دو ماهنامه توسعه مهندسی بازار
پیاپی 19 (خرداد و تیر 1390)

-از یکی از مدیران برجسته ی بنگاه های اقتصادی جهان سؤال می کنند که شما چه کردید که به این موفقیتها دست یافتید؟
ایشان می گویند من سه کار انجام داده ام:1.در انتخاب شایسته ی مدیران و سایر منابع انسانی جهت همفکری و تصمیم سازی و تصمیم گیری و سپس اجرای درست تصمیمات تلاش کردم و از متخصصان انتخاب شایسته، یاری گرفتم.
2.از آموزش و سرمایه گذاری دانشی روی آنها کوتاهی نکردم، اما تلاش کردم این آموزشها کاربردی و مهارتی باشند و فراگیران بتوانند آنها را در مرحله ی عمل بخوبی پیاده سازی و اجرا کنند.
3.از سر راه منابع انسانی درست انتخاب شده و درست آموزش داده شده کنار رفتم تا آنها کارشان را انجام دهند؛ البته قطعا منظور ایشان این نبوده است که منابع انسانی را رها کرده است تا هر کاری را که تمایل دارند انجام دهند بلکه، آنها در راستای پیاده سازی استراتژی ها و رسیدن به هدفهای سازمانی آزادی اجرا داشته اند و از سوی مدیران مافوق نظارت و کنترل می شده اند.
- اگر بار دیگر سه نکته ی اساسی فوق را مرور کنیم، متوجه می شویم که در مرحله ی اول اهمیت ذات و جوهره مهم جلوه می کند و نیکو است که در زمان انتخاب و جذب با اصول علمی و بهره گیری از تجربه ی صاحبان فن نسبت به شناخت تیپهای شخصیتی افراد و جوهره ی آنها اقدام کنیم، سپس این ذات و جوهره و بینش است که مقدم بر دانش می باشد، که می توان آن را به بسترسازی مناسب برای سرمایه گذاری دانشی تشبیه کرد. البته باید دقت کرد که تیپ شخصیتی نامناسب وجود ندارد بلکه، هر تیپ شخصیتی با توجه به ویژگی هایش در تناسب با شغلهای خاصی موفق خواهد بود. پس متخصصان استعدادشناسی منابع انسانی لازم است با خصوصیت شغل، هم با بررسی و مطالعه، شناخت پیدا کنند و سپس در تناسب سازی بین شغل و متقاضی شغل عمل کنند.

فیلیپ کاتلر، پدر بازاریابی نوین، خرداد ماه امسال به سریلانکا می رود. دیدار رئیس جمهور و وزرای ارشد کابینه با او، بخشی از برنامه ی سفر کاتلر به این کشور است.
انستیتو بازاریابی سریلانکا، مجری و هماهنگ کننده ی برنامه ی سفر کاتلر به این کشور است. به گفته ی مجریان، هدف از این سفر و دیدار کاتلر با مقامات عالی سریلانکا، ساخت برند سریلانکا است.
مجریان تا اینجای کار یعنی بازتاب خبری سفر کاتلر هشتاد ساله به این کشور، موفق بوده اند. حضور شاخصترین چهره ی بازاریابی نوین آن هم در سنین کهولت در جزیره ای واقع در آسیا، و در جنوب کشور هند که یکی از ضعیفترین اقتصادهای آسیا را دارد، به تنهایی یک بمب خبری است کهبرای سریلانکا تا مدتها برندسازی و اعتبارآفرینی می کند.
مجریان برنامه - انستیتو بازاریابی سریلانکا - بنا به اظهاراتشان، شش سال کوشیده اند تا توانستند میزبانی کاتلر را برای سریلانکا مهیا سازند. به احتمال، برنامه های گسترده تری باید پشتوانه ی این تلاش شش ساله باشد که حاضر شدند هزینه های آن را بی وقفه بپردازند.
دیدار کاتلر با اعضای پارلمان، استادان دانشگاه، رهبران کسب وکار، سمینارهایی با موضوعات بازاریابی ارزش محور، و افزایش ارزش سهامداران بخشهای دیگری از سفر کاتلر به سریلانکا است. کاتلر در این سفر قطعا حرفهای تازه ای برای فرصتهای جدید سرمایه گذاری در سریلانکا خواهد داشت که باید تا آن زمان چشم انتظار ماند.
مجریان برنامه ی سفر کاتلر همچنین از مدل جدید کاتلر با عنوان بازاریابی 0/3 (Marketing 3/0) در برنامه های سفر وی سخن گفتند که این دانشمند برجسته ی جهانی درباره ی آن سخنرانی خواهد کرد. گفتنی آنکه مدل 330 عنوان کتابی است از فیلیپ کاتلر که به اتفاق دو تن از همکارانش آن را تدوین کردند و در سال 2010 از سوی انتشارات جان وایلی چاپ و منتشر شد. کاتلر در این کتاب فراتر از بازاریابی، در پرتو آمیزه ی علم روانشناسی و بازاریابی، مدلی ارائه می کند که در آن هم به ابعاد فردی، و هم ابعاد شرکتها در سه قالب مغز (افزار)، قلب (افزار)، و روح (افزار) پرداخته است.

