره المعارف شجره آل رسول، نقد کتاب
  • مصطفی درایتی صفحه 76
    «فهرست نگاری» نسخه های خطی ظرافت و حساسیت ویژه ای دارد که به جز تخصص های گوناگون، نیازمند دقت و حوصله بسیار است. از سوی دیگر، نقد فهارس نسخه های خطی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. نویسنده در مقاله حاضر، با هدف نقد جلد 43 فهرست کتابخانه مجلس، مروری گذرا بر این جلد که در برگیرنده فهرست 400 نسخه خطی به کوشش سید صادق حسینی اشکوری است، دارد.
    کلیدواژگان: فهرست نگاری، نسخه های خطی، کتابخانه مجلس شورای اسلامی
  • کتاب شناسی موضوعی
  • مجتبی نوروزی صفحه 83
    یکی از مباحثی که در قرن اخیر از سوی بعضی قرآن پژوهان مطرح شده است، نظریه «اعجاز عددی و نظم ریاضی قرآن» است. این نظریه که بیانگر نظم اعجازگونه عددی و ریاضی قرآن است، اولین بار توسط رشاد خلیفه در سال 1972 میلادی (1351ش) مطرح شد. طرح این نظریه مورد توجه و استقبال قرآن پژوهان قرارگرفت؛ به گونه ای که موارد بسیاری بر تحقیقات او افزوده شد، تا جایی که امروز ده ها کتاب و مقاله در این زمینه نوشته شده است. نویسنده در مقاله حاضر ضمن معرفی اجمالی این نظریه، به کتاب ها، مقالات و پژوهش هایی که در این مورد از سوی قرآن پژوهان تالیف شده است، به صورت تفصیلی و اجمالی اشاره می نماید.
    کلیدواژگان: اعجاز عددی قرآن، نظم ریاضی قرآن، کتابشناسی اعجاز عددی و ریاضی قرآن
  • تازه های نگارش و نشر
  • معرفی اجمالی / اخلاق و آداب، وقایع الایام، یازده رساله، دمع السجوم، هدیه الحباب
    حسین علیزاده، عبدالحسین طالعی، علی علیزاده، علی اکبر صفری صفحه 100
  • صفحه 110
  • صفحه 115
  • اخبار
  • درگذشتگان / آیت الله افتخاری، آیت الله فقیه امامی، آیت الله حکیم، آیت الله انصاری اراکی، دکتر گرجی، دکتر بستانی، آیت الله غروی قزوینی، مهندس شهرستانی، آیت الله دهسرخی، استاد ایرج افشار (یزدی)
    ناصرالدین انصاری، جواد بشری صفحه 120
  • چکیده عربی
    صفحه 138
|
  • Sayyid Hassan Islami Page 7
    Using others’ ideas directly or indirectly in one’s own publication without acknowledging the sources in an accurate and known manner (deliberately or otherwise) or pretending that this idea belongs to oneself is called plagiarism. The present article intends to discuss academic plagiarism. Thus, first plagiarism will be defined. Then, focusing on plagiaristic behavior of some professors and their aims and motivations, concrete examples will be given. Afterwards, we shall see why plagiarism is unethical. The question will be discussed from the perspectives of consequentionalism, deontology, and virtue ethics. Finally, ten guidelines will be given to help avoid plagiarism.
    Keywords: Plagiarism, ethical theories, research ethics
  • Muhammad, Reza Jadidinejad Page 18
    In discussing the authorship of a book, it has been the common practice to study the author of the content, not the copyist or the transmitter. In this article, we will see how in al-Najāshī’s Rijāl and al-Ţūsī’s al-Fihrist, fifteen books of hadith were ascribed to those who have transmitted and completed them.
    Keywords: Books of hadith, al, Najāshī's Rijāl, al, Ţūsī's al Fihrist, hadith transmitters, authorship
  • Sayyid Hedayat Jalili Page 24
    The book Āsībshenāsī-e Jaryānha-ye Tafsīrī (Pathology of Exegetical Trends) is the result of the collaboration of some tafsir scholars. It can be seen as a study of the exegetical trends. In the present article, the purposes, approach, and the structure of the book, as well as some critical points will be indicated.
    Keywords: Āsībshenāsī, e Jaryānha, ye Tafsīrī (Pathology of Exegetical Trends), book review
  • Sayyid Ali Aqai Page 30
    The article and books published in the last decades of the twentieth century and the beginning of the twenty-first century in the West offer a rich literature in the area of hadith studies. But the Western scholarship in this area and its development are not much reflected in the Iranian academia. The book Hadith from the Orientalist Point of View: A Study and Analysis of Hadith Scholarship by Harold Motzki will be introduced here. The review will give some information on the book, including an extended explanation of individual chapters. Finally, certain suggestions for the improvement of the book will be presented.
