فهرست مطالب
نشریه مطالعات ملی
سال دوازدهم شماره 2 (پیاپی 46، تابستان 1390)
- 214 صفحه، بهای روی جلد: 18,000ريال
- تاریخ انتشار: 1390/04/01
- تعداد عناوین: 9
-
- مقالات
-
صفحه 3
تجربه‌های تاریخی، تعلق به گفتمان بازگشت به خویشتن و مهم‌تر از همه، فهم خاص امام خمینی (ره) از اسلام، از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر نگرش ایشان به هویت می‌باشند. این عوامل موجب شدند تا امام خمینی در اولویت‌گذاری مولفه‌های هویت‌ساز، بیش از همه بر اسلام و فرهنگ دینی تاکید کرده و در بازسازی هویت ملی پس از انقلاب اسلامی، از زاویه دین به این مهم بنگرد. این اولویت هستی‌شناسانه، به هویت جنبه‌ای شمول محور و نه دفع‌گرا می‌بخشد. از سویی دیگر، برداشت و نگرش خاص امام(ره) به دین موجب می‌شود تا هویت دینی مترادف با هویت سیاسی شود. در نگاه امام(ره)، هویت سیاسی در طول هویت دینی و از جنس دین است و لذا هویت سیاسی به معنای سیاسی کردن هویت نیست. نحوه تاثیرگذاری عوامل اشاره شده بر نگرش امام(ره) به هویت، چگونگی بازسازی هویت توسط امام(ره) پس از انقلاب، چگونگی پیوند میان هویت دینی با هویت سیاسی و پیامدهای آن مهم‌ترین مسایلی هستند که در این مقاله به آنها پرداخته شده است.
کلیدواژگان: هویت دینی سیاسی، هویت ملی، ملی گرایی، نگرش امام خمینی (ره) -
صفحه 31
کشور پدیده‌ای انسانی و حاصل بینش سیاسی اوست. این مفهوم دربرگیرنده واحدهای سیاسی جغرافیایی مستقل است که برجسته‌ترین تقسیم‌بندی جهان کنونی را شکل می‌دهند و هم‌زمان با شکل‌گیری سیاسی ایران در دوره هخامنشیان واقعیت پیدا کرد. در دوره اشکانیان نهاد کشور در ایران تداوم یافت و در دوره ساسانیان با پرداخته شدن مفهوم ایرانشهر، کشور و هویت ملی ایرانی تثبیت شد. با ورود اسلام، ایران جزیی از دارالاسلام و مردم ایران جزیی از امت اسلام شدند. عدم توجه به مفاهیم سرزمینی و مرزهای سیاسی در این دوره، نظام کشور را در ایران برهم زد. فردوسی در این عصر شاهد تاخت و تاز، ناامنی و فراز و فرود حکومت‌ها است. از این‌رو با توجه به منابع کهن ایرانی و آیین کشورداری دوره ساسانی به خلق شاهنامه پرداخت. در این پژوهش برآنیم تا با مطالعه این اثر به شناخت واژه و مفهوم کشور، تبیین کاربردهای آن، معادلات و رویدادهای مربوط به کشور، و همچنین مفهوم مرز بپردازیم. در این مقاله نشان داده می‌شود که شاهنامه، سند آشنایی ایرانیان با مفاهیم کشور و مرز در دوران باستانی و قرن‌ها پیش از عهدنامه وستفالی است.
کلیدواژگان: جهانی شدن، هویت قومی، هویت ملی، قوم کرد، شاهنامه، ایران -
صفحه 57
جلال آل احمد از جمله اندیشمندانی است که با نگرشی انتقادی و توجه به هویت خودی، نگاه به غرب و غرب گرایی را به چالش کشید و در نهایت با نفی آن، ایده بازگشت به خویشتن را مطرح کرد. جلال برای درمان عقب‌ماندگی و رهایی جامعه از سیطره غرب، توجه خود را به دو عامل مهم درونی و بیرونی عقب‌ماندگی و غرب‌زدگی در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی معطوف کرده بود. بر همین اساس، از یک سو به مقوله غرب‌زدگی و از سوی دیگر به روشنفکری توجه کرد. راه حل او برای درمان بیماری عقب‌ماندگی و رهایی از مشکلات موجود جامعه نیز «بازگشت به خویشتن» است که به مفهوم تاکید مجدد بر نظام ارزش‌ها، فرهنگ، تاریخ و دین، عقیده و ایدیولوژی خویش یعنی اسلام است. در نتیجه خواستار اصلاح جریان روشنفکری و به صحنه آمدن روحانیت و ایجاد پیوند میان این دو نیروی فکری اصلی در جامعه ایران است.