«برگزاری مراسم عروسی سلطنتی» در انگلستان یک رویداد بود که کارگزاران و متخصصان تبلیغات کوشیدند تا از آن نهایت استفاده را ببرند. چگونه؟
«عروسی» یک رویداد توام با شادی، خوشحالی، هیجان، و نشاط است. دست کم باورهای جهانی در این باره تردید نمی کند. این رویداد آنگاه شادتر جلوه می کند که رسانه های انبوهی گزارشهای یاس آلود اما واقعی را از «رکود» از سوی متخصصان اقتصادی در اروپا و انگلیس پخش و منتشر می کنند.
کارگزاران تبلیغات و بازاریابی در این میان همواره در پی فرصت طلایی هستند تا بتوانند بیشترین سود را برای صاحبان کالاها و خدمات پدید آورند. در نگاه آنان، آیا می توان از این رویداد شادی آفرین در زمانه ی حسرت و تلخی بیشترین بهره برداری را کرد؟
پاسخ ساده است، بله؛ بستگی به میزان اقدامات ما دارد تا آن را بیش از پیش در بوق و کرنا کنیم و پس از آن، نتایج پرشگفت و درخشان آن را بیش از پیش رسانه ای کنیم. گزارشهای چاپ شده درباره ی برگزاری مراسم عروسی سلطنتی - از جمله این گزارش - تا آنجا پیش رفته که تجدید حیات «برند انگلیس» یا «ساخت انگلیس» را از این مراسم انتظار دارد. از دیگر سو نمی توان انکار کرد که موج سواران بر این رویداد توانستند بنا به ظرفیتها و سرمایه گذاری های سنگین، نام و نشان تجاری خود را تحرک بخشند، و درآمدی سرشار نصیب خود سازند.
این گزارش - که ترجمه ی آن تقدیم شده - با جانبداری هایی توام است اما لا به لای آن می توان اخباری را جستجو کرد تا دانش و تجربه ی متخصصان تبلیغات و بازاریابی را افزون کند؛ بخشهایی از این واقعیت در این گزارش موجود است که گروه گزارشگران با جلوه نمایی و بزرگنمایی آن را ساخته و پرداخته اند.

