فهرست مطالب
مجله زبان و ادبیات عربی
سال دوم شماره 1 (پیاپی 2، بهار و تابستان 1389)
- تاریخ انتشار: 1389/05/08
- تعداد عناوین: 9
-
-
صفحه 1غموض و ابهام، واژه هایی هستند که به هنگام سخن گفتن از آنها یا در هنگام نقد شعر و حکم درباره آن، هردو به یک معنا به کار می روند، حال آنکه تفاوت قابل توجهی میان آنها دیده می شود. غموض، با مفهوم مثبت خود در شعر، جایگاه غیرقابل انکاری را به خود اختصاص داده، به علاوه، این شعر نیز در برجسته ترین نمونه های خود با ویژگی غموض شناخته شده است. در حالی که ابهام با مفهوم سلبی اش موجب کم شدن یا از دست رفتن ارزش هنری یک اثر گردیده، خالق آن را در معرض اتهام قرار می دهد. در این مقاله سعی شده ابتدا با بیان معنای لغوی و اصطلاحی غموض و ابهام، به معادل هایی که در زبان های عربی و فارسی برای آنها در نظر گرفته شده اشاره و تفاوت آن دو بیان گردد. همچنین در کنار ارائه ابیاتی از شعر مبهم، به تحلیل نمونه هایی از شعر غامض سوررئالیستی و سمبولیک عربی پرداخته شود.
کلیدواژگان: غموض، ابهام، قصیده کلیه، سوررئالیسم، سمبولیسم -
صفحه 27شکوفایی هر ملتی، زمانی نمود عینی دارد که فرزندان آن ملت، در جهت شناخت گذشتگان و بازنگری آداب و سنن و فرهنگ آنان، گام بردارند و مسیرحرکت و تحول ایشان را با نگاهی عالمانه و نقادانه از نظر بگذرانند.به این طریق، نه تنها می توانند ارزش گذشته خود را حفظ کنند، بلکه می توانند خود، عاملی برای کمال و زندگی شایسته تر نسل های دیگر باشند، ازاین روبررسی آثار ادبی یکی از بهترین راه های شناخت یک ملت است.آثار ادبی پارسیان - هر چند به زبان عربی- در زمینه های گوناگون تربیتی و اخلاقی، با تکیه بر معنویات برگرفته از تعالیم دینی از جنبه های مثبت و درخشان این قوم است. ما در این نوشتار کوتاه کوشیده ایم برای آشنایی با اندشه هایی که بر حکمت استوارند و عقائد پارسیان را در باب سیاست و اخلاق بازگو می کنند، ازخلال آثار انبوه و ارزنده ثعالبی نیشابوری به گوشه ای ازآنها بپردازیم. ضمن آنکه به موارد مشابه درگفتار سخنوران معاصرش-که اغلب به قلم اوست- اشاره کرده ایم.
کلیدواژگان: ادب، حکمت، ثعالبی -
صفحه 49بی شک، رنگ از عوامل مهم خلق اثر هنری، بویژه شعر است. شاعر در آفرینش اثر خود گاه رنگ را به خاطر زیبایی های حسی به کار می گیرد تا ارزشهای درونی آن را پدیدار سازد، اما گاهی هم هنرمند از این مراحل پا فراتر نهاده و مفاهیم نمادین رنگها را موضع توجه خود قرار می دهد تا از این راه، مفاهیم ذهنی خود را به کمک رنگهای درخشان به صورت نماد به تصویر کشد. در این میان وسعت دید و نگاه عمیق شاعران معاصر به پدیده های هستی در کنار آگاهی آنها از اثرات مختلف رنگها سبب می شود که رنگها در اشعار آنها جلوه و نمود زیبایی پیدا کند. ظاهرا در میان رنگهای موجود اطراف شاعر، رنگ سبز بیش از دیگر رنگها توجه شاعر نوپرداز، عبدالمعطی حجازی را به خود جلب کرده؛ چرا که رنگ غالب روستا، محبوب و معشوق واقعی شاعر است، ضمن اینکه معانی نمادین جدیدی هم یافته است؛ در مقاله حاضر تلاش شده تا جایگاه این رنگ در تصاویر شعری این شاعر و معانی و دلالتهای نمادین و برخی جنبه های زیباشناختی آن تبیین شود. بررسی رنگ سبز در اشعار حجازی مبین این است که سبز پربسامدترین رنگ در شعر حجازی و رنگ غالب همه دفاتر شعری اوست که خود بیانگر علاقه شاعر و گرایش او به این رنگ است و یا نگاه خاص شاعر به روستا موجب گشته شهر گریزی و اشتیاق بازگشت به روستا اصلی ترین عامل در جهت نمادین شدن این رنگ در اشعار او باشد.
