فهرست مطالب

مجله پژوهش های جامعه شناختی
سال دوم شماره 3 (پیاپی 14، پاییز 1387)

  • تاریخ انتشار: 1387/09/01
  • تعداد عناوین: 8
|
  • سید محمد صادق مهدوی، مریم نسیمی صفحه 5
    پژوهش حاضر به بررسی رضایت از روابط زناشویی و عوامل مؤثر بر آن می پردازد. این پژوهش به روش پیمایشی و کتابخانه ای انجام گرفته و گردآوری داده ها با پرسشنامه انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش را زنان متاهل تهرانی زیر 40 سال تشکیل داده اند. حجم نمونه این پژوهش برابر با 400 نفر بوده و روش نمونه گیری مورد استفاده در پژوهش، نمونه گیری خوشه ایبوده است. یافته های پژوهش حاضر نشان داد که بین رضایت جنسی و متغیرهای سن، شیوه های تربیتی استبدادی و مردسالارانه،دارا بودن مهارت زندگی، برداشت نادرست از آموزه های دینی، رضایت از وضعیت اقتصادی، تعاملات عاطفی، رضایت از سایر ابعاد زندگی، باورها و نگرشهای جنسی غلط و نحوه اجتماعی شدن همبستگی بالا وجود دارد. نتایج تحلیل مسیر نشان می دهد که متغیر رضایت از سایر ابعاد زندگی با ضریب مسیر 43/0 بر رضایت جنسی تاثیر می گذارد و پس از آن به ترتیب سایر متغیرها «باورها و نگرشهای جنسی غلط» با ضریب تاثیر 23/0-، «سن» با ضریب تاثیر 19/0-، «تحصیلات همسر» با ضریب تاثیر 14/0، «رضایت از وضعیت اقتصادی» با ضریب تاثیر 11/0، «برداشت نادرست از آموزه های دینی» با ضریب تاثیر 1/0-، و دارا بودن مهارت زندگی«با ضریب تاثیر 1/0 بر متغیر رضایت جنسی تاثیر دارند. مقدار ضریب تعیین یا واریانس برآورد شده متغیرهای حاضر در مدل بر روی رضایت جنسی، 54/0 می باشد که این نتیجه نشان می دهد که مجموع متغیرهای مدل توانسته اند بیشتر از نصفی از واریانس متغیر رضایت جنسی را تبیین کنند.
    کلیدواژگان: خانواده، رضایت جنسی، مهارت زندگی، روابط جنسی
  • سیف الله سیف اللهی، آناهیتا رازقیان صفحه 27
    در اثر دگرگونی هایی که در سطح جهانی و ملی در جوامع انسانی رخ داده، نقش زنان در نهاد خانواده و سازمان-های اجتماعی، تغییرات قابل توجهی پیدا کرده است. در اثر پیدایش ارزش ها و نگرش های جدید درمیان زنان، مقاومت هایی از سوی آنها، چه در عرصه خانواده و چه در عرصه های مختلف اجتماعی، به علت گسترش وسایل ارتباط-جمعی و فراوانی منابع ارائه دهنده اطلاعات، به صورت مبارزات اجتماعی پدید آمده، که به بازتولید ارزش های متفاوت در باب هویت فردی و جنسیتی منجر شده است. این مقاله در پی بررسی تاثیر عوامل متفاوت اجتماعی بر هویت جنسیتی زنان است. هدف از این بررسی ارزیابی چگونگی درک زنان از جنسیت و هویتشان، که متاثر از عوامل گوناگون اجتماعی است، می باشد. در این کار از بررسی دیدگاه های نظری گوناگون در حوزه های جامعه شناختی، روان-شناختی اجتماعی و فمنیستی، دیدگاه محقق پدید آمده، که با اتکاء به آن، کار تحقیق دنبال شده است. برای بررسی موضوع از روش های اسنادی و پیمایشی و مطالعه میدانی و مصاحبه استفاده شده است. جامعه مورد نظر کلیه زنان 40-20 ساله مراجعه کننده به کتابخانه های عمومی شهر تهران در نظر گرفته شده است. حجم نمونه330 نفر و شیوه نمونه گیری، طبقه ای دو مرحله ای تصادفی شده است. تجزیه وتحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار spss و در سطوح توصیفی و تبیینی است.. نتایج به دست آمده نشان می دهد که با افزایش سن، هویت جنسیتی زنان بیشتر تحت تاثیر روابط و مناسبات پدرسالاری است؛ و با کاهش، آن هویت زنان بیشتر تحت تاثیر روابط و مناسبات سرمایه داری می-باشد. در مدل تحلیل مسیر، در میان زنان 30-20 سال، روابط ومناسبات سرمایه داری بالاترین تاثیر، و در میان زنان 40-30 سال، پدرسالاری بیشترین تاثیر را داشته است.