نبوغ کاتلر را در ساده گویی و ساده نویسی باید تحسین کرد.فضیلت ساده نویسی و ساده گویی از بزرگانی همچون کاتلر برمی آید.
کاتلر در اوج تخصص و دریافت مدارج عالی از دانشگاه های معتبر دنیا در رشته های اقتصاد و مدیریت، روانشناسی، و ریاضی، نیازی ندارد تا واژگان مغلق را به کار گیرد، فرمولهای ریاضی را ردیف کند، تئوری های اقتصاد و روانشناسی را با پیچیدگی عنوان کند.
جوهره ی آموزه های کاتلر، آموزشی بدون پیرایه، و بدون حاشیه های زائد است. هر چقدر از میانسالی و کهنسالی وی می گذرد، او بیش از پیش سادگی در بیان و نوشتار را پیشه ی خود کرده است. گواه آن کتابهایی است که تنها نام او زینت بخش روی جلد کتاب است. البته کتابهایی که نام دیگران نیز روی جلد آمده، دشوارترند.
گفتگوی پیش رو مثالی است آشکار از آنچه درباره ی این دانشمند برجسته ی جهانی می توان گفت. عبارتهای پایانی این گفتگو، دیدگاهی نغز ارائه می دهد از آنچه در اندیشه ی این بازاریاب جهانی می گذرد، آنجا که می گوید: خشنودکننده ترین شغل بازاریابی این است که دیگر کوکاکولا یا خمیردندان کرست نفروشی بلکه، تعلیم و تربیت و سلامتی بیشتر را به مردم عرضه کنی و در کیفیت زندگی آنان تفاوتی واقعی ایجاد کنی.

این مقاله اساسا در مورد استراتژی آمیزه ی بازاریابی حسی است. در این مقاله به یک جمع بندی در مورد ویژگی های متمایز بازاریابی تجربی و حسی با استفاده از متدولوژی استقرا و قیاس مبتنی بر تحقیقات کتابخانه ای، مصاحبه های عمیق، تعمیم استراتژی آمیزه ی بازاریابی حسی، موسوم به سوایپ (SWIPE) در مقایسه با آمیزه ی بازاریابی سنتی یعنی همان P4 کلاسیک، و تطابق این استراتژی جدید با یک بررسی موردی از شرکت کره ای گراگم (GERAGEM)، خواهیم رسید.
مطابق با ویژگی های قابل تمایز بازاریابی حسی، این مقاله به تعمیم استراتژی آمیزه ی بازاریابی حسی سوایپ (SWIPE) می پردازد. این نام از سرواژه های Situation و Word of mouth و Interaction و Price و نیز Experience تشکیل و این استراتژی در شرکت کره ای گراگم (GERAGEM) پیاده سازی شده است.

«طبقه بندی مشتریان» نیاز سازمان هایی است که مشتری نوازی را محور اصلی فعالیت خود قرار داده اند. اما باید این طبقه بندی را از کجا به دست آورد؟
صاحبنظر برجسته ی جهانی، وی کومار، مبتنی بر دو ویژگی الف) ارزش طول عمر مشتری، و ب) ارزش ارجاع مشتری، یک ماتریس ارائه می دهد که مشتریان را به 4 طبقه تقسیم می کند. ماتریسی که برخی دارای ارزش طول عمر بالایی هستند، و دیگران را نیز برای کالا یا محصوی ارجاع می دهند (قهرمانان).
قهرمانان، یعنی این گروه از مشتریان، آرزوی هر سازمانی است. با وجود این برخی مشتریان دارای ارزش طول عمر پایین، و ارجاع بالا یا پایین دارند؛ مشتریانی که با عناوین تبلیغ کننده، خسیس ها، و توانگرها از آنان یاد می شود.
وظیفه ی بازاریابها و سازمان های مشتری نواز آن است که نخست گروه مشتریان خود را تشخیص دهند، و سپس بکوشند تا آنان را به گروه قهرمانان تبدیل کنند.
برای دستیابی به چنین هدفی، مطالعه ی روش وی کومار و اثر حاضر پیشنهاد می شود.

حضور شرکتها و سازمانها در فعالیتهای خیرخواهانه یک ضرورت بایسته است. در غیر این صورت، مشتریان در هزاره ی سوم تمایلی ندارند تا با خرید خود، حیات این شرکتها را تداوم بخشند.
مشتریان در هزاره ی سوم از شرکتها می پرسند این وظیفه ی اولیه ی شما است که کالاها و خدمات خود را با کیفیت عالی، قیمت مناسب، دسترسی آسان، توزیع مطلوب عرضه می کنید. فراتر از این، تا چه حد در پیشبرد فعالیتهای عمومی جامعه نقش دارید، تا چه حد برای اقدامات سودمند جامعه مشارکت کرده اید، چرا هزینه های حضورتان را در جامعه - برای فعالیتهای سودآوری که به دست می آورید - نمی پردازید.
اکنون حیات شرکتها وابسته به میزان همکاری های آنان در فعالیتهایی است که جامعه انتظار دارد با اجرای آن، نگرانی های شهروندان کاهش یابد، بالندگی های جامعه افزایش یابد، و...