  • Javad Bashari Page 38
    is Note will include the following: A description and short review of the microfilm copy of the book Sulūk al-Salţanah in Tehran University. A discussion on the Maqbarah al-Shu’arah (Cemetery of the Poets) in Kuye Sorkhab, Tabriz. The article begins with a statement by Ibn Karbali – the author of Rawdhat al-Jannāt – and Mr Sajjadi on the Cemetery and the neighborhood Kuye Sorkhab. It will focus on Khāqāni’s tomb, who is extensively studied in this research. A report on a new copy of the love poem Sa‘d va Humāyūn (Sa‘d and Humāyūn). Authored by a certain Abd-al-Rahim in the 8th/15th century, the poem contains ten love letters. A report Qarāmānī’s Arabic book on Sufism, Ādāb Ahl Allah. The book cites quotations by mystical authorities, Qur’anic verses, hadiths, Farsi and Arabic poems in order to explain the Sufi concepts of ţarīqah, sharī‘ah, and ĥaqīqah (path, law, and truth). Focus on the copyist of an Arabic manuscript on Arabic grammar in the Library of Ayatollah Mar‘ashi Najfi. A report on the oldest extant manuscript of Kifāyah al-Ta‘līm fī Şinā‘ah al-Tanjīm by Zahīr al-Dīn al-Ghaznawaī, a book on the different periods of the Persian Civilization. A report on the manuscript Safinah 720, available in Ni‘matullāhī Khaniqah. The work can be seen as a source for a better knowledge of early poets whose works have not been published. A report on the 8th/15th century poet Muhammad b. Ali Ĥakīm al-Tirmidhi by introducing one of his mystical poems.
  • Javad Aseh Page 48
    Since nahw (Arabic Grammar) is highly important in understanding the Qur’an, the sunnah, and hawzah (seminary) books, a high degree of accuracy is needed in compiling a text for teaching nahw, which relies on suitable methods. The present article will discuss the Book Learning Nahw (Arabic Grammar)—Basic Level. Thus, before dealing with the criticism, the necessary points for a textbook of nahw will be enumerated. Then, the advantages and disadvantages of the book will be studied.
    Keywords: Learning Nahw (Arabic Grammar), nahw, basic level of nahw, book review
  • Muhammad, Rabi Mirzai Page 53
    Ethics in the Qur’an is the first comprehensive and comparative resource on the Qur’anic Ethics. The book will be introduced extensively here. First, the Arabic and French titles, the author and translators of the book will be explained. Afterwards, a biography of the author Muhammad Abdullah Darraz will be offered. Then, the copies and prints of the book as well as the researches on it will be discussed. The range of the subjects covered, the general structure, method, language, and composition of the translation will also be studied. After a discussion of the advantages and disadvantages of the book, the present article will end with a detailed chapter-by-chapter report.
    Keywords: Ethics in the Quran, Quranic Ethics, book review
  • Hamid, Reza Mir Muhammadi Page 69
    Encyclopedia of Shajarah ’Āl al-Rasūl deals with the genealogy of Shaykh Shabān and the descendants of Imamzadeh Mirbaha’ al-Dīn Muhammad (a) and Imamzadeh Sayyid Mīr-Eshāq Zayn al-Dīn (a). In the present article, the different parts of the book will be introduced. Then, the strengths of the work, as well as the difficulties in its compilation and the presentation of the material will be assessed.
    Keywords: Encyclopedia of Shajarah Āl al Rasūl, book review
  • Mostafa Derayati Page 76
    Cataloguing the manuscripts requires a certain subtlety and accuracy. That is, beside some specialties in the respective areas, perseverance and exactness are needed. Besides, the criticism of catalogues of manuscripts is highly important. The 43rd volume of the Catalogues of the Library of Majlis, which contains 400 manuscript titles, is edited by Sayyid Sadeq Hosseini Eshkevari. The volume shall be analyzed in this article.
    Keywords: cataloguing, manuscripts, Library of Majlis
  • Mujtaba Nowruzi Page 83
    In recent centuries, the Qur’an scholars have talked about the theory of numerical and mathematical miraculousness of the Qur’an. Supporting the idea of the miraculous numerical and mathematical organization of the Qur’an, this theory was first presented by Rashad Khalifah in 1351/1972. It was much applauded by the Qur’an scholars so that many items were added to his research. Today much publication is found on the subject. A short introduction to the theory will be followed by a list of the books, articles, and researches on it. The lists will be both brief and extensive.
    Keywords: Numerical miracles in the Quran, mathematical organization of the Quran, bibliography of the numerical, mathematical miracles in the Quran