    کلیدواژگان: جنس، جنسیت، هویت جنسیتی، توسعه جنسیتی، مشارکت اجتماعی، روابط و مناسبات پدرسالاری، و روابط و مناسبات سرمایه داری
  • قربانعلی آقااحمدی، فریده میر محمدی صفحه 55
    مقاله حاضربه منظور شناسایی و ارزیابی نگرش زنان نسبت به مالکیت شخصی به عنوان یکی از مهمترین اهرمهای کسب قدرت و تصمیم گیری در درون خانواده تهیه و تدوین گردیده است. نگرش به عنوان نوعی از معرفت که برپایه محاسبات احساسی، عاطفی وشناختی وارزیابی عملکردها شکل می گیرد وطبیعتا در روابط میان اعضای خانواده وحتی ایفای نقش ها موثر می افتد. براین اساس ابتدا ضمن انجام مطالعه مقدماتی ومصاحبه با افراد مطلع وداوران، وتصحیح پرسشنامه وباکسب نمره روایی 75 درصدی، از میان جامعه آماری مورد مطالعه، 640 نفر نمونه به روش نمونه گیری خوشه ای، با نمونه اخذ نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. آنگاه داده ها واطلاعات مورد نیاز با استفاده از اسناد ومدارک به ویژه تکنیک پرسشنامه جمع آوری، و نیز از نرم افزارSPSS جهت آزمون های آماری استفاده شد. یافته های تحقیق نشان می دهد که نمره نگرش زنان در شهرستان نوشهر چالوس نسبت به مالکیت شخصی در حد بسیار بالایی است. متغیرهایی چون احساس امنیت در زندگی خانوادگی و اجتماعی، میزان اقتدار، نوع ارزیابی از مالکیت شخصی، سطح تحصیلات وموقیعت خانوادگی و شغلی در اخذ نمره بالای نگرش موثر بوده اند.آنچه از تحقیق حاضر به عنوان نتیجه می توان مطرح ساخت این است که عوامل ساختاری وکارکردی برنگرش افراد نسبت به مالکیت تاثیر بسیاری برجای می گذارد، و هرچه افراد در مناسبات وروابط اقتصادی -اجتماعی بیشتر درگیر شده باشند، نمره بیشتری نسبت به مالکیت شخصی اخذ می کنند.