توفان مغزی یک تکنیک فوق العاده برای حل مسائل سازمانی یا تولید و پدیدآیی ایده های نو و خارق العاده است.
با وجود این، نتایج به دست آمده از اجرای این تکنیک برای سازمانها و شرکتها به دلایلی درخشان و چشمگیر نیست. دلایل آن را شرکت معتبر جهانی مک کینزی، در اجرای سنتی آن می داند.
مک کینزی، معتبرترین شرکت مشاوره در حوزه ی مدیریت، به تازگی حاصل یک دهه فعالیت خود را در 200 پروژه برای 150 شرکت معتبر منتشر کرده که نشان می دهد چگونه می توان از روش های بی حاصل سنتی توفان مغزی فاصله گرفت تا شاهد پدیدآیی نتایج درخشان توفان مغزی در عمل شد.
مک کینزی این نتایج را در هفت گام کاملا مشخص و قابل اجرا توصیه می کند که در این مقاله می خوانید.

بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری در ایران با رشدی شتابان در تاسیس، در دام مشابهتها و ارائه ی خدمات یکسان و مشابه خود را محصور کرده اند؛ یعنی روندی که تمایز جدی برای مشتریان نمی آفرینند.
برای تمایز باید بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری فراتر از دانش فنی که عمدتا به آن مجهز هستند نظیر حضور پررنگ کارشناسان مالی و علوم بانکی، به موضوعات و دانشهای تازه ای بپردازند تا گوی سبقت را در رقابت بربایند.
«روانشناسی مشتریان خدمات مالی» در باور ما یکی از همان موضوعات و دانشهای تازه ای است که می تواند بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری را در مسابقه ی رقابت، پیروز میدان سازد. از این رو از شماره ی پیشین (سال پنجم، شماره ی 18، فروردین و اردیبهشت 1390) به این موضوع پرداخته شد.
در شماره ی پیشین، پس از تعریف «مالیه ی رفتاری»، «عدد جادویی هفت و تاثیر آن بر تصمیم گیری های مشتریان خدمات مالی» بررسی شد. اینک به موضوع «حسابداری ذهنی» پرداخته شده است.

«تبلیغات مقایسه ای» شبیه آنچه سالها پیش در ساخت و پخش آگهی تبلیغاتی پپسی آمده بود، اکنون با موانع قانونی روبه رو است.
در آن آگهی تبلیغاتی، کودکی را نشان می دهد که با پرداخت سکه ای، تکمه ای را فشار می دهد و کودک یک قوطی کوکاکولا دریافت می کند. کودک دو بار این کار را انجام می دهد. پس از آن، هر دو قوطی کوکاکولا را زیر پایش قرار می دهد تا بتواند سکه ای را بپردازد، تکمه ای را فشار دهد که قوطی پپسی کولا را دریافت کند. پس از آن، هر دو قوطی کوکاکولا رها می شود تا باد آن را همچون آشغالها به سویی پرتاب کند.
ساخت و پخش چنین آگهی هایی تا این حد تخریب کننده با عنوان تبلیغات مقایسه ای ممنوعیت قانونی دارد. اما تبلیغاتی ها همچنان در پی آنند تا در پرتو دانش تازه، تجربه های جدید، و حتی ترفندهای نو بتوانند تبلیغات مقایسه ای را انجام دهند. چرا که تبلیغات مقایسه ای امکان رقابتی را به سرعت مهیا می سازد. با وجود این سودمندی، رعایت ظرائف این کار پراهمیت است.
جالب است بدانید که بخشی از فعالیتهای تبلیغاتی با استفاده از روش و شیوه ی «تبلیغات مقایسه ای» بیش از آنکه به سود صاحب کالا و خدمات باشد، به سود رقیبی است که هزینه ای نکرده اما از منافع و سود آن حداکثر استفاده را کرده است. چگونه باید از تبلیغات مقایسه ای استفاده کرد؟ چه زمانی بهترین زمان برای به کارگیری تبلیغات مقایسه ای است؟ دو پرسشی است که این متن پاسخگویی آن را بر عهده گرفته است.
هشدارهای متن کاملا بجا است. هر یک از این هشدارها را بهتر است به هنگام انتخاب شعارها و تصاویر بررسی کرد. به این ترتیب هم کارآمدی و اثربخشی تبلیغات افزایش می یابد، و هم هزینه هایی که اختصاص داده ایم، منافع و سود آن نصیب خودمان خواهد شد و نه رقبا.
ویژگی دیگر متن پرهیز از حاشیه روی است و حتی برای فشرده گویی، کوششی نکرده است تا با مثالها و شواهد تبلیغاتی آن را بیاراید. از این رو باید اصول آن را با دقت در عمل به کار برد.