کلیدواژگان: جلال آل احمد، روشنفکری، غرب گرایی، غرب زدگی، بازگشت به خویشتن -
صفحه 83
برخورداری شهر قم از جاذبه‌های مذهبی مانند حرم حضرت معصومه(س) و مسجد جمکران این شهر را به یکی از مهم‌ترین محورهای گردشگری مذهبی و زیارتی کشور تبدیل کرده است. افزون بر آن با توجه به مرکزیت مدارس و حوزه‌های علوم دینی در قم و پایتخت معنوی انقلاب اسلامی بودن، این شهر می‌تواند در صورت ظرفیت‌سازی کافی، به برقراری ارتباط با پایگاه‌های دینی و مذهبی و تولید و نشر تفکر دینی در جهان اقدام کند. مقاله حاضر از نوع مطالعات توصیفی تحلیلی بوده و جهت جمع‌آوری اطلاعات در آن، ترکیبی از روش‌های تحقیق اسنادی، کتابخانه‌ای و میدانی مورد استفاده قرار گرفته و با بهره‌گیری از مدل (SWOT) نقاط ضعف و قوت و نقاط فرصت و تهدید توسعه گردشگری در کلان‌شهر قم مورد تجزیه و تحلیل واقع شده و با تاکید بر کارکردهای فرهنگی و مذهبی شهر قم جهت غلبه بر موانع و چالش‌های توسعه گردشگری راهبردهایی ارایه شده است.برخی از نتایج پژوهش نشان می‌دهد که استفاده بهینه از جاذبه‌های مذهبی، تاریخی و فرهنگی شهر قم در کنار سودآوری اقتصادی آن منجر به ترویج و گسترش ارزش‌ها و فرهنگ اسلامی، معرفی ارزش‌های انقلاب و فرهنگ ناب اسلامی ایرانی و غنا بخشیدن به فرهنگ معنوی در سطوح بین‌المللی، منطقه‌ای و ملی می‌شود. با وجود این، به منظور تحقق توسعه گردشگری مذهبی فرهنگی، بهبود زیرساخت‌های اقتصادی، کالبدی، اجتماعی و فرهنگی ضروری به نظر می‌رسد.
کلیدواژگان: گردشگری، مذهبی فرهنگی، زیارت، ظرفیت های توسعه، قم -
صفحه 113
پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که عوامل فرهنگی اجتماعی مرتبط با هویت ملی چیست؟ بدین منظور 600 نفر از دانشآموزان (دختر/ پسر) دبیرستانی شهر اهواز به روش پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه مورد مطالعه قرار گرفتند. مبانی نظری این پژوهش نیز مبتنی بر آراء مانویل کاستلز است.
نتایج حاصل از آزمون فرضیههای پژوهش بیانگر معنادار بودن رابطه میان متغیرهای مستقل تحصیلات والدین، بومی بودن، منطقه محل سکونت، زبان تکلم در منزل، میزان دینداری و میزان اطلاعات تاریخی پاسخگویان با هویت ملی آنان می‌باشد. از میان رسانه‌های جمعی نیز، تلویزیون سراسری، رادیو داخلی، رادیوهای عرب زبان خارجی و سایتهای غیرفارسی رابطه معناداری با هویت ملی نشان دادهاند. نتایج تحلیل چند متغیره نیز نشان می‌دهد که از میان متغیرهای مستقل، 6 متغیر وارد رگرسیون شدند که در مجموع 7/37 درصد از تغییرات واریانس متغیر هویت ملی را تبیین میکنند. متغیرهای مستقل دینداری و تلویزیون سراسری و رادیو داخلی، سه متغیری بودند که به ترتیب در سه مرحله اول وارد معادله شدند و در این میان متغیر دینداری بالاترین رابطه مثبت را با هویت ملی پاسخگویان داشت.کلیدواژگان: هویت، هویت ملی، هویت قومی، رسانه ها، دینداری، اهواز، ایران -
صفحه 133
با استیلای لشکر روس بر سرزمین‌های ایرانی و قفقاز در آن سوی ارس، اگرچه ایران بخش‌های فرهنگ‌خیزی را از دست داد، ولی این استیلا هرگز نتوانست پیوندها و اصالت‌های ایرانی مردمان مسلمان این دیار را به کلی قطع کند. تاریخ نشان داد که حتی حاکمیت کمونیسم و الحاد نیز نتوانست به اصالت ساکنان آن دیار خدشه‌ای وارد کند. در پی جدایی شهرها آن سامان، شاعران عصر قاجار، هنگام با تحولات اجتماعی وارد عرصه آفرینش‌های هنری و ادبی شدند و «شعر ضداشغالگری» را در ادبیات پایداری پی‌ریزی کردند. سیری کوتاه در تاریخ ادبیات ضداستعماری نشان می‌دهد که این نوع ادبی پس از استقرار مشروطیت تا خلع قاجار از سلطنت، هم‌چنان به حرکت تعالی‌بخش خویش ادامه داد و با پیش آمدن جریان جنگ جهانی دوم و اشغال ایران توسط نیروهای استعمارگر و وقایع مهم پس از آن به اوج خود رسید. نویسنده در این مقاله ضمن ارایه نمونه‌هایی از این نوع ادبی، در پی تبیین این نکته است که واکنش شاعران در مقابل جنگ‌های روس با ایران و اشغال قفقاز، جانی تازه در کالبد شعر فارسی عصر قاجار دمید و با انعکاس روح میهن‌پرستی آنها، ادبیات پایداری و شعر بیداری ایران را بنیاد نهاد.