کلیدواژگان: تصویرشعری، زیبایی شناسی، رنگ سبز، عبدالمعطی حجازی، روستا -
صفحه 73یکی از انواع آشنایی زدایی در زبان انتخاب بیان پارادوکسی است که علمای بلاغت ما آن را نشناخته و جزو تضاد به شمار آورده اند.گرچه در ادب عربی از دیرباز متناقض نما به کار رفته است، اما به عنوان ترفندی شاعرانه در کتاب های صناعات شعری نیامده و شاعران از طریق ادبیات غرب با آن آشنا شده اند. پارادوکس در زبان شعر معاصر عرب در دو ساختار نحوی و معناشناختی شکل می گیرد. پارادوکس از جهت دوسویه آن دو قسم است: یکی پارادوکس نزدیک و دیگر پارادوکس دور.دو طرف متناقض در تصویر پارادوکسی مانند دو تیغه قیچی اند که ذهن معتاد به امور عادی را می گزند. هرچه فاصله میان دوسویه کمتر باشد بر بلاغت سخن افزوده می شود و پایه و مایه سخن بالاتر می رود.
کلیدواژگان: متناقض نما، تصاویرپارادوکسی، آشنایی زدایی، شعرمعاصر عرب -
صفحه 97یکی از معیارهای ارزشیابی و داوری مقالات علمی پژوهی، اهمیت و ضرورت موضوع تحقیق، تنظیم عنوان مناسب برای آن می باشد. صاحب نظران در زمینه بهبود روش های تحقیق به یافته ها و تجربه های ارزشمندی دست یافته اند که منجر به تعیین معیارهایی برای انتخاب موضوع و تنظیم عنوان مناسب برای آن شده است. این معیارها شامل محدود و محصور بودن موضوع، جدید و مفید بودن آن، و همچنین مختصر و واضح و جذاب بودن عنوان آن می باشد که پایبندی و رعایت آن نیاز به مهارت و تجربه و دقت فراوان دارد. بررسی معیارهای فوق در بیش از هشتاد مقاله علمی پژوهشی چاپ شده در مجلات معتبر زبان و ادبیات عربی نشان می دهد که صرف نظر از تعداد معدودی، بسیاری از مقالات منتشر شده دارای نواقصی از قبیل وسیع و تکراری بودن موضوع تحقیق، و همچنین طولانی و مبهم بودن عنوان آن می باشند، که خود ناشی از عدم اهتمام یا حتی عدم آگاهی کامل از اصول و مبانی روش تحقیق می باشد.
کلیدواژگان: مقالات پژوهشی، انتخاب موضوع، تنظیم عنوان، معیارهای علمی، ادبیات عربی -
صفحه 119پس از اختراع شکلهای تصویری توسط فینیقیان، این شکلها در قالب حروف به زبان عربی و سپس فارسی منتقل شد. پس از آن، شاعران دو زبان در دوره های مختلف با بهره گیری از شکل ظاهری این حروف تعابیر تغزلی ارزنده ای را به عرصه ادبیات فارسی و عربی عرضه نموده اند که به نوبه خود شاهکار ادبی ارزنده ای محسوب می شود. در این مقاله شواهد متعددی از تصویرگری حروف الفبا در اشعار شاعران دو زبان، صرف نظر از زمان حیات آنان عرضه شده است.
کلیدواژگان: تغزل، حروف الفبای فارسی و عربی، تشبیه، تصویر پردازی حروف -
صفحه 147آرمانشهر، جامعه ای آرمانی و مطلوب در خیال و رویای بسیاری از اندیشمندان بزرگ است که خاستگاه اولیه آن، ایده آلیسم افلاطونی در کتاب جمهوریت می باشد. این مقاله به تحلیل اندیشه آرمانشهری «فوزی معلوف» از نام آوران رمانتیسم عربی در قصیده «علی بساط الریح» می پردازد. به این منظور، ابتدا مفهوم آرمانشهر و علت اوج گیری این اندیشه در مکتب رمانتیسم بررسی شده، سپس در ادامه بعد از معرفی مختصری از قصیده، به جهت ساختار روایی آن، عناصری مانند: کشمکش، گفتگو و زمان و مکان بررسی شده است. بخش بعدی به کارکرد و نقش تخیل رمانتیکی در آفرینش جهان آرمانی شاعر اختصاص یافته و در بخش پایانی نشان خواهیم داد که آزادی به عنوان بزرگترین رؤیای شاعر، در بردارنده مفاهیمی آرمانی مانند: آرامش، عدالت، عشق راستین و جاودانگی است.