«تبلیغات» همچون سایر علوم نیازمند آن است که از سوی دیگر رشته های علمی تقویت شود. واژه هایی نظیر «چهارراه علوم»، «اجتماع علوم»، و «مطالعات بین رشته ای» ناظر بر همین راهبرد است.
متفکران در عصر کنونی برآنند تا حتی صورت مساله ها را مبتنی بر «مطالعات بین رشته ای» صورتبندی کنند و سپس با بهره مندی از آرا و نظرات سایر علوم به چاره اندیشی برای حل مساله برآیند.
تبلیغات هم در کشورهای پیشرفته و هم در کشورهایی نظیر ایران همچنان در مظان این اتهام است که به رغم هزینه های سنگین، میزان اثرگذاری آن قابل سنجش نیست. انتشار کتابهایی نظیر «تبلیغاتی که ما می شناسیم به پایان رسیده است» و «سقوط تبلیغات و صعود روابط عمومی» شاهدی است بر آن اتهام. برخی همچون سرجیو زیمن، قائم مقام پیشین کوکاکولا، بی مهابا و باصراحت می گویند: ما شاهد منسوخ شدن تبلیغات هستیم.
«سنجش» مرتبط با رشته های مهندسی است؛ متخصصان تبلیغات بر آن شدند تا با بهره گیری از آموزه های رشته های مهندسی برای پاسخگویی به آن اتهام، به مدد تبلیغات بیایند. خوشبختانه چنین نگاهی توانسته پاسخگوی بخشی از اتهامات باشد. افزون بر آن، صاحبان کالا اکنون می دانند با داشتن چه بودجه ای، باید در انتظار چه اثربخشی و کارآمدی از تبلیغات باشند.
مقاله ی حاضر در پی آن است تا به جای تصمیمهای کلیشه ای، به آگهی دهندگان و آژانسهای تبلیغاتی این نوید را بدهد که با همفکری همدیگر می توانند بر پایه ی محاسبات دقیقتر، فعالیت تبلیغاتی را به انجام برسانند.

تبلیغات در خلا شکل نمی گیرد. نمی توان از کارگزاران تبلیغات درخواست کرد که برای «رستوران» تبلیغی بسازند آن هم با معیارهای هنرمندانه تا مشتریان بیشتری برای رستورانها جذب کنند، بی آنکه به اصلی ترین موضوع یعنی روایت «خوردن» نپردازند.
اکنون تبلیغات نیز نیازمند آن است تا در پرتو چهارراه علم، جلوه ی تازه ای به ابعاد و اضلاعش بدهد. یکی از این ابعاد و اضلاع، درک دقیق از مفهوم خوردن است؛ نخست باید «خوردن» را برای انسان این عصر تحلیل کرد. بدون این تحلیل، نگاه تبلیغات بیشتر حالت بزک کرده ای است که عمدتا در تیزرهای تلویزیونی یا کاتالوگها و بروشورها از رستورانها دیده می شود.
اثر پیش رو در باب «خوردن» و مفهوم دقیق آن برای انسان امروزی، کوششی است قابل تامل. بر این پایه می توان نمونه های تبلیغاتی را سراغ گرفت. برای ساخت تبلیغات در این باره، ضروری و الزامی است «روایت خوردن» گفته شود و سپس معنای تبلیغات در این باره کشف شود.