کلیدواژگان: روسیه، ایران، دوره قاجار، شعر فارسی، ادبیات پایداری -
صفحه 157
کتاب‌های درسی اصلی‌ترین برنامه هر حکومت برای شکل دادن به افکار نسل جدید کشور به منظور به اهداف بلندمدت می‌باشد. در این راستا کتاب‌های آموزشی تاریخ به دلیل پیامدهای سیاسی و اجتماعی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. با جدایی منطقه قفقاز از ایران، روس‌ها برای قطع ارتباط فرهنگی ملت‌های منطقه با ایران برنامه‌های گسترده‌ای به مورد اجرا گذاشتند که نقطه عطف این اقدامات، حذف زبان و خط فارسی و عربی و رسمی کردن الفبای سیریلیک در منطقه قفقاز و آسیای مرکزی در دوره استالین بود. از دهه سوم قرن بیستم هم شکل جدیدی از تاریخ‌نویسی که بر مطالب غیرمستند بنا شده بود ایجاد شد که شاخصه‌های بارز این نوع تاریخ‌نویسی تقابل با ظرفیت‌های فکری موجود در منطقه ازجمله تعلق خاطر به ایران و اسلام بود. با فروپاشی شوروی و استقلال جمهوری آذربایجان نیز نه تنها تاریخ‌نویسی مستقل از شوروی در این کشور شکل نگرفت بلکه قالب‌های تعریف شده تاریخ‌نویسی در دوره شوروی با شدت بیشتری در این کشور تعمیم و گسترش یافت. عامل سوق دادن جمهوری آذربایجان به تاریخ‌نویسی غیرمستند را می‌توان نداشتن پشتوانه تاریخی دیرینه و در نتیجه سابقه کم حکومت‌مداری دانست. این مقاله با بررسی کتب درسی تاریخ کلاس‌های پنجم، نهم و یازدهم و همچنین دو کتاب دانشگاهی قصد تبیین این رویکرد را دارد.
کلیدواژگان: کتب درسی، جمهوری آذربایجان، تحریف تاریخی، ایران - معرفی و نقد
-
صفحه 185
دنیای امروز دنیای دیجیتال و ارتباطات رسانه‌ا‌ی است. در این دوره که اینترنت و ارتباطات الکترونیک در جامعه سیطره دارد، اطلاعات و داده‌ها و به عبارت دقیق‌تر این اجتماعات مجازی هستند که هویت افراد را می‌سازند. امروزه هویت‌ها در معرض وضعیت کاملا جدیدی قرار دارند. ساختارهای اجتماعی متاثر از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات، فهم و درک جدیدی از ذهنیت را آشکار می‌سازند که به انسان به عنوان پدیده‌ای چند لایه و تغییرپذیر می‌نگرد. هویت دیجیتالی که محصول جامعه اطلاعاتی و اجتماعات مجازی است؛ مخاطبان، کاربران و وسایل ارتباطی را هدف قرار می‌دهد و تلاش می‌کند هویت ملی آنها را به سمت هویت فرا ملی تغییر دهد و این امر ممکن است به کاهش انسجام اجتماعی جامعه بینجامد. نکته قابل توجه این است که مخاطبان رسانه‌های دیجیتالی اغلب نوجوانان و جوانان هستند که هنوز هویت تثبیت شده‌ای پیدا نکرده‌اند و این رسانه‌ها تاثیرگذاری زیادی بر شکل‌گیری هویت آنها دارند. بنابراین، با توجه به اهمیت موضوع به بررسی و نقد یکی از جدیدترین آثار در زمینه رسانه و هویت با عنوان جوان، هویت و رسانه دیجیتالی پرداخته می‌شود.