کلیدواژگان: فوزی معلوف، علی بساط الریح، آرمانشهر، آزادی -
صفحه 173عبد السلام عجیلی پزشک، ادیب و داستان نویس معاصر سوری با سبک خاص و شیوه شخصی اش در توصیف و بیان، حلقه اتصال بین نویسندگان پیشگام دهه های سی و چهل قرن بیستم از سویی و نوپردازان دهه های پنجاه و شصت از سوی دیگر است. آفرینشهای هنری او آمیخته ای از توانایی های این دو نسل است. او سبکی آسان، شیوا و غیر متصنع دارد. از پدیده های بارز شیوه بیان او تکیه بر فصاحت زبان و به کارگیری واژه های علمی در داستان است. شخصیتهای داستانی او شامل همه سطوح و طبقات اجتماع می شوند. مهمترین مضامین داستانهای او که پیوندی نزدیک با مسائل و مشکلات مردمش دارد، از تجربیات زندگی شخصی و اجتماعی و رویدادهای مختلف سرچشمه گرفته یا حاصل اطلاعاتی است که از رهگذر سفرهای بی شمار به کشورهای مختلف به دست آورده است.
کلیدواژگان: عبدالسلام عجیلی، سوریه، ادب معاصر عربی، داستان کوتاه، مضمون، شخصیت -
صفحه 205عبدالوهاب البیاتی (1999 – 1926.م) از جمله شاعرانی است که اسطوره در شعرش حضوری فعال دارد و از بسامدی بالا برخوردار است و سازه اصلی تفسیر پذیرترین سروده هایش را تشکیل می دهد. او با فراخوانی اسطوره های کهن و دخل و تصرف در آنها، در پی آن است تا ضمن اصالت بخشی به اثر ادبی خود، پوشیده تر و ادبی تر به ابراز ایده هایش بپردازد. کار او نقل ساده اسطوره نیست، بلکه برداشت جدید و متفاوتی از آن دارد و با زبدگی چشمگیر، تفسیر تازه تر و عمیق تری از اسطوره ها به نمایش می گذارد. او با انعطاف پذیرساختن و آشنایی زدایی در چهره آنان، تجربه های معاصر خود را بر آنان حمل می نماید. روانشناختی اسطوره های شاعر نشان از آن دارد که شخصیت اسطوره ای در واقع همان «من» های خود شاعرند که به شکلهای گوناگون از نیتها، آرزوها، اشتیاقها و انگیزه های وی خبر می دهند. شخصیتهای اسطوره ای بیاتی همگی دغدغه سیاسی – اجتماعی دارند و از دردی مشترک می نالند و خواهان آزادی سیاسی و عدالت اجتماعی هستند. در نگاه کلی می توان گفت: اسطوره های وی عهده دار اندیشه فدا دهی، زندگی در مرگ، خوارشدگی عاطفی، ماجرا جویی، احساس غربت و همزاد پنداری اند.
در این جستار با نگاهی گذرا به روند اسطوره گرایی در شعر معاصر عربی، از شیوه به کارگیری و کارکرد اسطوره هایی همچون سندباد، سیزیف و تموز در شعر عبدالوهاب البیاتی سخن رفته است.
کلیدواژگان: اسطوره، عبدالوهاب البیاتی، سندباد، سیزیف، تموز
-
Page 1Ambiguity and obscurity are frequently used to indicate a similar meaning yet there are real differences between them. The ambiguity is an affirmative concept in Arabic poetry, and the critics consider it as an artistic standard in best literary samples. Whereas, obscurity is a negative concept which results to the lack of text's values of skillfulness.This article deals with an explanation of the literal and the idiomatical meanings of ambiguity and obscurity. It discusses Arabic poetic specimens known as samples of ambiguity particularly in Symbolic and Surrealistic odes.
-
Page 27The knowledge of bygone times of a nation and the discovery of the way through which their thought and culture and civilization developed throughout ages, are of great important for the next generations of that nation and their success in future ways of development. Unquestionably, the literary works contain the greatest part of the cultural and mental products and legacy of a nation and deserve a deep investigation for the above mentioned purpose.As so far the Persian literary works-although in Arabic-specially in the fields of education and ethics disclose their brilliant thought and culture this article deals with one of the most famous and valuable Persian works, those of Thaalibi to find the charming beauty of axioms in his works. Similar quotations of his contemporary authors are mentioned.