بازارپردازی (Merchandising) از جمله فعالیتهایی است که نیاز آن در ایران روزبه روز بیشتر می شود. چون فروشگاه ها بویژه فروشگاه های زنجیره ای در حال افزایش هستند. همچنین با بازارپردازی می توان از تعداد فروشندگان فروشگاه ها کاست که در جای خود هزینه های سنگینی را به فروشگاه تحمیل می کنند.
به رغم این نیاز، و سودمندی بازارپردازی، مرکز یا مراکزی که مختص آموزش و پرورش این نیروی حرفه ای باشد، نداریم. ادبیات پژوهشی گسترده ای نیز در این باره نداریم. گو آنکه اخیرا مؤلفان و مترجمان ایرانی اهتمامی به خرج داده اند و در این باره کتابهایی را تدوین کرده اند که از سوی ناشران چاپ و منتشر شده است.
آن روی سکه، صاحبان فروشگاه ها بویژه فروشگاه های زنجیره ای است که تا چه اندازه تمایل دارند تا به این حرفه یعنی بازارپردازی اهمیت دهند. میزان تمایل آنان، امتیاز یا نمره ای است که خریداران اجناس فروشگاهی به آنان می دهند.
توسعه مهندسی بازار در شماره های پیشین به تناوب مقالات، گزارشها، و اخبار و یا مصاحبه ای درباره ی بازارپردازی درج کرده است نظیر نقش و وظایف بازارپردازان و بازارپردازی (شماره ی 15، مهر و آبان 1389، سال چهارم.) با وجود این، همچنان علاقه مندیم میزبانی مقالات، گزارشها، اخبار و مصاحبه هایی را بر عهده گیریم که در حوزه ی بازارپردازی و بازارپردازان است؛ این اثر که پیش رو دارید، ویژگی اش در انتخاب یک بعد از بازارپردازی است؛ بازارپردازی بصری. مهمتر از آن، تدوین چارچوبی است که مشخص می کند در بازارپردازی بصری چه موضوعاتی باید دقت شود و چه نتایجی به بار خواهد آمد.

مصرف کنندگان برای حل مشکل اطلاعات نامناسب و ناهمگون در مورد کیفیت کالا که دربرگیرنده ی خصوصیات درونی و بیرونی است، ناگزیر به علائم و نشانه های کالا توجه می کنند. در این مقاله به بیان نحوه ی ادراک مصرف کننده از علائم، نشانه ها، نوشته ها و اسامی رنگی، اشکال در برچسبهای محصول و تاثیر آن بر ادراک مشتری از کیفیت کالا می پردازیم. بر اساس نظریه ی ثبات علائم (cue consistency) در تصمیم گیری، منابع مختلف اطلاعاتی زمانی مفیدتر واقع می شوند که آنها نتایج اثبات شده ای را فراهم کنند که به نتایج مختلف ختم شوند. در این مفهوم رنگهای خاص و ترکیب اشکال در یک محصول می تواند باعث بالاتر رفتن ادراک مشتری از کیفیت یک محصول و در محصول دیگر باعث کاهش این ادراک شود.