-
صفحه 195
کتاب منازعه قومی؛ علل، پیامدها و پاسخ‌ها متشکل از فهرست مطالب، تقدیر، مقدمه و دو بخش اصلی در نه فصل، نتیجه‌گیری، یادداشت، فهرست منابع و نمایه در 232 صفحه توسط کارل کردل پژوهشگر سیاست در دانشگاه پلی‌موث و استفان ولف استاد علوم سیاسی مدیر مرکز بین‌المللی مدیریت بحران و حل مناقشه در دانشگاه ناتینگهام نگاشته شده است.
پیش از آغاز بحثهای اصلی کتاب، در مقدمهای سه صفحه‌ای و یک فصل 19 صفحه‌ای با عنوان «مطالعه منازعه قومی» موضوعات محوری و ساختار اصلی کتاب توضیح داده شده است. به نظر نویسندگان، منازعه قومی پدیده‌ای در امور بین‌المللی است که درک و تعریف آن دشوار است (ص 1) و پرسش‌های عدیده‌ای را برمی‌انگیزد مانند اینکه: چه کسانی در ستیزههای قومی با یکدیگر می‌جنگند؟ و چرا؟ چرا اغلب منازعات قومی به خشونت‌های دهشت‌بار نسبت به غیرنظامیان می‌انجامند؟ چه عواملی مردم را به اعمال چنین خسارتها یا حمایت از مرتکبین چنین اعمالی وامیدارد؟ چرا سازمانهای بین‌المللی و دولت‌های بزرگ اغلب نسبت به تهدیدهای امنیتی ناشی از چنین منازعاتی پیش از تبدیل آن به بحرانی بزرگ بیتفاوتاند؟ چه عواملی حل و فصل منازعات قومی را دشوار می‌سازد؟ فرایند بسیج، راهبرد‌ها و تاکتیک‌های رویاروییهای بین قومی کداماند؟ عوامل محیطی تسهیل‌کننده منازعه قومی چیست؟ بهترین زمان مداخله در مناقشه چه هنگامی است؟ مناسب‌ترین ابزارهای غیرقهرآمیز یا اجبارآمیز مداخله در منازعات قومی کداماند؟
-
Page 3
Historical experiments, belonging to the discourse of "return to self" & most importantly, the special reading of imam Khomeini on Islam, are the most important effective factors on imam's view to identity. These factors has caused he_imam in making priority among different factors_, mostly emphasizes on Islam and therefore, in reconstructing national identity after revolution sees identity from perspective of Islam. This ontological priority has caused that identity be described by suffix of religion. Nonetheless, what makes complexity in imam's view is linking between identity and politics. So, national identity being synonyms to political identity. Therefore, surveying mentioned factors on imam's view, reconstructing of identity after revolution by imam, & linkage between religious identity and political identity are the most important questions of this article.
Keywords: Religious Identity, National Identity, Political Identity, Nationalism, Imam Khomeini -
Page 31
State is a human phenomenon and a result of his political insight. This concept is including independent political-geographical determining that they are the most important division of the present world. At first it is created in Iran and in Achaemenian period. State continued in Arsacian's period and in Sassanid’s period with defines the concept of Iranshahr, state phenomenon and national identity of Iranian people is stabilized. With arrival of Islam, territory of Iran became part of Darol-islam and Iranian people became part of Muslim nations. Islam did not pay attention to territorial concepts and political boundaries, thus order of state in Iran was ruined. Ferdowsi was observing invasion, insecurity and ups and downs of state in this epoch. Therefore he created Shahnameh with studying the Iranian ancient origins and rules of managing of the state at Sassanid’s period. In this research, by studying Ferdowsi's Shahnameh we recognize word and concept of the state, discussing of its application, equivalents, events of the state and concept of boundary. Then we will show that Shahnameh is evidence of acquaintance of Iranian with concept of the state and boundary in ancient epoch and before Westphalia.
Keywords: State, Ferdowsi' Shahnameh, Ferdowsi, Iran, Boundary -
Page 57
Al-Ahmad as acritical thinker that attitude critical view and attention to the selfish identity challanged the West and the Westernization and ultimately rejecting it, expressed the idea of "Return to the Self". Al-Ahmad for the treatment of retardation and release of the community from domination of the West, points its attention to two important factors: internal and external. retardation and Gharbzadegi (infatuation with the West) in his thought imphy process in different political, economic, social and cultural aspects. Accordingly, he, on the one hand attends to the problem of Gharbzadegi (infatuation with the West) and on the other hand to the problem of Intellectual. "Return to the Self" is his solution for the treatment of illness of retardation and escape from the problems of society. Return to Self means return to system of values, culture, relgion and idea of self: Islam. Consequently, he wants to reform of intellectual and clergy and come these to the scene and creating links between the two main intellectual agents in Iranian society.