-
Page 49There is no doubt that colors are important factors in creating arts including poetry. The poets use them because of their visual beauties to show their hidden values. Sometimes they go further – beyond the external features – ad use colors as symbols to express their own meaning. Moreover, modern poet’s deep insight and vision are the main causes to change the colorful portrait to a bright wonderful one.Among all colors, green has been the most attractive one to modern Arab poet, Abd al Mo’ti Hijazi, for it is the dominant color of village, the poet’s real beloved. This paper deals with the position of green color in Hijazi’s poetic images and its symbolic meanings and aesthetic aspects. The green is the most prominent color in Hijazi’s poetry which proves his interest in this color which is the symbol of his beloved countryside as well as the symbol of his political ideas.
-
Page 73Paradoxical expression is a type of defamiliarization – unknown to early Arabic Linguists – who considered it as a kind of antinomy. In Arabic literature paradox has been used since early periods but it was not recorded as poetical trick in literary figures books. Modern Arab poets became acquainted with it through Western literature. Paradox in Arabic contemporary poetry is formed in syntax and semantic. Paradox in case of its mutual shape has two kinds: near paradox and far paradox. The two sides of paradox in oxymoron are like two blades of scissors which sting the mind that is addicted to usual affairs. The nearer the space between the two sides of paradox, the more eloquent the speech.
-
Page 97Some of the criteria for the evaluation and vetting of Research Articles, are the significance of the study, the need for researching the specified topic, and preparing an appropriate title.Academic scholars and research authorities have research useful finding to improve research methods and have set certain standards for selecting topic and preparing appropriate titles for scholarly studies. These standards include topic specificity, topic significance, lack of redundancy in topics, and topic transparency. Respecting these standards takes a lot of experience and care.An investigation of the above standards in over 80 research article in authoritative Arabic language and literature journals reveals that, except for a small number, the bulk of the published articles suffer from such short-comings as having too broad topics, Cliché topics, too long or obscure titles, which reveals lack of care or obscure titles which reveals lack of care or even lack of sufficient awareness about the bases and principles of research methodology.
-
Page 119The poets of lyrical poetry usually take advantage of various ways. One method used to compose love poetry is usage of alphabetic letters. Other than the combination of letters in order to create new words and meanings, Arabic letters of alphabet basically have another literary role – discussed in this paper – that of outward shape of the letter which has been used to create the most beautiful examples of love poetry. Since the Arabic letters are also used in Persian we discuss the samples of Arabic and Persian poetry.
-
Page 147Utopia is an ideal society imagined and dreamed by most great thinkers. It originated in Plato’s idealism in the book “Republica”. This article deals with Fawzi Ma’louf ’s utopia in the ode: «Ala Besat al - Rih». He is a well- known poet of Arabic Romanticism. In this paper, first the conception of utopia and the reason of it’s predominance in romanticism are examined, followed by a brief introduction to the ode. Regarding the narrative structure of the ode, we will discuss the drama elements such as: conflict, dialogue, time and place, used here to depict the poet’s utopia, Next section is devoted to the function and role of romantic imagination in creating poet’s ideal world. In the final section, we will demonstrate that freedom as the greatest dream of the poet, includes ideal concepts such as: peace, justice, true love and eternity.
-
Page 173Abd al - Salam al-’Ujayli is a Syrian physician, literary man and novelist. By his specific style and personal method in expression and description, al-’Ujayli is a link between leading authors of thirty and forty decades of twenty century on one hand, and innovators of fifty and sixty decades on the other hand. His literary works are a combination of abilities of these two generations. His style is nice, easy, and without difficult literary features. Other distinguished characters of his style are eloquence and usage of scientific words. His characters come from all classes of the society. The most significant subjects of his stories, which are closely related to people’s problems, are derived from his own personal life experiments or various social events or from knowledge obtained through his numerous travels to different countries.
-
Page 205Abd al-Wahhab al-Bayyati(1926-1999) is one of those poets whose poems make frequent use of myths. Drawing on the ancient myths, and making modifications to them, he tries, while enriching his literary work, to express his views more cogently he does not simply retell the traditional myths, rather, he present new and richer interpretations of these myths and using defamiliarization, conveys his own experiences through them. A psychological analysis of the mythological characters shows that they in fact represent the poet himself in his works, revealing his wishes, desires, and intentions. His mythical characters are concerned and complain about the same sociopolitical issues, seeking political freedom and social justice. In a nutshell, it could be said that his mythical characters symbolize emotional humiliates, adventurism, nostalgic empathy sacrifice. This article intends to review mythology in contemporary Arabic poetry and uncover the employment and functions of myths such as Oedipus, Sisyphus, Jesus, Sandbad in Abd al- Wahhab al Bayyati.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.