    کلیدواژگان: نگرش، انتظارات فایده، ارزیابی فایده، مالکیت شخصی، اقتدار، احساس امنیت، موقعیت اجتماعی وخانوادگی
  • سروش فتحی، حسن سرایی، زهرا زارع صفحه 83
    روش های تحقیق در علوم اجتماعی در روش شناسی این علوم به شیوه های گوناگونی تقیسم بندی شده اند. از جمله این تقسیم بندی ها عبارتند از کمی/کیفی، آزمایشی/غیر آزمایشی،ژرفانگر/ پهنانگر[1]، توصیفی/تبیینی[2]،کاربردی/بنیادی[3]،، نقلی–عقلی/تجربی[4]. اما با وجود تحلیل های گوناگونی و تعاریف متعددی که از هر یک ارائه شده معیارهای دقیق و روشن،برای تمایز آنها در دست نیست.پژوهشهای کیفی ریشه در کار قوم شناسان،روان شناسان،روانشناسان اجتماعی،مورخان و منتقدان ادبی دارد.پژوهش کیفی در بردارنده روش های دقیق، ژرفانگر و محقق محور است که برای کشف معناهایی که افراد به پدیده های اجتماعی و فرهنگی می دهند و نیز روشن کردن فرایندهای ذهنی رفتار استفاده می شود. تحلیل گفتمان انتقادی (CDA)به عنوان یک روش کیفی برای اولین بار توسط نورمن فیرکلاف مطرح شد. این گرایش مطالعاتی بین رشته ای است که از اواسط دهه 1960 تا اواسط دهه 1970 در پی تغییرات گسترده ی علمی– معرفتی در رشته های علوم اجتماعی و انسانی علاقه مند به بررسی و مطالعه ابعاد گفتمانی سوء استفاده از قدرت و بی عدالتی و نابرابری ناشی از آن است. این رهیافت از نظریات جامعه شناختی کارل مارکس، آنتونیو گرامشی، لویی آلتوسر، یورگن هابرماس، میشل فوکو و پیر بوردیو در بررسی قدرت بهره گرفته است. این گرایش، به دلیل بین رشته ای بودن، خیلی زود، به عنوان یکی از روش های کیفی در حوزه های مختلف علوم سیاسی، علوم اجتماعی، ارتباطات و زبان شناسی انتقادی مورد استقبال واقع شد. محور بحث مقاله اخیر بررسی روش تحلیل گفتمان وتحلیل گفتمان انتقادی به عنوان یک روش کیفی در علوم اجتماعی می باشد.
    کلیدواژگان: روش کیفی، علوم اجتماعی، گفتمان، تحلیل گفتمان، تحلیل گفتمان انتقادی
  • محمد صادق علیایی، مسعود مهدوی، نوشین ایل بیگی صفحه 107
    از آنجا سیاستهای توسعه در طول سالها در کشور ما فاقد نگرشها و دیدگاه های فکری مبتنی بر شرایط توسعه روستایی در کشور بوده است. در واقع نبود این شالوده فکری و رویکرد عملی، مشکلات زیادی را در پیشبرد بسیاری از برنامه های توسعه روستایی کشور ایجاد کرده، به طوری که باعث گسیختگی نقاط شهری و روستایی از یکدیگر گشته و آنها را با مسائل و مشکلاتی مواجه نموده است. از جمله این مسائل می توان به افزایش بی رویه جمعیت، عدم توجه ملی به ساختار فضایی مناطق روستایی، بهره برداری دهقانی، غیر اقتصادی بودن فعالتی های روستایی، انزوایی جغرافیایی، ضعف شبکه ارتباطی، بی توجهی به توان وامکانات تولیدی نواحی روستایی و همچنین نیروی انسانی پرتوان ویا عدم دخالت و مشارکت مردم در سیاستهای برنامه ریزی اشاره کرد. در این مقاله ضمن بررسی عواملی که باعث توسعه نیافتگی روستایی می گردد در عین حال در این پژوهش با یک پرسش اساسی روبرو بودیم که یافتن پاسخ آنها می تواند در این زمینه رهگشا باشد. این سئوال عبارت است از: آیابین عوامل اجتماعی باتوسعه نیافتگی روستایی رابطه ای برقرار است؟ برای یافتن پاسخ و آزمون این سئوال که به عنوان فرضیه تحقیق نیز مطرح بوده است، داده های مورد نیاز از طریق اسنادی وروش پیمایشی گرد آوری فراهم آمد وهمچنین از تکنیک مصاحبه حضوری نیز استفاده شده است. تجزیه وتحلیل داده ها به روش توصیفی وآماری انجام گردید. نتایج یافته ها بیانگر آن است که بین عوامل اجتماعی با توسعه نیافتگی یک رابطه مستقیمی وجود دارد.