Keywords: Jalal-Al-Ahmad, Intellectual, Esternization, Political, Thought, Return to the Self -
Page 83
The Qom of enjoying the attractions like religious shrine of Masumeh and Jamkaran Mosque has changed to one of the most important religious and pilgrimage tourism Subjects in Iran. Furthermore to according to Centrality religious schools in the qom city and the Islamic Revolution to title spiritual capital, if necessary capacity building can communicate with religious sites and the production and publication of religious thought in the world to take action. This paper studies type is descriptive and analytical and direction of data collection combined documentary research methods, library and used the field and using the SWOT model, strengths and weaknesses and opportunities and threats points, tourism development in the metropolis of Qom been analyzed and to overcome obstacles to tourism development with emphasis on cultural functions Religious city of qom appropriate strategies are presented. Some research results show that the optimal use of Religious and historical attractions and cultural Qom attractions in addition to economic benefits lead to promote Islamic culture and values, introduce pure Islamic culture and revolutionary values – Iranian and enriching the spiritual culture in international levels, national and regional. However, to achieve religious tourism development - economic infrastructure to improve cultural, physical, social and cultural fields to providing samples to create a pilgrimage town seems to be necessary.
Keywords: Religious- Cultural tourism, Piligrimage, Development Capacity, Qom -
Page 113
The purpose of this study is to answer this question: "What are the social & cultural factors related to national identities?" To reach this purpose 600 people of high- school students (girls & boys) of Ahvaz city have been investigated through a survey by the means of questionnaire. Theoretical framework of this investigation is provided by Castells’ theories. The results of testing the hypothesis show that there are significant relations between some variables such as: parents' level of education, being the native of Quzestan province, location of home, language of speaking at home, religiosity and historical knowledge about national identity. Mass medias such as; national T.V, national radio, Arabic radios & non-Persian sites show correlation with National Identity. Also, the results of multivariate analysis show that 6 variables of independent variables entered in regression. They confirm 37/7 percent of variation of national Identity. Variables of religiousness, national TV & national radio; are three most important variables, which in first 3 stages have been entered in regression. Among them, independent variable of religiousness shows the most positive correlation with National Identities of respondents.
Keywords: Identity, national identity, ethnical identity, mass media, religiosity, Ahvaz -
Page 133
While Qafqaz, a main part of Iran beyond the Aras river, was occupied; together with political and social evolution in Qadjar period, Persian literature and poem also reacted. Entering Qadjar period’s poet in stage of literary works, a new interim in Iran's literature history began which researchers call "Combat Poem "and "Anti- Occupying Literature". Began with Iran- Russia battles, "Anti- Occupying Poem" diversified Iran's literature and so depicted the struggle of Qafqaz people against Czarist Russia. The pioneer poet who reminded Iran- Russia battles are so important because in Qadjar period Iran’s literature and culture was just imitation and trite. Forming "Anti- Occupying Literature", this poem which was in throes of death, again revived and Persian poem found a new life.
Keywords: Iran, Russia, Qajar, Farsi poetry, Resistance literature -
Page 157
Edition of textbooks are the main plans of any government to form and manipulate the minds of its new generations of any country to reach to their long term goals. In this regard, history textbooks due to their socio political outputs are endowed with great importance. Following the separation of Caucasus from Iran, the Russians implemented many programs to breach any cultural relations between the nations of this region and Iran. The turning point of these actions, were the omission of Persian language and Arabic writing, and recognition of Cyrillic alphabet in Caucasus and the central Asia. Since the third decade of 20th century, there began a new system of history writing based on undocumented contents. The main features of this method of history writing were to battle the intellectual potentiality of the region including the genuine inclinations of the people to Iran and Islam. Following the collapse of the Soviet Union and the independence of the Republic of Azerbaijan, not only an independent way of history writing was not originated in this republic, but also the Soviet defined clichés were expanded and developed with much more energy. The lack of historical background for more than one hundred year, and as for the lack of enough practice of government administration are the main reasons for encouraging undocumented history writing in Azerbaijan To describe this approach, the present article intends to examine the history textbooks of the fifth, ninth, eleventh grades further to a few university textbooks.
Keywords: Textbooks, The Republic of Azerbaijan, Historical Distortions, Iran -
Page 185
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.