«منافع شهروندان» بویژه تامین سلامت آنان اکنون به اصلی ترین ویژگی بازاریابی در عصر کنونی و دهه های اخیر تبدیل شده است.
شرکتهای غذایی که در جستجوی فروش و بازاریابی بیشتر هستند، به الزام باید به اصلی ترین ویژگی بازاریابی در عصر کنونی بیش از پیش پایبند و وفادار بمانند؛ حتی اگر هزینه های سهمگینی را به آنان تحمیل کند.
شهروندان یا مشتریان روزبه روز و لحظه به لحظه آگاه تر می شوند. افزایش دانش بشری درباره ی «سلامت» به سرعت در اختیار شهروندان و مشتریان قرار می گیرد و این دو عامل یعنی تغییرات سریع در دانش «سلامت» و توجه روز افزون شهروندان یا مشتریان به سلامت، تار و پود شرکتهای غذایی را که آینده نگر نیستند، در هم می پیچد و از آن سو برای شرکتهایی که با آینده نگری به استقبال هزینه های سهمگین «تامین سلامت» رفته اند، مشتری آفرین خواهدبود.
شرکتهای پیشتاز غذایی با آگاهی از «افزایش اطلاع عموم شهروندان از معنا و مفهوم سلامت» پیش از آنکه قوانینی تصویب شود، یا سازمان های دولتی بنا به ملاحظات ملی یا جهانی محدودیتهایی را اعلام کنند، یا افکارعمومی فشارهایی را پدید آورند، فعالانه به استقبال موضوعاتی می روند تا آینده ی کسب وکارشان را تداوم بخشند. در شرایط کنونی کشورهایی نظیر ما، هنوز تفاوت «قیمت» باعث می شود برای خرید محصولات ارگانیک، شرکتهای بازاریابی موادغذایی با تعیین بازار هدف، تشخیص سلیقه های افراد و گروه های این بازار، برای افزایش جمعیت علاقه مند به این بازار، هزینه هایی نظیر تغییر نگرش و باورها را نیز متحمل شوند. اما به نظر می رسد در آینده و به احتمال، شرکتهایی که دارای محصولاتی غیر از محصولات ارگانیک باشند، دچار آسیبهای فراوانی شوند. دلیل آن نیز چیزی نیست بجز افزایش توجه به سلامت از سوی شهروندان و وضع قوانین از سوی دولتها، و گاه تاثیرهای جهانی که افکار عمومی را به استفاده از محصولات ارگانیک فرا می خواند.
اثر حاضر برای شرکتهای موادغذایی در شرایط فعلی بسیار سودآفرین است بویژه آنکه هم به موضوعات بازاریابی به معنای مصطلح آن توجه کرده است نظیر بازار محصولات ارگانیک، قدرت خرید، رفتار خریداران، جمعیت خریداران ارگانیک، و هم به رفتار مصرف کننده بویژه نگرش مصرف کنندگان توجه کرده است که سیمای بازاریابی را بشدت تحت تاثیر قرار خواهدداد. چون ظاهرا شهروندان یا مصرف کنندگان حرف نخست را در بازارها می زنند.

-بهترین کیفیت، سونی؛ بهترین پاسخگویی، پاناسونیک-«دفتر ارتباط با دانشگاه»، «بانک مقالات بازاریابی» گنجینه ای غنی از مقالات بازاریابی، مدیریت، اقتصاد، و MBA

«بازاریابی آثار هنری» همچون بازاریابی سایر کالاها و خدمات است. با این توجه که مخاطبان این نوع محصولات نسبتا متفاوت از دیگر مخاطبان کالاها و خدمات هستند.
بنا بر آنچه مازلو در تئوری سلسله مراتبی نیازها می گوید، تا زمانی که افراد و جوامع، در بند نیازهای پایه و اساسی اند، سایر نیازها نظیر امنیت، احترام به خود، عزت نفس، توجه به دیگران، کم اهمیت تر می شود.پس از تامین نیازهای پایه و نیازهای بالاتر نظیر امنیت، احترام به خود، عزت نفس، توجه به دیگران، نیازهای عالی نظیر هنر، ادبیات، معنا و مفهوم می یابد و از نان شب برای این گروه، واجب تر می شود.
چنین نگاهی، فعالیت بازاریابی آثار هنری را با محدودیتها و دشواری های خاص خودش روبه رو می سازد. چرا که خواهان چنین محصولاتی، عموم مردم نیستند پس طبعا علایق و سیقه های کاملا متفاوتی از دیگران خواهند داشت که توجه به آن یک الزام بایسته است.