    کلیدواژگان: کرفتو، توسعه نیافتگی روستایی، موانع توسعه یافتگی روستایی، عوامل اجتماعی
  • مریم یارمحمد توسکی، غلامعباس توسلی صفحه 125
    نظریه انحطاط اندیشه سیاسی در ایران از سوی سید جواد طباطبایی به جهت اهمیت آن در بحث چالش های پیش روی توسعه و ابعادش در ایران قابل تامل است.این دیدگاه یکی از برجسته ترین نظریات در بین اندیشه های روشنفکران معاصر ایران است و مورد توجه بسیاری از کسانی است که دغدغه اعتلا و گذار ایران از چالش های موجود بین سنت و مدرنیته را دارند. از جمله تالیفات مورد نظر در این مطالعه «زوال اندیشه سیاسی در ایران (1373)، در آمدی فلسفی بر تاریخ اندیشه سیاسی در ایران (1377)، » دیباچه ای بر نظریه انحطاط ایران (1380) می باشد در راستای اهمیت مطالعاتی که موضوع دارد، این مقاله با عناوین مطالعاتی زیر به نگارش درآمده است: بیان مسئله در طرح این اندیشه، رویکرد روش شناختی، نشانه های تاریخی نظریه انحطاط، امکان برون رفت و در نهایت نقد و بررسی نظریه.
    کلیدواژگان: امتناع اندیشه، امکان اندیشه، انحطاط اندیشه، اندیشه سیاسی، فلسفه سیاسی
  • مهدی عامری، اصغر عسگری خانقاه صفحه 143
    امنیت، به مثابه یکی از پدیده های اساسی و بنیادین درزندگی اجتماعی است وازجمله نیازهای فردی و اجتماعی به شمار می رود. امروزه امنیت درتوسعه همه جانبه کشورنقش بسزایی داشته و احساس امنیت رشد وشکوفایی فعالیت های ارزشمند جامعه را در پی خواهد داشت. در دوره گذر و انتقال، قوانین، آداب و رسوم و مناسبت ها دستخوش تغییر و تحولاتی می گردد، به تبع آن سطح انتظارات مردم نیزتغییر می کند. به همین خاطر نحوه برقراری وارتباط و روابط اجتماعی نیز می بایست متناسب با تغییرات تحول یابد، سوال اصلی ما این است که آیا نحوه بر خورد پلیس بامردم می تواند در مشارکت آنان وبرقراری امنیت و کاهش جرائم نقش داشته باشد یا خیر؟ شهرستان گرمسار بعنوان جامعه آماری این پژوهش می باشد واز روش مشاهده مستقیم ومصاحبه استفاده شده و ابزارجمع آوری اطلاعات پرسشنامه دوربین فیلمبرداری وعکاسی می باشد که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند. نتایج مطالعه حاکی از آن است که رمز موفقیت پلیس درکاهش جرائم وارتقاء سطح مشارکت مردم در برخورد مناسب باشهروندان می باشد. پلیس میتواند با نظم صحیح و بانزاکت و بارفتار خردمندانه اش درتقویت فرهنگ خودکنترلی و اگر کنترلی مردم نقش داشته باشد بگونه ای که شهروندان در نبود پلیس طبق ارزش ها، هنجارها وقوانین عمل نمایند.
    کلیدواژگان: امنیت، پلیس، جامعه، جمعیت شناسی، جهان بینی، خویشتن داری
  • لیلا آریان پور صفحه 153
    این مقاله سعی دارد به تبیین چگونگی مشارکت اجتماعی در قالب سازمان های غیردولتی_با تاکید بر نقش جوانان_ در جهت افزایش سرمایه اجتماعی بنماید.در این مطالعه به طور کلی از 2 روش تحقیق استفاده شده است؛1-روش اسنادی، 2-روش میدانی. جامعه آماری این تحقیق 820 سازمان غیردولتی فعال(در مناطق 22 گانه) شهر تهران می باشند. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 260 سازمان غیردولتی برآورد شده که بر اساس نمونه گیری سهمیه ای (برمبنای موضوع فعالیت) و با استفاده از پرسشنامه اطلاعات جمع آوری شده و مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. این سازمان ها در حوزه های بهداشت وتنظیم خانواده، امور مذهبی و خیریه، زنان،حفاظت از محیط زیست، کودکان، نوجوانان،علوم وتکنولوژی،امو فرهنگی و هنری،اشتغال فعالیت دارند. نتایج بدست آمده از سازمان های مورد مطالعه نشان می دهد که؛ -ساختار سازمانی سازمان های غیر دولتی در جلب مشارکت اجتماعی مؤثر می باشد. - عملکرد سازمان های غیردولتی نقش مؤثری در شفاف سازی و پاسخگویی دارد. -اهداف و عملکرد سازمان های غیردولتی نقش مؤثری در تقویت انسجام ویکپارچگی گروهی دارند. در نهایت، عملکرد مؤثر سازمان های غیردولتی در دستیابی به توسعه، می تواند موجب افزایش اعتماد وهمبستگی اجتماعی شود، امری که احساس تعلق اجتماعی را در میان شهروندان گسترش می دهد و موجبات مشارکت مردمی و افزایش سرمایه اجتماعی در جامعه خواهد شد.
    کلیدواژگان: سازمان های غیردولتی، جوانان، مشارکت، سرمایه اجتماعی
|
  • Seyed Mohammad Sadegh Mahdavi Fir, Maryam Nassimi Page 5
    The current study aims to examine women’s satisfaction about marital relations and the factors affecting it. This is survey and library method research and a questionnaire is used to collect data. The study’s population consists of married women under the age of 40 domiciled in Tehran. The sample size was 400 persons and subjects were selected randomly by cluster sampling. The results showed that there is a high correlation between the degree of sexual satisfaction and the following variables: Age, dictatorial and patriarchal ways of upbringing, life skills, incorrect understanding of religious teachings, satisfaction of economic situation, emotional interaction, satisfaction of other aspects of life, incorrect learning on sex relations, socializing way. Path analysis shows that, the variable, satisfaction of other aspects of life with coefficient 0.43 affects sexual satisfaction. incorrect learning on sex relations with coefficient 0.23, age with coefficient -0.19, husband’s education level with coefficient 0.14, satisfaction of economic conditions with coefficient 0.11, incorrect understanding of religious teachings with coefficient 0.1, life skills with coefficient 0.1, affect sexual satisfaction. R2, the estimated variance of the model’s variables is 0.54. It shows that the model’s variables can explain more than half of the variable’s variance (sexual satisfaction).
  • Seyfollah Seyfollahi, Anahita Razeqian Page 27
    The role of women, in family and social organization, face great changes due to national and global changes in human societies. The emergence of modern values and attitudes among women lead to the creation of women’s resistances in family and social fields also the expanding of mass communication and information centers influence on the reproduction of different values about gender and individual identities. This paper tries to recognize the outcomes of some social factors on women’s gender identities. It will also evaluate the women’s perceptions on their own gender identities influenced by different social factors. Some theories like sociological, social psychological and feminist are used. This is a survey –documentary method research based on field study and interview. The population of the study is women that came to library, aged 20 to 40 and the sample size is 330women who are selected through stratified random sampling. Having gathered the data, SPSS software is used for data processing. The results show that by the increasing the ages of women, gender identity is more affected under the influence of patriarchy relations rather than the decreasing of ages that is mostly influenced under capitalism relations. The result of the Path analysis indicate that capitalism relations consider as the highest effect in women aged 20-30 and patriarchy relations consider as the highest effect in women aged 30-40.
  • Ghorbanali Aghaahmady, Farideh Mirmohammady Page 55
    The present article tries to study and explore women `attitude toward personal ownership as the one of the most important element in having power and decision-making in family. Therefore, the study of knowledge and attitude of individuals as the infrastructure of programming and decision-making and guidance of the mutual interaction between family members can explore the ground for recognition of understandings and misunderstandings. Attitude as a kind of knowledge formed based on affection, feeling, and cognition can naturally be influential in the relationships among family members. After preliminary studies, interview with experts and referees, and correction of the questionnaire and the necessary validity, the sample size is 640 people who are selected randomly by cluster sampling. A questionnaire is used to collect data. Having gathered the data, SPSS software is used for data processing. The results indicate a high grade of women's attitude toward personal ownership in Noshahr and Chaloos. Variables such as the degree of security in social and family life, degree of authority, kind of evaluation from personal ownership, level of education, and family and professional condition have been influential in obtaining high attitude grade. As a conclusion of this study show that structural and functional factors have strong effect on individual's attitude towards ownership. In addition, the more involved in socio-economic relations, the higher grade they give to personal ownership.
  • Soroush Fathi, Hassan SarÂi, Zahra Zare Page 83
    The research methods in social science are divided in various ways in the methodology, such as qualitative/quantitative, experimental/non experimental, Intensive /extensive, description / explanation, application/ fun dental and rational/experimental. However, these various analyses and multiple definitions suffer from lack of accuracy for distinguishing them from each other. Qualitative researches are based on the works of ethno methodologists, psychologists, social psychologists, historian and literary criticism. Qualitative researches have based-researcher, depth and accuracy methods that are used for discovering the meaning of social and cultural phenomena and the clearness of mental behavior process. Critical Discourse Analysis such as Qualitative method has presented by Norman Furlough. This approach is interdisciplinary study that - from middle of 1960 since middle of 1970- was formed after great scientific-knowledge changes in human and social science branch among those who were interested in studying and researching of power and inequality discourse dimensions. The approach draws from social theory like Karl Marx, Antonio Gramsci, Louis Althusser, Jürgen Habermas, Michel Foucault and Pierre Bourdieu - in order to examine power. This approach due to interdisciplinary form, become as one of the qualitative methods in various field of politic science, social science, communication and critical linguistics. The central point of this article is discussion about Discourse Analysis and Critical Discourse Analysis as qualitative method in social science.
  • Maryam Yarmohammad Touski, Gholam -Abbas Tavassoli Page 125
    Theory of decline of political thought in Iran is one of the highest contemporary theories because of its relationship with the development and its problems in Iran. Tabatabai is the author of such acclaimed books as Philosophical Introduction to the History of Political Thought in Iran; Decline of Political Thought in Iran; Essay on Ibn- Khaldun: Impossibility of Social Sciences in Islam, Nizam al-Mulk and Iranian Political Thought: Essay on the Continuity of the Iranian Thought. This article tries to study about theory of decline of political thought that includes following subtitles: Problem statement of decline thought, methodological approach, historical signs theory, the ways of deliverance, Positive and negative analyzes of theory, critics, and conclusions.
  • Mahdi Ameri, Asghar Asgari Khaneghah Page 143
    Security consider as the one of the basic phenomena in social life and part of individual and social needs. Security plays an important role in development. In transition period, some of the rules and social relations face with many changes so the levels of expectation of people change too. The basic question is that how can police behavior help to creation of security and reduction of crimes. The population society is Garmsar citizens who were selected through simple random sampling also direct observation, interview, questionnaiaire and camera are used to collect data. The findings show that police can be successful in reduction of crimes and improvement of participation due to the appropriate behavior with citizens. Police can behave based on rationality and orderly as people act according to their norms and rules in the absence of police, the matter that reinforce self-control in the society.
  • Leila Aryanpoor Page 153
    This article tries to explain social participation with the emphasizing on the role of NGO in increasing of social capital. This is a documentary and field study research. The Population society included 820 NGOs of Tehran city. The sample size, based on Cochran `s formula, was 260 NGOs which were selected through quota sampling. The data collected by questionnaires. These NGOs have many activities such as family health, religious and voluntary matters, women, environment, children and teenagers, science and technology, cultural and artistic affairs. The result shows that organizational structure of NGOs affecting on social participation. The performance of NGOs plays an important role in answering and pellucid ness. The goals and performance of NGOs plays an important role in collective solidarity. Finally, the effective performance of NGOs for achieving to the development can increase social integration and trust therefore social bonding expand among citizens and lead to the increasing of participation and social capital.